ایران از واردات گندم بی‌نیاز شد

امین محمودی
 خبرنگار

 
در حال حاضر 5.5 میلیون تن کالای اساسی در گمرک بندر امام خمینی تخلیه شده که شامل ذرت، جو، دانه روغنی، کنجاله، شکر و روغن است که این امر به معنای آن است که کشورمان نیازی به واردات گندم ندارد این در حالی است که در سال گذشته بیشتر واردات محصولات کشاورزی به نهاده‌های دامی و گندم اختصاص داشت. از طرف دیگر مقایسه آمارهای گمرک در یک ماه اخیر نشان می‌دهد طی این بازه زمانی تنها حدود 100 هزار تن گندم به کشور وارد شده که این امر به معنای بی‌نیازی کشورمان از واردات این کالای اساسی است.
در سال گذشته به دلیل منطقی نبودن نرخ خرید تضمینی گندم به 7 میلیون و 75 هزار تن و به ارزش 2 میلیارد و 487 میلیون دلار رسید، اما در سال زراعی گذشته (1401-1400) به دلیل افزایش 130 درصدی قیمت خرید تضمینی گندم در کشور میزان تولید گندم با وجود خشکسالی گسترده در کشور با افزایش 3 میلیون و 500 هزار تنی روبه‌رو شد و به 11 میلیون و 500 هزار تن رسید.
وزارت جهاد کشاورزی از این میزان تولید گندم در سال زراعی گذشته 7 میلیون و 500 هزار تن آن را به صورت خرید تضمینی و خرید توافقی از کشاورزان برای تأمین آرد خبازی‌های سراسر کشور خریداری کرد این در حالی است که دولت قبل با پایین نگه داشتن نرخ خرید تضمینی این کالای اساسی تنها 4 میلیون و 700 هزار تن گندم از کشاورزان خریداری کرده بود.
با این حال با توجه به بحران امنیت غذایی در سراسر جهان به دلیل خشکسالی و جنگ اوکراین و روسیه به عنوان دو تأمین کننده بزرگ غلات جهان ضرورت داشت تا برای ذخایر استراتژیک کشورمان همچنان مبادرت به واردات این کالای اساسی و قوت غالب مردم کند، به طوری که در 9 ماهه نخست سال‌جاری بیش از 3 میلیون تن گندم وارد کرده است تا ذخایر انبارهای کشور مملو از گندم باشد و کشورمان با هیچگونه مشکلی در تأمین قوت لایموت مردم مواجه نباشد.
تحقق این مهم به این امر برمی‌گردد که در کنار واردات طی دو سال زراعی اخیر وزارت جهاد کشاورزی در دولت سیزدهم علاوه بر سیاست‌های قیمتی همچون افزایش 8 هزار تومانی قیمت گندم (از 5 هزار تومان سال به 13 هزار تومان) در دو سال اخیر با اتخاذ سیاست‌های غیرقیمتی همچون کاهش 50 درصدی نهاده‌های کشاورزی (کود و سم) و کشت قراردادی را در دستور کار قرار داده است، به همین دلیل ایران طی یک سال اخیر به سمت خودکفایی در تولید این محصول رفته و پیش‌بینی‌ها حاکی از آن است که با استقبال کشاورزان از کشت این کالای اساسی، کشورمان در سال زراعی جاری که از مهرماه 1401 شروع شده به خودکفایی در تولید گندم برسد.
نیاز سالانه کشور به تأمین گندم
پیش از این سهراب سهرابی، مجری طرح گندم وزارت جهاد کشاورزی در گفت‌و‌گو با «ایران» در خصوص نیاز سالانه کشور به تأمین گندم اظهار کرد: برای رسیدن به خودکفایی در تولید گندم کشورمان، باید به عدد 13 میلیون و 500 هزار تن تولید این محصول برسیم به طوری که نیاز نانوایی‌های کشور به گندم برای پخت انواع نان‌ها حدود 10 میلیون تن، نیاز مصرفی واحدهای صنف و صنعت 2 میلیون تن، نیاز مصرفی بذر کشور یک میلیون و 200 هزار تن و مابقی مربوط به عشایر و روستائیان است.
وی اظهار کرد: طبق نظر شورای پدافند غیرعامل کشور و شورای امنیت ملی نیز باید 3 میلیون تن گندم برای ذخایر استراتژیک در انبارهای کشور موجود باشد.
کاهش حدود 2 میلیون تنی واردات گندم در 9 ماه نخست سال
آمارهای گمرک در 9 ماه نخست سال نشان می‌دهد تاکنون 3 میلیون و 241 هزار و 146 تن گندم به ارزش یک میلیارد و 416 میلیون و 793 هزار دلار وارد کشور شده، این در حالی است که در 9 ماه نخست سال 1400 حدود 5 میلیون و 28 هزار و 796 تن گندم به ارزش یک میلیارد و 716 میلیون و 502 هزار دلار وارد کشور شده بود.
 این آمار حاکی از آن است که واردات گندم در 9 ماه نخست سال‌جاری حدود 2 میلیون تن کاهش یافته که نسبت به بازه زمانی مشابه در سال گذشته به لحاظ وزنی کاهش 35 درصدی و به لحاظ ارزشی با وجود افزایش قیمت‌های جهانی در یک سال گذشته کاهش 17 درصدی را به خود دیده است.  طی این بازه زمانی امارات متحده عربی، انگلیس، ایتالیا، آلمان، ترکیه، سنگاپور، روسیه، قزاقستان، مکزیک، هلند و هنگ کنگ 11 مبدأ وارداتی گندم ایران بوده‌اند.