کارگران نگران معیشت

ایلیا پیرولی
 خبرنگار

​​​​​​​

گردهم آمده بودند و در گوشه‌ای زیر پل چوبی کنار هم ایستاده بودند. کارگران مهاجری که حس می‌کردند  از دست رفته‌اند، چون همه از جایی آمده بودند که نمی‌توانستند زندگیشان را تأمین کنند، آنها برچسبی با نام «فصلی» را یدک می‌کشند. همین برچسب آنها را از امنیت شغلی و پوشش بیمه‌‌ای محروم کرده است. انگار کارگران فصلی بینوایان طردشده‌ هستند.
اپیزود اول (قصه پردرد)
کیسه‌ای در دست دارد و همچنان که کیسه را مچاله می‌کند به سمت خودرو می‌دود و انگار که نتوانسته به خواسته‌اش برسد؛ به سمت دوستانش بر می‌گردد. دوستش می‌گوید: مشهدی علی چی شد پنچر شدی؟ می‌گوید: به دنبال یک جوان است تا یخچال را از پله‌های آپارتمان سه طبقه بالا ببرد و من به درد کارش نمی‌خورم؛ با این کمر دردم.
نگاهش که می‌کنی خیلی شکسته است و در این سن و سال به نظر می‌رسد که نباید کار کند.
بیماری‌های ناشی از سال‌ها کار سخت، فقدان ایمنی و بهداشت کار و حوادث غیرمترقبه جاده‌ای از مهم‌ترین خطراتی است که در کمین کارگران فصلی است. در واقع می‌توان گفت در دسته‌بندی کارگران برای ایمنی و امید به زندگی پس از کارگران رسمی، قراردادی‌ها قرار می‌گیرند، بعد از آنها پیمانکاری‌ها و در پایین جدول و در بدترین مرتبه، کارگران فصلی هستند.
کاوه نیز یکی دیگر از ده‌ها کارگری است که امروز را بدون هیچ درآمدی باید به سمت خانه برود. سفیدکار بوده و دو سال گذشته براثر حادثه‌ای از بالای بلندی در حال کار سقوط کرده و پایش دچار مشکل شده و چون ساختمان بیمه نبوده، خسارتی را از کارفرما نگرفته و حالا هم نمی‌تواند کار سنگین انجام دهد و مجبور به کار به صورت روزمزد است.
بیکاری و نداشتن درآمد را بدترین درد می‌داند که سرما و گرما نمی‌شناسد و معتقد است؛ ما کارگران انگار تافته جدابافته از اجتماع هستیم که هیچ نهاد و سازمانی ما را به رسمیت نمی‌شناسد. حقوق مشخصی نداریم و از حداقل‌های امکانات رفاهی محروم مانده‌ایم.
کاوه می‌گوید: با توجه به اینکه بارها برای ساماندهی محل تجمع ما از سوی مسئولان و مدیران شهری قول داده شد؛ اما این حداقلی‌ها هم نادیده گرفته می‌شود.
دستمزد روزانه کارگران فصلی به‌طور میانگین250 هزارتومان است و این مقدار با توجه به نرخ تورم نمی‌تواند هزینه‌های آنها را پوشش دهد و اینجاست که دیگر قدرت خرید ندارند.
مثل تاراز که می‌گوید: وضعیت زندگی برای قشر کارگر بسیار سخت شده است. حتی توانایی خرید مرغ را ندارم. وقتی کار می‌کنم بیمه نمی‎شوم. اکثر کارها کوتاه مدت است و درآمد روزانه‌ام بیشتر از 250 هزار تومان نیست.
اپیزود دوم (شرح قصه)
کارگران فصلی با پازل‌هایی چون قراردادهای سفید امضا، دستمزدهای ناچیز، گسل عمیق میان حقوق و تورم، حوادث حین کار و نداشتن امنیت شغلی دست به گریبان هستند بطوری‌که آنها را دچار انفعال کشنده‌ای کرده است.
اغلب کارگران فصلی مهاجران اجباری هستند که برای یافتن شغل مناسب از شهرهای کوچک و روستاها به کلانشهرها کوچ می‌کنند و به نوعی بی‌سامان هستند. هر چند که دولت‌ها هر کدام که آمدند وعده ساماندهی آنها را داده بودند، اما بدون آنکه وعده خود را عملی کنند، رفتند.
با توجه به اینکه کارگران فصلی شغل تمام وقتی را تجربه نمی‌کنند و به‌طور طبیعی درآمد کافی برای تأمین معیشت خانوار ندارند، این موارد زمینه مسائلی مانند حاشیه‌نشینی، فقر و آسیب‌های اجتماعی را به دنبال خواهد داشت.عمدتاً در مراکز، میادین و چهارراه‌های اصلی شهرها می توان تمرکز نیروی کار فصلی برای مراجعه به کارگاه‌های ساختمانی و منازل افراد و انجام شغل‌های غیررسمی و ناقص را مشاهده کرد.
براساس داده‌های آماری حوزه اشتغال بیش از ۱۴ میلیون نفر در کشور دارای شغل شایسته نیستند که قطعاً جمعیت کارگران فصلی نیز در کنار شاغلان حوزه اشتغال غیررسمی در این فهرست جای دارند.
البته در کنار اشتغال نیمه وقت و عدم توان تأمین معیشت خانوار از طرف کارگران فصلی، عدم پوشش حمایتی بیمه‌های اجتماعی به دلیل نبود اشتغال پایدار را نیز باید از جمله مشکلات و نیازهای بارز جامعه کارگران فصلی دانست که به تبع آن عدم حمایت‌ها و دریافت خدمات درمانی نیز اتفاق می‌افتد.
با وجود آنکه مصوبه مجلس، میزان پرداخت عیدی کارگران را مشخص کرده و دو ماه پایه حقوق را به عنوان حداقل و سه ماه پایه حقوق را به عنوان حداکثر میزان عیدی دریافتی اعلام کرده اما میزان عیدی کارگران بسته به مدت قرارداد و کارکرد آنها متفاوت است. 
به موجب قانون، مبلغ پرداختی بابت عیدی و پاداش به کارگران کارگاه‌های فصلی مشمول قانون کار و همچنین کارگران سایر کارگاه‌های مشمول که کمتر از یک سال در کارگاه کار کرده‌اند بر مآخذ ۶۰ روز و به نسبت ایام کارکرد در سال محاسبه می‌شود. مزد مورد عمل در محاسبه وجوه عیدی و پاداش پایان سال به کارگران کارمزدی نیز عبارت از متوسط کارمزد دریافتی آنان بر حسب مدت ایام کارکرد در سال است.