طرح جامع حمل و نقل تا سال آینده ارائه می‌شود

گروه اقتصادی/ شهریار افندی‌زاده، معاون وزیر راه و شهرسازی در خصوص ظرفیت‌های حمل و نقلی کشور بخصوص در بحث ترانزیت گفت: بنادر شمال و جنوب ما حدود ۲۷۰ میلیون تن ظرفیت دارد، ولی ما حدود ۶۰ درصد آن را استفاده می‌کنیم، با توجه به مرز‌های دریایی که در شمال و جنوب داریم می‌توانیم از این ظرفیت برای افزایش ترانزیت استفاده کنیم. بندر چابهار، تنها بندر اقیانوسی ماست، ما اگر روی این بندر سرمایه‌گذاری انجام دهیم، اگر شبکه‌های ریلی‌مان را به آن وصل کنیم، اگر تعادلی بین صادرات و واردات از این بندر داشته باشیم، بسیار در ترانزیت در کشور تأثیر دارد؛ طرح جامعی در رابطه با بحث سیستم‌های دریایی در حال تدوین است  و به همه کشور‌هایی که با ما در منطقه هستند پیشنهاد شده که بیایند سرمایه‌گذاری انجام دهند. بعضی کشور‌های آسیای مرکزی خیلی علاقه‌مندند که در بنادر جنوبی ما فعالیت کنند. در دیپلماسی‌ای که دولت سیزدهم در پیش گرفته؛ این اجازه را به کشور‌های دیگر می‌دهد. وی افزود: از ظرفیت کامل بنادر شمالی و بنادر جنوبی استفاده نمی‌کنیم. می‌توانیم این ظرفیت را در اختیار کشور‌های دیگر بگذاریم، به دنبال این هستیم که بخش خصوصی بتواند با تضمین در صنعت حمل و نقل سرمایه‌گذاری کند و دولت باید این تضمین را به بخش خصوصی بدهد. طرح‌های حمل و نقلی طرح‌های بلندمدت است، بازگشت سرمایه‌اش به سرعت اتفاق نمی‌افتد، تلاش کردیم در وزارت راه و شهرسازی احکامی را چه در خصوص احکام دائمی، چه در رابطه با برنامه هفتم توسعه، ببینیم که اجازه دهد سرمایه‌گذاری بخش خصوصی به‌راحتی بتواند در صنعت حمل و نقل وارد شود، بالاخص در صنعت حمل و نقل دریایی، ریلی و غیره. موضوع دومی که وجود دارد این است که شبکه ریلی ما باید کامل شود. به گفته افندی‌زاده، حدود ۱۵ هزار کیلومتر شبکه ریلی داریم که از این ۱۵ هزار کیلومتر ۱۲ هزار کیلومتر شبکه اصلی است. باید حلقه‌های مفقوده‌ای را که وجود دارد کامل کنیم. مهمترین حلقه‌ مفقوده ریلی در حال حاضر کریدور شمال به جنوب است که قطعه رشت به آستارا با ۱۶۲ کیلومتر در اولویت ساخت است. این ۱۶۲ کیلومتر اگر تکمیل شود  ایران مستقیم به آذربایجان، روسیه و شمال اروپا وصل می‌شود. معاون وزیر راه و شهرسازی افزود: توسعه شبکه ریلی در برنامه دولت سیزدهم است. راه‌آهن چابهار از زاهدان به خاش وصل شده، ولی حدود نزدیک ۴۰۰ کیلومتر دیگر داریم که به چابهار برسد. افندی خاطرنشان کرد: اگر بتوانیم بنادر را با شبکه‌های ریلی متصل کنیم حمل و نقل ترکیبی خواهیم داشت. به دنبال تدوین طرح جامع حمل و نقل در کشور هستیم که یکی دو سال اخیر شروع شده و امیدواریم تا سال ۱۴۰۲ تدوین شود. در طرح جامع حمل و نقل تمام اولویت‌های شبکه‌های ریلی، جاده‌ای، هوایی و دریایی مطرح است.
وی گفت: سهم حمل و نقل ریلی در بخش مسافر حدود ۱۰ درصد است، ولی باید این عدد را افزایش دهیم و برای افزایش آن به  دو چیز نیاز داریم؛ ۱- لکوموتیو  ۲- واگن. در چند سال آینده حدود ۳۵۰۰ کیلومتر شبکه ریلی باید کامل شود. نگاه دولت سیزدهم نگاه ترانزیت است و این نگاه؛ نگاه خیلی خوبی است، ما برای رشت- آستارا  تقریباً از دو سمت تملک‌ اراضی را انجام داده‌ایم. منتظر تأمین منابع و مدل مالی هستیم. برای چابهار به زاهدان حدود نزدیک ۱۵۰ تا ۱۶۰ کیلومتر آماده شده و بقیه در سه قطعه ۱۵۰ کیلومتری است که در قسمت‌های زیرسازی در حال ساخت است. در مورد طرح رشت- آستارا برای سرمایه‌گذاری خارجی در حال مذاکره هستیم ولی وزارت راه و شهرسازی دو محور را موازی جلو می‌رود، هم به دنبال تأمین منابع داخلی است، هم به دنبال سرمایه‌گذار خارجی. 
ایران موقعیت بسیار خوبی بالاخص در کریدور شمال- جنوب و کریدور شرق به غرب دارد. در کریدور شمال- جنوب تفاهم‌های بسیار خوبی را با کشور‌های دیگر انجام دادیم فقط باید عملیاتی شود. در سیزدهمین اجلاس کمیته حمل و نقل ایران و روسیه یک هدف ۱۰ میلیون تن ترانزیت برای کریدور شمال- جنوب پیش‌بینی شد تا سال ۲۰۲۳ برای یک هماهنگی سه‌جانبه بین ایران، آذربایجان و روسیه اتفاق افتاد که با توجه به تکمیل طرح رشت- آستارا ما حدود ۱۵ میلیون تن کالا تا سال ۲۰۳۰ داشته باشیم.  بعد از اجلاس شانگهای،  اجلاس ۱+۵ برگزار شد.  در 5 کشور آسیای میانه شامل ازبکستان، ترکمنستان، قرقیزستان، قزاقستان و ایران در بحث حمل و نقل جاده‌ای سالانه حدود ۵۰۰ میلیون تن جا‌به جایی صورت می‌گیرد و بیش از ۳۶۰ هزار کامیون در بخش‌های مختلف داریم و سن ناوگان میانگین ۲۰ سال است و این عدد خیلی بالایی است، هم سوخت را روز به روز بیشتر مصرف می‌کنیم و هم خودرو‌ها وقتی فرسوده می‌شود هزینه‌هایش افزایش پیدا می‌کند. در نوسازی ناوگان یک اقدام عاجلی باید انجام شود. در برنامه وزارت راه به دنبال این موضوع هستیم که با کمک دولت و مجلس یک راهکاری را پیدا کنیم.