دنبال تغییر ریل مد و لباس در کشور هستیم

مینا نبئی/با گسترش روزافزون مقوله‌های فرهنگی و تأثیر آن بر شیوه‌های رفتاری مردم و ضرورت برنامه‌ریزی و تعیین اهداف در سطح خرد و کلان، شورای عالی انقلاب فرهنگی در سال ۱۳۶۴ به منظور سیاستگذاری و هدایت فرهنگ عمومی کشور، شورایی به نام شورای فرهنگ عمومی را تشکیل داد. از تاریخ سی‌ام شهریور ماه 1400 سید مجید امامی دبیر این شورا، شده است که از مهم‌ترین وظایفش برنامه‌ریزی و بازنگری کلیه مناسبات فرهنگی موجود در کشور و معین کردن راه‌حل‌های مناسب در نقاط ضعف و قوت فرهنگی است. امامی معتقد است که در برنامه‌ریزی نشاط فرهنگی به صورت منسجم بر اساس زیست‌بوم‌های متنوع ایران کم‌کاری کرده‌ایم و تکرار رویه‌های سابق و حرکت روی ریل‌های قبلی، خطاترین روش در نظام فرهنگی کشور خواهد بود. وی همچنین از طراحان ایرانی به عنوان هنرمندانی یاد کرد که به تدریج عضو صندوق هنر می‌شوند. گفت‌و‌گوی «ایران» با سیدمجید امامی حاوی اطلاع‌رسانی درباره برخی دستاوردهای جدید شورای فرهنگ عمومی است.

​​​​​​​قرارگاه نشاط اجتماعی
دبیر شورای فرهنگ عمومی در پاسخ به این پرسش که «در سخنرانی‌های پیشین از تشکیل قرارگاه نشاط اجتماعی و بازگرداندن نشاط به جامعه و انسجام و الفت صحبت کرده بودید. آیا این قرارگاه تشکیل شد یا خیر؟» گفت: بله ما در شورای فرهنگ عمومی از سابق مصوباتی در حوزه سرور و شادمانه‌های ایرانی- اسلامی داشتیم؛ اما با تصویب برخی دیگر از برنامه‌های مشترک در شورا ما به مجموعه‌ای از اقدامات و ایده‌ها رسیدیم که با همکاری دستگاه‌های فرهنگی کشور و بخش خصوصی، اصناف و شهرداری‌ها می‌شود مبنا قرار داد. ما باید بپذیریم که بشدت در برنامه‌ریزی نشاط فرهنگی به صورت منسجم بر اساس زیست‌بوم‌های متنوع ایران کم کاری کرده‌ایم. انبوهی از فراغت‌ها، جشن‌ها، آیین‌ها، بازی‌ها، گردشگری و اتفاقات نشاط‌بخش در کشور ما ممکن و لازم‌الاجراست که اگر به آنها توجه کنیم، ساده‌تر از راه‌های دیگر می‌توانیم به ارتقای سرمایه اجتماعی امیدوار باشیم. مثلاً این امر در قرارگاه برنامه فرهنگی- اجتماعی «ساحل» دنبال می‌شود. سواحل، می‌توانند بهترین فرصت نشاط‌آفرینی و فرهنگسازی در کشور ما باشند.
وی افزود: در حوزه شهرستان‌ها، آیین‌ها و مناسک و جشن‌های منطقه و شهرستانی که بعضاً حول یک محصول کشاورزی، یا یک ورزش یا یک باور قدیمی شکل گرفتند، می‌تواند فرصتی برای نشاط‌آفرینی باشد.
روز- استان‌ها و روز محصولات
امامی همچنین اظهار داشت: ما طرحی را آماده کردیم که در تقویم رسمی کشور محصولاتی مانند زعفران، پسته و خرما و... دارای روز می‌شوند. روزی که همه مردم ایران به واسطه این محصول به حوزه تولید باغی و کشاورزی توجه می‌کنند. مثلاً روز خرما، حداقل با فرهنگ 4، 5 استان ایران نسبت و رابطه دارد. همچنین در خصوص «روز- استان‌ها» اقدامات بزرگی انجام دادیم که در تقویم رسمی کشور روزهایی را به نام استان‌های مختلف ایران نامگذاری می‌کنیم و تا کنون 4 روز- استان به تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی رسیده است.
سامانه طراحان لباس ایران
دبیر شورای فرهنگ عمومی در پاسخ به سؤال «با توجه به اینکه حوزه مد و لباس به شما واگذار شده است، در حوزه پوشاک فعالیت‌های شما در چه مرحله‌ای است؟» تصریح کرد: در حوزه ساماندهی مد و لباس بر اساس قانون با دستگاه‌های مهمی مانند وزارت صمت، اصناف، وزارت آموزش و پرورش و صدا و سیما 4 کار بزرگ باید انجام می‌شد که در این حوزه اقدام شد:
1. ساماندهی نظام طراحی و طراحان در کشور. در واقع سامانه طراحان لباس ایران امروز به یاری خداوند طراحی شده است. طراحان ایرانی به‌عنوان هنرمند شناخته شده‌اند و به تدریج عضو صندوق هنر می‌شوند. در قالب مشاغل خانگی کسب‌وکار آنها را تصویر (تثبیت) کرده‌ایم و از همه اینها مهم‌تر با آیین‌نامه و سامانه «شیما» امکان ثبت هر طرح لباس در ایران و حمایت از طرح‌های فاخر را آغاز کرده‌ایم. مثلاً در قالب جشنواره‌ها، بیشترین ظرفیت‌های طراحی لباس اجتماعی و سایر البسه را تجمیع ‌کردیم. در جشنواره یازدهم «فجر» این اتفاق افتاد یا در جشنواره «فردخت» در کاشان 120 طرح مانتوی اجتماعی ارائه شد. در جشنواره «چارقد» در خراسان جنوبی که بزودی برگزار می‌شود، طراحان و بازتولیدکنندگان لباس اقوام جمع می‌شوند.
2. اقدام دوم و مأموریت دوم، ساماندهی حوزه تولید بود. در ساماندهی حوزه تولید ابزارها عمدتاً در اختیار وزارت سمت است ولی وزارت سمت، عضو ارشد کارگروه مد و لباس است و اخیراً حرکت‌های بزرگی را آغاز کرده است. هم در عرصه پارچه مورد نیاز برای لباس اجتماعی بویژه پارچه چادر مشکی. هم حرکت‌هایی برای تأسیس دو کارخانه دیگر چادر مشکی انجام شده است. همچنین تسهیلات تولید از طریق بانک‌ها و صندوق کارآفرینی امید پیش‌بینی شده و از همه اینها مهم‌تر تأمین مواد اولیه ارزان و مستقیم از در کارخانه برای تولیدکنندگان حجاب و عفاف مد نظر قرار گرفته که بزودی وزارت سمت اطلاعات آن را اعلام می‌کند.
3. مسأله سوم، مسأله توزیع و سکوهای فروش است. از دو مسیر. توزیع هدفمند و توزیع بازار در توزیع هدفمند از طریق فرم مدارس و رفاهیات کارکنان دولت یا سکوهای فروش لباس‌های فاخر و لباس‌های جذاب برای دانشجویان و سایر اقشار مردم. همچنین در حال طراحی سکوهای دائم و موقت هستیم که بتواند حداقل در تهران تا 25 درصدهزینه مصرف‌کننده را کاهش دهد. مراکز فروش بزرگی نیز در شهرهای مختلف در حال طراحی است و به عبارت بهتر در تهران هم با شهرداری یک اتفاق بزرگ در حال رخ دادن است.
4. مسأله چهارم هم در حوزه مصرف و سواد مصرف پوشاک است که اقدامات بزرگی را انجام دادیم. در حوزه سواد مصرف و فرهنگ مصرف پوشاک و تبلیغ و ترویج لباس زیبا، سالم، عفیفانه و ارزان که شعار ماست، نیز برنامه‌هایی را آغاز کردیم. از جمله طبق قانون سال 85 آیین‌نامه‌ای در حوزه آثار نمایشی و مسأله مهم لباس و طراحی لباس در آثار نمایشی چه تلویزیون چه سینما چه «وی او دی‌ها» داریم؛ همچنین یک برنامه‌ای را برای تسهیلات جدی تبلیغ پوشاک در رسانه‌ها داریم. دیگر اینکه داریم در مصلای تهران در ماه‌های پایانی امسال نمایشگاه‌های بزرگ پوشاک را طراحی می‌کنیم. نمایشگاه‌های عرضه مستقیم پوشش‌های ایرانی اسلامی با تأکید بر لباس اجتماعی و لباس نوجوانان و بانوان برگزار خواهد شد.
وظیفه کارگروه، قانون‌گذاری است
این مقام مسئول ادامه داد: کارگروه وظیفه اصلی‌اش قانون‌گذاری است. ما اساساً مجری نیستیم و موظفیم به قوانین با ضمانت اجرایی بالایی که ابلاغیه وزیر فرهنگ ایجاد می‌کند، نظارت کنیم و درخواست‌هایی را که مجلس ایجاد کرده، بتوانیم توسط دستگاه‌ها اقداماتی انجام دهیم ولی هنوز اولویت بسیاری از دستگاه‌های مرتبط با حوزه ساماندهی مد و لباس، اصلاح اثربخش موضوع و تقویت بنیه پوشاک حجاب، پوشش‌های اسلامی و پوشش‌های مرتبط با حجاب و لباس‌های اقوام ایرانی نیست و این را ما حتی در بخش خصوصی می‌بینیم ولی به جای منازعه به سیاست مصالحه و اصلاح گام به گام روی آوردیم و به جای اقدامات صرفاً سلبی، نمایشی و دهان پرکن به دنبال تغییر ریل‌های میدان مد و لباس در کشوریم. این تغییر ریل شاید به مذاق دو گروه خوش نیاید. یکی کسانی که با عمق تحول موافق نیستند یا کسانی که عجولند یا دارای تعارض منافع شخصی هستند. ضمن احترام به این دو گروه عهد کردیم در این دولت در حوزه‌های مختلف از جمله کارگروه مد و لباس، ذیل شورای فرهنگ عمومی کشور به اصلاحات زیرساختی و قانونی روی بیاوریم.
مهم‌ترین اتفاق فرهنگی دولت سیزدهم
دبیر شورای فرهنگ عمومی مهم‌ترین اتفاق فرهنگی را که با دولت سیزدهم رخ داد، ارتقای توأمان درک سیاسی و درک راهبردی از فرهنگ در میانه حاکمیت، دولت و جبهه فرهنگی کشور دانست و گفت: بسیاری از دغدغه‌ها برای معماری کلان فرهنگی- هنری کشور، سال‌هاست در شورای عالی انقلاب فرهنگی مطرح شده؛ ولی اقدامات درخشانی به ثمر نرسیده است
امامی افزود اینکه رهبری، تحول انقلابی در ساختار فرهنگی کشور را در اولین دیدار با دولت مطرح کرده‌اند، به این معنا بود که هم ظرفیت تحول انقلابی در ساختار نارسا و ناکارآمد و متأخر فرهنگی کشور را می‌دیدند و هم این زمان و این شرایط را، آخرین فرصت برای یک اتفاق بزرگ می‌پنداشتند. البته دولت و شورای عالی انقلاب فرهنگی، هنوز نتوانسته است نسبت به شرایط سخت پساکرونا و پسا اعتدال این تحول را در نظر و در عمل به نمایش بگذارد. این تحول البته اقتضای جامعه و تحولات طبقه متوسط در ایران است و رهبر انقلاب حتی با تعبیر امام تحول در 14 خرداد چند سال پیش، یا با تعابیری که در بیانیه گام دوم داشتند، تغییر، تحول و بهینه‌سازی نظام فرهنگی کشور را درخواست کردند.وی خاطرنشان کرد: پس از یکسال از استقرار دولت سیزدهم و بیش از 8 ماه از تحول اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی ما به آستانه و به اوج ضرورت تحول رسیده‌ایم و حتماً سال‌های آینده شاهد تحولات شگرفی در زبان، ابزار، روش‌ها ساز وکارها و اقدامات فرهنگی خواهیم بود. تکرار رویه‌های سابق و حرکت روی ریل‌های قبلی، خطاترین روش درنظام فرهنگی کشور است و خواهد بود.
تمرکز بر حوزه مصرف فرهنگی مردم
از امامی پرسیدیم: «پیشتر گفته بودید که هدف نظام فرهنگی کشور این است که بتواند با ابتکار عمل سبک زندگی مردم را تحول بخشد. آیا از زمان تصدی شما تا کنون در این حوزه فعالیت‌هایی آغاز شده و به سرانجام رسیده است؟» وی اظهار داشت:بله. سریع‌ترین و ملموس‎ترین روش پس‌گرفتن ابتکار عمل در تغییرات سبک زندگی و مجدداً واگذار کردن این فرمول به خانواده و فعالان فرهنگی، تمرکز بر حوزه مصرف فرهنگی مردم است.
4 تحول بزرگ
دبیر شورای فرهنگ عمومی همچنین ابراز داشت: ما با تشکیل قرارگاه صنایع فرهنگی و تجمیع ظرفیت‌های مختلف مردمی، دولتی و عمومی، بزرگترین و جامع‌ترین حرکت راهبردی در عرصه صنایع فرهنگی ایرانی اسلامی را طراحی و آغاز کردیم. این قرارگاه امروز در دبیرخانه شورای فرهنگ عمومی مستقر شده و به دست خود دستگاه‌ها، وزارتخانه‌ها، شرکت‌ها، بخش خصوصی و صندوق‌های سرمایه گذاری، 4 تحول بزرگ را مد نظر قرار داده است:
1. طراحی الگوواره‌های بانفوذ در سبک زندگی جز از طریق تولیدات فاخر رسانه‌ای، فرهنگی، هنری و حتی صنایع مصرفی زندگی، ممکن نیست؛ بر همین اساس، شخصیت‌سازی باید مدنظر قرار بگیرد. ما هم‌اکنون برای هنرمندان و طراحان کشور دو فراخوان بزرگ داده‌ایم: یکی «جامپی» و دیگری «پارسی نو».
2. بازارپردازی(مرچندایزینگ): در عرصه تولید کالا و خدمات کشور، باید بازارپردازی و به نوعی استقرار زنجیره‌وار مجموعه‌ای از کالا و خدمات در کنار هم محقق بشود. مجموعه‌هایی که در کشور برای تولید آثار هزینه می‌کنند، نباید به تک اثر و به کار کوتاه مدت بسنده کنند. هر اثری باید حداقل در 5 رشته، کالا و خدمات دیگر باز تولید کند.
3. باید زیست بوم جامع صنایع فرهنگی و زیست بوم جامع سبک زندگی در کشور راه‌اندازی شود. به این معنا که از ایده تا مصرف، تا سرمایه گذاری، تا نظارت، تا بازاریابی و صادرات، همه اینها باید در یک زنجیره هدفمندِ فرهنگ‌پایه اما اقتصادی قرار بگیرد.
4. مراکز و مجموعه‌های فرهنگی در کشور ما باید به جای یک سری ساختمان بی‌بهره و غیرقابل اداره برای دولت به لحاظ هزینه‌ها و مخارج، تبدیل به پارک‌ها و مراکز آزمون فرهنگی بشوند.