اعتقاد و شهامت رمز ماندگاری آثار انقلابی مرحوم قره‌باغی بود

نداسیجانی-روزنامه نگار/ اسفندیار قره‌باغی خواننده و آهنگساز ایرانی، مشهور به «صدای انقلاب»، پنجشنبه 17 آذرماه به دلیل بیماری در سن 79 سالگی در تبریز دار فانی را وداع گفت. هنرمندی که نامش با آثار انقلابی گره خورد و جاودانه شد. او  از همان سال‌های ابتدایی انقلاب اسلامی و حتی در روزهای جنگ با ساخت سرودهای ملی و میهنی و ارزشی همیشه همراه و همسو با مردم حرکت کرد و آثارش که نزدیک به 800 سرود ارزشمند همچون «من یک سپاهی‌ام»، «امریکا، امریکا، ننگ به نیرنگ تو»، «صبح شرق»، «پیروزی خون»، «امام آمد» و... است در تاریخ انقلاب باقی ماند و حس ملی و میهنی‌اش را به نسل‌های بعد هم منتقل کرد. گفتنی است مراسم تشییع و خاکسپاری این هنرمند روز گذشته در تبریز برگزار شد.
هنرمندی میهن‌پرست و عاشق فرهنگ و هنر سرزمینش
زنده‌یاد اسفندیار قره‌باغی متولد اول بهمن ماه به سال 1322 است و در کوچه قره‌باغی‌های تبریز به دنیا آمد و پس از گذراندن دوره اول متوسطه در دبیرستان بدر تهران، به تبریز رفت و سال ۱۳۳۸ وارد هنرستان موسیقی گردید و خردادماه سال ۱۳۴۳ فارغ‌التحصیل شد و به‌عنوان معلم موسیقی در مدارس کرمانشاه به استخدام وزارت فرهنگ درآمد تا آنکه اواخر سال ۱۳۴۸ به تهران منتقل و در گروه اپرای تهران مشغول به کار شد و ضمن خوانندگی در گروه کر اُپرای تهران پس از عزیمت و بازگشت از ایتالیا، با عنوان سولیست باس اُپرای تهران نیز نقش‌های بسیاری را در اجراهای مختلف عهده‌دار شد. اسفندیار قره‌باغی در گفت‌و‌گویی که قبل‌تر با «ایران» داشت خود را این‌گونه معرفی کرد: «در خانواده‌ای انقلابی و اهل فرهنگ و هنر متولد و پرورش یافته‌ام و از نوادگان ستارخان، سردار ملی ایران هستیم. مادربزرگ من همسر ستارخان بود و خانواده ما از ابتدا گرایش انقلابی داشت و پدرم در زمان جنگ جهانی دوم در تبریز حضور و نقش‌های مهمی داشته است.
 بنابراین نگاه ملی – میهنی و حماسی همیشه در ذهن و قلب ما وجود داشته است و از این بابت نه مطلقاً پشیمان هستم و نه به حرف‌های دیگران توجه می‌کنم. 
شاید در نگاه عده‌ای منفور باشم و از من خوششان نیاید، اما مملکتم را دوست دارم و عاشق کشورم هستم. در واقع باید بگویم میهن‌پرستی همیشه در ذات ما وجود داشته و هست. اما علاقه به فرهنگ و هنر مسیر دیگری بود که در زندگی‌ام انتخاب کردم. زمانی که حرفه موسیقی را انتخاب کردم تلاش کردم در رسیدن به هدفم مسیر درست و سلامتی را طی کنم و هیچ‌گاه به‌دنبال موسیقی‌های بازاری و پولساز نرفتم. آن زمان که کارم را در این زمینه شروع کردم، می‌توانستم در کافه، کاباره و جشن‌ها و عروسی‌ها بخوانم اما هرگز به چنین چیزهایی فکر نکردم و معتقد بودم صدا نعمتی از سوی خدا است که باید از آن بهره درست را ببرم و سرانجام توانستم در این مسیر موفق شوم...»
انقلاب فصل ویژه فعالیت هنری قره‌باغی
محمد گلریز خواننده موسیقی انقلابی در گفت‌و‌گو با «ایران» درباره این هنرمند اظهار کرد: «زنده‌یاد اسفندیار قره‌باغی ازجمله هنرمندانی بود که سال 1357 و همزمان با قیام مردم درشکل‌گیری پیروزی انقلاب اسلامی در عرصه فرهنگ و هنر فعالیت خود را به‌صورت جدی آغاز کرد و ازنخستین کسانی بود که در ساخت سرود‌های انقلابی و حماسی فعالیت چشمگیری داشت؛ دورانی که فضای جامعه ملتهب بود اما این هنرمند با خواندن و ساختن سرودهای انقلابی و حماسی با شجاعت و شهامت دِین خود را ادا کرد. برهه‌ای که مردم برای به ثمر نشاندن قیام خود علیه طاغوت به انگیزه‌های مثبت و تشویق و ترغیب نیاز داشتند و بی‌تردید یکی از مسائل مهم و اثرگذار در این زمینه که نقش پررنگی در شکل‌گیری انقلاب اسلامی داشت، فرهنگ و هنر و ساخت سرود‌های حماسی و 
ملی – میهنی بوده و است، سرود‌هایی که در تاریخ انقلاب ماندگار شد و همچنان زمزمه می‌شود. آثاری از هنرمندانی چون آقایان احمدعلی راغب، حمید سبزواری و... که موجب شور و شوق و جوشش بیشتر مردم در به پیروزی رساندن انقلاب اسلامی بود و مرحوم قره‌باغی این شهامت و شجاعت را داشت که در همان اوایل انقلاب به این مسائل بپردازد، پرداختن به هنرها و موسیقی‌هایی که چندان مورد علاقه برخی از مردم نبود و حتی در آن دوران نسبت به امروز، به افرادی که در زمینه کارهای انقلابی فعالیت داشتند بسیار با کنایه برخورد می‌شد و حتی مورد تهدید قرار می‌گرفتند؛ مانند آقای قره‌باغی که اوایل انقلاب بسیار مورد تهدید قرار گرفت و تقاضای اسلحه کرده بود اما همچنان علاقه‌مند به انجام فعالیت‌های انقلابی بود و این اتفاقات و تهدید‌ها هیچ‌گاه موجب منصرف شدن از تصمیمش و راهی که انتخاب کرده بود، نشد.»او افزود: «آقای قره‌باغی از تحصیلات آکادمیک بالایی برخوردار بود و دکترای موسیقی کلاسیک را داشت. همچنین در ارکستر سمفونیک تهران نقش بسیار مهمی ایفای کرد. همکاری‌های بسیاری با ایشان داشتم و کارهای ماندگار بسیاری برای ایران خوانده‌اند ازجمله سرود «امریکا امریکا ننگ به نیرنگ تو...» با شعری از مرحوم سبزواری که به زیبایی و با شجاعت و شهامت بسیار اجرا کرد. درواقع اعتقاد و شهامت او به انجام چنین کارهایی موجب خلق چنین آثاری شده است.به‌عنوان یک همکار دیرین درگذشت آقای اسفندیار قره‌باغی را به جامعه هنری و فرهنگی و خصوصاً به اهالی فرهنگ و هنر تبریز و همچنین خانواده محترم ایشان تسلیت عرض می‌کنم.»


پیام
پیام تسلیت آیت‌الله رئیسی به مناسبت درگذشت استاد قره‌باغی
آیت‌الله سید ابراهیم رئیسی در پیامی به مناسبت درگذشت استاد اسفندیار قره‌باغی، نوای وی را صدای رسای ملت ایران و همه آزادی‌خواهان و ظلم‌ستیزان علیه ظلم و استکبار جهانی توصیف کرد که طنین 
با صلابت آن در حافظه پرشکوه انقلاب ماندگار خواهد بود. رئیس‌جمهور در این پیام آورده است: خبر درگذشت استاد اسفندیار قره‌باغی، هنرمندی که صدای رسای او علیه ظلم و استکبار جهانی صدای ملت ایران و همه آزادی‌خواهان و ظلم‌ستیزان بود، موجب تأسف و تأثر شد. او ادامه داد: شعله آن آوای برخاسته از عمق جان هرگز در دل مردم ایران خاموش نمی‌شود و یاد آن طنین با صلابت در حافظه پرشکوه انقلاب ماندگار خواهد بود. آیت‌الله رئیسی اضافه کرد: اینجانب این ضایعه را به خانواده، شاگردان، اهالی فرهنگ و هنر بویژه مردم عزیز تبریز تسلیت می‌گویم و مغفرت الهی را برای آن مرحوم مسألت می‌نمایم.»


پیام
پیام تسلیت وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی؛
مرحوم قره‌باغی نغمه‌خوان با اخلاص انقلاب اسلامی بود

​​​​​​​وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با انتشار متنی درگذشت اسفندیار قره‌باغی خواننده پیشکسوت موسیقی انقلاب را تسلیت گفت.
در متن پیام محمدمهدی اسماعیلی آمده است:
«انا لله وانا الیه راجعون
درگذشت نغمه‌خوان با اخلاص انقلاب اسلامی،  زنده یاد «اسفندیار قره‌باغی» در ایام غمبار فاطمیه جامعه هنری کشور را سوگوار کرد. آن استاد فرزانه در سال‌‌های پیروزی انقلاب اسلامی و دوران دفاع مقدس، با فداکاری، هنر و استعداد خویش را به میدان آورد و با ارائه و اجرای بیش از ۸۰۰ سرود که تداعی‌گر حس وطن‌ دوستی و میهنی با رنگ و بوی انقلابی هستند، هنرمندانه ارزش‌های انقلاب اسلامی را به جامعه منتقل نمود. سرود معروف «امریکا امریکا مرگ به نیرنگ تو» یکی از معروف‌‌ترین آثار این هنرمند مردمی به‌شمار می‌آید که در روزها و ماه‌‌های پس از انقلاب زمزمه بسیاری از زنان و مردان هم روزگار ما بود. فقدان استاد اسفندیار قره‌باغی اگرچه رخدادی اندوهبار است؛ اما عمر پربرکت ایشان و آثار ارزشمند و خدمات سترگ آن بزرگمرد، گنجینه‌ای است بی‌بدیل که موجب جاودانگی خاطر آن استاد فقید نزد دوستدارانش خواهد بود. اینجانب ضمن عرض تسلیت این مصیبت، از درگاه خداوند متعال برای آن عزیز سفر کرده علوّ درجات و برای بازماندگان بویژه خانواده محترمشان و اهالی فرهنگ و هنر و مردم شریف آذربایجان شرقی، صبر و سلامتی خواستارم.» محمود سالاری معاون امور هنری وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، محمد الله‌یاری مدیرکل دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و همچنین امیرحسین سمیعی معاون هنری سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران در پیام‌هایی جداگانه درگذشت این هنرمند انقلابی را تسلیت گفتند.