غنی‌سازی 60 درصد درتأسیسات «فردو»

مطابق با انتظارها، ایران چند روز پس از تصویب قطعنامه اعضای شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی واکنش قاطع خود را با تولید اورانیوم  UF6 با غنای ۶۰درصد در سایت فردو که برای نخستین‌بار در این مجتمع صورت می‌گرفت، نشان داد و همچنین اعلام کرد روند تعویض ماشین‌های سانتریفیوژ نسل اول با ماشین‌های پیشرفته 6-IR در این مجتمع را آغاز کرده است؛ اقدامی که باعث افزایش بی‌سابقه ظرفیت تولید اورانیوم تا سطح 10 برابر خواهد شد. محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی هم روز گذشته تأیید کرد تولید اورانیوم ۶۰درصدی در سایت فردو از دوشنبه گذشته آغاز شده است. همچنین ایران در این اقدام واکنشی خود، گازدهی به دو زنجیره جدید از ماشین‌های پیشرفته نوع IR-4 و IR-2M را در سایت هسته‌ای نطنز در استان اصفهان آغاز و اعلام کرد دو زنجیره دیگر از همین نوع سانتریفیوژ در روزهای آینده به مرحله گازدهی خواهد رسید. مقام های کشور علاوه بر این اقدام، راه‌اندازی و نصب سانتریفیوژ جدید در ۲ سالن خالی در فردو و نطنز را نیز در دستور کار قرار دادند. این فضاها پیش‌تر به دلیل تعهدات ایران در برجام، خالی از سانتریفیوژ شده بود که ایران دوباره در این ۲سالن سانتریفیوژ نصب کرد. این اقدام تلافی‌جویانه در حالی از سوی کشورمان در دستور کار قرار گرفته است که شورای حکام آژانس، 26 آبان‌ماه گذشته قطعنامه‌ای را به تصویب رساند و با لحنی دستوری از ایران خواست فوراً با تحقیقات بازرسان آژانس در مورد ذرات پیدا شده اورانیوم در شماری از تأسیسات اعلام‌ نشده خود همکاری کند. منظور از تأسیسات اعلام نشده ادعای یافتن آثار مواد رادیواکتیو در «شیان»، «ورامین» (تورقوزآباد) و «مریوان» بود که گرچه ایران در ماه‌های اخیر بالاترین سطح همکاری خود را برای ابهام‌زدایی درباره آنها نشان داده بود اما مقام‌های آژانس در روند همسویی با فضاسازی کشورهای غربی بر ادعاهای مجعول خود اصرار ورزیدند تا در نهایت شورای حکام دومین قطعنامه خود را علیه ایران در سال جاری در نشست 26 آبان‌ماه به تصویب برساند. 

​​​​​​​گروه سیاسی/ مطابق با انتظارها، ایران چند روز پس از تصویب قطعنامه اعضای شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی واکنش قاطع خود را با تولید اورانیوم  UF6 با غنای ۶۰ درصد در سایت فردو که برای نخستین‌بار در این مجتمع صورت می‌گرفت، نشان داد و همچنین اعلام کرد روند تعویض ماشین‌های سانتریفیوژ نسل اول با ماشین‌های پیشرفته 6-IR در این مجتمع را آغاز کرده است؛ اقدامی که باعث افزایش بی‌سابقه ظرفیت تولید اورانیوم تا سطح 10 برابر خواهد شد. محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی هم روز گذشته تأیید کرد تولید اورانیوم ۶۰ درصدی در سایت فردو از دوشنبه گذشته آغاز شده است. همچنین ایران در این اقدام واکنشی خود، گازدهی به دو زنجیره جدید از ماشین‌های پیشرفته نوع IR-4 و IR-2M را در سایت هسته‌ای نطنز در استان اصفهان آغاز و اعلام کرد دو زنجیره دیگر از همین نوع سانتریفیوژ در روزهای آینده به مرحله گازدهی خواهد رسید. مقام های کشور علاوه بر این اقدام، راه‌اندازی و نصب سانتریفیوژ جدید در ۲ سالن خالی در فردو و نطنز را نیز در دستور کار قرار دادند. این فضاها پیش‌تر به دلیل تعهدات ایران در برجام، خالی از سانتریفیوژ شده بود که ایران دوباره در این ۲ سالن سانتریفیوژ نصب کرد.
باج نمی‌دهیم، اقدام متقابل می‌کنیم
این اقدام تلافی‌جویانه در حالی از سوی کشورمان در دستور کار قرار گرفته است که شورای حکام آژانس، 26 آبان‌ماه گذشته قطعنامه‌ای را به تصویب رساند و با لحنی دستوری از ایران خواست فوراً با تحقیقات بازرسان آژانس در مورد ذرات پیدا شده اورانیوم در شماری از تأسیسات اعلام‌ نشده خود همکاری کند. منظور از تأسیسات اعلام نشده ادعای یافتن آثار مواد رادیواکتیو در «شیان»، «ورامین» (تورقوزآباد) و «مریوان» بود که گرچه ایران در ماه‌های اخیر بالاترین سطح همکاری خود را برای ابهام‌زدایی درباره آنها نشان داده بود اما مقام‌های آژانس در روند همسویی با فضاسازی کشورهای غربی بر ادعاهای مجعول خود اصرار ورزیدند تا در نهایت شورای حکام دومین قطعنامه خود را علیه ایران در سال جاری در نشست 26 آبان‌ماه به تصویب برساند. این در حالی بود که در بحبوحه چنین کنش و واکنشی «رافائل گروسی» مدیرکل آژانس در گفت‌وگو با شبکه امریکایی «سی‌بی‌اس» گفت فکر نمی‌کند زمان آن رسیده باشد که بپذیرد ایران یک قدرت نظامی اتمی است و اطلاعاتی هم ندارد که نشان دهد ایران در حال توسعه برنامه تسلیحات اتمی است. اینچنین بود که کشورمان همچنان که هشدار داده بود، به تلافی این اقدام، روند غنی‌سازی 60 درصد در سایت فردو را از سر گرفت تا نشان دهد اقدامات ضد ایرانی جبهه غربی برای این کشورها بی‌هزینه نخواهد بود. با وجود این، صدور قطعنامه علیه ایران نشان داد کشورهای غربی از رهاورد عملیات روانی‌ای که در زمینه سیاسی علیه ایران در پیش گرفته‌اند، به دنبال فراهم کردن زمینه‌های لازم جهت تسری این تنش به شورای امنیت سازمان ملل هستند؛ اقدامی که با در نظر گرفتن واکنش صریح و قاطع تهران همراه با حمایت روسیه و چین، باید دید تا چه سطحی امکان تداوم دارد.
اجرای ماده یک قانون راهبردی
ایران تا پیش از توافق هسته‌ای ۲۰۱۵، اورانیوم را به میزان ۲۰ درصد غنی‌سازی می‌کرد اما بر اساس این توافق فقط مجاز بود تا سقف ۳.۶۷ درصد غنی‌سازی کند. 
این در حالی بود که با وجود پایبندی ایران به تعهداتش، خروج امریکا و فقدان اراده در شرکای اروپایی‌اش برای انجام اقدام موازنه‌ای در برابر این بدعهدی، مقام‌های کشورمان تصمیم به تلافی‌جویی گرفتند و بتدریج اجرای تعهدات خود را متوقف کردند. در همین راستا آغاز غنی‌سازی 60 درصد در سایت فردو در چهارچوب قانون «راهبردی صیانت از منافع مردم ایران» صورت گرفت؛ قانونی که با هدف پاسخ متقابل به کشورهای طرف توافق در زمستان 1399 به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید. این قانون با وجود نارضایتی دولت پیشین برای اجرای آن، گام‌های تلافی‌جویانه اثرگذاری را در واکنش به خروج امریکا از توافق و زیر پا گذاشتن تعهداتش برداشت که در نهایت به افزایش میزان و سطح غنی‌سازی کشور و همچنین کاهش دسترسی بازرسان آژانس به تأسیسات هسته‌ای کشور انجامید. در چهارچوب اجرای ماده «یک» همین قانون بود که وقتی در بهار سال گذشته، تأسیسات هسته‌ای نطنز در معرض یک عملیات خرابکارانه از سوی رژیم‌صهیونیستی قرار گرفت، سازمان انرژی اتمی موظف به راه‌اندازی خط تولید اورانیوم۶۰ درصد در سایت نطنز شد و علاوه بر این در این مجموعه سانتریفیوژهای پیشرفته هم نصب کرد.
فردو؛ مرکز مهم غنی‌سازی
پس از آغاز غنی‌سازی 60 درصد در نطنز، این‌بار سازمان انرژی اتمی در فردو به‌عنوان یکی از کانون‌های اصلی صنعت هسته‌ای در واکنش به قطعنامه اخیر شورای حکام، غنی‌سازی 60 درصد را پس از نصب ماشین‌های پیشرفته IR6  آغاز کرد. این در حالی است که بر اساس توافق 2015 و طراحی فضاهای داخلی سالن‌های فردو، امکان نصب ماشین‌های پیشرفته وجود نداشت اما اینک این امکان به وجود آمده است تا از ماشین‌های نسل ششم برای افزایش غنی‌سازی تا سطح 60 درصد استفاده شود. پیش‌تر در  تیرماه گذشته، بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی از گازدهی به سانتریفیوژهای IR6 در سایت فردو خبر داده و اعلام کرده بود این اقدام به اطلاع مقام‌های آژانس رسیده است.
گره مذاکرات به دست آژانس
در نخستین واکنش‌های تلافی‌جویانه ایران به قطعنامه شورای حکام، آنتونی بلینکن، وزیر خارجه امریکا روز گذشته در نشست خبری مشترک با محمد بن عبدالرحمن، وزیر خارجه قطر با مدعی شد ایران تلاش می‌کند مسائلی را وارد مذاکرات کند که ارتباطی با تلاش‌ها برای احیای برجام ندارد. از سوی دیگر رابرت مالی، نماینده امریکا در امور ایران هم در گفت‌وگو با  شبکه الجزیره با ادعای اینکه مدیرکل آژانس انرژی اتمی شخصی مستقل و حرفه‌ای است، ادعا کرد تا زمانی که ایران به پرسش‌های آژانس پاسخ ندهد، این نهاد راهی جز ادامه دادن تحقیقات ندارد. وجه جالب موضع‌گیری مقام‌های امریکایی درباره موضوعات اختلافی میان ایران و آژانس تأکید بر غیر مرتبط بودن این  موضوع به روند مذاکرات رفع تحریم ها است، اما آنچه در انبوه این مواضع ادعایی نادیده گرفته می‌شود آن است که اساساً بدعهدی امریکا در خروج یکجانبه از توافق 2015 از یک‌سو و تلاش برای اثرگذاری بر آژانس جهت بازگشایی پرونده مطالعات ادعایی، سبب شکل‌گیری بحران جاری در مناسبات میان تهران و آژانس شده است؛ امری که سبب شده مقام‌های کشورمان در عین تمرکز بر روند حل‌وفصل مشکلات جاری، دستیابی به هر توافق احتمالی در وین را منوط به پایان یافتن پرونده ادعاهای سیاسی آژانس علیه کشورمان کنند.
آژانس تأیید کرد، تروئیکا محکوم 
در ساعات پایانی شب گذشته، رافائل گروسی مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با انتشار گزارشی که در اختیار اعضای شورای حکام قرار داد، تولید اورانیوم 60 درصدی در تأسیسات فردو را تأیید کرد. 
همچنین تروئیکای اروپایی شامل انگلیس، فرانسه و آلمان در بیانیه‌ای تصمیم ایران برای توسعه برنامه اتمی را محکوم کردند.