برنامه صادرات نفت ایران به پالایشگاه‌های بخارا و فرغانه ازبکستان

گروه اقتصادی/ علاوه بر 3 پالایشگاه امریکای لاتین، ایران برنامه دیگری را نیز در جهت توسعه صادرات نفت با بی‌اثر کردن تحریم‌ها دنبال می‌کند. این برنامه، همکاری با ازبکستان، ارتقا و بازسازی 2 پالایشگاه «بخارا» و «فرغانه» و صادرات نفت ایران به این کشور است.
پیش‌تر در دولت سیزدهم، بازارسازی نفت با سیاست خرید تقاضا پیگیری شده و وزارت نفت برای سهامدار شدن در دو پالایشگاه «ال‌پالیتو» و «پاراگوانا» با ظرفیت 140 و 955 هزار بشکه در روز در ونزوئلا، پالایشگاه «بولیوار سوپریم سوئنو» با ظرفیت 100 هزار بشکه در روز در نیکاراگوئه و پالایشگاه «الفرقلس» با ظرفیت 140 هزار بشکه در روز در سوریه اقدام کرده است. از جمله نتایج این اقدام می‌‎توان به صادرات 200 هزار بشکه‌ای نفت و میعانات گازی ایران به ونزوئلا اشاره کرد که در دولت گذشته این رقم صفر بوده است. احمد اسدزاده معاون امور بین‌الملل وزیر نفت در این باره می‌گوید: «پالایشگاه‌های ازبکستان با 50 درصد ظرفیت کار می‌کنند. کشور ازبکستان دارای 2 پالایشگاه عمده نفتی است که این پالایشگاه‌ها 230 هزار بشکه ظرفیت پالایشی دارند. در مذاکرات اخیری که با ازبکستان داشتیم، مقرر شد برای احیا و بازسازی این پالایشگاه‌ها، نفت ایران به پالایشگاه‌های این کشور صادر شود. در هفته آینده‌ هیأتی از ازبکستان به ایران سفر می‌کنند و در قالب 4 کارگروه، این موضوعات با جزئیات بیشتری دنبال می‌شود.»
محمدصادق جوکار، رئیس مؤسسه مطالعات بین‌المللی انرژی وزارت نفت نیز در گفت‌و‌گو با فارس درباره این موضوع توضیح می‌دهد: «بازارسازی برای فروش نفت ایران بدین معناست که موضوع تحریم از موضوع دوجانبه امریکا و ایران تبدیل شود به موضوع مورد دغدغه کشور طرف ثالث در تعاملات نفتی ایران، بدین صورت بازار فروش نفت ایران اثر‌پذیری حداقلی از بازگشت تحریم‌ها داشته و تداوم یابد. فرض کنید کشور ثالثی می‌خواهد با ایران تعاملات اقتصادی داشته باشد ولی تحت تأثیر تحریم، دچار محدودیت است؛ در بازارسازی ما باید کاری کنیم که کشور ثالث، خودش به فکر حل چالش تحریم در روابط خود با جمهوری اسلامی ایران باشد.»
بررسی ۸ محور همکاری ایران و ازبکستان در بخش انرژی 
جریان پالایش نفت ایران در ازبکستان، در حاشیه اجلاس سران سازمان همکاری شانگهای دنبال شد که این اجلاس در سمرقند ازبکستان بود. در این راستا، وزیر نفت با سرپرست وزارت انرژی ازبکستان دیدار کرد و در این دیدار هشت محور همکاری دو کشور در بخش انرژی را بررسی کردند. به این ترتیب که در دیدار جواد اوجی با عظیم احمد خوجه‌اف تأمین فرآورده‌های مورد نیاز ازبکستان اعم از ال‌پی‌جی، سوخت جت، نفت کوره، میعانات گازی و...، توسعه بعضی میدان‌های هیدروکربوری ازبکستان از سوی شرکت‌های توانمند ایرانی و استفاده از خدمات حفاری شرکت‌های ایرانی در پروژه‌های بالادستی ازبکستان بررسی شد. همچنین در این دیدار سرپرست وزارت انرژی ازبکستان علاقه‌مندی خود را برای همکاری آموزشی و پژوهشی و استفاده از توانمندی‌های فنی و مهندسی ایران در بخش پتروشیمی اعلام کرد و مقرر شد در این زمینه کارگروه‌های مشترک تشکیل شود.
بررسی ایجاد شرکت‌های مشترک در بخش‌های مختلف صنعت نفت، ارتقا و بازسازی پالایشگاه‌های ازبکستان با استفاده از توان فنی شرکت‌های ایرانی دیگر محور این مذاکرات بوده است. یعنی همان دو پالایشگاه نسبتاً کوچک بخارا و فرغانه که ازبکستان آنها را در اختیار دارد. در ادامه، وزیر نفت ایران و سرپرست وزارت انرژی ازبکستان برای همکاری در بخش‌های مختلف انرژی توافق کردند. هیأت عالی‌رتبه ایران و ازبکستان در این دیدار در زمینه اجرای مشترک طرح‌های پتروشیمی در ایران، انجام فعالیت‌های زمین‌شناسی و اکتشاف در حوزه نفت و گاز، عرضه محصولات پتروشیمی ایران در ازبکستان، مبادله نفت خام و فرآورده‌های نفتی، تحقیق مشترک برای توسعه و تجاری‌سازی کاتالیزورها و مواد شیمیایی برای کارخانه‌های پتروشیمی، ارائه کمک‌های مالی و حمایت از همکاری‌های بانکی برای توسعه صنایع نفت، گاز و پتروشیمی در هر دو کشور، تأمین تجهیزات مورد نیاز صنعت نفت و گاز، همکاری در زمینه ایجاد و تأمین تجهیزات آزمایشگاهی و تبادل دانش در حوزه صنایع شیمیایی نفت و گاز و تربیت نیروی انسانی ماهر در صنعت نفت به توافق رسیدند.
جمشید خوجه‌اف، معاون نخست‌وزیر این کشور نیز در دیدار با وزیر نفت ایران با اشاره به اشتراکات تاریخی و تمدنی دو کشور و استقبال از سفر هیأت ایرانی و ابراز علاقه جدی به همکاری‌های دوجانبه در بخش انرژی، از تفاهمنامه امضاشده بین وزیر نفت ایران و سرپرست وزارت انرژی ازبکستان حمایت و بر اجرایی‌ شدن مفاد آن تأکید کرد.
او همچنین با تأکید بر آموزش، پژوهش و تحقیق مشترک درباره کاتالیست‌ها و دیگر موضوع‌های حوزه انرژی، به اعلام نیازمندی‌های کشور ازبکستان به فرآورده‌های نفتی و محصولات پتروشیمی پرداخت.
معاون نخست‌وزیر ازبکستان بر استفاده از خدمات شرکت‌های ایرانی در بخش بالادستی انرژی ازبکستان نیز تأکید کرد.