تولید یک میلیون و 400 هزار تن خرما در کشور

امین محمودی
خبرنگار

​​​​​​​خرما یکی از اقلام مهم صادرات غیرنفتی بخش کشاورزی ایران است که علاوه بر ارزآوری 400 میلیون دلاری به‌طور متوسط در طی سال‌های گذشته از نظر تأمین امنیت غذایی جامعه بویژه مناطق جنوبی کشورمان و ایجاد اشتغال و درآمدزایی در مناطق شهری و روستایی حائز اهمیت است.
در حال حاضر بیش از یک میلیارد و ۳۵۳ هزار هکتار نخلستان در دنیا وجود دارد که سالانه حدود هشت میلیارد و ۴۶۰ هزار تن خرما از این نخلستان‌ها برداشت و روانه بازارهای متعدد می‌شود و این در حالی است که میانگین تولید خرما در جهان ۶ هزار و ۲۵۲ کیلوگرم در هر هکتار است اما با استفاده از روش‌های نوین تعدادی از کشورها نظیر مصر توانسته‌اند میزان تولید خرمای خود را از هر هکتار به «حدود ۶ برابر میانگین جهانی» برسانند.
در ایران نیز حدود 400 رقم خرما تولید می‌شود که از مهم‌ترین آنها می‌توان به استعمران، مضافتی، کبکاب، شاهانی، زاهدی، کلوته، ربی و خضراوی اشاره کرد.
آمارهای سازمان خواربار جهانی نشان می‌دهد تولید این محصول در کشورمان طی سال‌های گذشته بین یک میلیون و 200 هزار تن تا یک میلیون و 300 هزار تن بوده، با این حال در سال‌جاری علی‌رغم خشکسالی و تغییرات اقلیمی در کشورمان تولید این محصول ارزشمند با افزایش 150 هزار تنی نسبت به سال گذشته روبه‌رو شده است که 15 درصد تولید جهانی است.
کشورمان هم‌اکنون پس از مصر و عربستان سومین تولیدکننده بزرگ خرما در جهان است و از نظر ارزش صادراتی محصول خرما، بعد از کشورهای تونس، امارات، پاکستان و عراق در رتبه پنجم جهانی قرار گرفته است.
هم‌اکنون خرما در 14 استان کشورمان تولید می‌شود که استان‌های سیستان و بلوچستان، فارس، کرمان و خوزستان نزدیک به 65 درصد از این محصول را تولید می‌کنند.
رتبه سوم ایران در تولید خرما
 در این خصوص زهرا جلیلی‌مقدم، مدیرکل دفتر امور میوه‌های گرمسیری و نیمه‌گرمسیری وزارت جهاد کشاورزی در گفت‌و‌گو با «ایران» اظهار کرد: میزان تولید خرما در کشورمان به یک میلیون و ۴۰۰ هزار تن رسیده که این امر نشان‌دهنده آن است که کشورمان در رتبه سوم خرمای جهان قرار گرفته است.
مقداد تکلو‌زاده، دبیر انجمن ملی خرمای ایران نیز در این‌باره می‌گوید: این افزایش تولید در حالی بوده است که در استان‌های خرماخیز کشور مانند سیستان و بلوچستان و بوشهر بخشی از محصول تحت تأثیر سیل و بارندگی‌های شدید و بی‌موقع از دست رفته است.
وی گفت: بیشترین مصرف خرما در بازار داخلی مربوط به ماه‌های منتهی به رمضان است که، امسال برای مدیریت بهتر آن به نفع مصرف‌کننده و تولیدکننده برنامه‌ریزی شده است.
تکلوزاده همچنین از تشکیل «کمیته تأمین داخلی خرما» خبر داد و افزود: این کمیته با هدف تنظیم بازار خرما در داخل کشور تشکیل شده است تا ضمن کنترل قیمت در ایام خاص و پر مصرف مانند ماه رمضان، تأمین را نیز مدیریت کند.
مشکلات افزایش تولید و صادرات خرما
به نظر می‌رسد کشورمان با توجه به ظرفیت‌های نخیلات استان‌های جنوبی می‌تواند به ‌راحتی میزان تولید خود را افزایش دهد و از این طریق ارزآوری بیشتری نیز با صادرات این محصولات ارزشمند کسب کرد.
در حال حاضر عدم اصلاح و جایگزینی ارقام مناسب تجاری، نبود اقدام‌های جدی برای توسعه ارقام از طریق کشت بافت، ناکافی بودن ظرفیت صنایع فرآوری و بسته‌بندی خرما و فاصله با استان‌های خرماخیز، پایین بودن سطح فناوری، تأمین مالی نامناسب کسب و کارهای مرتبط با خرما و کمبود ظرفیت سردخانه‌ها سبب شده تولید خرما در کشورمان با افزایش قابل توجهی روبه‌رو نباشد.
صادرات 93 میلیون دلاری خرما در هفت ماهه نخست سال
در سال گذشته صادرات خرما به حدود 350 میلیون دلار رسید ولی با این حال پیش‌بینی‌ها حاکی از آن است که با توجه به افزایش تولید خرما این میزان در سال‌جاری از 400 میلیون دلار عبور کند.
برداشت خرما در ماه گذشته به اتمام رسید به همین دلیل میزان صادرات این محصول در هفت ماهه نخست سال کم بوده و بیشترین میزان خرما در نیمه دوم سال به دیگر کشورها صادر می‌شود.
به همین دلیل و براساس آخرین آمار گمرک در هفت ماهه نخست سال‌جاری 114 هزار و 607 تن خرما به ارزش 93 میلیون و 20 هزار دلار به دیگر کشورها صادر شده است.
از مهم‌ترین مقاصد صادراتی کشورمان می‌توان به اتریش، ارمنستان، ازبکستان، استرالیا، افغانستان، امارات، اندونزی، انگلستان، اوکراین، آلمان، بحرین، بلاروس، بلژیک، بلغارستان، بوسنی و هرزگوین، پاکستان، تاجیکستان، تایلند، تایوان، ترکمنستان، ترکیه، ترینیداد و توباگو، جزیره مالت، آذربایجان، چک، مقدونیه، چین، دانمارک، رومانی، ژاپن، سوریه، سنگاپور، سوئد، شیلی، صربستان و مونته‌نگرو، عراق، روسیه، فنلاند، فرانسه، فیلیپین، قرقیزستان، قزاقستان، قطر، کانادا، کره جنوبی، کرواسی، کویت، گرجستان، لبنان، لتونی، لهستان، لیتوانی، مجارستان، نروژ، نیوزیلند، هلند، هند و یونان اشاره کرد.