ویترینی به وسعت ایران برای کتابفروشی‌ها

گروه فرهنگی/ «سامانه خرید از کتابفروشی‌ها» از امروز و همزمان با آغاز سی‌امین دوره هفته کتاب کار خود را به شکلی سراسری در کشورمان آغاز می‌کند. طرحی که هدف از راه‌اندازی‌اش دسترسی راحت‌تر علاقه‌مندان به آثار منتشر شده ناشران و از طرفی کمک به افزایش گردش مالی کتابفروشی‌ها عنوان شده است. جزئیات بیشتر درباره چگونگی فعالیت «سامانه خرید از کتابفروشی‌ها» و همچنین میزان یارانه در نظر گرفته شده به مناسبت هفته کتاب را که از این طریق اعطا می‌شود در گپ‌وگفت امروزمان با علی‌رمضانی، دبیر سی‌امین دوره هفته کتاب می‌خوانید.

ازآنجایی که سامانه خرید از کتابفروشی جایگزین طرح تخفیف فصلی شده در ابتدا از تفاوت این دو بگویید.
برای نخستین‌ مرتبه در کشورمان شاهد راه‌اندازی سامانه‌ای مجازی برای خرید از کتابفروشان هستیم. یکی از نقاط قوت این سامانه را می‌توان در این دانست که علاقه‌مندان در هر نقطه کشور قادرند از کتابفروشی مورد نظر خود خرید کنند و از یارانه معاونت فرهنگی هم بهره‌مند شوند. این یارانه 25 درصد خرید هر شهروند را شامل می‌شود که سقف آن 400 هزار تومان برای هر نفر در نظر گرفته شده است. به این ترتیب که خریدار 300 هزار تومان پرداخت می‌کند و 100 هزار تومان مابقی هم تسهیلاتی است که ما در نظر گرفته‌ایم. اما درباره تفاوت این سامانه با طرح تخفیف فصلی باید گفت که در طرح تخفیف فصلی، یارانه از طریق کتابفروشان عضو ارائه می‌شد که این به معنای محدود شدن دسترسی خریداران بود. به این معنا که فقط افرادی قادر به خرید کتاب در این شرایط بودند که به کتابفروشی دسترسی داشتند. سامانه خرید از کتابفروشی‌ها بحث جغرافیا را حذف کرده، از طرفی خریداران دیگر با محدودیت زمانی طرح تخفیف فصلی هم روبه‌رو نیستند. در آن طرح علاقه‌مندان تا زمان باز بودن کتابفروشی‌ها قادر به مراجعه و خرید بودند که این سامانه مشکل مذکور را هم حل کرده است. از این طریق همه مردم امکان بهره‌مندی از یارانه را دارند.
چه میزان از هزینه ارسال پستی آثار را وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی پرداخت می‌کند؟
حدود 60 درصد را ما پرداخت می‌کنیم، بخشی از هزینه شامل تخفیف اداره پست می‌شود و پرداخت مابقی هم با خود خریدار است. بهتر است که خریداران برای مدیریت هزینه ارسال، آثار مورد نظر خود را تا حد ممکن از یک کتابفروشی تهیه کنند.
یارانه درنظر گرفته شده برای هر کتابفروشی عضو این سامانه 20 میلیون تومان عنوان شده؛ در صورتی که برخی کتابفروشان با استقبال روبه‌رو شوند امکان افزایش این مبلغ وجود دارد؟
 در مرحله نخست برای هر کتابفروشی 20 میلیون تومان درنظر گرفته شده است. اگر خریداران برابر با سقف خرید اعلامی که 400 هزار تومان است کتاب تهیه کنند این 20 میلیون تومان برای هر کتابفروشی 80 میلیون تومان خرید را رقم می‌زند. تجربه‌ طرح‌های تخفیف فصلی و همچنین خریدهای مجازی در حوزه‌های دیگر گویای این است که اغلب افراد به سقف اعلامی و یارانه مذکور اکتفا نکرده و خرید بیشتری انجام می‌دهند. پیش‌بینی ما این است که یارانه 10 میلیارد تومانی که معاونت فرهنگی در نظر گرفته منجر به 40 میلیارد تومان خرید و چه بسا بیشتر از آن شود.
اما نگفتید اگر برخی کتابفروشان در همان روزهای نخست 20 میلیون‌شان تمام شود با افزایش یارانه روبه‌رو می‌شوند؟
تلاش ما بر این است یارانه کتابفروشانی را که تجربه موفقی کسب کرده و ارسال‌های زیادی دارند افزایش بدهیم. 
در این بین برای جلوگیری از تخلفات احتمالی در فروش آثار قاچاق و کتاب‌سازی شده هم سازکاری در نظر گرفته‌اید؟
بله، این مسأله‌ای است که از همان بدو امر برای جلوگیری از بروزش چاره‌ اندیشی شده. کتابفروشان تنها قادر به فروش کتاب‌هایی هستند که شابک‌شان در خانه کتاب و ادبیات ایران ثبت شده است. اگر کتابی فرایند قانونی اعلام وصول را طی نکرده باشد اطلاعات آن در سامانه ثبت نمی‌شود. از همین بابت به ناشران تأکید می‌کنم اگر خواهان عرضه راحت‌تر کتاب‌های خود در کتابفروشی‌ها هستند سریع‌تر اقدام کنند.
یارانه‌ اعلام شده تنها برای کتاب‌های عمومی است یا آثار کمک‌آموزشی و دانشگاهی را هم شامل می‌شود؟
همه کتاب‌های منتشر شده در کشورمان که در کتابفروشی‌ها عرضه می‌شوند، به غیر از کتاب‌های کمک‌آموزشی مشمول این طرح می‌شوند.
در این بین تفاوتی میان کتابفروشی‌های خصوصی با دولتی قائل شده‌اید؟
به طور قطع کتابفروشی‌های خصوصی به دلیل اینکه از مسیر فروش آثار خود کسب درآمد می‌کنند تلاش و انگیزه بیشتری به خرج می‌دهند. در دوره‌های متعدد طرح قدیم(تخفیف فصلی) با مصادیق زیادی از این گفته روبه‌رو شدیم، اینکه معمولاً یارانه کتابفروشی‌های خصوصی سریع‌تر تمام شده و تا جایی که امکانات معاونت فرهنگی اجازه ‌داده از یارانه بیشتری هم برخوردار ‌شده‌اند. در شرایط فعلی هم پیش‌بینی‌مان این است که کتابفروشی‌های خصوصی به سبب عملکرد بهترشان هر چه بیشتر از این یارانه بهره‌مند بشوند. البته ناگفته نماند که در کل کشور، تعداد کتابفروشی‌های دولتی به خصوصی تقریباً یک به پانزده است.
اتفاق خوبی که طی برگزاری طرح تخفیف فصلی شاهد آن بودیم شکل‌گیری بهانه‌ای برای تشویق مردم به حضور در کتابفروشی‌ها بود. برای این جای خالی در طرح جدید چه فکری دارید؟
با یک طرح نمی‌توان به حل همه مشکلات کمک کرد. این طرح به دنبال افزایش فروش کتاب در کتابفروشی‌ها است. اتفاق خوبی که شاهد آن خواهیم بود گسترش ویترین کتابفروشی‌ها به وسعت کل کشورمان است. حذف محدودیت جغرافیایی و زمانی که اشاره شد هم نکته بسیار مهمی است که بابت یکی دو جای خالی نمی‌توان منکر آن شد. از سوی دیگر در صورت افزایش گردش اقتصادی کتابفروشی‌ها، آنان خود به خود تمهیدات بیشتری برای مراجعه مردم به خرج می‌دهند.
از آنجایی که قرار شده کار این سامانه در تمام سال تداوم داشته باشد شاهد تمدید یارانه‌های حمایتی از خریداران در فواصل زمانی مختلف خواهیم بود؟
فعالیت این سامانه دائمی است و امکان مراجعه به آن هم در تمام شبانه روز فراهم خواهد بود. یارانه اعلام شده فعلی تنها به هفته کتاب محدود نمی‌‌شود اما بحث اعطای مجدد آن در زمان‌های مختلف بستگی به برنامه‌ریزی‌های پیش رو و امکانات مالی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی دارد.