موقعیت پیچیده جشنواره فیلم فجر

محدثه واعظی‌پور
روزنامه‌نگار

​​​​​​​نیمه دوم سال، برای دوستداران سینما، به دلیل برگزاری سه جشنواره مهم و پرمخاطب، اهمیت مضاعف دارد. جشنواره فیلم کوتاه تهران، جشنواره «سینماحقیقت» و جشنواره فیلم فجر که مهمترین رویداد سینمایی ایران محسوب می‌شود و بر سینمای ایران، وضعیت تولید و اکران موثر است، در نیمه دوم سال برگزار شده و معمولاً محل بحث و خبرسازی هستند. جشنواره «سینماحقیقت» و «فیلم کوتاه تهران» به دلیل ماهیت، مخاطبانی خاص دارند، این خاص بودن به معنای اندک بودن نیست، اما اغلب مردم کمتر ارتباطی با فیلم کوتاه و مستند دارند، اما جشنواره فیلم فجر، در سردترین و کم رونق‌ترین ادوار خود هم دست کم، بخشی از مخاطب عام را به سالن‌های سینما می‌کشد و برایشان فیلم دیدن در جشنواره را به یک فرایند لذت بخش تبدیل می‌کند.
آنچه از اخبار سینمایی و شرایط برمی‌آید، چهل و یکمین جشنواره فیلم فجر، یکی از دوره‌های پرچالش خود را پیش رو دارد. وضعیت تولید، اخبار رسیده از پروژه‌ها و فیلم‌ها، تا امروز کمتر نشان از رونق یا تولید پدیده و فیلم‌های جذاب دارد. اگرچه هنوز برای ارزیابی فیلم‌های رسیده به دبیرخانه زود است، اما هزینه‌های سرسام آور تولید، زمینگیر شدن بخش خصوصی و رکود حاکم بر سینما که از زمان کرونا شروع شده، چشم اندازی غبارآلود برای این دوره ترسیم کرده است. در فراخوان چهل و یکمین جشنواره فیلم فجر دو نکته ذکر شده که می‌تواند امتیاز این دوره باشد، نخست آنکه سال ساخت آثار به عنوان یک شرط تغییر کرده و فیلم‌هایی که قبلاً ساخته شده‌اند هم می‌توانند متقاضی حضور در جشنواره باشند. با توجه به این شرط و با در نظر گرفتن فضایی که در دو دوره گذشته بر سینمای ایران و جشنواره فجر حاکم بوده، این بند، سینماگرانی را که فیلم‌هایشان به هر دلیلی نتوانسته در ادوار قبلی شرکت کند برای حضور در چهل و یکمین دوره ترغیب می‌کند. آثار جذابی که به دوره‌های قبل نرسیده‌اند، امکان نمایش در این دوره را دارند و می‌توانند بازار رقابت جشنواره را گرم کنند. بند دیگر که امکان تغییر و تحول در جشنواره امسال را فراهم می‌کند، مربوط به تعداد آثار بخش مسابقه (سودای سیمرغ) است. قرار نیست امسال فقط 22 فیلم در بخش مسابقه شرکت کنند و این امکانی است برای پذیرفتن آثاری بیشتر که البته این بند، دو وجه متفاوت دارد. از یک سو، فرصت دیده شدن برای فیلم‌های متنوع فراهم می‌شود و از سویی امکان دارد آثاری نازل و با کیفیت پایین فقط به بهانه رونق و شکستن آمار بیش از 22 فیلم، به بخش مسابقه راه یابند. نحوه اجرای این بند، نشان دهنده رویکرد تیم برگزاری به این شرط است که روی کاغذ می‌تواند به امتیاز این دوره تبدیل شود.
دبیر چهل و یکمین جشنواره فیلم فجر در سخنان تازه‌اش تأکید کرده نگاه سیاسی و ایدئولوژیک نباید به جدایی اهالی فرهنگ و هنر بینجامد. این نگاه می‌تواند نقطه قوت جشنواره‌ای باشد که میراثی بزرگ برای سینمای ایران است و به کشف استعدادهای فراوانی منجر شده، جشنواره‌ای که قدمت و اعتبارش نباید قربانی سلایق و دیدگاه‌های غیرسینمایی شود.