دعوت به گفت‌و‌گوی ملی

حسین فاطمی/ خلأ سیاسی در لبنان عملاً به بحران جدی در این کشور بدل شده است. در حالی که دوره ریاست‌جمهوری میشل عون فردا دوشنبه (۳۱ اکتبر) به پایان می‌رسد، نجیب میقاتی، نخست‌وزیر مکلف لبنان تا این لحظه موفق به تشکیل کابینه نشده و همچنان در رأس دولت موقت قرار دارد.
در همین رابطه رئیس پارلمان لبنان در واکنش به استمرار ناکامی‌ها در این کشور، در مورد پرونده ریاست‌جمهوری در گفت‌و‌گوی هفته گذشته خود با الشرق‌الاوسط اظهار کرد: «جلسات انتخاب رئیس‌جمهور به یک نمایش شکست‌خورده تبدیل شده است، به همین دلیل تلاش خواهم کرد گفت‌و‌گو میان گروه‌های سیاسی را جایگزین آن کنم.»  نبیه بری گفت: «نمایندگانی از جانب خودم به گروه‌های سیاسی فرستادم تا نظر آنها را به انجام گفت‌و‌گویی ملی برای رسیدن به انتخابات ریاست‌جمهوری جلب کنند و این انتخابات به لبنانی‌ها نسبت به خروج از بحران‌های خطرناک این کشور امید می‌بخشد.»
رئیس پارلمان لبنان افزود: «در صورت نبود اجماع نظر و توازن قوا در پارلمان، درخواست برای برگزاری جلسه انتخاب (رئیس‌جمهور) بی‌فایده است و به این ترتیب گفت‌و‌گو جایگزین جلسات خواهد شد؛ اما اگر امکانی برای توافق وجود داشته باشد، همین امروز برای جلسه پارلمان درخواست خواهم داد.» نبیه بری در ادامه از تأیید بروز خلأ در پست ریاست‌جمهوری پیش از به بن‌بست رسیدن تمامی راه‌ها خودداری و تأکید کرد: «قبل از پایان دوره ریاست‌جمهوری فعلی برای هیچ گفت‌و‌گویی فراخوان نخواهم داد.»
عون در آستانه امضای دستور استعفای دولت
هشدارهای رئیس مجلس لبنان در حالی مطرح شده است که پیش از آن رئیس‌جمهور این کشور هم تأکید کرده بود نخست‌وزیر موقت این کشور تمایلی به تشکیل دولت ندارد. این گفته حکایت از عمیق‌تر شدن بحران دارد. میشل عون در گفت‌و‌گو با ال‌بی‌سی گفت: «نجیب میقاتی، نخست‌وزیر موقت لبنان نمی‌خواهد چیزی ارائه کند و تمایلی به تشکیل دولت جدید ندارد. ما دولتی داریم که رأی اعتماد پارلمان را ندارد و یک دولت موقت است. من تقریباً در آستانه امضای دستور استعفای دولت هستم.»
وی گفت: «اراده‌ای برای تشکیل دولت جدید وجود ندارد. من به میقاتی گفتم ما می‌توانیم همین امروز دولت را تشکیل دهیم و وزارتخانه‌های مشخصی را به من واگذار کن تا وزرای آنها را تعیین کنم اما او هیچ جوابی به من نداد. می‌خواهم قبل از امضای دستور قبول استعفای دولت تا آخرین لحظه فرصتی به میقاتی بدهم.»
مذاکرات تشکیل دولت لبنان هنوز راه به جایی نبرده است و اختلافات درباره توزیع وزارتخانه‌ها همچنان ادامه دارد. اختلاف میان میشل عون و میقاتی بر سر ساختاری است که نخست‌وزیر موقت ارائه کرده است. این ساختار متشکل از ۲۴ وزیر است، اما میشل عون اصرار دارد وزارت انرژی همچنان متعلق به مسیحی‌ها باشد.
سفری معنادار
در بحبوحه بحران خلأ قدرت و انسداد سیاسی لبنان، شاهد سفر سعد حریری به ترکیه و دیدار دیروز (شنبه) وی با رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور این کشور بودیم. به گزارش خبرگزاری آناتولی ترکیه، رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه در ساختمان ریاست‌جمهوری در آنکارا با سعد حریری، نخست‌وزیر پیشین لبنان دیدار کرد؛ دیداری معنادار که به دور از رسانه‌ها انجام شد.
نخست‌وزیر پیشین لبنان (حریری) ۲۴ ژانویه گذشته توقف فعالیت‌های سیاسی خود را اعلام کرده بود و در عین حال از جریان المستقبل نیز که ریاست آن را برعهده دارد خواست همین اقدام را در پیش گرفته و در انتخابات پارلمانی ۱۵ مه گذشته شرکت نکند.
حریری در آن مقطع زمانی اعلام کرد این تصمیم را از روی مسئولیت‌پذیری گرفته و بر این باور است که با توجه به ناکامی بین‌المللی، شکاف ملی، بازگشت طایفه‌گرایی و فرسودگی دولت، فرصت مثبتی وجود ندارد. 
این در حالی است که برخی از کارشناسان و ناظران امر معتقدند با توجه به شکاف در جریان 14 مارس و جدی‌تر شدن اختلافات سیاسی، سعد حریری به‌ دنبال تشدید تنش‌ها و اختلافات با هدف موج‌سواری بر آن است. از این‌رو تداوم خلأ قدرت در لبنان به موازات ابربحران اقتصادی و معیشتی می‌تواند فضای مثبتی را در این راستا برای حریری فراهم کند. در این میان سفرهای وی به کشورهای منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای نوعی تلاش در جهت کسب حمایت دیپلماتیک است تا در سایه آن مشروعیت‌بخشی لازم را برای تصمیماتش ایجاد کند.