در مزایای یک پاسخ صادقانه

محمدعلی یزدانیار
دبیرگروه کتاب
mohammadaliyazdanyar@gmail.com
الان که این یادداشت را مطالعه می‌کنید آخرین روزهای هفته کتاب است و سؤال اینجاست که هفته‌های کتاب تا به حال کارکردی داشته‌اند و آیا به هدف اصلی خودشان – وارد کردن کتاب به‌عنوان عضوی ثابت از سبد فرهنگی خانواده و نتیجتاً – افزایش ضریب نفوذ کتاب و میزان مطالعه رسیده‌اند یا خیر. موضوع را اگر در آمارهای بازار نشر پیگیری کنید  به هرنتیجه‌ای می‌رسید غیر از افزایش میزان مطالعه. به‌عنوان مثال میزان تیراژ در نسخه‌های قدیمی «جان شیفته» و «بخش سرطان» که دو رمان قطور و سخت‌خوان هستند حدود 10 هزار جلد ذکر شده، این میزان برای «جان شیفته» در حال حاضر چیزی حدود 500 جلد است و بخش سرطان پس از مدت‌ها قرار است  با تیراژی 300 تایی به بازار بیاید. و این باز در شرایطی است که جمعیت ایران از آن زمان تا به حال بیش از دو برابر افزایش داشته است. به بحث آماری که برسیم ماجرا جالب می‌شود، اگر شما یک آمار قابل استناد از سرانه میزان مطالعه در ایران پیدا کردید لطفاً به آدرس همین رایانامه زیر نام من ارسالش کنید! مثلاً  سال 91 این آمار توسط نهاد کتابخانه‌های کشور اعلام شد: سرانه مطالعه، 75 دقیقه و 34 ثانیه محاسبه شده که 15 دقیقه و 17 ثانیه مربوط به کتاب، 21 دقیقه و 31 ثانیه برای قرآن و ادعیه، 32 دقیقه و 36 ثانیه روزنامه و پنج دقیقه و 42 ثانیه به نشریه‌ خوانی اختصاص پیدا کرده است که هر دو فضای مجازی و فیزیکی را شامل می‌شود. حالا آمار دیگری را که از مورد قبلی تازه‌تر است مرور کنیم: سرانه مطالعه در ایران، دوازده و نیم دقیقه اعلام شده است که در این آمار، تنها سی تا سی و پنج میلیون نفر در ایران مطالعه غیردرسی داشته‌اند و 59درصد از ایرانیان کتاب غیردرسی نمی‌خوانند. اگر تفاوت تعریف مطالعه بین دو آمار را حذف و مطالعه کتاب در آمار اول را با میزان آمار دوم مقایسه کنیم یعنی فقط در چند سال، مطالعه مردم ما 9 دقیقه کاهش پیدا کرده است. تجربیات شخصی من – که البته قابل استناد نیست – میزان مطالعه مردم را حتی از این هم کمتر ارزیابی می‌کند. حالا وقت جواب دادن به سؤال ابتدای متن است. برگزاری سی دوره هفته کتاب، چه تأثیری روی افزایش علاقه و مراجعه مردم به کتاب گذاشته است، پاسخ بدون خجالت و صادقانه به این سؤال به سادگی مسیر آینده فرهنگی مملکت را مشخص خواهد کرد. من همین‌جا از تمام مسئولان مرتبط که تمایل دارند در مورد این سؤال و پاسخش صحبت کنند دعوت به عمل می‌آورم. ما در گروه کتاب «ایران‌جمعه» مشتاقانه از بحث و تبادل نظر با شما در راستای تعالی فرهنگی کشور و مردم استقبال می‌کنیم.