پویایی ایمان با التزام به آیین ها

شهره طاعتی
مددکار اجتماعی

​​​​​​​بعد اجتماعی انسان‌ها در زندگی فردی اجتماعی‌شان بسیار پررنگ است. همان‌طور که می‌دانیم انسان موجودی اجتماعی آفریده شده است و در قالب گروه‌های اولیه مانند خانواده و  بعد مدرسه، دانشگاه، محیط کار و جامعه قرار می‌گیرد. به همین علت در دسته‌بندی گروه‌های کوچک و بزرگ به تناسب سن، جنس، تحصیلات و مهارت‌ها ایفای نقش می‌کند. بعضی از انسان‌ها بیشتر از دیگران به بعد اجتماعی خود توجه می‌کنند و به نوعی شاید خودخواسته و آگاهانه یا بدون آگاهی آن را پرورش می‌دهند. این افراد را بیشتر می‌توانیم در فعالیت‌های جمعی که نتایج اجتماعی آن به سود یک یا چند نفر است، ببینیم. در اصطلاح به این افراد از نظر رفتاری، افرادی عملیاتی در کارهای گروهی می‌گوییم. حال اگر این فعالیت‌های گروهی با مناسبت‌های مذهبی هر قوم و طایفه یا جامعه گره بخورد، اثرات آن را می‌توانیم در تک تک افراد مشارکت‌کننده ببینیم‌. مثالی بارز و ملموس که می‌توان در این زمینه عنوان کرد، مراسم مذهبی محرم و صفر در ایران است که سال‌های سال است به نوعی نهادینه شده و برنامه‌ها و کارکردهای افراد در این نوع مراسم، مشخص شده است زیرا نسل به نسل درون خانواده‌ها نقل شده و گویی یک همایش سراسری با یک هدف مشخص در تمام نقاط ایران به‌ صورت متحدالشکل اجرا می‌شود که چهارچوب اجرایی آن، لوازم و سمبل‌های آن را در نسل‌های مختلف، از گذشته تا به حال می‌توانیم ببینیم.
یک رفتار زمانی به‌ صورت نهادینه در ذهن افراد نقش می‌بندد که عناصری مانند باور و ایمان در آنها قوی عمل کند. باورها و ایمان از عوامل مهمی در زندگی انسان‌ها هستند که می‌توان گفت بخش زیادی از رفتارها عملکرد افراد را هدایت می‌کنند. در مراسم مذهبی مانند عاشورا و تاسوعا، ایمان و باور قلبی جامعه مسلمان است که باعث به وجود آمدن حرکت‌های عظیم هماهنگ و یکنواخت با یک هدف بزرگ می‌شود.
وقتی به گردهمایی‌های مذهبی محرم نگاه می‌کنیم، مواردی مانند هماهنگی گروهی، داشتن هدف واحد و مشترک، پویایی افراد، افزایش باورهای قلبی و توان برنامه‌ریزی را می‌بینیم که از نتایج همان مراسم است و در کنار آن همکاری اکثریت افراد جامعه با گروه برگزارکننده که همگی به نوعی در مشارکت اجتماعی بزرگی شرکت می‌کنند و در نهایت  احساس آرامش روحی و به اصطلاح قدیمی‌ها، پاک شدن دلشان را ارمغان می‌برند. این موارد نیاز به بررسی‌های بیشتر و دقیق‌تر دارد اما آنچه در یک بررسی تحلیلی ساده می‌توان یافت این است که گردهمایی‌های مذهبی، هم نتایج جمعی به همراه دارد و هم اثرات مثبت بر توان‌افزایی مهارت‌های فردی شرکت‌کنندگان در آن گردهمایی را به‌ دنبال دارد.