هراس اوکراین از سایه روسیه در خرسون

زهره صفاری/ اعلام فرمان عقب‌نشینی نیروهای روسیه از جبهه خرسون، بیش از آنکه برای اوکراینی‌ها بردی شیرین تلقی شود، آنها را نسبت به شرایط به تردید انداخته است؛ به طوری که نه تنها سران کی‌یف که بسیاری از هم پیمانان غربی شان نیز این اقدام کرملین را تغییر استراتژیک عنوان کرده و آن را دامی برای اوکراینی‌ها می‌‌دانند.
به گزارش گاردین، روسیه روز چهارشنبه رسماً از تداوم خروج نیروهایش از ساحل غربی رودخانه دنیپر و در نتیجه آن شهر خرسون، مهم‌ترین منطقه تحت کنترل مسکو از زمان آغاز عملیات ویژه نظامی در اوکراین خبر داد. شامگاه چهارشنبه نیز سرگئی سوروکین، فرمانده ارشد ارتش اوکراین و سرگئی شویگو، وزیر دفاع روسیه نیز بر این خبر صحه گذاشتند و به گفته خبرنگار الجزیره، در ساعت 11 شب به وقت محلی، اهالی خرسون، شنیدن صدای خودروهای زرهی روسیه و حرکت کاروان‌های نظامی این کشور در مسیر خروج را تأیید کردند. تخلیه از طرف هر دو پل مهم خرسون انجام شد، یکی روی رودخانه دنیپر و دیگری روی سد نووا کاخودوکا که آب رودخانه دنیپر را به سمت مناطق کم آب کریمه هدایت می‌‌کند. هر دو پل در جریان موشکباران اوکراین تا حدودی تخریب شده‌اند، موضوعی که به گفته کارشناسان روند حرکت سربازان روسی به سمت این جبهه را با اختلال روبه‌رو کرده است.
هرچند خرسون دروازه‌ای به کریمه است و بازپس‌گیری آن توسط اوکراین، راه فتح دوباره این منطقه را هموار کرده و در عین حال وجود رودخانه دنیپر در آن اهمیت منطقه را چند برابر می‌‌کند، کارشناسان اوکراینی نسبت به این عقب‌نشینی ظنین هستند و برای پیشگیری از به دام نیفتادن در تله استراتژیک روسیه، پیشروی در منطقه را با احتیاط انجام می‌‌دهند.
بدون شک این تردید بی ارتباط با اهمیت این منطقه برای هر دو جبهه نیست. به نوشته بی‌بی‌سی، خرسون تنها مرکز استانی اوکراین است که به دست نیروهای روسیه افتاد و به تازگی مسکو الحاق آن و سه شهر دیگر به خاک خود را تأیید کرده است. بنابراین عقب‌نشینی روسیه و امتیاز دادن به اوکراین، از دید کارشناسان منطقی به نظر نمی‌رسد.
 عقب‌نشینی حساب شده
اوایل هفته گذشته یک منبع آگاه از کرملین به مجله آنلاین مدوزا گفت: «عقب‌نشینی از خرسون هنوز سناریوی مورد تأیید ما نیست.» اما در عین حال همزمان با بازنشر فیلم‌های خارج شدن صدها هزار شهروند خرسون از این شهر در چند هفته گذشته، این نشریه الکترونیکی، اسنادی از دستورالعمل کرملین به رسانه‌های جمعی برای چگونگی پوشش این خبر را منتشر کرد که از برنامه‌ریزی دقیق و حساب شده مسکو برای این خروج حکایت داشت. همین امر نیز کارشناسان را با تردید بیشتری روبه‌رو کرده است. اوله ژدانوف، کارشناس نظامی اوکراین مدعی است: «عقب‌نشینی در کار نیست و این تله‌ای برای فریب نیروهای اوکراینی و تحمیل شکست سنگین به آنها است.»
این دیدگاه در دفتر ریاست جمهوری کی‌یف نیز بسیار پررنگ است. میخایلو پودولیاک، مشاور رئیس جمهور اوکراین در برنامه تلویزیونی روز چهارشنبه در این باره گفت: «تا زمانی که پرچم اوکراین در جای جای خرسون به اهتزاز درنیاید، دلیلی برای صحبت درباره خروج نیروهای روسیه وجود ندارد.»
با این حال برخی مقامات اوکراینی مانند سرهی هلان، قاضی منطقه‌ای خرسون نگاهی مثبت نسبت به این اقدام روسیه داشته و این خروج را منطقی‌ترین پایان برای تقابل سخت چند ماه اخیر عنوان کرده‌اند.
این در شرایطی است که بیانیه اخیر کرملین تا حدودی دیدگاه‌های خوشبینانه اوکراینی‌ها را زیر سؤال می‌‌برد و تردیدها را بیشتر می‌‌کند. به نوشته الجزیره در این بیانیه تأکید شده است، «خروج روس‌ها از شهر خرسون به معنای تغییر موقعیت منطقه‌ای این شهر نیست و مسکو همچنان این شهر را بخشی از قلمروی حاکمیتی خود می‌‌داند.» دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین نیز با تأکید بر اینکه این خروج برای روسیه تحقیرآمیز نیست، گفت: «موقعیت منطقه‌ای خرسون به عنوان بخشی از روسیه تثبیت شده و تغییر در آن غیرممکن است. این امر قانونی تثبیت و تبیین شده است و جایی برای تغییر ندارد.» این موضعگیری‌ها همزمان با سکوت ادامه‌دار پوتین برای ابراز نظر در موضوع خرسون، نگرانی‌ها را برای اوکراینی‌ها و همتایان غربی‌شان دوچندان کرده است. این در حالی است که منابع روسی نزدیک به کرملین، حضور پوتین در بیمارستان در زمان انتشار خبر این عقب‌نشینی را علت سکوت او در این باره خوانده‌اند.