توسعه ناوگان دریای خزر برای ترانزیت ۵۰ میلیون تنی بار روسیه

گروه اقتصادی/ حجم تجارت ایران و روسیه در سال 2021 حدود 4 میلیارد دلار بوده است که نسبت به سال2020 با رشد چشمگیری همراه شده است. چشم‌انداز روابط تجاری بین ایران و روسیه 40 میلیارد دلاری است. همچنین علاوه بر افزایش تجارت، چشم‌انداز ترانزیت بار روسیه از مسیر ایران 50 میلیون تن است که در مرحله اول تا سال 2023 ترانزیت به 15 میلیون تن و تا 2030 به 50 میلیون تن می‌رسد. وجود منابع در زمینه‌های مختلف نفت و گاز، کشتیرانی، حمل و نقل در طول کریدور شمال ـ جنوب، فناوری اطلاعات، پتروشیمی، خشکبار، فرش و...و همچنین تمایل دو کشور به همکاری‌ استانی راه را برای مبادلات دوجانبه هموارتر کرده است.
رشد تجارت و ترانزیت ایران و روسیه مستلزم آمادگی زیرساخت‌ها بخصوص در بخش دریایی است چون بیشترین انتقال بار روسیه از کشتیرانی دریای خزر صورت می‌گیرد. توسعه و تکمیل کریدور شمال-جنوب از مهمترین بخش‌های زیرساختی است که ساخت آن تسهیل تجارت و ترانزیت تا 50 میلیون تن را سرعت می‌بخشد، توسعه این بخش توسعه بسیار بزرگی را برای بنادر شمالی بویژه بندر کاسپین و بندر انزلی فراهم می‌کند، یکی دیگر از نیازهای توسعه تجارت ایران و روسیه تأمین کشتی‌های رورو در دریای خزر است. در خصوص توسعه زیرساخت‌ها برای دستیابی به برنامه‌های تجاری و ترانزیتی با روسیه، علی اکبرصفایی، مدیرعامل سازمان بنادر و دریانوردی گفت: تحلیل جامع مباحث حمل و نقلی ما را به این نتیجه می‌رساند که بهترین شرایط برای ارتقای ترانزیت مهیا شده است چرا که تحولات جهانی مانند آنچه در شرق و جنوب آسیا و نیز بین روسیه و اوکراین روی داده باعث شده است تا توجهات به سمت استفاده از ظرفیت ترانزیتی ایران سوق پیدا کند.
صفایی با اشاره به جمع‌بندی کشور روسیه مبنی بر جابه‌جایی بخشی از تجارت خارجی خود از مسیر ایران گفت: طبق صحبت‌های مشاور اقتصادی رئیس‌جمهور روسیه این کشور قصد دارد در مرحله اول ۱۵ میلیون تن کالای ترانزیتی و در مرحله دوم ۵۰ میلیون تن کالای ترانزیتی را از مسیر ایران جابه‌جا کند.
مدیرعامل سازمان بنادر با بیان اینکه روس‌ها تأکید زیادی برای انتقال کالا از طریق راه‌آهن دارند و کمبود ناوگان دریایی در دریای خزر ابراز کرد: با وجود این امیدواریم با لحاظ تخصیص اعتبارات مناسب و تشویق سرمایه‌گذاران، توسعه ناوگان دریایی در دریایی خزر را داشته باشیم.
یکی از ناوگان‌های مورد نیاز برای ترانزیت 50 میلیون تنی با روسیه، تأمین کشتی‌های فله‌بر است. با توجه به اینکه بیشترین بار ترانزیتی از روسیه غلات است نیاز به این ناوگان بشدت وجود دارد. کشتی‌های حمل محمولات فله در کشور بسیار فرسوده شده‌اند و نیاز به جایگزینی دارند.
بر اساس این گزارش، آمار رسمی حاکی از تجارت کشور در 7 ماه امسال است. با توجه به افزایش روابط تجاری با همسایگان انتظار رشد تجارت و ترانزیت در کشور تا پایان سال وجود دارد. بر پایه آمار سازمان بنادرو دریانوردی، میزان تخلیه و بارگیری بنادر تجاری کشور در هفت ماه سال‌جاری نسبت به مدت مشابه سال قبل ۲ درصد افزایش، عملیات کانتینری بنادر در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته ۱۰ درصد افزایش را تجربه کرده است.
جزئیات عملیات تخلیه و بارگیری بنادر تجاری حاکی است که میزان عملیات تخلیه و بارگیری بنادر تجاری کشور در ۷ ماهه سال‌جاری ۸۸ میلیون تن بوده است که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته (۸۶ میلیون تن) ۲ درصد افزایش داشته است. عملیات کانتینری بنادر نیز نشان می‌دهد، میزان عملیات کانتینری بنادر در ۷ ماهه سال‌جاری ۱۳۱۰ هزار TEU بوده است که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته )۱۱۹۵ هزار (TEU ۱۰ درصد افزایش داشته است.
در خصوص توسعه زیرساخت‌های حمل و نقلی برای رشد تجارت و ترانزیت کشور، جلیل اسلامی، مدیرکل امور اقتصادی و مناطق سازمان بنادر گفت: همزمان با فعال شدن کریدور شمال - جنوب این سازمان با هدف تسهیل شرایط سرمایه‌گذاری در بنادر کشور، فرایند جذب سرمایه‌گذاری در بنادر را تسهیل و به‌روزرسانی کرد.
«حسین یداللهی» مدیرکل امور اقتصادی و مناطق سازمان بنادر نیز با تشریح موقعیت مناسب ایران برای جذب بار منطقه، اظهار کرد: فضای منطقه از نظر اقتصادی طوری است که می‌توانیم وضعیت ترانزیت را با قدرت و شدت بیشتری تغییر دهیم.
وی تأکید کرد: کشورهای آسیای میانه مبدأ و مقصد کالاهای خاصی هستند که در منشور جدید مورد توجه هستند.
 وی توضیح داد: سازمان بنادر و دریانوردی به عنوان مرکز تخلیه و بارگیری کالاها این اراده را به خرج داده است تا با تسهیل شرایط سهم ترانزیت را افزایش دهد. در همین راستا مذاکرات رو به رشدی را با کشورهای آسیای میانه داشتیم تا بتوانیم از این امکانات استفاده کنیم. البته در ترانزیت، صرفاً روسیه مدنظر ما نیست، بلکه کشورهای حوزه آسیای میانه مدنظر است و از این جهت در حال بررسی و شکل‌گیری مجموعه‌ای مبادلات و تفاهمنامه‌ها هستیم.
یداللهی درباره میزان و اعتبار جذب سرمایه‌گذاری خارجی در حوزه ترانزیت در بنادر کشور، گفت:طی ماه آینده قراردادهای منعقد شده را رونمایی می‌کنیم.