رشد 70 درصدی تردد کامیون‌ها در مرز ایران - آذربایجان - نخجوان

گروه اقتصادی/ حمل کالا در بخش‌هایی از محورهای ارتباطی در کریدور شمال- جنوب و شرق به غرب، رو به افزایش است، این موضوع موجب رشد عبورکالاهای صادراتی، وارداتی و ترانزیتی بویژه از مرز ایران-آذربایجان و نخجوان شده است.
آمار‌ها در حمل بار با بارنامه نشان می‌دهد، میزان بار حمل شده (با بارنامه) در ۷ ماه امسال ۲۹۰ میلیون تن است که در مقایسه با مدت مشابه پارسال (۲۸۵ میلیون تن) ۲ درصد افزایش داشته است. افزایش تجارت با روسیه در کنار راه‌اندازی کریدور شمال-جنوب موجب افزایش تردد کامیون‌ها در مرز ایران و آذربایجان و در مرز روسیه و آذربایجان شده است.
با بررسی روند ۱۰ ساله حمل بار مشخص می‌شود که بیشترین حمل بار در۷ ماه تا پیش از این، سال ۱۴۰۰ و به میزان ۲۸۵ میلیون تن ثبت شده است. همچنین در بخش ترانزیت جاده‌ای آمار‌ها حاکی است که میزان ترانزیت توسط بخش جاده‌ای در ۷ ماه امسال 5.7 میلیون تن است که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته (5.1 میلیون تن) 11.7 درصد افزایش داشته است.
جواد هدایتی، مدیرکل دفتر ترانزیت کالا در سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای در گفت‌وگو با «ایران»با اشاره به رشد فرایند تجاری و ترانزیتی میان ایران و آذربایجان گفت: کل تردد کامیون‌ها از سمت ایران به طرف آذربایجان در سال گذشته میلادی برابر با 73 هزار کامیون بود که این آمار در 10 ماه  امسال به 76 هزار دستگاه رسیده است. به عبارتی در 10 ماه امسال تعداد کامیون‌های عبوری از مرز ایران به آذربایجان 4 درصد از کل کامیون‌های عبوری در سال گذشته میلادی بیشتر بوده است.
مدیرکل دفتر ترانزیت کالا، همچنین تعداد کامیون‌هایی که از آذربایجان وارد ایران شده‌اند را در 10 ماه سال میلادی جاری 36 هزار دستگاه عنوان کرد در حالی که این عدد در کل سال گذشته میلادی (2021) برابر با 30 هزار دستگاه بوده است. با توجه به آمار 10 ماه تردد کامیون‌های باری میان ایران -آذربایجان و نخجوان، مدیرکل دفتر ترانزیت کالا پیش‌بینی کرد تا پایان سال میلادی، تردد کامیون‌ها از ایران به آذربایجان 25 درصد و از آذربایجان به ایران 45 درصد افزایش داشته باشد. این میزان هم در ارتباط با حمل به مقصد (صادرات و واردات) و هم مربوط به حمل ترانزیتی است.
از مجموع 76 هزار کامیونی که از ایران به آذربایجان در 10 ماه ابتدایی امسال تردد داشته 35 هزار دستگاه حمل بار ترانزیتی بوده است. مدیرکل دفتر ترانزیت کالا با اشاره به افزایش تردد کامیون‌ها میان ایران و آذربایجان گفت: میزان تردد در هر دو سمت مرزی (ایران به آذربایجان و آذربایجان به ایران) افزایش یافته است. روند حمل کالا میان دو کشور صعودی است و رشد دو رقمی را نشان می‌دهد.
وی افزود: افزایش تردد باری میان ایران و آذربایجان نشان می‌دهد ارتباط تجاری دو کشور بیشتر شده است که بخشی از آن شامل تأمین نیاز حوزه‌های تولیدی است که نیاز به تأمین مواد اولیه دارد. از طرف دیگر ترانزیت دو کشور نیز افزایش دارد که مربوط به عبور کالاهای روسی از آذربایجان به سوی ایران است. همچنین از مرز نخجوان  افزایش چشمگیر ترانزیت را داریم که بخشی از آن مربوط به جایگزینی ترانزیت از مرز بازرگان است. ترکیه بخشی از این مرز را در حال بازسازی دارد به همین دلیل تردد از مرز بازرگان به نصف تقلیل یافته و به مرز نخجوان انتقال یافته است.
75 درصد پیشرفت ساخت پل آستراچای
 با توجه به اینکه در مرز ایران و آذربایجان، تردد کامیون‌ها از پل آستارا است، این پل قدیمی ظرفیت تردد در منطقه را کاهش داده است. از این‌رو ساخت پل جدید در منطقه در دستور کار قرار گرفته است، به گفته مدیرکل دفتر ترانزیت کالا، ساخت این پل که پل آستراچای نام دارد در حال حاضر پیشرفت فیزیکی 75 درصدی دارد.
در حال حاضر تنها پل عبوری (باری- مسافری) بین ایران و جمهوری آذربایجان، پل فلزی است که حدود نیم قرن پیش‌ساخته شده است. با توجه به توسعه ترانزیت و تجارت به کشورهای منطقه، بیشترین حمل ترانزیتی در کشور از منطقه مرزی آستارا انجام می‌شود. با توجه به افزایش حجم تردد و با توجه به اینکه پل قدیمی در بافت شهری آستارا قرار گرفته است، پل جدید در مرز، در شورای ساماندهی مبادی ورودی و خروجی کشور در حال ساخت است.
با توجه به اینکه مرز ایران و آذربایجان، در مسیر یکی از مهم‌ترین کریدورهای کشور، کریدور شمال - جنوب قرار دارد، احداث پل جدید ظرفیت‌های ترانزیتی ایران را گسترش می‌دهد. پل آستاراچای، متصل‌کننده ایران به قفقاز، روسیه و شمال اروپا و همچنین متصل‌کننده آذربایجان به خلیج فارس و دریای عمان است. تکمیل راه‌آهن رشت -آستارا که بخش انتهایی کریدور ریلی شمال - جنوب، است نیز در کنار شقوق دیگر حمل و نقل، نقش مهمی در افزایش ترانزیت در مرز ایران و آذربایجان دارد. راه‌آهن آستارا در حال حاضر به راه‌آهن کشور آذربایجان متصل است، با اتصال راه آهن آستارا به راه‌آهن رشت و از آن طرف ساخت پل جاده‌ای در مرز ایران و آذربایجان، تحول بخش حمل‌ و نقل در کشور را شاهد خواهیم بود.
مدیرکل دفتر ترانزیت کالا همچنین به ساخت پایانه مرزی جدید در آستارا اشاره کرد و گفت: این پایانه مکان‌یابی شده و ساخت آن بزودی آغاز می‌شود. پایانه مرزی آستارا در شمال غربی استان گیلان یکی از پایانه‌های مهم و پرتردد ایران در زمینه مسافری، تجارت و ترانزیت کالا است.
برنامه روسیه، ترانزیت 15 میلیون تن کالا در کوتاه مدت (2 سال) و ترانزیت 50 میلیون تن کالا در بلندمدت (10سال) از مسیر ایران است. برای اجرای این برنامه تقویت تجاری، ترانزیتی و حمل و نقلی دو کشور مورد توافق قرار گرفته است. ازجمله این توافقات، سرمایه‌گذاری روسیه در زیرساخت‌های حمل و نقلی ایران مانند تکمیل راه‌آهن رشت - آستارا، برقی‌سازی ریل گرمسار- اینچه برون (بخش شرقی کریدور شمال - جنوب) و همچنین سرمایه‌گذاری در توسعه زیرساخت‌های بندری در بنادر جنوبی و شمالی است. بر اساس اعلام اخیر سازمان سرمایه‌گذاری خارجی از زیرمجموعه‌های وزارت اقتصاد، در سال 1401 کشور روسیه با برنامه‌ریزی برای ورود بیش از 3 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در صدر کشورهایی قرار دارد که اقدامات لازم برای ورود سرمایه ارزی به کشور را انجام داده‌اند.
بر اساس گزارش تسنیم، بررسی‌های آماری نشان می‌دهد، فدراسیون روسیه با احتساب سرمایه‌گذاری در دست انجام اولین کشور خارجی سرمایه‌گذار در ایران، در شش‌ماهه نخست سال‌جاری بوده است ،چراکه طرح‌های سرمایه‌گذاری روسیه در بخش‌های مذکور وارد مراحل اجرایی شده و بخشی از سرمایه مورد اشاره نیز وارد کشور شده است. درباره تکمیل خط آهن رشت ـ آستارا، طرف روسی طرح مالی این طرح را ارائه کرده است و مقرر شد مسئولان کشورمان آن را بررسی و نتیجه را اعلام کنند. بر اساس اعلام مسئولان دولتی هم‌اکنون یک روز در میان یک قطار روسی وارد بندر شهیدرجایی می‌شود با این حال این امکان وجود دارد که در روز، پنج قطار روسی از مسیر منطقه ویژه سرخس وارد ایران شود که در این‌باره مذاکرات مفصلی انجام شده است.