جوانان در تحقیق و نوشتن جسورتر شده‌اند

گروه فرهنگی/ روز دانشجو فرصت خوبی است برای بررسی بخشی از آنچه که در حوزه کتاب‌های دانشگاهی شاهد هستیم؛ عرصه‌ای که گوشه‌ای از پیشرفت‌‌های آن را می‌توان در خلال برگزاری جوایزی همچون جشنواره ملی کتاب دانشجویی مشاهده کرد. در گپ‌وگفت امروز «ایران» با حامد علی‌اکبرزاده که دبیری بیست‌ونهمین دوره این رویداد علمی را برعهده داشته، نکاتی را درباره وضعیت کتاب‌های دانشگاهی و تغییراتی که حاصل شده می‌خوانیم.
روند رو به رشد بخش تألیفی آثار دانشگاهی
دانشجویان سراسر کشور امسال شاهد برگزاری دوره دیگری از جشنواره ملی کتاب سال دانشجویی بودند، رویدادی علمی که به گفته برگزارکنندگانش بهانه‌ خوبی برای تشویق جوانان سرزمین‌مان به تحقیق و نوشتن است. حامد علی‌اکبرزاده، دبیر علمی این دوره از جشنواره در تشریح برخی تفاوت‌هایی که بیست و نهمین دوره در مقایسه با سال‌های قبل داشته به «ایران» می‌گوید: «تفاوتی که برای خود من مشهود بود این است که برخلاف سال‌های قبل که بحث ترجمه پررنگ‌تر بود امسال کارهای تألیفی نمود بیشتری داشتند چرا که شاهد جسارت بیشتر جوانان برای تحقیق و انتشار نتایج فعالیت‌‌های علمی‌شان بودیم. این اتفاق خوبی است که البته در یکی دو سال رخ نداده و در نتیجه طی فرایندی قابل توجه بوده است.»به گفته علی‌اکبرزاده نتایج تقویت تدریج آثار تألیفی در حوزه کتاب‌های دانشگاهی که طی برگزاری جشنواره ملی کتاب سال دانشجویی در سال‌جاری رخ داده را بیش از همه می‌توان در ارتباط با کتاب‌های گروه علوم‌انسانی دید. او ادامه می‌دهد: «هر چند این رشد شیب آرام و کندی را سپری می‌کند اما نویدبخش اتفاقات خوبی در آینده است. نکته مهم دیگر این است که حتی در بحث ترجمه هم شاهد انتخاب‌های هوشمندانه‌تری بودیم. مترجمان دیگر بدون هیچ اما و اگری دست به کپی‌برداری صرف نزده بودند! سراغ آثاری رفته بودند که در آنها به بعضی مباحث علمی با نگاه انتقادی پرداخته شده بود.»اینکه چه عامل یا عواملی سبب شکل‌گیری این تغییر در بحث تألیف شده سؤالی است که اکبرزاده در پاسخ به آن می‌گوید: «شاید برخی به بحث دسترسی راحت‌تر به منابع مرجع و از سویی تازه‌های نشر جهان به لطف برخورداری از تکنولوژی‌های نوین ارتباطی و همچنین فضای مجازی اشاره کنند. منکر اثرگذاری موارد یاد شده نیستم، اما مسأله اینجاست که دسترسی به دنیای مدرن و اینترنت که ماجرای تازه‌ای نیست! نکته‌ای که به نظر خودم اثرگذار بوده عزمی است که در نتیجه برخی سیاستگذاری‌ها شکل گرفته است.»اکبرزاده معتقد است که تلاش جامعه دانشگاهی طی سال‌های اخیر برای اینکه در عرصه کتاب تنها مقلد صرف نباشیم به دانشجویان نوعی خودآگاهی بخشیده و از طرفی کمک کرده که جسارت قلم به دست گرفتن و نوشتن پیدا کنند. او ادامه می‌دهد: «مورد نویدبخشی که به آن اشاره شد یک مقدمه برای شروع کارهای مؤثر است و در این مرحله نباید انتظار نامعقولی داشته باشیم و بهتر است که به جوانان فرصت کافی برای رشد و درخشش بدهیم.»دبیر جشنواره ملی کتاب سال دانشجویی با اشاره به اوضاع و احوال این روزهای کشورمان تأکید می‌کند: «آنچه بیش از همه سبب امیدواری برای آینده کتاب‌های علمی و دانشگاهی شده این است که این گام مهم درست زمانی برداشته شده که شاهد سیاه‌نمایی و تلاش برخی برای ناامید ساختن جوانان و سیطره بی‌انگیزگی بر جامعه هستیم. من منکر مشکلاتی که در زمینه کتاب‌های دانشگاهی با آنها روبه‌رو هستیم نیستم؛ منتهی تأکید دارم که در کنار صحبت از کاستی نباید شور و شوق حاکم بر جامعه دانشجویی را نادیده بگیریم.»
سهم قابل توجه زنان از نشر کتاب‌های دانشگاهی
با وجود تأکیدی که این مسئول دانشگاهی بر دریافت تعداد قابل توجهی از آثار تألیفی- تحقیقی دانشجویان در سال‌جاری دارد می‌گوید که در کنار تلاش برای ترویج گفتمان علمی نباید از برخی ضرورت‌ها در راستای ارتقای هرچه بیشتر این بخش از عرصه کتاب غفلت کرد. اکبرزاده ادامه می‌دهد: «در این راستا جهاد دانشگاهی که متولی برگزاری این جشنواره است عملکرد خوبی داشته، ولی برای موفقیت هرچه بیشتر نیازمند همراهی دیگر سازمان‌ها و حتی همکاری وزارتخانه‌ها نیز هستیم. این قبیل اقدامات کارهایی نیست که به تنهایی سرانجام پیدا کند.» نکته جالب توجه درباره برگزاری این قبیل جشنواره‌ها تلاش برای جلب نظر نخبه‌های جوان کشورمان به انجام کارهای تحقیقی و انتشار نتایج‌شان برای دسترسی عموم علاقه‌مندان به آثار آنان است. اکبرزاده تأکید دارد که تلاش برای نخبه‌پروری و از طرفی کشف استعداد‌های جوانان نباید تنها به یکی دو جشنواره محدود شود و به مجموعه‌ای از حمایت‌ها و کارهای هدفمند نیاز است. گفتنی است که جوایز تقدیری و برگزیده جشنواره ملی کتاب سال دانشجویی امسال تنها به دست دانشجویان پسر نرسیده و در این رابطه دختران هم کارهای قابل تأملی انجام داده‌اند و آن‌طور که آمار نشان می‌دهد نسبت آثار این دو گروه تقریباً برابر است. اکبرزاده در پایان تصریح می‌کند: «برخلاف آنچه برخی تأکید دارند نشان بدهند، بخشی از جامعه علمی‌مان به دست خانم‌ها اداره می‌شود و آنان طی دهه‌های اخیر سهم قابل توجهی از دستاوردها را به اسم خود ثبت کرده‌اند.»