افزایش 2 میلیون تنی ذخایر گندم کشور

نفیسه امامی
خبرنگار

​​​​​​​

رسالت مهم وزارت جهاد کشاورزی، تحقق چشم‌انداز تأمین امنیت پایدار غذایی است تا به این واسطه به خودکفایی در تولید محصولات کشاورزی بویژه گندم منتهی گردد. از سوی دیگر بحران امنیت غذایی ناشی از خشکسالی و تحولات جهانی، لزوم تأمین کالاهای اساسی مانند گندم را از مبادی بین‌المللی با اهمیت کرده است به طوری که با واردات حدود 4 میلیون تن گندم در 8 ماهه امسال، انبارها و سیلوهای کشور مملو از گندم است تا هیچ‌گونه نگرانی بابت نان مصرفی مردم وجود نداشته باشد.
سید سعید راد مدیرعامل شرکت بازرگانی دولتی ایران از رشد حدود 25 درصدی تولید گندم خبر داده و گفته است: تولید گندم کشور در سال گذشته زراعی به بیش از 10 میلیون تن رسید که 7 میلیون و 160 هزار تن آن توسط این شرکت در قالب خرید تضمینی از کشاورزان خریداری شد.
راد با بیان اینکه ذخایر گندم کشور با حدود 2 میلیون تن افزایش، از رشد حدود 40 درصدی نسبت به سال گذشته برخوردار است، تصریح می‌کند: با حداکثر ظرفیت ممکن، نسبت به ذخیره‌سازی گندم به عنوان مهم‌ترین محصول سفره خانوارهای ایرانی، در انبارها و سیلوهای کشور اقدام شده است.
کشور در یک سال اخیر حدود ۶۰ درصد از گندم خود را وارد و ۴۰ درصد را نیز با مکانیسم خرید تضمینی از کشاورزان خریداری نمود که با احتساب گندم مورد نیاز برای ذخایر راهبردی کشور، سهم گندم وارداتی به بیش از ۶۰ درصد نیز می‌رسد. دولت امسال با خرید ۷ میلیون و 500 هزار تن گندم از محل تولید داخل در قیاس با سال قبل که میزان خرید تضمینی به 4 میلیون و 500 هزار تن رسیده بود، توانسته نقش بسزایی در کاهش میزان واردات گندم ایفا کند. به طوری که طبق اعلام شرکت بازرگانی دولتی سه میلیون و ۸۰۰ هزار تن گندم به کشور وارد شده است که میزان واردات گندم نسبت به سال گذشته بیش از ۴۰ درصد کاهش داشته است. این شرکت تاکنون اقدام به تأمین و ذخیره‌سازی حداکثری گندم در کشور کرده است و به عبارتی موجودی ذخیره گندم کشور را به حداکثر میزان ممکن رسانده است.
سطح زیر کشت گندم به بیش از
 ۶ میلیون هکتار می‌رسد
دولت با توجه به اهمیت و ضرورت تأمین امنیت پایدار غذایی کشور از طریق رشد تولید و تأمین کالاهای اساسی و توجه به اجرای سیاست‌های حمایتی از کشاورزان از جمله افزایش نرخ خرید تضمینی، در تولید محصول استراتژیک گندم در مسیر خودکفایی گام برداشته است.
طبق اعلام عطاالله‌هاشمی رئیس بنیاد ملی گندمکاران، برآورد می‌شود سطح زیرکشت گندم به ۶ تا ۶ میلیون و ۵۰۰ هزار هکتار برسد. بنابر آخرین آمار بیش از ۸۰ درصد کشت گندم آبی و دیم در استان‌های کشور انجام شده است. همچنین  با توجه به پراکنش بارش در برخی استان‌ها، کشت دیم در شمال غرب و غرب انجام شده و کشت آبی در استان‌های باقیمانده طی پایان آذرماه انجام می‌شود.
پیش‌بینی می‌شود با استمرار بارش‌های مناسب در فصل زمستان و بهار در سال آینده نیازی به واردات گندم برای تأمین نان کشور وجود نداشته باشد اما علی رغم این موضوع تا پایان سال ۲.۵ تا ۳ میلیون تن گندم به کشور وارد می‌شود.
ادامه کاشت گندم تا پایان آذرماه
سهراب سهرابی مجری طرح گندم وزارت جهاد کشاورزی در گفت‌وگو با «ایران» با اشاره به برنامه کشت گندم در کشور بیان می‌کند: طبق دستورالعمل قرار است 2 میلیون هکتار گندم آبی و 4 میلیون هکتار گندم دیم در سال جاری در کشور کاشته شود. تاکنون یک میلیون و 400 هزار هکتار گندم آبی و 3 میلیون و 300 هزار هکتار گندم دیم کاشته شده است که با احتساب این حجم از کاشت گندم 70 درصد مزارع آبی و 85 درصد از مزارع دیم تاکنون زیرکشت گندم قرار گرفته‌اند.
وی اضافه می‌کند: تاکنون 4 میلیون و 700 هزار هکتار گندم در کشور کشت شده‌اند و قرار است تا 6 میلیون هکتار ادامه پیدا کند. اکنون کشت گندم در مناطق معتدل و سردسیر به اتمام رسیده است و در اقلیم‌های گرم مانند کرمان، سیستان و بلوچستان و خوزستان عملیات کشت تا پایان آذرماه ادامه خواهد داشت. سهرابی با اشاره به برنامه‌های وزارت جهاد کشاورزی در افزایش سطح زیرکشت گندم در کشور می‌گوید: کشت قراردادی در مزارع گندم آبی یکی از مهم‌ترین برنامه‌های وزارت جهاد کشاورزی است. طبق این برنامه‌ریزی کشاورزان می‌توانند با مراجعه به مراکز خدمات‌دهی وزارت جهاد کشاورزی در شهرها و استان‌ها محصول خود را بیمه کنند و کودهای فسفاته و پتاسه در اختیارشان قرار بگیرد و هزینه این خدمات بعد از خرید گندم‌شان از آنها اخذ شود. علاوه بر این به ازای هر تن خرید گندم، 100 هزار تومان هزینه کرایه حمل به کشاورزان داده می‌شود.
 مجری طرح گندم وزارت جهاد کشاورزی ادامه می‌هد: وزارت جهاد کشاورزی برنامه جهش تولید را در دیمزارهای کشور با همکاری ستاد فرمان اجرایی حضرت امام در سطح 4 میلیون و 200 هزار هکتار انجام داده است که شامل کاشت محصولاتی از قبیل گندم، جو و علوفه‌های دامی در 25 استان انجام می‌شود.
سهرابی بیان می‌کند: در بستر کشت قراردادی گندم کودهای ریزمغذی، خدمات پشتیبانی، آموزشی و ترویجی در اختیار کشاورزان قرار داده می‌شود. ضمن اینکه خرید ماشین‌آلات و دنباله بند با سود 4 درصد به کشاورزان داده می‌شود. همچنین برای کلیه مزارع کاشت گندم کودهای شیمیایی مورد نیاز تدارک دیده شده است.
وی با بیان اینکه اقدامات لازم برای رسیدن به خودکفایی در تولید گندم مورد نیاز نانوایی انجام گرفته است، می‌گوید: برای رسیدن به خودکفایی نوع اقلیم و میزان بارندگی در کشور نیز تأثیرگذار خواهد بود چون اراضی دیم وابستگی مستقیم به وضعیت بارش‌ها دارند و مزارع آبی که از منابع آبی سدها و آب بندها تغذیه می‌کنند نیز وابستگی به میزان بارندگی در کشور دارند.
سهرابی یادآور می‌شود: نیاز گندم خبازی‌های کشور 10 میلیون تن است و چنانچه میزان بارش‌ها مناسب باشد رسیدن به تأمین گندم نانوایی‌ها امکانپذیر است.
مجری طرح گندم وزارت جهاد کشاورزی در پایان سخنانش با اشاره به استفاده از آب‌های سطحی و زیرزمینی برای آبیاری مزارع کشاورزی می‌گوید: مزارع از آب‌های سطحی و زیرزمینی تغذیه می‌کنند که آب‌های سطحی شامل سدها، آب‌بندها و رودخانه‌ها می‌شوند و آب‌های زیرزمینی شامل چاه‌های عمیق، نیمه عمیق و قنات‌ها و چشمه‌ها می‌شود. آب‌های سطحی کشور بشدت وابسته به بارش‌ها هستند و 55 درصد از منابع آبی کشور را تشکیل می‌دهند و به طور مستقیم از وضعیت بارش‌ها تأثیر می‌پذیرند. دولت در سال زراعی 1402-1401 هم با تعیین مبلغ 13 هزار تومان برای خرید تضمینی گندم توانست رضایت گندمکاران را جلب نماید. برآورد می‌شود سال آینده میزان خرید تضمینی گندم به بیش از ۹ میلیون تن برسد و در صورت داشتن بارشی مانند امسال به خودکفایی برسیم.
در سال زراعی گذشته 11 میلیون تن گندم تولید شده است و چنانچه حمایت‌های دولت تداوم داشته باشد می‌توان از عملکرد سال قبل فراتر حرکت کرد و به مرز خودکفایی نزدیک شد. دولت با عبور از آمارهای پایین تولید و خرید تضمینی گندم در سال گذشته، خرید تضمینی را افزایش داد و باعث بالا رفتن انگیزه گندمکاران در فروش گندم‌هایشان به جای دلالان به دولت شد.
دولت سیزدهم توانست با خرید بیش از ۷.۵ میلیون تن گندم به ارزش ۸۳ هزار میلیارد تومان و رشد ۶۰ درصدی خرید گندم نسبت به سال گذشته رکورد تولید و خرید را بزند. نیاز سالانه کشور 11.5 تا 12 میلیون تن برای مصرف 85 میلیون ایرانی است که به همین دلیل تولید گندم در سال جاری با افزایش 3 میلیون تنی روبه‌رو شده است. آخرین آمارهای تولید گندم حاکی از آن است که میزان تولید در سراسر کشور به 11 میلیون تن رسیده، درحالی که در سال گذشته میزان تولید گندم تنها 8 میلیون تن بود.