رکوردشکنی فارس در تولید خرما

حمیرا حیدریان
خبرنگار

  ایران با تولید سالانه یک میلیون و 400 هزار تن خرما رتبه دوم تا سوم جهان را در سال‌های متوالی به خود اختصاص داده است. در کناراستان خوزستان، بوشهر و هرمزگان، سیستان و بلوچستان و کرمان، همچنین مناطق جنوبی استان فارس نیز از نخلستان‌های گسترده‌ای برخوردار است. به علت تنوع آب و هوایی و غنی بودن خاک؛ 17 شهرستان از 37 شهرستان این استان مستعد تولید خرما و پرورش نخل است. کیفیت خاک در این استان باعث شده «فارس» با تولید بیش از 250 هزار تن خرما سکوی نخست کشوری را به خود اختصاص دهد این در حالی است که از نظر سطح زیر کشت در رتبه پایین‌تری از سه استان دیگر قرار دارد. 
رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان فارس در گفت‌و‌گو با «ایران» با بیان اینکه استان فارس با تولید بالغ بر 251 هزار و 500 تن خرما رتبه اول کشوری و رتبه چهارم در سطح زیر کشت این محصول را دارد، گفت: این رقم از میانگین کشور و سایر استان‌های خرماخیز بالاتر است. جنوب استان فارس به لحاظ پتانسیل‌هایی که دارد یکی از بسترهای مناسب برای توسعه و تولید خرما در سطح کشور است. خرمای تولیدی در استان فارس از کیفیت بالایی برخوردار است .ضمن اینکه تنوع ارقام، عاملی است که می‌تواند ما را در شناسایی بهتر بازارهای هدف صادراتی یاری کند. همچنین استانداردهای برداشت و عرضه محصول خرما را باید به روز کرد که دراین زمینه از سوی سازمان جهاد کشاورزی گام‌هایی برداشته شده است.
مجتبی دهقان‌پور با اشاره به اینکه باید علاوه بر توسعه این صنایع، استانداردهای تولید و بسته‌بندی را نیزارتقا بخشید، افزود: امروزه استفاده از فناوری‌های نوین می‌تواند کمک کند تا ارقامی که خاصیت بسته‌بندی و جنبه‌های صادراتی دارند با روش مطلوبی بسته‌بندی و درنهایت صادر شود. از این‌رو به منظور جذب سرمایه گذاردر حوزه صنایع تبدیلی، بسته‌بندی و فرآوری خرما تسهیلات ارزان قیمت را برای این افراد در نظر گرفته است. همچنین رفع موانع در فرایند دریافت اخذ مجوز از دیگر اقداماتی است که برای سرمایه‌گذاران این صنعت در نظر گرفته شده است.  این مسئول با تأکید بر حمایت از نخلداران، از در اختیار قراردادن نهال مقاوم در برابر آفات به آنان خبر داد و اظهار داشت: به منظور تولید نهال خرما با کیفیت عالی و سالم و مقاوم در مقابل هرگونه آفات، از اواخر سال گذشته مرکز تولید نهال خرما با روش کشت بافت و تولید باغ مادری کلنگ‌زنی شد که این اقدام در جهت محصول متناسب با بازار هدف صادرات تولید خواهد شد. در این مرکز قرار است پایه‌های رقم مجول که یکی از ارقام بازارپسند است تولید شود و نهال‌های تولیدی علاوه بر استان فارس، در اختیار نخلداران جنوب کشور نیز قرار خواهد گرفت. وی تلاش برای بهبود وضعیت تولید این محصول و ایجاد ارزش افزوده‌ بهتر برای باغداران را از جمله برنامه‌های پیش روی این سازمان دانست و خاطرنشان کرد: از سوی دولت یکسری تمهیداتی برای نخلداران در نظر گرفته شده است تا نهال‌های تولیدی را در قالب یارانه دریافت کنند. وی با تأکید بر اینکه از همه ظرفیت‌های موجود برای رفع ضعف‌های حوزه تولید، توزیع و صادرات خرما باید استفاده کرد، تصریح کرد: هر چند در حال حاضر خرمای تولید ایران به حدود 70 کشور جهان صادر می‌شود، اما باید به دنبال توسعه بازارهای صادراتی باشیم و این مهم از مسیر توسعه صنایع تبدیلی می‌گذرد که در نهایت ارزش افزوده بیشتری را نصیب باغداران و بخش‌های اقتصاد کشور خواهد کرد.
 وی با اشاره به اینکه تشکل‌های قوی بخش کشاورزی در کشور و در استان فارس وجود دارد که از این ظرفیت‌ها می‌توان به عنوان تکمیل‌کننده‌ زنجیره‌های تولید استفاده کرد و در بازارهای صادراتی حضور مؤثرتری داشت، ابراز کرد: در نهایت در بحث تولید هر محصول و کالایی باید به مرحله تجاری‌سازی برسیم و ارقامی تولید کنیم که متناسب با شرایط اکولوژیکی مناطق مختلف باشد.
 مدرن‌سازی، راه‌حل حفظ نخلستان‌ها
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی استان فارس نیز در این خصوص گفت: مدرن‌سازی یکی از روش‌هایی است که جهاد کشاورزی فارس در راستای توسعه و حفظ نخلستان‌های استان در نظر گرفته است. با نگاهی به ظرفیت‌های استان فارس در خواهیم یافت که استان فارس دارای بیش از 31 هزار هکتار نخلستان است این در حالی است که طی سه سال گذشته شاهد افزایش سطح زیر کشت نخلستان‌های استان فارس بوده‌ایم.
 حمید دبیری با بیان اینکه نخلداری و نخلستان‌ها جزو سنتی‌ترین روش‌های کشت در حوزه کشاورزی بوده است و بیشتر نخلستان‌های استان فارس در مناطق محروم بوده، از این رو شاهد کشت‌های سنتی هستیم، گفت : طی چند سال اخیر در راستای توسعه نخلستان‌های استان فارس تغییر ارقام تجاری دنیا در دستور کار جهاد کشاورزی استان فارس بوده و شاهد هستیم که طی مدت مذکور بالغ بر 14 هزار کشت بافتی در استان فارس صورت گرفته که این آماری بی‌سابقه بوده است.
به گفته این مقام مسئول سیاست تغییر ساختار در نخلستان‌های استان فارس موجب شده تا وضعیت نخلستان‌های استان فارس بهبود یافته و حرکت رو به جلو در راستای تجاری‌سازی ارقام در استان فارس صورت گرفته است.  دبیری در خصوص وجود آفت در میان نخلستان‌های استان فارس نیز خاطرنشان کرد: آفت در نخلستان‌های استان فارس از سال 1396 شیوع یافته و تاکنون 2 هزار و 800 نخل را درگیر کرده است که البته آفت 2 هزار و 500 نخل مهار شد. 
این مقام مسئول در خصوص مشکلات این بخش نیز اظهار کرد: یکی از مشکلاتی که در حوزه کشت نخلستان‌ها وجود دارد موضوع قرنطینه بوده است، برخی از افراد با جابه‌جا کردن پاجوش‌های خرما موجب انتقال آفت و بیماری از نخلستانی به نخلستان دیگر می‌شوند از این رو می‌توان گفت که یکی از مشکلات این حوزه عدم قرنطینه است.
از جمله اقدامات خوبی که در راستای توسعه فعالیت‌های اقتصادی در نخلستان‌ها شده است جایگزینی ارقام موجود با ارقام تجاری روز دنیا است. در این راستا شاهد هستیم که بسیاری از فعالان حوزه کشاورزی به جای کشت مرکبات با توجه به اقتصادی‌تر شدن کشت خرما نسبت به تغییر کشت و ایجاد نخلستان اقدام کردند.