اعتیاد، عامل 25 درصد حوادث کار

محدثه جعفری
خبرنگار


تأمین، حفظ و ارتقای سطح سلامت نیروی کار علاوه بر اینکه یکی از ارزش‌های انسانی تلقی می‌شود، یکی از عوامل مهم رشد و ارتقای فناوری و تولید است. امروزه سلامت روان، به عنوان عامل کلیدی در جلوگیری از آسیب‌های اجتماعی در جامعه کار و تولید به‌شمار می‌رود که باید به آن توجه ویژه داشت چرا که یکی از مهم‌ترین پشتوانه‌های پایدار جامعه در هر کشوری، نیروی کار ماهر و سالم آن است و این امر زمانی میسر خواهد شد که خدمات بهداشتی و تسهیلات مورد نیاز کارگاهی برای شاغلان در بالاترین سطح ممکن تأمین و ارائه گردد. 
به گفته مسئولان وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی سلامت کارگران و بهداشت محیط کار یکی از اولویت‌های اساسی دولت سیزدهم به‌شمار می‌رود و تشکیل و راه‌اندازی خانه‌های بهداشت کارگری، گام بزرگی در جهت حفظ سلامت نیروهای کار در محیط‌های کار است به همین منظور با مدیرکل امور اجتماعی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در خصوص وضعیت خانه‌های بهداشت کارگری در کشور و خدماتشان صحبت کردیم.هادی بهداد در گفت‌و‌گو با «ایران» با اشاره به لزوم ایجاد دو هزار پایگاه سلامت جدید برای کارگران می‌گوید: بر اساس ماده 94 قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت در راستای بحث تأمین سلامت کارگران در بنگاه‌های کاری و کارخانه‌ها ، خانه‌های بهداشت کارگری تأسیس شد. این خانه‌های بهداشت براساس آیین‌نامه شورایی متشکل از وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و وزارت بهداشت شکل گرفت. سازمان تأمین اجتماعی هم تحت عنوان شورای هماهنگی خدمات بهداشتی به بیمه‌شدگان، مدیریت مجموعه خانه‌های بهداشت، ایستگاه‌های بهگرد و مراکز بهداشت را بر عهده دارد.
وی ادامه می‌دهد: بر اساس دستورالعمل این پایگاه‌های بهداشت، بنگاه‌هایی که بین 20 تا 50 کارگر دارند باید ایستگاه‌های بهگر، کارخانه‌‌هایی که بین 50 تا 500 کارگر دارند باید خانه‌های بهداشت و مکان‌هایی که بالای 500 کارگر در آن مشغول به کار هستند باید مراکز بهداشت داشته باشند. این پایگاه‌های سلامت با توجه به تعداد کارگران محیط‌های شغلی ایجاد می‌شوند که شامل امکانات و وظایف متعددی هستند که مهمترین آن تأمین سلامت جسمی، روانی و سلامت اجتماعی کارگران و مراقبت این موضوع در جوامع کارگری است.
وی با اشاره به تعداد این پایگاه‌های بهداشت در سراسر کشور برای کارگران شاغل می‌گوید: حدود سه هزار  و 500 خانه بهداشت، 5 هزار ایستگاه بهگر و 500 مرکز بهداشت در سطح کشور داریم. در سال‌جاری با توجه به به روزرسانی صورت گرفته نسبت به دستورالعمل این مراکز و نظرخواهی از انجمن‌های کارگری تغییرات مهمی را اعمال کردیم که یکی از آنها گسترش برنامه‌های سلامت اجتماعی و پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی در این مراکز است.
بهداد با اشاره به اینکه دراین پایگاه‌های سلامت  که به موضوع ایمنی جسمی کارگران زحمتکش جامعه پرداخته می‌شود،  بحث سلامت روان و موضوع آسیب‌های اجتماعی  هم مورد توجه قرار گرفته است،  گفت :  به همین منظور در مراکز 50 تا 500 نفری که همان خانه‌های بهداشت قرار دارند بر توسعه کمی و کیفی  تأکید شده است. توسعه کمی این مراکز سلامت به این صورت است که در برنامه سال‌جاری تأسیس هزار مرکز بهداشت و هزار ایستگاه بهگر را پیش‌بینی کردیم که در آینده دو هزار مرکز به مجموع مراکز ما اضافه خواهد شد تا طبق برنامه‌ریزی صورت گرفته در یک بازه زمانی سه ساله پوشش خود را از یک میلیون کارگر به سه میلیون نفر افزایش دهیم.
مدیرکل امور اجتماعی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی ادامه می‌دهد: بر اساس مصوبه شورا مقرر شده است برنامه همیار کارگران که برنامه‌ای است برای بحث مراقبت روان و پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی در کارخانه‌هایی که 50 تا 500 کارگر دارند اجرا شود. در گذشته 2 هزار و 500 مرکز این برنامه را در دستور کار داشتند اما اکنون همه مراکز باید این برنامه را برای جامعه هدف خود اجرایی کنند. محتوای این برنامه‌ها شامل دوره‌های مختلف آموزشی همچون مهارت زندگی، سبک زندگی، مهارت فرزندپروری و دوره‌های پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی با تأکید بر جلوگیری از آسیب اجتماعی «اعتیاد» است.
وی می‌افزاید: نتیجه‌ای که می‌توان از این پایگاه‌های سلامت گرفت؛ اول کاهش حوادث ناشی از کار است که اگر بخواهیم با مثالی بیان کنیم علت 25 درصد از حوادث ناشی از کار موضوع اعتیاد است و اگر بتوانیم از طریق این پایگاه‌های سلامت تأثیر خوبی بر موضوع عدم اعتیاد و یا ترک اعتیاد کارگران داشته باشیم می‌توانیم حوادث ناشی از کار را به‌صورت چشمگیری کاهش دهیم.
بهداد با اشاره به صحبت‌های رئیس‌جمهور در روز کارگر می‌گوید: آقای رئیسی در جمع کارگران گفتند: «به همان میزان که معیشت کارگران از اهمیت بالایی برخوردار است سلامت کارگران هم برای ما مهم است و موضوع سلامت جسمی و روانی کارگران در اولویت مهم وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی قرار دارد.»
این مقام مسئول با اشاره به اینکه خدمات این پایگاه‌های سلامت چگونه و توسط چه افرادی به کارگران ارائه می‌شود،می‌گوید: در تمام این مراکز دانش‌آموختگان بهداشت حرفه‌ای مشغول کار هستند که در سه سطح برنامه‌ها و خدمات پایگاه‌های بهداشت را به کارگران و خانواده‌هایشان ارائه می‌دهند. سطح اول در موضوعاتی همچون آموزش و حساس‌سازی و آگاهی دادن به کارگران در خصوص سلامت جسم و روان است،  در سطح دوم دانش‌آموختگان با هماهنگی کارفرمایان با پزشکان، روانشناسان و مشاورین قرارداد‌هایی را منعقد می‌کنند تا کارگرانی که نیاز به مراقبت بیشتری در حوزه سلامت روان و جسم دارند به این متخصصین برای درمان مراجعه نمایند. در همین راستا وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی اخیراً تفاهمنامه‌ای با سازمان بهزیستی منعقد کرده است تا کارگران بتوانند از خدمات مشاوره اعتیاد بهره‌مند شوند،  افرادی که خود یا اعضای خانواده‌شان با این موضوع درگیر شده‌اند می‌توانند از طریق خط تلفن 09628 در سراسر کشور با خط ملی اعتیاد ارتباط برقرار کنند و مشاوره‌های لازم را دریافت نمایند یا در حوزه مشاوره سلامت روان شماره 1480 سازمان بهزیستی در اختیار این موضوع قرار گرفته است تا کارگران مشاوره‌های لازم را در تماس با این خطوط دریافت کنند.
در سطح سوم پیشگیری، افرادی قرار داشته که نیاز به درمان تکمیلی دارند؛ این افراد یا دچار اختلالات روانشناختی هستند یا درگیر اعتیاد‌ند که در هر صورت باید از طریق مراکز تخصصی مشاوره و درمان خدمات مورد نیاز تا بهبودی و سلامت را دریافت نمایند.بهداد با بیان آنکه در حال برنامه‌ریزی برای ارائه برخی خدمات رایگان به کارگران هستیم، می‌افزاید: مشکلاتی که نیازمند مشاوره هستند با یک جلسه و دو جلسه مشاوره درمان نمی‌شوند و ادامه این مشاوره‌ها قطعاً هزینه بر خواهد بود و کارگران عزیز شاید نتوانند از پس این هزینه برآیند به همین جهت اگر در نظام ارجاع ما تشخیص داده شود کارگری نیازمند دریافت مشاوره‌های بیشتر است ما حداقل 5 جلسه خدمات مشاوره رایگان را از طریق مشاورین برای این فرد در نظرمی گیریم تا مراحل درمان را طی نماید.
مدیر کل امور اجتماعی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در پایان صحبت‌هایش تصریح می‌کند: در کشور حدود 12 میلیون کارگر داریم که بیمه شده سازمان تأمین اجتماعی هستند ،اگر با خانواده‌هایشان در نظر بگیریم یک خانواده‌ بزرگ 50 میلیونی از کارگران را داریم که باید همه تلاشمان را برای تحت پوشش قرار دادن این افراد در برنامه‌های پایگاه‌های سلامت انجام دهیم. علاوه بر این  9 هزار مرکزی که در گذشته ایجاد شده ، برنامه‌ریزی صورت گرفته تا هزار خانه بهداشت و هزار ایستگاه بهگر به این مجموعه اضافه شود و با کارفرمایان صحبت کردیم تا حمایت‌هایی را از این پایگاه‌های سلامت در جهت ارتقای سطح جسمی و روانی کارگرانشان داشته باشند. توصیه ما به همه کارفرمایان این است که مجموعه‌هایی که این بنگاه‌های سلامت را ندارند با توجه به اهمیت این موضوع نسبت به ایجاد این پایگاه در محل کارشان اقدام نمایند تا تأثیرات آن را در زندگی و کار کارگرانشان مشاهده کنند.