جام‌جهانی

استادیوم بازی‌ها در جام جهانی قطر نمودی از چشم‌اندازی بود که 14 سال قبل توسط این کشور ترسیم شد و امروز این سؤال را به وجود آورده که آیا کشوری با مساحت کوچک توانسته به فناوری انرژی پاک دست یابد؟
میزبانی بیست و دومین دوره چهار ساله مسابقات جهانی قهرمانی فوتبال مردان برای اولین بار قالب برگزاری خود در فصل تابستان را درهم شکست و به دلیل شرایط آب و هوایی قطر و دمای بالای هوا در این منطقه در آستانه زمستان برگزار شد. جابه‌جایی زمانی این رویداد که از آن به عنوان مهم‌ترین رویداد ورزشی فوتبالی جهان یاد می‌شود، در وضعیتی اتفاق افتاد که قطر بسیاری از توانمندی‌های خود در عرصه فناوری را به رخ جهانیان کشید تا جایی که برخی کارشناسان این رقابت‌ها را دروازه رونق اقتصادی و گردشگری کشوری می‌دانند که به نظر می‌رسد روی یکی از مهم‌ترین موضوعات دنیا یعنی محیط زیست دست گذاشته و به دنبال بالا بردن پرچم خود در راستای استفاده از انرژی پاک است.

آغاز قطع وابستگی به انرژی نفت
از جمله مهم‌ترین دغدغه‌های کشورهای وابسته به نفت جایگزینی سوخت فسیلی است. تجربه‌های مختلف با هدف کاهش هزینه تمام شده آن، کاهش میزان آلودگی و صدمات بی‌بازگشت به محیط زیست و از طرفی درآمدزایی مورد توجه قرار گرفته است. در سال 2008 قطر چشم‌انداز ملی خود را آغاز کرد که بخشی از آن توسعه محیط زیستی و رسیدن به منابع پایدار انرژی جایگزین نفت بود.
با این اقدام قطر می‌خواست محدودیت‌های منابع و جغرافیا را کنار زده و حتی در مقابل کشورهای بزرگی که او را احاطه کرده‌اند، حرف تازه‌ای برای گفتن داشته باشد.
طبق گزارش‌هایی که از ساخت ورزشگاه‌های بازی‌های جام جهانی قطر صادر شده، در این پروژه‌های بزرگ عمرانی از فناوری کربن خنثی استفاده شده است.
این فناوری به دستیابی به انتشار صفر خالص دی اکسید کربن اطلاق می‌شود و سوخت کربن خنثی، سوختی است که هیچگونه گازهای گلخانه‌ای خالص تولید نمی‌کند.
این در حالی است که پیش از این پایگاه داده انتشار گازهای گلخانه‌ای میانگین تولید
دی اکسید کربن برای هر فرد در قطر را بیش از 30 تن عنوان کرده و این میزان را یکی از بالاترین مقادیر در جهان برشمرده بود.
با وجود چنین سازه‌های حجیمی که از فناوری کربن خنثی استفاده کرده است، قطر در حال مدیریت شهرت خود در عرصه بین‌المللی و ورود به جرگه کشورهایی با فناوری نوین است.

تهویه مطبوع هوا و مقابله با اقلیم خشک
اقلیم خشک قطر موجب شده تا قطری‌ها با مصرف حدود 400 لیتر آب یکی از بالاترین مصرف‌کنندگان سرانه آب در روز باشند. از طرفی هوای گرم و خشک و بارش کم باران یکی از محدودیت‌های اصلی قطری‌ها است تا جایی که زمان رقابت‌های جام جهانی در این کشور را به فصل دیگری بر خلاف روال همیشه موکول کرد.
اما قطر در تمامی ورزشگاه‌های الثمامه، خلیفه، شهر آموزش، ۹۷۴، لوسیل، الجنوب، البیت و احمد‌بن‌علی از سیستم تهویه هوا استفاده کرده است تا جایی که به عنوان مثال معروفیت استادیوم خلیفه به استادیوم یخچالی، فناوری خنک‌کننده زیر صندلی‌ها در ورزشگاه البیت و سیستم خنک‌کننده قوی با قابلیت کاهش 30 درجه‌ای دما در ورزشگاه الجنوب از اقدامات صورت گرفته برای رفع محدودیت اقلیم حکایت دارد.
در عین حال آب و هوای گرم تداعی نور شدید آفتاب و کمبود فضای سبز و تصویری از یک منطقه خشک و بیابانی است که همین ویژگی برای قطر در ورزشگاه‌ها از تهدید به فرصت تبدیل شد تا اثبات کند که با بهره‌گیری از فناوری‌های نوین این محدودیت را هم درهم شکسته است.
به عنوان مثال کاشت گیاهان بومی در فضای سبز پیرامون ورزشگاه‌ها، سقف متحرک برقی در ورزشگاه البیت، تلفیق نور و سایه در فضای داخلی ورزشگاه لوسیل، سقف منحنی استادیوم الجنوب برای ممانعت از تابش شدید آفتاب، تغییر رنگ ورزشگاه شهر آموزش با نور آفتاب که شبیه الماس طراحی شده است، وجود سایه‌بان برای تمام صندلی‌ها در ورزشگاه خلیفه و استفاده از پنل خورشیدی در الثمامه، بخشی از تمهیدات برای شکستن محدودیت‌های اقلیمی است.

دست و دلبازی در فناوری
در عین حال که قطر نمایش خیره‌کننده از فناوری‌های نوین خود در میزبانی جام جهانی داشته، تبلیغات قابل توجهی را نیز در این حوزه انجام داده است.
از جمله اینکه قطر متعهد شده است برخی ورزشگاه‌ها را که با قابلیت انتقال احداث شده‌اند به کشورهای کمتر‌برخوردار از امکانات ورزشی اهدا کند. این وعده در حالی است که در حاشیه این رقابت‌ها توانمندی‌های خود در انواع فناوری‌های نوین مورد نیاز گردشگری، ورزش و اقتصاد برای میزبانی از گردشگران، میزبانی رقابت‌های ورزشی و سرمایه‌گذاری زیرساخت‌های خدماتی و تفریحی را به رخ کشیده است. نه تنها معماری ورزشگاه‌ها بر اساس مواریث فرهنگی، تاریخی و باستانی این منطقه انجام شده بلکه فناوری‌هایی که برای ساخت فضاهای تفریحی – ورزشی با مناسب‌سازی ویژه معلولان و مناسب برای گردشگران اعلام شده است، بخشی از تبلیغات فناوری قطر را نشان می‌دهد.