ارزآوری 910 میلیون دلاری صادرات پسته

امین محمودی
 خبرنگار

پسته از جمله قدیمی‌ترین انواع مغزیات در جهان به شمار می‌رود که ایران مهمترین خاستگاه آن شناخته می‌شود به طوری که آخرین آمارهای فائو (سازمان خواربار جهانی) نشان می‌دهد ایران از نظر میزان تولید و سطح زیر کشت، رتبه نخست تولید پسته جهان و از نظر صادرات پس از امریکا در رتبه دوم قرار دارد.
در حال حاضر این محصول در520 هزار هکتار از اراضی و باغات کشاورزی 25 استان کشور کشت می‌شود ولی با این حال حدود 20 درصد پسته کشور در استان‌های کرمان، خراسان رضوی، خراسان جنوبی، خراسان شمالی و سمنان، یزد، مرکزی، قزوین و در مناطقی از استان تهران تولید و 80 درصد آن از مزارع شهرستان رفسنجان استان کرمان برداشت می‌شود.
طی سالیان اخیر اما تولید این محصول با چالش‌های زیادی همراه بوده به طوری که تغییرات شدید اقلیمی، خشکسالی و سرمازدگی به کاهش تولید این محصول منجر شده است.
سال 1386 سال اوج تولید پسته در ایران بود به طوری که در این سال حدود ۲۶۵ هزار تن پسته تولید شد، اما شدت گرفتن خشکیدگی منابع آب در مناطق سنتی تولید پسته کشور، باعث شد تاکنون و پس از گذشت 15 سال نتوانیم دوباره به این میزان تولید برسیم و تولید به نصف این میزان رسیده است.
از طرف دیگر از نظر مصرف نیز تنها 10 درصد از تولید پسته در ایران مصرف و 90 درصد مابقی آن به دیگر کشورها صادر می‌شود.
صادرات پسته ایرانی به 44 کشور در پنج ماهه نخست سال‌جاری
آمارهای صادراتی گمرک طی پنج ماهه نخست سال نشان می‌دهد تاکنون 14 هزار و 841 تن و 860 کیلوگرم پسته به ارزش نزدیک به 108 میلیون و 93 هزار دلار به دیگر کشورها صادر شده است.
امارات، اردن، ارمنستان، ازبکستان، اسپانیا، استرالیا، اسلواکی، افغانستان، امارات، اوکراین، ایتالیا، آلمان، برزیل، بلاروس، بلژیک، پاکستان، تاجیکستان، تایلند، تایوان، ترکمنستان، ترکیه، چین، ژاپن، سنگاپور، سوریه، سوئیس، صربستان، عراق، روسیه، فرانسه، فیلیپین، قرقیزستان، قزاقستان، قطر، کانادا، کویت، گرجستان، لبنان، لهستان، لیبی، مالزی، مکزیک، هلند، هند و هنگ کنگ مقاصد صادراتی پسته ایرانی در پنج ماهه نخست سال بوده‌اند.
صادرات ۹۱۰ میلیون دلاری پسته ایران در سال گذشته
محمدکاظم رمضانی، یکی از صادرکنندگان پسته با بیان اینکه سال گذشته نزدیک به ۱۳۵ هزار تن پسته به ارزش ۹۱۰ میلیون دلار از ایران صادر شد، گفت: سالانه ۲۰ هزار تن پسته از ایران به مقصد کشورهای اتحادیه اروپا صادر می‌شود.
وی سطح باغات بارور پسته کشور را حدود ۴۲۰ هزار هکتار و میزان تولید از این سطح را نزدیک به ۳۸۵ هزار تن عنوان کرد و افزود: بر اساس گزارش سیستم هشدار سریع اتحادیه اروپا میزان مرجوعی پسته ایران به دلیل آلودگی به آفلاتوکسین از سال ۲۰۱۷ تاکنون زیر ۵ درصد بوده که عدد خوبی است.
رمضانی اظهار داشت: مقررات سختگیرانه‌ای برای واردات پسته سالم به اتحادیه اروپا حاکم است و همایش ملی سلامت پسته که هفته دیگر برگزار می‌شود، می‌تواند به توسعه صادرات این محصول به کشورهایی نظیر استرالیا، ژاپن، کل کشورهای اتحادیه اروپا و کشورهای حوزه اوراسیا نیز کمک کند.
قول سازمان توسعه تجارت برای رفع مشکلات تعهد ارزی
یکی از مشکلات پیش روی صادرکنندگان پسته به تعهد ارزی آنان بر می‌گردد به همین دلیل آن‌طور که علیرضا پیمان پاک، رئیس سازمان توسعه تجارت می‌گوید قرار است در آینده‌ نزدیک برای توسعه صادرات این محصول مشکلات تعهد ارزی آنان حل شود. در همین خصوص محمد صالحی، رئیس هیأت مدیره انجمن پسته در گفت‌و‌گو با «ایران» گفت: طی سال‌های اخیر خشکسالی و سرمازدگی به کاهش تولید و به تبع آن کاهش صادرات این محصول منجر شده است.
وی افزود: از طرف دیگر صادرکنندگان با مشکل تعهد ارزی روبه‌رو هستند که با توجه به جلساتی که با سازمان توسعه تجارت داشتیم قرار است این مشکل حل شود تا دوباره شاهد توسعه صادرات پسته و ارزآوری بیشتر این محصول باشیم.
تأثیر عوارض نیم درصدی بر صادرات پسته
صالحی درخصوص وضع عوارض نیم درصدی برای صادرات محصولات کشاورزی نیز گفت: پسته به آب بسیار کمی برای رشد نیازمند است، از طرف دیگر کل سود صادرات این محصول 1.5 تا 2 درصد است و با توجه به اخذ نیم درصد آن توسط گمرک دیگر صادرات این محصول به صرفه نیست و همین امر منجر به افزایش قاچاق پسته شده است.
رئیس هیأت مدیره انجمن پسته در ادامه خاطرنشان کرد: قیمت هر کیلو پسته صادراتی بسته به انواع مختلف آن بین 7 تا 9 دلار و کشورهای مقصد این محصول چین، کشورهای اروپایی، خاورمیانه، هند و روسیه هستند. وی امریکا را مهم‌ترین رقیب ایران در تولید پسته دانست و افزود: سال گذشته در امریکا حدود 600 هزار تن پسته تولید شد که این حجم از تولید در مقابل 150 هزار تن پسته تولیدی ما بسیار بالاتر است، در حال حاضر امریکا رتبه نخست را در تولید پسته در جهان دارد.
موجودی 150 هزار تنی پسته در انبارها
صالحی خاطرنشان کرد: امسال میزان تولید پسته به 135 هزار تن رسیده که با توجه به پسته‌ای که از سال گذشته در انبارها مانده، می‌توان گفت بیش از 150 هزار تن پسته در انبارهای سراسر کشور موجود است.
وی افزود: برداشت پسته از باغ‌ها و مزارع سه استان خراسان رضوی، خراسان شمالی، خراسان جنوبی و بزرگترین استان تولیدکننده آن یعنی کرمان شروع شده است. رئیس هیأت مدیره انجمن پسته با بیان اینکه در سال 99 حدود 220 هزار تن و در سال گذشته 150 هزار تن پسته در کشور تولید شد، اظهار کرد: با این حال متأسفانه به‌دلیل خشکسالی و سرمازدگی انتظار می‌رود تا 15 مهرماه (اتمام فصل برداشت) 135 هزار تن پسته از باغ‌های سراسر کشور برداشت شود.