راه‌اندازی هنرستان‌های همجوار کارخانه در استان‌های صنعتی

شیما جهان بخش
خبرنگار

یکی از مشکلات بنگاه‌ها و شهرک‌های صنعتی، تأمین نیروی کار ماهر و متخصص است. شکاف آموزشی بین دانشگاه و صنعت در سال‌های گذشته باعث شده فارغ‌التحصیلان دانشگاهی نتوانند مهارت‌های خود را با نیازهای صنایع هماهنگ کنند. این معضل در استان‌های صنعتی کشور پر رنگتر است،به‌طوری که در استان البرز، جذب نیروی کار ماهر از مشکلات همیشگی شهرک‌های صنعتی است. ریشه این کمبود به رویکردی بر می‌گردد که در سال‌های نه چندان دور در مراکز آموزشی حاکم بود. در این سال‌ها تمرکز آموزش بر رشته‌های نظری بوده وبه رشته‌های فنی و حرفه‌ای و کار دانش توجه کم تری شده است. نتیجه این رویکرد این بوده که بیشتر نیروی انسانی آماده به کار اما بیکار کشور، فارغ‌التحصیلان دانشگاهی بوده‌اند، در حالی که تکنیسین‌ها و مهارت آموختگان مراکز فنی و حرفه‌ای در تمام این سال‌ها کمترین میزان بیکاری را داشته‌اند و اغلب آنها با بهره‌گیری از مهارت‌های خود وارد بازار کار می‌شوند. همین اتفاق سبب شده از یک دهه گذشته توجه‌ها به سمت توسعه مهارت‌های فنی و حرفه‌ای جلب شود و اغلب کارشناسان این حوزه اعلام کنند توسعه هنرستان‌های فنی مهم‌ترین راهکار حل مشکل بیکاری جوانان تحصیلکرده است. دولت سیزدهم برای جبران این نقصان، توسعه هنرستان‌ها در جوار صنعت را با هدف بهره‌گیری از توان صاحبان سرمایه و آموزش در محیط واقعی در دستور کار قرار داده است تا جایی که«مهدی کاظمی» معاون آموزش متوسطه وزارت آموزش و پرورش، «مهارت‌آموزی» و «کار آفرینی» را اولویت اصلی نظام آموزش‌ و پرورش کشور در سال تحصیلی جدید عنوان کرد و از شروع به فعالیت ۴۰ هنرستان  همجوار کارخانه‌ها در کشور خبر داد.
تربیت نیروهای متخصص بومی در هنرستان‌های جوار کارخانه
 استان هرمزگان با راه‌اندازی چندین هنرستان و مرکز حرفه‌آموزی در جوار کارخانه از استان‌های پیشرو در آموزش مهارت های مبتنی بر کارآفرینی است. «مهدی دوستی»، استاندار هرمزگان در گفت‌و‌گو با «ایران» با تأکید بر ضرورت تربیت نیروی متخصص بومی، متناسب با صنایع فعال در استان اظهار داشت: از آنجایی که هرمزگان یکی از استان‌های صنعتی کشور به حساب می‌آید از سال تحصیلی جاری تعدادی از هنرستان‌های تخصصی در جوار پالایشگاه‌ها و صنایع استان راه‌اندازی شده است. وی ادامه داد: هنرستان تخصصی «مکاترونیک و ماشین افزار» در حوزه نفت و انرژی،«هنرستان متالورژی و صنایع شیمیایی» در بخش فولاد، «هنرستان بهیاری» در حوزه سلامت، «هنرستان معدن» در بندرخمیر و «هنرستان شیلات و آبزیان» در سیریک با همین هدف راه‌اندازی و تجهیز شده ‌اند.
دوستی راه‌اندازی ۳۱ «هنرستان جوار صنعت» را از اهداف مهم در استان برشمرد و گفت: ‌فعالیت این مدارس بسیار دقیق است و بنا داریم براساس تفاهمنامه‌هایی که با صنعت منعقد کرده‌ایم شرایط به کار‌گیری دانش‌آموزان این مدارس را در صنایع فراهم کنیم. می‌دانیم که اگر بنا باشد دانش‌آموزان را تنها سرگرم تعدادی رشته کنیم، خروجی لازم را نخواهد داشت، بنابراین تجهیز آنها هم جزو برنامه‌های ما است.
جایگزینی مهارت آموزی به جای علم آموزی صرف
این مقام مسئول هدف از تأسیس هنرستان‌های فنی و حرفه‌ای و کاردانش در آموزش و پرورش را جایگزینی مهارت آموزی، کارآفرینی، اشتغالزایی و دستیابی به توسعه پایدار به جای علم‌آموزی صرف دانست و گفت: توسعه هنرستان‌های فنی مهم‌ترین راهکار حل مشکل بیکاری جوانان تحصیلکرده است. در حال حاضر 40 دانش‌آموز در حوزه فولاد و 40 دانش‌آموز در حوزه پتروشیمی در این مدارس مشغول به آموزش هستند.
استاندار هرمزگان خاطرنشان کرد: ایجاد و توسعه هنرستان‌های در جوار صنعت با هدف توسعه آموزش‌های فنی و حرفه‌ای مبتنی بر آمایش سرزمینی با رویکرد آینده ‌پژوهی و مشارکت صاحبان سرمایه، دستگاه‌ها و صنایع در مدارس متوسطه خواهد بود. ضمن اینکه در این هنرستان‌ها آموزش در محیط واقعی اتفاق می‌افتد و از طرفی بخشی از نیاز صنایع به نیروی کار از طریق فارغ‌التحصیلان این مدارس برطرف می‌شود. وی تصریح کرد: توسعه هنرستان‌های فنی حرفه‌ای و کاردانش، مهم‌ترین راهکار برای اشاعه فرهنگ کارآفرینی و حل مشکل بیکاری جوانان تحصیلکرده درکشورهای توسعه یافته است که با تکیه بر دو محور آموزش علم و مهارت، باعث تقویت روحیه امید، اعتماد به نفس و افزایش انگیزش هنرجویان به ادامه تحصیل می‌شود.
دوستی با تأکید بر اینکه توسعه این مدارس از اهداف اصلی نظام آموزشی کشور است، افزود: تا کنون 5 هنرستان در جوار صنایع استان راه‌اندازی شده است اما در نظر داریم تا 3 سال آینده این تعداد را به 30 هنرستان افزایش دهیم.
تلاش استان در ارائه رشته‌‌های فنی حرفه ای
«محمد قویدل» مدیرکل آموزش و پرورش استان هرمزگان هم از آغاز به کار 5 هنرستان همجوار با کارخانه در استان خبر داد و به «ایران» گفت: راه‌اندازی این مدارس در راستای اجرای برنامه ششم توسعه مبنی بر رساندن سهم مدارس کار دانش و فنی و حرفه‌ای به 50 درصد از کل جمعیت دانش‌آموزی بوده است. در واقع رشته‌های آموزشی ارائه شده در این هنرستان‌ها بنا بر اعلام نیاز صنایع خواهد بود و این موضوع ظرفیت شغلی ایجاد شده برای هنر جویان را افزایش خواهد داد. وی ادامه داد: اولین هنرستان جوار کارخانه با همکاری پالایشگاه نفت بندرعباس در نزدیکی این پالایشگاه آموزشی راه‌اندازی شده و درحال حاضر 40 هنر جو در 2 رشته از ابتدای مهر ماه جاری در این مرکز مشغول به تحصیل هستند. دومین هنرستان نیز با مشارکت فولاد هرمزگان راه‌اندازی شده است و در این مرکز 40 هنرجو در 2 رشته مشغول  تحصیل هستند.
قویدل سومین مرکز را وابسته به صنایع معدنی عنوان کرد و افزود: هنرستان معدنی در بندر خمیر با تفاهمنامه‌ای که با شرکت گچ خمیر امضا کرده‌ایم راه‌اندازی شده است. تا کنون 15 هنرجو در این مرکز ثبت‌نام کرده‌اند و چهارمین مرکز هم هنرستان تخصصی شیلات است که در شهرستان سیریک راه‌اندازی شده و کارهای ثبت‌نام 20 هنر جو را نیز انجام داده است. پنجمین مرکز هم «هنرستان بهیاری» است که با مشارکت علوم پزشکی استان و وزارت بهداشت در منطقه 3 بندر عباس راه‌اندازی شده و تا کنون 15 هنرجو در آن ثبت‌نام کرده‌اند،البته کلاس‌های آموزشی این مراکز هنوز شروع نشده است. وی با تأکید بر توسعه این هنرستان‌ها طی سال‌های آینده، اظهار داشت: در حال حاضر این اولین سال تحصیلی دبیرستان جوارکارخانه است. بر همین اساس طی سال‌های آینده به طور طبیعی جمعیت دانش‌آموزی این مراکز 3 برابر خواهد شد، البته در نظر داریم با توجه به نیاز صنایع رشته‌های جدید را هم در استان راه‌اندازی کنیم. مدیرکل آموزش و پرورش هرمزگان با تأکید بر اینکه این مدارس دولتی هستند و هیچ هزینه اضافی برای ثبت‌ نام از دانش‌آموزان دریافت نمی‌شود، افزود: تأمین و تجهیز امکانات این هنرستان‌ها بر عهده صنایع و با نظارت آموزش و پرورش خواهد بود. دیپلم ارائه شده در این مراکز هم از سوی آموزش و پرورش و با تأیید سازمان فنی و حرفه‌ای خواهد بود.
این مقام مسئول هرمزگان را از استان‌های پیشرو در ارائه رشته‌ های فنی حرفه‌ای و کار دانش عنوان کرد و گفت: بر اساس آخرین آمار‌ها تا ابتدای مهر ماه امسال این استان در رتبه اول جذب هنرجویان پایه دهم در رشته کاردانش را داشته است. همچنین در مجمع رشته‌ای فنی و حرفه‌ای و کار دانش  در رتبه دوم قرار داریم.

نیم نگاه
​​​​​​​استاندار هرمزگان در گفت‌وگو با «ایران»: از آنجایی که هرمزگان یکی از استان‌های صنعتی کشور به حساب می‌آید  در سال تحصیلی جاری تعدادی از هنرستان‌های تخصصی  در جوار پالایشگاه‌ها و صنایع  استان  راه‌اندازی شده است. هنرستان تخصصی «مکاترونیک و ماشین‌افزار» در حوزه نفت و انرژی، «هنرستان متالورژی و صنایع شیمیایی» در بخش فولاد، «هنرستان بهیاری» در حوزه سلامت، «هنرستان معدن» در بندرخمیر و «هنرستان شیلات و آبزیان» در سیریک  با همین هدف راه اندازی و تجهیز شده‌اند