برنامه 17 هزار مگاواتی صنعت برق برای تابستان آتی

گروه اقتصادی/ صنعت برق در یک ماه اخیر 140 برنامه را در دستور کار قرار داده تا با اجرای آن تا پیک (اوج تقاضای برق) تابستان سال آتی، ناترازی تولید و مصرف را به حداقل برساند و از خاموشی‌های احتمالی جلوگیری کند. مانند امسال که با اجرای 100 برنامه از قطع برق در کشور جلوگیری و وقوع خاموشی‌ها پس از دو سال پیاپی متوقف شد. بررسی‌های «ایران» نشان می‌دهد که این برنامه 140 موردی در 7 بخش از جمله تولید و تأمین، آمادگی شبکه سراسری، مدیریت تقاضا و مصرف و برنامه‌ریزی و هماهنگی تعریف شده است. 25 برنامه از این 140 برنامه مربوط به بخش تولید، 31 برنامه مربوط به مدیریت بخش مصرف، 71 برنامه مربوط به رفع محدودیت‌ها در نقاط مشکل ساز و 13 برنامه مربوط به همکاری‌ها، آگاه‌سازی و دیگر اقدامات ستادی است.
مدیریت ناترازی برق در تابستان 1402
تابستان امسال ناترازی میان تولید و مصرف برق به 14 تا 15 هزار مگاوات رسید. پیش‌بینی می‌شود که سال آینده این ناترازی با افزایش سالانه تقاضا به حدود 17 هزار مگاوات برسد؛ اما برنامه 140 موردی صنعت برق به مدیریت این ناترازی و حتی رفع آن منجر خواهد شد. این برنامه هم در بخش افزایش تولید و هم در بخش مدیریت مصرف برنامه‌های جداگانه‌ای را دنبال می‌کند که اجرای آنها از خاموشی‌ها جلوگیری خواهد کرد.
افزایش تولید برق به میزان 7 هزار مگاوات
دولت در برنامه‌ای 4 ساله به دنبال افزایش ۳۵‌هزار مگاوات به ظرفیت شبکه تولید برق کشور است که از این میزان، حدود ۱۰‌هزار مگاوات از محل تجدیدپذیرها، ۱۵‌هزار مگاوات از محل سرمایه‌گذاری دولت و ۱۰‌هزار مگاوات هم از محل سرمایه‌گذاری صنایع تأمین خواهد شد. این روند از سال گذشته آغاز شده و بیش از 6 هزار مگاوات ظرفیت جدید نیروگاهی وارد شبکه شده است. رقمی که رکورد افزایش ظرفیت نیروگاهی محسوب می‌شود و ظرفیت (اسمی) تولید برق کشور را به 90 هزار مگاوات رسانده است. اما سال آینده نیز قرار است 7 هزار مگاوات دیگر به این ظرفیت افزوده شود.
علی اکبر محرابیان، وزیر نیرو در این باره می‌گوید که بر اساس پیش‌بینی و اجرای طرح‌های توسعه‌ای، انتظار می‌رود بیش از ۷هزار مگاوات برق نسبت به سال گذشته به ظرفیت تولید کشور اضافه شود.
بررسی‌ها نشان می‌دهد که رقم دقیق هدفگذاری شده برای افزایش ظرفیت نیروگاهی تا سال آتی 7 هزار و 787 مگاوات است که تحقق آن یک رکورد بی‌نظیر در افزایش سالانه ظرفیت نیروگاهی خواهد بود. 3 هزار و 26 مگاوات از این رقم از طریق واحدهای حرارتی جدید، 1478 مگاوات از طریق تولید نیروگاه‌های صنایع، 850 مگاوات از طریق انرژی‌های تجدیدپذیر، 188 مگاوات از طریق مراکز تولید پراکنده و 2 هزار و 245 مگاوات نیز با ارتقای توان نیروگاه‌های حرارتی و رفع محدودیت‌های تولید محقق خواهد شد. به این ترتیب، با اجرای 25 برنامه، ظرفیت اسمی نیروگاهی کشور به 98 هزار مگاوات خواهد رسید.
مدیریت 10 هزار مگاواتی مصرف
در تابستانی که گذشت، حدود 7 هزار مگاوات مدیریت مصرف برق صورت گرفت. حالا برنامه‌ریزی شده است که با اجرای 31 برنامه بیش از 10 هزار مگاوات دیگر از تقاضای برق کاسته شود که این میزان حداقل رقم مدیریت بار در تابستان 1402 خواهد بود. سقف این برنامه نیز 14 هزار و 50 مگاوات است که شامل مواردی نظیر روش‌های نوین مدیریت مصرف و کنترل مصارف غیرمجاز نیز می‌شود. بررسی‌ها نشان می‌دهد که حدود 3200 مگاوات آن مربوط به مدیریت مصرف بخش‌های مختلف اعم از خانگی، اداری، تجاری و صنعت است. 4700 مگاوات مربوط به مشارکت صنایع است. 1750 مگاوات مربوط به روش‌های نوین مدیریت مصرف و 450 مگاوات مربوط به کنترل مصارف غیرمجاز و 800 مگاوات مربوط به تولید پراکنده در محل مصرف و 3150 مگاوات نیز مربوط به سایر اقدامات بهینه‌سازی و مدیریت خواهد بود که اگر تمام این موارد محقق شود بیش از 14 هزار مگاوات از اوج بار، پیک سایی خواهد کرد. با احتساب این برنامه مدیریت مصرف، مجموع برنامه‌ریزی دولت برای مدیریت بار 1402 حداقل 17 هزار مگاوات و حداکثر 21 هزار مگاوات خواهد بود. رقمی که به مدیریت ناترازی‌ها در 1402 و رفع آن کمک خواهد کرد. در سال‌های بعد، با افزایش تولید برق در قالب برنامه 35 هزار مگاواتی، به مرور نیاز کشور به مدیریت مصرف از محل همکاری‌های صنایع و کشاورزی کمتر و در نهایت صفر خواهد شد. البته در سال‌جاری صنایع نسبت به سال گذشته با خاموشی‌های به مراتب کمتری مواجه بودند و همین موضوع موجب افزایش 15 درصدی مصرف برق این بخش در تابستان و در نهایت رشد تولیدات صنعتی شد.
مدیریت مصرف با ابزارهای تشویقی
ناترازی 20 هزار مگاواتی که در تابستان سال گذشته منجر به خاموشی‌های مکرر شد، حدود 25 درصد ظرفیت تولید برق در آن سال بود. به عبارتی در سال 1400 تولید برق کشور 25 درصد کمتر از میزان تقاضا بود. مدیریت این شرایط، در حالی که ساخت یک کیلووات ظرفیت جدید نیروگاه حرارتی ۴۰۰ یورو هزینه و ساخت نیروگاه جدید حداقل به 18 ماه زمان نیاز دارد، کار آسانی نبود. اما در 1401 این ناترازی مدیریت شد.
یکی از راهکارهای مهم مدیریت تقاضا در این سال، وضع تعرفه‌های تشویقی برای مشترکان خوش مصرف و کم مصرف بود. بر اساس قانون مشوق مدیریت مصرفی که امسال تصویب و اجرا شد، از ابتدای خردادماه، مشترکان به ازای هر کیلووات ساعت کاهش مصرف، پنج برابر تعرفه برق هر کیلووات یعنی معادل۵۰۰ تومان پاداش اخذ کردند و این موضوع ۴۲درصد مشترکان را به مدیریت مصرف تشویق کرد. به طوری که 42 درصد قبوض برق مشمول پاداش صرفه‌جویی شدند. این میزان معادل 8 میلیون مشترک بود و ۱۵۰۰ مگاوات کاهش مصرف در بخش خانگی را به دنبال داشت.
برای سال آینده نیز برنامه این است که با ابزارهای مشوق مدیریت مصرف، این صرفه‌جویی بیش از 3 هزار مگاوات شود و قبوض برق مشمول پاداش صرفه‌جویی به ۷۲درصد ارتقا یابد. حدود 13 برنامه در این زمینه طراحی شده است. وزیر نیرو در این رابطه توضیح می‌دهد که اگر مشترکان یک پنجم مصرف خود را کاهش دهند، قبض برق رایگان دریافت می‌کند و اگر بیش از یک پنجم صرفه‌جویی داشته باشد، بستانکار می‌شوند. البته برنامه مدیریت مصرف برق در ادارات نیز به جد دنبال می‌شود. مصوبه صرفه‌جویی ادارات در تابستان 1399 اجرا شد؛ اگرچه در این سال صرفه‌جویی رخ نداد اما در سال ۱۴۰۰ ابلاغ و منتج به نتیجه شد. به طوری‌که ۶۵۰ مگاوات صرفه‌جویی را به دنبال داشت که شامل کاهش مصرف با تغییر ساعات ادارات و اضافه کردن مولدها در ادارات بود. سال آینده نیز این برنامه دنبال می‌شود تا برنامه مدیریت بیش از 17 هزار مگاواتی ناترازی برق کشور رقم بخورد.