مسئولیت اجتماعی دانشگاه، گفت وگو است

گروه اجتماعی: به گفته رئیس جمهور، دانشگاه، حوزه، مراکز فرهنگی و علمی و دستگاه‌های اجرایی می‌توانند بستر قانونی اعتراض باشند از این رو فعال شدن کرسی‌های آزاداندیشی در دانشگاه‌ها مورد تأکید قرار دارد و فعال شدن مراکزی برای گفت‌وگو، نقد و احیاناً اعتراض در مرکز و استان‌ها می‌تواند برای شنیدن سخن افرادی که نقد و اعتراض دارند ایجاد شود که صف‌شان از کسانی که می‌خواهند بلوا و آشوب ایجاد کنند و امنیت جامعه را به خطر بیندازند جدا شود. بر همین اساس نظر دانشگاهیان در این زمینه قابل توجه است. مهرداد ویس کرمی، استاد دانشگاه و عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی در گفت‌و‌گو با «ایران» در واکنش به تأکید رئیس جمهور مبنی بر فعال شدن کرسی‌های آزاداندیشی و محافل علمی در دانشگاه‌ها برای بهبود شرایط فعلی جامعه اظهار داشت: بحث کرسی‌های آزاداندیشی یکی از ضرورت‌های، دیروز، امروز و فردای جامعه است اما کرسی‌های آزاداندیشی باید به صورت واقعی عمل کنند نه اینکه در حد یک گزارش رد کردن باشند. 
وی در ادامه تأکید کرد: سال‌های پیش مقام معظم رهبری بحث کرسی‌های آزاداندیشی را مطرح کردند و نهاد مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها هم متولی این کار شد. این کرسی‌ها چند سالی فعال بودند و برگزار شدند اما به نظر آیین‌نامه‌ای که برای این کار نوشته شد آیین‌نامه خوبی نبود از این رو خود به خود پس از مدتی فروکش کرد و مخاطب خود را از دست داد. لازم است کرسی‌های آزاداندیشی در دانشگاه‌ها به معنی واقعی کلمه احیا شوند. 
این عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی با تأکید بر احیای کرسی‌های آزاداندیشی در دانشگاه‌ها بیان کرد: از طرف دیگر ضرورت دارد صدا و سیما این آزاداندیشی را به صورت واقعی نه کلیشه‌ای احیا کند ولی صدا و سیما به رسالت خود در این زمینه عمل نمی‌کند. از این رو مخاطب احساس می‌کند این گفت‌و‌گوها تشریفاتی و یک جانبه بوده یا به صورتی نیست که از افرادی که بحث‌ها را به چالش می‌کشند دعوت کند و ما بارها این مسأله را شاهد بودیم، به عنوان مثال بارها در زمینه کنکور دیدیم که صدا و سیما در زمینه آگاهی رسانی به رسالت خود عمل نکرده است. بنابراین در بحث رسانه‌ها هم باید همین اتفاق بیفتد و رسانه‌های ما هم بدون تحریف کلامی و شانتاژ کردن، گفت‌و‌گوهای سازنده را با حضور افراد با نظرهای گوناگون و مخالف داشته باشند. 
ویس کرمی در واکنش به نقش دانشگاه‌ها بر مسئولیت‌های اجتماعی گفت: دانشگاه‌ها در این میان نقش بسیار حساسی دارند از این رو پذیرفته شده نیست که دانشگاه‌های ما از مسئولیت‌های اجتماعی که بر عهده دارند شانه خالی کنند. حضور دانشگاه‌ها در جامعه نباید به صورت انفعالی و سلبی باشد بلکه باید حتماً به صورت فعال و سازنده اقدام کنند. این دانشگاه‌ها، اساتید و دانشجویان ما هستند که باید مانند سال‌های گذشته مخصوصاً اوایل انقلاب پیشتاز باشند و به جامعه در جهت درست خط بدهند. 
دانشگاه‌ها باید مدافع مرزهای اندیشه‌ای و فکری جامعه باشند
وی خاطر نشان کرد: راهکار اعتصاب، راهکاری نیست که ما از اهل علم و دانش و دانشگاه‌ها انتظار داریم، باید دانشگاه‌ها پیشرو باشند و مدافع مرزهای اندیشه‌ای و فکری جامعه باشند. نباید کاری کنند که دانشگاه‌ها را به اعتصاب برسانند بلکه دانشگاها باید فعال و پویا باشند. 
ویس کرمی گفت: طبیعتاً ممکن است حرکات محدودی انجام شود اما این موضوع کلان دانشگاهی نیست، به عنوان مثال طی چند روز گذشته بیش از ۶ هزار استاد دانشگاه در پویشی در راستای گفت‌و‌گوی سازنده طوماری را امضا کردند و این نشان می‌دهد فضای دانش می تواند به سمت گفت‌و‌گوی سازنده، جدی و چالشی برود پس ما نباید از گفت‌و‌گوی سازنده نگران باشیم. همیشه گفت‌و‌گوی علمی و مستدل باعث رشد جامعه بوده و این انتظار از اساتید دانشگاهی و دانشجویان وجود دارد. 
اساتید به مطالبات دانشجویان بدون قضاوت گوش دهند
مهدی اسماعیلی بیدهندی، عضو هیأت علمی دانشگاه تهران در گفت‌و‌گو با «ایران» درباره اهمیت افزایش فعالیت‌های کرسی‌های آزاداندیشی و محافل علمی بیان کرد: آسیب بسته بودن دانشگاه‌ها در شرایط فعلی جامعه در درجه اول متوجه دانشجویان و دانشگاه‌ها خواهد بود زیرا با این رویه فرایند آموزش که باید با حضور دانشجو و اساتید در کلاس درس باشد و هم افزایی برای گفت‌و‌گو راجع به موضوعات صورت بگیرد تحت الشعاع قرار خواهد گرفت. اگر کلاس‌های درس مجازی باشد لطف اصلی خود را از دست می‌دهد، خصوصاً در درس‌هایی که به کارگاه و آزمایشگاه نیاز دارد. آن نوع برخورد و گفتمانی که دانشجو و استاد باهم دارند در فضای مجازی اتفاق نمی‌افتد. وی در ادامه تأکید کرد: فضای علمی و آکادمیک نیازمند آرامش است ولی وقتی فضای دانشگاه به سمت دیگری می‌رود آن تمرکزی که باید دانشجو و استاد برای کار علمی داشته باشند از دست می‌رود و این افت راندمان کاری را در پی داشته و به حل مسأله منجر نخواهد شد. عضو هیأت علمی دانشگاه تهران افزود: ما در دانشگاه تهران کلاس داشتیم و شاهد بودیم که برخی اساتید دغدغه این را دارند که آیا دانشجویان به کلاس درس می‌آیند یا نه؟ به هر حال خیلی از اساتید نگران هستند. از طرفی وقتی بخشی از دانشجویان فضا را ملتهب می‌کنند تمرکز از فضای علمی دور می‌شود. 
اسماعیلی بیدهندی با اشاره به استفاده از ظرفیت کلاس‌های درس برای گفت‌و‌گو به جای کرسی‌های آزاداندیشی خاطر نشان کرد: سازکار کرسی‌های آزاداندیشی و برگزاری آن پیچیده است یعنی اگر گروهی از اساتید می‌خواهند یک کرسی آزاداندیشی راه بیندازند باید هفت خوان رستم را بگذرانند در حالی که باید فضای برگزاری کرسی آزاداندیشی به‌راحتی ایجاد شود تا بتوان در آن علاوه بر گفت‌و‌گو، ذهن مخاطب را روشن کرد اما وقتی که شرایط برگزاری کرسی دشوار است اساتید باید ۵ تا ۱۰ دقیقه از زمان کلاس درس خود را به گفت‌و‌گو با دانشجویان اختصاص دهند. اساتید سعی کنند خودشان را به عنوان فردی که در جامعه زندگی می‌کند و فارغ از استاد دانشگاه بودن، حرف دانشجویان را بشنوند. وقتی دانشجو بداند که اساتید در کلاس درس حرف آنها را می‌شنوند و درک می‌کنند موجب آرامش دانشجو خواهد شد.  وی اضافه کرد: از طرف دیگر اساتید دانشگاهی می‌توانند مطالبه دانشجویان را دسته‌بندی کنند و در اختیار رئیس دانشگاه، وزارت علوم و حتی نهادهای بالادستی قرار دهند، به نظرم این شیوه می‌تواند تأثیر‌گذار باشد بنابراین می‌توان از ظرفیت کلاس‌های درس استفاده کرد. 
عضو هیأت علمی دانشگاه تهران در پاسخ به این سؤال که اکنون کرسی‌های آزاداندیشی و محافل علمی در دانشگاه‌ها چقدر توانسته‌اند درست عمل کنند، بیان کرد: در حقیقت صفر درصد، اگر کرسی‌ها درست عمل می‌کردند این بار روانی و هیجانی روی هم فشرده نمی‌شد و در جامعه شکل نمی‌گرفت که بخواهد با کوچکترین چیزی سر باز کند. متأسفانه آنطور که باید از این ظرفیت استفاده نشده است. در شرایط فعلی به نظر من شاید جامعه دانشگاهی نه می‌تواند شاهد آسیب دیدن دانشجویان باشد و نه می‌تواند با آنها مقابله سلبی کند اما در حالت ایجابی از آنجا که دانشجویان در شرایط احساسی و هیجانی قرار گرفته‌اند پذیرای برخوردهای سلبی نیستند. از طرف دیگر همین دانشجویان به دلیل اینکه برای حضور در کلاس‌های درس الزام دارند پس بهترین فضا کلاس درس است تا بتوان مطالبات آنها را شنید. 
اسماعیلی بیدهندی در پایان اظهار داشت: حتی می‌توان پیشنهاد کرد که وظیفه‌ای به اساتید داده شود تا به دغدغه دانشجویان در کلاس درس گوش کنند، البته این گوش کردن باید بدون قضاوت، جانبداری از حرف‌ها و مطالبات دانشجویان باشد. اگر این اتفاق بیفتد خود به خود کرسی‌های آزاداندیشی و هدفی که در راستای آن وجود دارد شکل خواهد گرفت.