شکست پروژه انزوای ایران

گروه سیاسی/ سید ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور در حالی طی روزهای اخیر در شهر سمرقند، میزبان بیست و دومین نشست سران سازمان همکاری منطقه‌ای شانگهای حضور یافت که جمهوری اسلامی نسبت به دوره‌های گذشته موقعیت متفاوتی پیدا کرده بود. چه آنکه رئیسی پیش‌تر با پیگیری رویکرد تازه در سیاست خارجی توانسته بود فصل تازه‌ای از مناسبات جمهوری اسلامی با بازیگران بزرگ و کوچک منطقه آسیا را رقم بزند و تیزی حربه ایران‌هراسی را تا حد قابل توجهی کُند کند و نقش تأثیرگذار ایران در روند مناسبات منطقه‌ای و نهادهای همکاری منطقه‌ای را به اثبات برساند. پذیرش عضویت رسمی ایران در شانگهای که سال گذشته در نخستین حضور رئیسی در این اجلاس در قامت ریاست جمهوری رقم خورد، پایه‌گذار تحولات مهمی در اجلاس اخیر شد. پیرو همین رویداد بود که در گردهمایی اخیر شانگهای و در روندی بی‌سابقه سلسله مراتب عضویت قطعی ایران در کوتاه‌ترین زمان ممکن طی و نهایی شد و در دیدارهایی که در بالاترین سطح میان رئیسی و همتایانش از چین و روسیه گرفته تا هند و ترکیه صورت گرفت، بر آغاز فصل تازه‌ای از مناسبات راهبردی ایران و این کشورها تأکید شد. رویدادهایی همچون امضای اسناد مهم همکاری دوجانبه میان ایران و شماری از کشورهای عضو از جمله ازبکستان، ملاقات با 10 تن از سران مهم‌ترین کشورهای عضو و استقبال ویژه «ولادیمیر پوتین»، رئیس‌جمهور روسیه، «شی جی پینگ»، رئیس‌جمهور چین و «نارندرا مودی»، نخست‌وزیر هند از رویکرد و سخنان مهم رئیس جمهور ایران در ملاقات‌های صورت گرفته در سمرقند کافی بود تا به باور بسیاری از صاحب نظران بین‌المللی، رویکرد دولت سیزدهم در گذر از فراز و فرودهای چالش هسته‌ای، به تقویت احیای مناسبات همسایگی و الگوی مقابله با تحریم‌های امریکا و درباره پیچیده‌ترین تحولات معنا شود. چنانکه تقویت موقعیت ایران که نطفه آن با آغاز به کار رئیسی و تغییر رویکرد سیاست خارجی نسبت به بهره‌گیری از ظرفیت‌های مغفول مناسبات منطقه‌ای و آسیایی بسته شد، تنها طی یک سال از عمر دولت، با قرار گرفتن در میان اعضای شانگهای به عنوان مهم‌ترین سازمان همکاری‌های امنیتی و اقتصادی منطقه‌ای و دستیابی به تحقق توافقنامه راهبردی با «پکن» و فراهم شدن مقدمات جهت دستیابی به توافقی مشابه با مسکو انجامید. در چنین فضایی است که نشست «سمرقند» نشان داد تهران از رویکرد انحصاری اتکا به غرب خارج شده و رئیسی به شکلی بی‌سابقه دیدار با همتایان خود از کشورهای بزرگ آسیایی را به فرصتی برای اثبات حقانیت ایران در پایبندی به گفتمان همکاری سازنده با همه جهان تبدیل کرده و از این فرصت برای تحقق منافع ملی کشور بهره برده است. وقتی رئیس جمهور به پشتوانه دیپلماسی فعال یک سال گذشته دولتش در سخنان مهم خود که جمعه گذشته در اجلاس سران شانگهای مطرح شد، اعلام کرد: «تعامل و پیوستگی حداکثری با کشورهای منطقه از جمله اعضای سازمان شانگهای و حضور مؤثر در ترتیبات منطقه‌ای و بین‌المللی در کانون سیاست خارجی ایران قرار گرفته است»، این سخن مورد استقبال ویژه همه سران حاضر در این نشست مهم قرار گرفت و به اعتقاد رهبران روسیه، چین و هند به اتفاقی مهم در روند مناسبات این کشورها با جمهوری اسلامی تعبیر شد.
رئیس جمهور چهارشنبه هفته گذشته (۲۳ شهریور) به منظور سفری سه‌روزه برای شرکت در بیست و دومین اجلاس سران سازمان همکاری شانگهای و دیدار با سران کشورهای عضو راهی سمرقند ازبکستان شد و در حضور سه‌روزه خود در سمرقند با مقامات 10 کشور ازبکستان، قرقیزستان، تاجیکستان، پاکستان، روسیه، چین، بلاروس، قزاقستان، هند و ترکیه دیدار کرد و در اجلاس سران به تشریح ابعاد سیاست منطقه و آسیایی جمهوری اسلامی پرداخت. قطعی شدن عضویت ایران در شانگهای که امضای اسناد آن در اجلاس اخیر صورت گرفت، از دیگر دستاوردهای مهم حضور رئیسی در سمرقند بود.