راه‌اندازی قطار سریع‌السیر تهران- مشهد با مشارکت چینی‌ها

گروه اقتصادی/ قطار سریع السیر 
تهران - مشهد در دستور کاردولت قرار دارد. براساس برنامه تحولی بخش حمل و نقل، 20 میلیارد دلار منابع برای توسعه زیرساخت‌های این بخش تا 1404 از سوی دولت در نظر گرفته شده است. این منابع خارج از بودجه و به‌صورت سرمایه‌گذاری داخلی، خارجی، فاینانس و مشارکتی تأمین می‌شود. توسعه بخش ریلی در تحول بخش حمل‌ونقل به‌صورت ویژه دیده شده است. راه‌اندازی قطار سریع‌السیر تهران- مشهد یکی از اهداف توسعه حمل‌ونقل ریلی است. با توجه به چشم‌انداز افزایش مسافران مشهد به 14 میلیون مسافر در سال، قطار سریع‌السیر تهران- مشهد راه‌اندازی می‌شود.
پروژه قطار سریع السیر مشهد-تهران در دولت دهم به تصویب رسید، اما با گذشت بیش از یک دهه از آن، هنوز عملیات اجرایی آن آغاز نشده و پروژه در دولت قبل متوقف شد. قطار سریع السیر تهران- مشهد بخشی از برنامه قطار برقی تهران- قم- اصفهان است که یک شاخه از آن به سمت مشهد و به طول تقریباً 800 کیلومتر باید احداث می شد. بر این اساس قطار از تهران 3 ساعته به مشهد می‌رسید. در دولت قبل اعلام شد که این پروژه با مشارکت ژاپن اجرا می‌شود و حتی صحبت هایی از قرارداد اولیه شده بود اما به سرانجام نرسید. مدیرعامل راه‌آهن ، سال 98، از توقیف پروژه ریلی تندرو تهران- مشهد خبر داد چون به گفته او« هنوز ضمانت‌‌نامه‌های مورد نیاز برای اجرای این پروژه صادر نشده است.» توقف دو پروژه قطار تندرو تهران- اصفهان و تهران-مشهد در دولت قبل در حالی بود که این پروژه‌ها دارای اولویت در تکمیل زیرساخت‌های حمل‌ونقل بود. تابستان امسال دولت از ساخت قطار برقی تهران-اصفهان با مشارکت چین خبر داد. اکنون نیز رستم قاسمی، وزیر راه و شهرسازی از راه‌اندازی قطار سریع‌السیر تهران -مشهد خبر داده است.
وزیر راه و شهرسازی در خصوص راه‌اندازی قطار تندرو تهران-مشهد با اشاره به دیدار با رهبر معظم انقلاب و تأکید ایشان برای تسریع رسیدگی به این پروژه از آغاز مطالعات این پروژه و مکان‌یابی برای ساخت شهرک فرودگاهی خبر داد.
قاسمی گفت:موضوع ایجاد این خط ریلی جدید بررسی و بنا شد ظرف دو ماه آینده گزارش مطالعات اولیه آن ارائه شود. وزیر راه و شهرسازی گفت: طی مذاکرات و تفاهم انجام شده، قرار است چینی‌ها، مطالعه اولیه برای راه‌اندازی قطار سریع‌السیر مشهد – تهران با مقیاس ۳۲۰ کیلومتر در ساعت را ظرف ۲ ماه آینده انجام دهند.
وی گفت: راه‌اندازی قطار سریع‌السیر مشهد – تهران مورد تأکید مقامات ارشد نظام بوده و طی کمتر از یک ماه گذشته مصوبه‌ای در این زمینه داده‌اند، لذا این طرح در اولویت طرح‌های ریلی کشور قرار گرفته است.
وزیر راه و شهرسازی با بیان اینکه نوسازی ناوگان حمل‌ونقل ریلی می‌تواند تحول عظیمی در حمل‌ونقل کشور ایجاد کند، گفت: امروز سیستم حمل‌ونقل ریلی به‌دلیل عمر طولانی ناوگان از سرعت پایینی برخوردار است که نوسازی آن باید به‌صورت جدی مورد توجه قرار بگیرد.
قاسمی ادامه داد: ۱۴ هزار کیلومتر مسیر ریلی در کشور وجود دارد اما عدم اتصال بخش زیادی از این مسیرها به یکدیگر سبب شده نتوانیم از ظرفیت ژئوپلیتیکی ایران در منطقه استفاده کنیم.
وزیر راه و شهرسازی با بیان اینکه در حال حاضر ۴۰۰ هزار کامیون حمل بار در کشور مشغول فعالیت است، گفت: از این میزان ۱۶۰ هزار کامیون عمر بالای ۳۰ سال دارد که سالانه سوخت مازاد قابل توجهی استفاده می‌کنند.
وزیر راه و شهرسازی با بیان اینکه قرار است تغییرات جدی در حوزه حمل‌ونقل کشور انجام گیرد اظهار کرد: کشور چین در حوزه ساخت قطار سریع‌السیر رتبه نخست دنیا را دارد و هم اینک ۳۶ هزار کیلومتر قطار سریع‌السیر در چین ساخته شده است.
با احداث این خط ریلی و احداث خطوط سریع‌السیر دیگر مانند قطار برقی تهران-اصفهان، تهران-تبریز و اصفهان-شیراز، تکمیل و افزایش کارآیی شبکه ریلی در سطح ملی منافع متعددی نصیب کشور خواهد کرد. کاهش زمان سیر، کاهش مصرف سوخت، کاهش آلودگی محیط زیست و جابه‌جایی تعداد زیادی مسافر در هر سیر قطار، از مزیت‌ قطارهای سریع‌السیر است. همچنین قطارهای باری با ظرفیت حمل 10 میلیون تن بار در سال در این محور فعال شده و ارتقا می‌یابند. به گفته کارشناسان بخش حمل‌ونقل، با توجه به حجم کثیر ترددهای باری و مسافری در مسیر تهران- مشهد بویژه زائرانی که از این مسیر استفاده می‌کنند، نیاز است که سرعت نقل و انتقال و همچنین ظرفیت این مسیر افزایش پیدا کند؛ برای همین منظور چند سال است که هدف‌گذاری برقی شدن خط آهن مشهد- تهران در دستورکار وزارت راه و شهرسازی قرار گرفته است تا مقدمات اجرای آن فراهم شود، هنوز جزئیات بیشتری از نحوه مشارکت چین در اجرای قطار برقی تهران -مشهد اعلام نشده است. اما بر اساس این گزارش، با توجه به توانایی شرکت های داخلی، احتمالاً شرکت های پیشرو داخلی در اجرای قطار برقی تهران-مشهد فعالیت خواهند داشت همان‌طور که در پروژه قطار برقی تهران-اصفهان با سرمایه‌گذاری چین، قرارگاه خاتم پیمانکار اجرای پروژه است.
با توجه به برنامه‌ریزی افزایش مسافران مشهد به 14 میلیون مسافر در سال، علاوه‌بر راه‌اندازی قطار سریع‌السیر، ساخت فرودگاه جدید مورد نظر متولیان بخش حمل‌ونقل است. بر این اساس مطالعات ساخت فرودگاه جدید مشهد آغاز شده و فرودگاه مشهد به شهر جدید فرودگاهی منتقل خواهد شد. 
مکان‌یابی ساخت شهرک فرودگاهی مشهد
در این خصوص وزیر راه و شهرسازی با اشاره به پروژه شهرک فرودگاهی به‌عنوان دومین پروژه سطح ملی در مشهد گفت: مطالعات اولیه و مکان‌یابی برای ساخت شهرک فرودگاهی مشهد صورت گرفته است و در دستور کار وزارتخانه قرار دارد.
قاسمی گفت: راه‌های مواصلاتی به استان خراسان رضوی و شهر مشهد به‌صورت جدی مورد بررسی قرار خواهد گرفت. وزیر راه و شهرسازی با اشاره به موضوع حمل‌ونقل هوایی نیز خاطرنشان کرد: در حال حاضر میزان پرواز‌های ورودی و خروجی شهر مشهد کم نیست، اما کافی نیز به نظر نمی‌رسد.
وی ادامه داد: در خصوص حمل‌ونقل هوایی کل سیستم هوایی کشور باید مورد بررسی قرار بگیرد؛ ما در چند ماه گذشته توانستیم در خصوص حمل‌ونقل مسافران حج و اربعین عملکرد قابل قبولی از خود برجای بگذاریم.