خودرو  در جاده ارز

گروه اقتصادی/ 15 روزی است که بازار خودرو دچار بهم ریختگی شده به‌گونه‌ای که قیمت اکثر خودروها بین 5 تا 50 میلیون تومان رشد داشته است و از طرفی دیگر در بازار نمی‌توان خودروی صفر کمتر از 200 میلیون تومان پیدا کرد. در این مدت فروشنده‌ها و نمایشگاه‌داران تمایلی به فروش خودرو ندارند و برخی‌ها هم با هدف سرمایه‌گذاری به‌دنبال خرید خودرو با هر قیمتی هستند. آنهایی هم که اکنون پولی برای خرید خودرو ندارند به ثبت‌نام در سایت خودروسازان دل خوش کردند. قیمت خودرو در کارخانه هیچ تغییری نداشته اما فاصله قیمت کارخانه و بازار روز به روز در حال افزایش است. همین امر سبب شده که بازار خودرو برای دلالانی که از این حوزه عقب‌نشینی کرده بودند، دوباره جذاب شود. طی حداقل 8 ماه اخیر بازار خودرو به آرامش رسیده بود و هفته به هفته فاصله قیمت خودرو در بازار نسبت به کارخانه کمتر می‌شد.
طی چند وقت اخیر درباره افزایش قیمت خودرو در بازار دلایل مختلفی مطرح شد که یکی از آنها رفتار سودجویانه برخی از فعالان بازار خودرو است؛ افرادی که از هر فرصت و موقعیت برای کسب سود استفاده می‌کنند. نکته دیگر تعلل در تصویب مالیات بر عایدی سرمایه است که این امر کمک کرده دلالی در بازار خودرو رونق بگیرد. اگر نمایندگان مجلس با سرعت جزئیات این طرح که 10 سال در مجلس مانده است را تصویب کنند، دیگر خرید و فروش خودرو برای دلالان سودی ندارد چرا که بایستی مالیات 30 درصدی در سال اول خرید و فروش خودرو پرداخت کنند.
نکته مهم دیگر که همه به آن اذعان دارند، تأثیر افزایش نرخ ارز بر قیمت خودرو است. نرخ ارز سبب شده که روز به روز خودروهای داخلی در بازار با قیمت‌های نجومی‌تر به دست مردم برسد. هر چند فعالان بازار اعتقاد دارند که بازار خودرو به جهت رشد قیمت، وارد رکود شده و هیچ خرید و فروشی صورت نمی‌گیرد اما آنهایی هم که این روزها اقدام به خرید خودرو می‌کنند بشدت متضرر شدند. از زمانی که اغتشاشات در شهرهای مختلف کشور آغاز شد، کشورهای متخاصم از فرصت استفاده کردند تا با کاهش مبادلات و سنگ‌اندازی در برابر توسعه اقتصادی که دولت سیزدهم رقم زده بود، عرصه را برای اقتصاد ایران تنگ کنند و با وارد کردن فشار، به خواسته‌های ناحق خود برسند. اما با هوشیاری مردم، صنوف، تولیدکنندگان و فعالان اقتصادی دشمنان شکست خورند و اقتصاد ایران زمین نخورد. با توجه به اقداماتی که کشورهای متخاصم انجام دادند و اغتشاشاتی که در کشور بود، قیمت دلار روز به روز افزایش پیدا کرد و این امر سبب شد قیمت کالاهایی چون خودرو تحت تأثیر قرار گیرد. بر این اساس نرخ ارز، دلالان خودرو را قلقلک داد تا از فرصت به‌وجود آمده به نفع خود بهره‌برداری کنند.
اتفاقاتی که در بازار ارز می‌افتد، یکی از شاخص‌های عینی تأثیر ناآرامی و آشوب بر اقتصاد است. همان روندی که بارها و در جریان ناآرامی سال‌های 1388، 1396 و 1398 نیز رخ داده و موجب افزایش محسوس نرخ ارز و به دنبال آن خودرو، طلا و سایر کالاها شده است و اکنون در جریان ناآرامی‌های اخیر تکرار شده است. درواقع افزایش نااطمینانی‌ها و بی‌اعتمادی به آینده به‌عنوان متغیر غالب در بازار ارز عمل می‌کند و هرچند متغیرهای اقتصادی بسیاری در این نرخ اثرگذار است، اما همانگونه که کارشناسان اقتصادی نیز تأکید می‌کنند، این عوامل روانی و هیجانی است که موجب می‌شود نرخ ارز به پرواز درآید.
با توجه به طولانی شدن ناآرامی‌ها، تصویر آینده برای مردم و سرمایه‌گذاران مبهم می‌شود و ترجیح می‌دهند به جای نگهداری ریال که احساس می‌کنند مدام از ارزش آن کاسته می‌شود، آن را با کالا یا سایر دارایی‌ها مانند خودرو جایگزین کنند؛ رخدادی که طی هفته‌های اخیر که سرعت تحولات بین‌المللی علیه ایران به‌واسطه ناآرامی‌های اخیر افزایش یافته، بیشتر شده است. البته در این میان و جدا از افزایش تقاضا برای خرید خودرو ارزش‌گذاری این دست کالاها نیز به دلیل جو روانی و انتظارات جامعه با بیش برآوردی مواجه می‌شود. بدین ترتیب اثرگذاری سیاست‌های دولت برای مهار التهابات نیز کاهش پیدا می‌کند. بر این اساس باید تأکید کرد که در مقطع فعلی کنترل قیمت خودرو بسیار سخت و دشوار است چرا که این روزها وابستگی خودرو به ارز در قیاس با گذشته بسیار بیشتر شده است.
بر اساس اعلام وزارت صمت، با بررسی روند تغییرات قیمت خودرو و ارز در ۶ ماه اخیر، همبستگی افزایش قیمت خودرو در بازار به‌واسطه افزایش قیمت ارز قابل مشاهده است. همچنین روند تغییرات دلار و دو خودروی نمونه ایران‌خودرو و سایپا در شش‌ماهه اخیر نسبت به قیمت آن در تیر سال‌جاری، بیانگر رشد ۱۷ درصدی دلار در ماه آذر نسبت به ماه تیر بوده، که به تبع آن، قیمت خودرو در نهایت ۹ درصد رشد داشته است. بنابراین پیش‌بینی می‌شود با تدابیر همه‌جانبه وزارت صمت ازجمله تسهیل واردات خودرو بزودی شاهد کاهش قیمت‌های کاذب در بازار باشیم.
خودرو 206 تیپ 2 که یکی از پرفروش‌های بازار خودرو است و قیمت کارخانه‌ای آن 150 میلیون تومان می‌باشد یکی از خودروهایی است که بشدت از بازار ارز تأثیر گرفته است. 23 آذرماه که نرخ دلار 37 هزار و 620 تومان بود قیمت این خودرودر بازار 392 میلیون تومان تعیین شد. این در حالی است که در هفته چهارم شهریور سال‌جاری زمانی‌که نرخ دلار 31 هزارو 556 تومان بود قیمت هر خودرو 206 تیپ 2 در بازار 300 میلیون تومان بود. از هفته سوم مهرماه که نرخ ارز افزایشی شد (32 میلیون و 661 هزار تومان) قیمت هر دستگاه 206 حدود 12 میلیون تومان گرانتر شد. از 21 آذرماه و همزمان با موج افزایش قیمت ارز، قیمت خودروی یاد شده بیشترین افزایش قیمت (410 میلیون تومان) را به خود دید.
خودروی پژو پارس TU5 که قیمت کارخانه‌ای آن 177 میلیون تومان است نیز از قیمت ارز تأثیر قابل‌توجهی گرفته است.23 آذرماه این خودرو قیمت 483 میلیون تومان را با نرخ ارز 37 هزار و 620 تومان تجربه کرد و این در حالی است که در زمان اوجگیری نرخ ارز یعنی 21 آذرماه قیمت این خودرو 500 میلیون تومان شد. در این میان باید تأکید کرد که اوایل اغتشاشات یعنی هفته چهارم شهریور قیمت هر دستگاه پژو پارس TU5 با نرخ ارز 31 هزار و 556 تومان در حدود 371 میلیون تومان بوده است.
خودروی دنا پلاس توربو که قیمت کارخانه‌ای آن 361 میلیون تومان است در هفته چهارم شهریور 465 میلیون تومان بود اما به‌رغم افزایش تولید و عرضه این خودرو قیمت 23 آذرماه با ارز 37 هزار و 620 تومان در حدود 604 میلیون تومان بوده است و این در شرایطی است که 21 آذرماه با جهش قیمت ارز این عدد تا 612 میلیون تومان هم رسید.
ساینا اس هم از افزایش قیمت ارز، تأثیر زیادی گرفت، این خودرو در آغاز اغتشاشات در بازار 211 میلیون تومان بود و اکنون  با ارز 37 هزار و 620 تومان از عدد 266 میلیون تومان فراتر رفته و این در شرایطی است که 10 روز پیش این خودرو تا 279 میلیون تومان هم معامله شد. قیمت کارخانه‌ای این خودرو 170 میلیون تومان است.
کوییک اس که مردم از کارخانه با قیمت 185 میلیون تومان می‌توانند خریداری کنند، اکنون در بازار(با ارز 37 هزار و 620 تومان) 278 میلیون تومان است و این در حالی است که هفته چهار شهریور این خودرو در بازار با قیمت 217 میلیون تومان فروش رفته است.
شاهین هم مانند سایر خودروها از قیمت ارز بشدت تأثیر پذیرفته و قیمت این خودرو 470 میلیون تومان با ارز 37 هزار و 620 تومان شده است. در زمان اوجگیری قیمت ارز این خودرو نرخ 490 میلیون تومان را هم به خود دید. این خودرو با قیمت کارخانه‌ای 345 میلیون تومان هفته چهارم شهریور ماه در بازار 390 میلیون تومان بود.
با توجه به اینکه مشکل اصلی در بازار خودرو که همان افزایش تولید و عرضه است، حل شده اکنون باید تأکید کرد که رشد نرخ ارز به جهت اغتشاشات و تعلل در تصویب مالیات بر عایدی سرمایه سبب شده این روزها بازار خودرو سروسامان خود را از دست بدهد. از ابتدای سال ۱۴۰۱ تا نیمه آذرماه در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته تحویل خودرو توسط دو خودروساز اصلی کشور به مشتریان ۱۸۷ هزار دستگاه بیشتر شده و رشد ۳۲ درصدی داشته است. سال گذشته تا نیمه آذرماه دو خودروساز اصلی کشور ۵۷۷ هزار دستگاه خودرو تحویل مشتریان داده بودند که امسال به ۷۶۴ هزار دستگاه افزایش یافته است. تولید خودروهای ناقص توسط دو خودروساز اصلی کشور در سال ۱۴۰۱ نسبت به سال گذشته ۹۱ درصد کاهش یافت تا نیمه آذرماه سال گذشته مجموع خودروهای تولیدی دارای نقص قطعه ۵۰۸ هزار دستگاه بود که در مدت مشابه امسال به ۴۷ هزار دستگاه کاهش یافته است. خودروهای انبارشده در پارکینگ خودروسازان به علت نقص قطعه در سال ۱۴۰۱ تقریباً صفر شده است. مجموع تعداد خودروهای کف پارکینگ در خودروساز اصلی کشور تا آبان‌ماه سال گذشته ۱۶۵ هزار دستگاه بود که در مدت مشابه امسال به یک‌هزار و ۶۱۸ دستگاه کاهش یافته که نشان‌دهنده کاهش ۹۹ درصدی خودروهای کف پارکینگ و به عبارتی صفر شدن آن است.

برش
​​​​​​​روند تغییرات ارز و دو خودروی نمونه ایران‌خودرو و سایپا در شش‌ماهه اخیر نسبت به قیمت آن در تیر سال‌جاری، بیانگر رشد ۱۷ درصدی دلار در ماه آذر نسبت به ماه تیر بوده، که به تبع آن، قیمت خودرو در نهایت ۹ درصد رشد داشته است.
 از ابتدای سال ۱۴۰۱ تا نیمه آذرماه در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته تحویل خودرو توسط دو خودروساز اصلی کشور به مشتریان ۱۸۷ هزار دستگاه بیشتر شده و رشد ۳۲ درصدی داشته است.
نرخ ارز سبب شده که روز به روز خودروهای داخلی در بازار با قیمت‌های نجومی‌تر به دست مردم برسد. هر چند فعالان بازار اعتقاد دارند که بازار خودرو به جهت رشد قیمت، وارد رکود شده و هیچ خرید و فروشی صورت نمی‌گیرد اما آنهایی هم که این روزها اقدام به خرید خودرو می‌کنند بشدت متضرر شدند.