گسترش فرهنگ مهارت‌آموزی در بین جوانان

مهندس محمد حسن زمانی
پژوهشگر مهارت‌های زندگی


​​​​​​​فرهنگ در جامعه روشن‌ترین چراغ هدایت مردم درتلألؤ تمدن هر کشور است. چندی است که فرهنگ کارآفرینی در کشور مورد تشویق رسانه‌ها قرار گرفته و گاهی از برخی کارآفرینان در رسانه‌ها دعوت می‌شود و از تجربیاتشان در این حوزه استفاده می‌شود. اما این حرکت فرهنگی برای اشتغالزایی جوانان و تربیت مهارت‌های نسل جوان کشور کافی نیست.
رسالت اصلی مسئولان و متصدیان اقتصادی برای شکوفا کردن استعداد و ظرفیت آحاد جامعه، تربیت مهارتی مردم است که موجبات تضمین آینده شغلی و فعالسازی چرخه کارآفرینی و اشتغالزایی در دراز مدت را برای کشور رقم می‌زند. در پیشینه سرزمین ما ایرانیان، داشتن مهارت فنی از جایگاه ویژه‌ای برخوردار بوده است و این فرهنگ مهم در تربیت فرزندان در سنین کودکی از اهمیت بالایی برخوردار بوده که با توجه به علاقه و استعداد کودکان به آنها سمت و سو داده می‌شد. در تمدن ایران زمین بخصوص برای فرزندان ذکور، آموختن مهارت، امری بسیار مهم تلقی می‌شده و آنها از زمان نوجوانی و جوانی باید حرفه‌ای را انتخاب و به‌عنوان شغل به آن نگاه می‌کردند که اصولاً این نوع حرفه‌ها از طریق مهارت و پیشه پدر به فرزندان انتقال می‌یافت و موجبات علاقه‌مندی فرزندان را از همان کودکی ایجاد و تضمین شغل و حرفه فرزندان را در آینده مهیا می‌کرد و همچنین باعث رونق اقتصاد در جوامع کوچک یا بزرگ می‌شد. همین امر موجب می‌شد تا سینه به سینه مهارت های فردی و شغلی به نسل بعد انتقال یابد. اما اکنون این موضوع به محاق فراموشی سپرده شده است و به نوعی خانواده‌ها ومردم فکر می‌کنند فرهنگ کارمند پروری بهتر از گسترش فرهنگ مهارت‌آموزی حرفه‌های مختلف است. برای همین تلاشی در جهت آموزش فرزندانشان نمی‌کنند و صرفاً کودکانی بار می‌آیند که در جوانی فقط تحصیلات دانشگاهی دارند و در نهایت با سد ورود به بازار کار مواجه می‌شوند.
وقتی حرفه‌آموزی در تربیت خانواده‌ها جایی نداشته باشد؛ با کمرنگ شدن این فرهنگ مهم، جوانان و نوجوانان هدف غایی و اصلی خود را برای آینده از دست می‌دهند. وظیفه اصلی ما به‌عنوان سردمداران مهارت‌آموزی در ایران امروزی مهیا کردن شرایط و همچنین فرهنگ‌سازی برای علاقه‌مندی نوجوانان به مهارت‌های به روز دنیا است. امروزه باید با همگام شدن با پیشرفت‌های چشمگیر جهانی، آموزش مهارت‌ها را برای نوجوانان جذاب جلوه داد و با مهیا کردن تسهیلات اشتغالزایی و کاربردی کردن آموزش‌ها جوانان را به این سمت هدایت کرد و آنها را به این باور رساند که داشتن مهارت‌های لازم و فنی و حرفه‌ای می‌تواند بزرگترین انگیزه برای داشتن آینده‌ای روشن و پررونق باشد.
مقام معظم رهبری چندین سال است که به مسأله اشتغال و مهارت‌افزایی اشاره می‌فرمایند که اساس و پایه یک شغل مهارت است. تنها متولی آموزش‌های غیر رسمی ، سازمان فنی و حرفه‌ای بوده با موازی‌کاری خیلی از دستگاه‌ها این مهم دیگر سلیقه‌ای عمل می‌شود که یکی از مشکلاتش مدرک‌گرایی جایگزین مهارت‌گرایی است.دولت با بها دادن به سازمان فنی و حرفه‌ای که کارآموزانش ارتباط مستقیم با خوداشتغالی دارند، می‌تواند فرهنگ مهارت‌آموزی و ماهر پروری را در جامعه گسترش داده و نگاه جوان‌ها را به صندوق دولت بردارد و در جیب خودشان بگذارد تا جوانان به جای اینکه دیدگاه‌شان این باشد که مدرک بگیرم تا در جای دولتی استخدام شوم تغییر کند و بگوید مهارتی را یاد بگیرم تا بتوانم بهترین شغل و درآمد را برای خودم ایجاد کنم.