تسویه ارزی و ریالی اوراق ارزی

 گروه اقتصادی/ بانک مرکزی در بخشنامه‌ای به بانک ملی ایران، جزئیات و ضوابط اجرایی انتشار اوراق گواهی ارزی را اعلام کرد. روز سه‌شنبه هفته جاری بانک مرکزی کلیات شرایط خرید و فروش اوراق ارزی را اعلام کرد و دیروز بخشنامه کامل آن خطاب به بانک ملی به عنوان بانک عامل منتشر شد. به گزارش بانک مرکزی، برای گسترش و تسهیل استفاده از ابزارهای مالی در شبکه بانکی کشور، بانک عامل (بانک ملی ایران) مجاز است به نیابت از بانک مرکزی نسبت به عرضه «اوراق گواهی ارزی بانک مرکزی» اقدام کند.
براساس این بخشنامه، ناشر اوراق بانک مرکزی از طریق بانک عامل است. همچنین اوراق با نام، فقط و اصالتاً قابل خرید توسط اشخاص حقیقی ایرانی بالاتر از ۱۸ سال و تاریخ انتشار و سررسید آن به ترتیب ۲۵ آبان ماه ۱۴۰۱ و ۲۵ اسفندماه ۱۴۰۱ خواهد بود.
حداقل و حداکثر میزان خرید اوراق توسط هر شخص حقیقی به ترتیب معادل ریالی یک‌هزار دلار و چهار هزار دلار است. ضمناً با توجه به محدودیت عرضه اسکناس کمتر از ۱۰۰ دلار، مبالغ گواهی‎های مزبور مضاربی از معادل ریالی ۱۰۰ دلار قابل عرضه و بازخرید خواهد بود. پرداخت وجه اوراق نیز در زمان انتشار صرفاً به «ریال» خواهد بود. بانک مرکزی به وکالت از خریداران اوراق، نسبت به تأمین ارز (دلار) و نگهداری آن تا زمان سررسید اوراق اقدام می‌کند. اوراق توسط بانک عامل به نیابت از بانک مرکزی قابل بازخرید قبل از سررسید خواهد بود.
دارندگان اوراق در سررسید، می‌توانند ازمیان دو روش یکی از انتخاب کنند. روش نخست، پرداخت حق‌الوکاله مذکور معادل هفت درصد مبلغ ریالی در زمان سررسید مذکور و دریافت اسکناس ارز (دلار) از بانک عامل است و روش دوم تسویه نقدی (ریالی) که در این صورت حق‌الوکاله‌ای دریافت نخواهد شد. همچنین مبنای محاسبه برای تعیین مبلغ ریالی در زمان بازخرید، سررسید و انتشار اوراق، نرخ پایانی روز قبل دلار توافقی (اسکناس) است. گفتنی است، نرخ پایانی روز قبل نماد دلار توافقی (اسکناس) بازارمتشکل معاملات ارزی (میانگین موزون معاملات نماد دلار توافقی روز قبل) در پایگاه اطلاع‌رسانی شرکت مدیریت بازار متشکل معاملات ارز ایران به آدرس www.ice.ir قابل مشاهده است. بانک عامل مکلف است به صورت هفتگی منابع ریالی حاصل از فروش این اوراق را پس از انجام هماهنگی لازم با اداره عملیات ارزی این بانک، به حساب‌های معرفی‌شده نزد اداره معاملات ریالی بانک مرکزی واریز کند. در صورت درخواست دارنده اوراق مبنی بر بازخرید اوراق، بانک عامل موظف است نسبت به تسویه حساب با دارنده اوراق در همان روز اقدام کند. در صورت عدم مراجعه صاحب اوراق در سررسید، بانک عامل موظف است ریال حاصل از تسویه اوراق مزبور را محاسبه و به حساب ریالی شخص که در زمان خرید اوراق معرفی کرده، واریز کند. 
پس از انجام تسویه‌حساب با صاحبان اوراق در روز سررسید یا پیش از آن بانک عامل موظف است به منظور وصول وجوه پرداختی به دارندگان اوراق از این بانک، نسبت به ارسال گزارش معاملات در مقاطع هفتگی به «اداره عملیات ارزی» (روز دوشنبه هر هفته)، اقدام ‌کند. ترتیبات اجرایی این بند، توسط اداره مذکور ابلاغ خواهد شد. 
بانک عامل مکلف است به منظور دریافت مبالغ ریالی و ارزی پرداخت شده به دارندگان اوراق در سررسید اطلاعات مربوطه را‏ به اداره عملیات ارزی اعلام کند. اوراق موضوع این بخشنامه به استناد ماده (۲۹) قانون رفع موانع تولید رقابت‌پذیر و ارتقای نظام مالی کشور معاف از مالیات خواهند بود. کارمزد عاملیت بانک عامل برای فروش، بازخرید و تسویه اوراق به صورت جمعی تعیین و متعاقباً توسط اداره حسابداری کل و بودجه محاسبه و به حساب بانک عامل واریز خواهد شد.اوراق از طریق سامانه سیما متعلق به بانک مرکزی جمهوری اسلامی عرضه و بازخرید می‌شود و انجام معاملات ثانویه اوراق امکان‌پذیر نیست. همچنین ضرورت دارد ضمن ارائه مفاد ضوابط به شرح بندهای فوق به خریداران اوراق، «تعهدنامه التزام به ضوابط اوراق گواهی ارزی بانک مرکزی» نیز از ایشان اخذ شود. در این تعهدنامه آمده است: «اینجانب به‌ضوابط، مقررات و شروط ناظر بر کلیه مراحل خرید و بازخرید تا تحویل‌‏/تسویه نهایی و همچنین ضمانت اجراهای مترتبه بر عدم رعایت الزامات مندرج در این ضوابط آگاه بوده و کلیه موارد مورد قبول است.»
 تخصیص ۳.۳ میلیارد دلار برای واردات دارو
بانک مرکزی اعلام‌ کرد: از ابتدای سال‌جاری تاکنون سه‌ میلیارد و ۳۴۰ میلیون دلار ارز برای واردات دارو و تجهیزات پزشکی تخصیص داده شده است. براساس این گزارش، تأمین ارز مورد نیاز واردات کالاهای اساسی و ضروری کشور همواره از اولویت‌های بانک مرکزی بوده است و در این بین کالاهای حوزه سلامت اعم از دارو و تجهیزات پزشکی از اهمیت بیشتری برخوردارند. در این راستا و به‌منظور مساعدت و تسریع در تأمین اقلام مرتبط با بهداشت و سلامت جامعه، تفاهمنامه‌ای در تاریخ ۲۸ فروردین‌ماه امسال بین بانک مرکزی، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و سایر دستگاه‌های ذی‌ربط امضا شد. بر این اساس بانک مرکزی متعهد به اختصاص و تأمین ارز از محل منابع خود به کالاهای اعلامی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی شد که تاکنون از این محل برای ثبت سفارش‌های اعلامی وزارت بهداشت یک میلیارد و ۳۰۰ میلیون دلار تخصیص ارز انجام شده است. همچنین با توجه به حساسیت و فوریت تأمین کالاهای حوزه بهداشت و درمان، تخصیص ارز از محل سامانه نیما نیز بدون وقفه انجام می‌شود که از این محل نیز تاکنون بیش از ۲ میلیارد و ۴۰ میلیون دلار تخصیص ارز صورت گرفته است. 
بانک مرکزی با لحاظ فوریت و ارجحیت در تأمین ارز کالاهای حوزه بهداشت و درمان، درخواست‌های ارز ثبت شده توسط متقاضیان را در مدت ۲۴ ساعت در سامانه مربوطه تأیید کرده و در مسیر همکاری مستمر خود با وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی همواره در تأمین ارز کالاهای این حوزه و در نتیجه ایجاد امنیت و آرامش جامعه از این منظر، اهتمام ویژه معمول می‌دارد.