راه‌آهن خواف - هرات با دستور رؤسای جمهوری اسلامی ایران و افغانستان افتتاح شد

در سی‌وششمین هفته از افتتاح طرح‌های ملی و زیربنایی کشور با شعار تدبیر و امید برای جهش تولید، قطعات یک، دو و سه راه‌آهن خواف - هرات با دستور رؤسای جمهوری اسلامی ایران و افغانستان افتتاح و به بهره‌برداری رسید. رؤسای جمهوری اسلامی ایران و افغانستان، اتصال خط آهن ایران-افغانستان را گامی ارزنده در مسیر استحکام بیشتر پیوندها و همکاری‌های دو ملت و دو دولت ایران و افغانستان دانستند و تأکید کردند که روز افتتاح خط آهن به‌عنوان یکی از روزهای تاریخی در روابط دو ملت بزرگ ایران و افغانستان در یادها خواهد ماند.
اتصال راه‌آهن ایران به کشور افغانستان پنجشنبه گذشته به‌صورت رسمی و با حضور رؤسای جمهوری دو کشور به‌صورت ویدئوکنفرانسی به بهره‌برداری رسید. افتتاح این خط آهن نه تنها موجب رشد و توسعه تجارت در دوکشور است بلکه حمل کالاهای تجاری برای کشورهای منطقه و جهان در زمان کم، هزینه پایین‌تر و با امنیت بیشتر از این خط آهن به‌عنوان بخشی از کریدور ترانزیتی شرق-به غرب میسر می‌شود.
 حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران، روز پنجشنبه 20 آذرماه، در مراسم بهره‌برداری از راه‌آهن خواف - هرات اظهارداشت که افتتاح این پروژه تاریخی گام مهمی در مسیر احیا و جهش همکاری‌های مشترک دو کشور خواهد بود.رئیس‌جمهوری ایران این روز را روز سلام، رحمت و گشایش برای دو ملت بزرگ افغانستان و ایران دانست؛ «دو ملتی که از یک ریشه، تاریخ، فرهنگ و از یک منطقه در طول تاریخ، برادری و همسایگی خود را به‌عنوان بهترین یاران یکدیگر حفظ کرده‌اند.اتصال و پیوند ما همیشه از طریق دل ها، اندیشه‌ها، فرهنگ‌ها، رفتارها و تلاش‌های مشترکمان بوده است و امروز ریل راه‌آهن این پیوند را مستحکم‌تر می‌کند.»
رئیس ‌جمهوری افغانستان نیز در این مراسم، بهره‌برداری از پروژه تاریخی و حیاتی خط آهن خواف - هرات را نتیجه تلاش‌های خستگی‌ناپذیر هر دو کشور در عرصه اتصال منطقه و رسیدن به رفاه اقتصادی آینده دانست. او گفت: «آرزو داشتم که در افتتاح این پروژه بزرگ به‌صورت حضوری شرکت کنم اما محدودیت های ناشی از ویروس کرونا باعث شد تا این پروژه حیاتی را به‌صورت غیرحضوری از طریق ویدئو کنفرانس افتتاح نماییم.تکمیل این پروژه مهم با‌ وجود محدودیت‌های ناشی از گسترش ویروس کرونا، نشانه بارز اراده ملی هر دو کشور و محصول زحمات شبانه‌روزی و جانفشانی‌های مسئولان، مهندسان و کارگران و دست‌اندرکاران این پروژه مهم است.افتتاح این پروژه تاریخی بی‌تردید گام مهمی در جهت جهش همکاری‌های اقتصادی دو کشور خواهد بود.»
توسعه و ثبات افغانستان توسعه و ثبات ایران و منطقه
روحانی در مراسم بهره‌برداری از راه‌آهن ایران-افغانستان گفت: بیستم آذر یک روز تاریخی و به یاد ماندنی برای تاریخ دو کشور بزرگ ایران و افغانستان است و تاریخ 20 آذر 1399، 10 دسامبر 2020، 24 ربیع‌الثانی 1442 در یاد وخاطره دوملت خواهد ماند. این تاریخ، تاریخ اتصال دو سرزمین دوست از طریق راه‌آهن با اعدادی است که برای ایرانی‌ها با میمنت و مبارکی است. ما 20 را به‌عنوان نمره عالی و خوب می‌دانیم و به کسی که خیلی کار خوب انجام داده، می‌گوییم نمره‌اش 20 است و امروز سه تا 20 داریم، 20 آذر و همچنین دسامبر 2020، بنابراین این خط تاریخی ما با 3، 20 آغاز و شروع شده است.
روحانی افزود: روابط دو کشور به‌عنوان دو کشور برادر و مسلمان، همسایه و دوست، تنها از طریق همزبانی نیست، از طریق همدلی هم است که گفت همدلی از همزبانی خوش‌تر است و امروز در گامی هم بالاتر دارای هم‌سرنوشتی هستیم. سرنوشت هر دو ملت یکی است. ثبات و امنیت و توسعه منطقه در سایه ثبات، امنیت و توسعه هر دو کشور است. توسعه افغانستان توسعه ما است. امنیت شما امنیت ما است و ثبات در کشور شما، ثبات ایران و ثبات همه منطقه است.
رئیس‌جمهوری توسعه و ثبات افغانستان را توسعه و ثبات ایران و همه منطقه دانست و تأکید کرد که فرهنگ و تاریخ ایران و افغانستان در هم تنیده است و به همان نسبت باید بازار و اقتصادمان هم در هم تنیده شود و لازمه آن تأمین زیرساخت‌ها است.
رئیس جمهوری با بیان اینکه بهره‌برداری از این خط آهن به‌عنوان یکی از تعهدات توسعه‌ای‌ ما بود که امروز به ثمر رساندیم، گفت: اراده دولت و ملت ایران، بهره‌برداری و استفاده از همه نعمات ممکن به نفع همدیگر است.
رئیس‌جمهوری با اشاره به وجود بیش از 900 کیلومتر مرز مشترک ایران و افغانستان، گفت: سخن گفتن از مرز به نوعی سخن گفتن از فاصله است ولی وقتی از راه، پل و رودخانه سخن می‌گوییم، از یگانگی و همبستگی حرف می‌زنیم، همبستگی که باعث رونق بیشتر زندگی مردم سختکوش و زجردیده افغانستان خواهد شد.
روحانی تأکید کرد: همیشه در کنار تاریخ و ملت افغانستان بودیم. روزی که کشور شما توسط شوروی سابق اشغال شد، همان‌روز امام خمینی(ره) سفیر شوروی را احضار کرد و به این سفیر گفت که کار شما غلط و اشتباه است و ملت افغانستان روزی شما را از سرزمین و وطن خودشان بیرون می‌رانند و در طول جهاد مردم افغانستان ملت ایران در کنار ملت افغانستان بود. پیروزی شما، پیروزی ما بود. شادی شما شادی ما بود. افتخار داریم که در طول این چهل و چند سال میزبان میلیون‌ها مردم افغان در این سرزمین بودیم.
روحانی گفت: ما افتخار داریم در طول این چهل وچند سال گذشته میزبان میلیون‌ها نفر از مردم افغان در سرزمین خود بوده‌ایم. میزبانی که با آموزش رایگان برای بیش از
400 هزار دانش‌آموز افغانستانی و همچنین بهداشت و درمان رایگان در ماجرای همه‌گیری ویروس کرونا همراه بوده است.
رئیس‌جمهوری با بیان اینکه معتقدیم فرهنگ و تاریخ ما در هم تنیده و به همان نسبت باید اقتصاد و بازار ما هم در هم تنیده باشد، گفت: برای رساندن ارتباطات تجاری و اقتصادی به حد مطلوب اولین گام توسعه زیرساخت‌ها و توسعه راه‌هاست.
روحانی خطاب به رئیس‌جمهوری افغانستان گفت: با حضور جنابعالی و نخست‌وزیر هند راه‌آهن چابهار را افتتاح کردیم که آن روز، روز تاریخی 3 ملت بود و امروز با حضور ویدئو کنفرانسی جنابعالی، راه‌آهن ایران به افغانستان را افتتاح کردیم که دومین راه‌آهن در شرق ایران است.
 روحانی در ادامه با اشاره به افتتاح راه‌آهن چابهار از روز افتتاح این پروژه بزرگ به‌عنوان روز تاریخی ایران و افغانستان و هند نام برد و گفت: امروز افتتاح راه‌آهن خواف - هرات به‌عنوان دومین پروژه راه‌آهن شرقی کشور بعد از میرجاوه که ما را به پاکستان متصل کرد، شاهد یک روز تاریخی دیگر هستیم.
رئیس‌جمهوری با اشاره به مرزهای ریلی کشور از شمال به راه‌آهن سرخس، اینچه‌برون در جلفا، رازی در غرب اشاره کرد و گفت: در آینده نزدیک اتصال ما از کرمانشاه به خانقین و خرمشهر به بصره توسط راه‌آهن از شرق به غرب متصل خواهیم شد.
روحانی با ابراز امیدواری به اینکه قطعه 4 خط آهن خواف - هرات از روزنک به هرات بزودی تکمیل و به هرات برسد از آمادگی شرکت‌های ایرانی برای کمک به پیشرفت این پروژه و همچنین در ادامه اتصال راه‌آهن هرات به مزار شریف خبر داد و گفت: با این اتصال مردم افغانستان می‌توانند میلیون‌ها تن کالا جابه‌جا کنند و صدها هزار مسافر جابه‌جا شوند و با افتتاح قطعه 4 این خط آهن مردم هرات می‌توانند براحتی به مشهدالرضا(ع) متصل و بارگاه ملکوتی این امام(ع) را زیارت کنند.با این راه‌آهن شما می‌توانید به بنادر مهم جنوب، فعلاً به بندر امام و بندرعباس و در آینده نه چندان دور به بندر چابهار متصل شوید. رئیس‌جمهوری در ادامه با بیان اینکه ما این راه‌آهن را به‌عنوان یکی از تعهدات توسعه‌ای خود به ثمر رساندیم، گفت: زمانی به تعهد خود عمل کردیم که در شرایط تحریم ظالمانه امریکا قرار داریم و آنها به‌عنوان تروریست اقتصادی می‌خواستند مسیرهای حرکت توسعه کشور ما را ببندند که البته در این راه شکست خوردند و طراح این طرح غلط سرنگون شد. امیدواریم در آینده این اشتباه ها توسط حاکمان بعدی کاخ سفید جبران شود.
 روحانی افزود: ما در شرایط جنگ اقتصادی همه تعهدات اقتصادی خود را انجام داده‌ایم و پنجشنبه هر هفته افتتاح‌های ملی را انجام داده‌ایم که این هفته، هفته سی و ششم افتتاح‌هاست که ویژگی خاصی برای دو ملت دارد.
رئیس‌جمهوری کاهش هزینه حمل و نقل، کاهش ترافیک مرزی و تسهیل در حمل‌ونقل کالا و توسعه روابط تجاری و اقتصادی را از مزایای راه‌آهن خواف - هرات عنوان کرد و گفت: این خط آهن مسیر ترانزیت کالا را برای مردم افغانستان هموار می‌کند.
دکتر روحانی همچنین خاطرنشان کرد: همچنان برای برگزاری دوره‌های آموزشی کوتاه مدت و بلندمدت برای عزیزان در وزارت فواید عامه افغانستان برای بهره‌برداری بهتر از راه‌آهن متعهد هستیم.
رئیس‌جمهوری از همه کسانی که در به بهره‌برداری رسیدن این پروژه مهم در کشور تلاش کردند از جمله وزارت راه و وزارت امور خارجه قدردانی کرد و یاد و خاطره کسانی را که در راه به ثمر رسیدن این پروژه مهم جان خود را از دست داده یا مجروح شدند، گرامی داشت.
دکتر روحانی همچنین تأکید کرد روابط سیاسی، فرهنگی و اقتصادی ایران و افغانستان برای همیشه برقرار خواهد بود و امیدوارم با تشکیل هرچه سریع‌تر کمیسیون مشترک اقتصادی دو کشور همکاری‌ها تداوم یابد.
بزرگترین تحول اقتصادی
 رئیس جمهوری افغانستان نیز در سخنانی از افتتاح راه‌آهن خواف - هرات به‌عنوان یک روز تاریخی در روابط دو کشور نام برد و گفت: امروز شاهد افتتاح پروژه‌ای هستیم که با اراده مشترک دو کشور برای بهره‌برداری مشترک و توسعه همکاری‌های تجاری محقق شد.
رئیس‌جمهوری افغانستان راه‌آهن را مفید‌ترین، سریع‌ترین و ارزان‌ترین راه حمل‌ونقل تجارت و ترانزیت کالا عنوان کرد و گفت: جمهوری اسلامی ایران نخستین کشوری بود که از طرح توسعه راه‌آهن افغانستان استقبال و با ما همکاری کرد و مردم ما همواره قدردان این تصمیم تاریخی کشور دوست و همسایه ایران هستند.
اشرف غنی با اشاره به اهمیت توسعه خط آهن و شبکه ریلی در افغانستان و اقدامات انجام شده در این زمینه گفت: افتتاح خط آهن خواف - هرات و اتصال دو کشور ایران و افغانستان از طریق شبکه ریلی در حالی است که قاره آسیا امروز شاهد بزرگترین تحول اقتصادی در جهان است و توسعه تجارت در بین کشورهای آسیایی را شاهد هستیم.
رئیس‌جمهوری افغانستان تأکید کرد: امروز با شرایط حاکم بر جهان ناشی از ویروس کووید 19 ضرورت دارد که کشورهای منطقه با دیدگاه مشترک و اقدام هماهنگ برای استفاده بهینه از منابع طبیعی و امکانات منطقه خود تلاش کنند.
اشرف غنی تأکید کرد: افغانستان خواستار توسعه سرمایه‌گذاری و تجارت با همسایگان، کشورهای منطقه و جهان است و دوستی با دوام با این کشورها سیاست ماست که در این میان کشور دوست و همسایه ایران از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است.
رئیس‌جمهوری افغانستان با قدردانی از حمایت‌های جمهوری اسلامی ایران از این کشور در مقاطع مختلف، گفت: از هدیه گرانبهای دولت و ملت ایران به افغانستان تشکر و قدردانی می‌کنم و از همه کسانی که دربه‌ ثمر رسیدن این پروژه ملی تلاش کردند، سپاسگزارم.
جابه‌جایی ۶ میلیون تن بار در سال
در مراسم بهره‌برداری از راه‌آهن خواف-هرات، محمد اسلامی، وزیر راه و شهرسازی با اعلام اینکه هدف‌گذاری ایران رسیدن به ترانزیت سالانه ۵۰ میلیون تن بار در سال است، گفت: راه‌آهن خواف- هرات فرصت مناسبی برای تجار ایران و افغانستان فراهم کرده است.
وزیر راه و شهرسازی گفت: شعار «دو ملت، یک فرهنگ، یک تاریخ» شعار زیبا و ماندگاری است که در این عرصه کمک می‌کند تا همواره بتوانیم پیوندهای دوستی و همکاری دو ملت را گسترش روزافزون دهیم.
اسلامی افزود: این خط ریلی با قابلیت جابه‌جایی ۶میلیون تن بار در سال و یک میلیون مسافر در سال به دومین مرکز جمعیتی کشور افغانستان متصل شده است و امروز که این خط برقرار می‌شود سهم بزرگی در ترانزیت برای کشور افغانستان و برای تبادلات بین دو کشور و تجارایران و افغانستان فراهم می‌کنیم.
اسلامی توضیح داد: در سال‌جاری بیش از ۱۰ میلیون تن بار ترانزیتی بین دو کشور، کشورهای منطقه و بنادر جنوبی و شمالی و کریدور شرق- غرب و شمال- جنوب تبادل شد. هدف‌گذاری برای رسیدن به ۵۰ میلیون تن بار در سال برای ترانزیت است که در دستور کار قرار دارد و با این روش، سهم قابل‌ملاحظه‌ای در افغانستان و از طریق افغانستان و بالعکس به نقاط مختلف جهان فراهم می‌شود.
وی خاطرنشان کرد: بارهایی که امروز این خط ریلی با فرمان رؤسای جمهوری اسلامی ایران و افغانستان جابه‌جا می‌کنند، حکایت از استقبال فوری و کم‌نظیر افغانستان است. از طریق این مسیر، بار ترانزیتی به اروپا جابه جا می‌شود و ما امروز می‌توانیم سهم بزرگ‌تری را در گسترش تجارت ریلی برای دو کشور فراهم کنیم.

برش
مشخصات راه‌آهن ایران-افغانستان

اجرای قطعات یک، دو و سه راه‌آهن خواف - هرات به طول 140 کیلومتر یکهزار و 800 میلیارد تومان هزینه داشته است. راه‌آهن خواف - هرات 225 کیلومتر طول دارد که عملیات اجرایی آن در 4 قطعه اجرا می‌شود. قطعات یک و دو به طول 78 کیلومتر در خاک ایران و از شهرستان خواف تا مرز شمتیق خراسان رضوی است و قطعات 3 و 4 این خط آهن به‌طول 147 کیلومتر در خاک افغانستان از شمتیق تا روزنک به طول 62 کیلومتر و از روزنک تا شهر هرات 85 کیلومتر است که امروز 140 کیلومتر از آن افتتاح شد.
اهداف طرح
توسعه و تقویت روابط اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی ایران و افغانستان با تسهیل صادرات و واردات کالا و مسافر بین دو کشور، دسترسی مناسب ریلی کشور افغانستان از طریق جمهوری اسلامی ایران به دیگر مناطق بین‌المللی اعم از آب‌های آزاد جنوب، منطقه قفقاز، ترکیه، عراق و اروپا و همچنین امکان توسعه و ایجاد کریدور ریلی از هرات به مزار شریف در شمال شرق افغانستان از اهداف این طرح ملی است. پوشش خدمات ترابری ریلی برای حدود 1.5 میلیون نفر از مردم کشور افغانستان در منطقه هرات، خروج از انزوای جغرافیایی منطقه سنگان در خاک ایران و شهر هرات در افغانستان، شکوفایی فعالیت‌های عمرانی و اقتصادی منطقه شمال غرب افغانستان، کاهش هزینه نسبی حمل‌ونقل و همچنین رفع انحصار حمل کالا از حمل‌ونقل جاده‌ای، کاهش مصرف سوخت در مقایسه با حمل‌ونقل جاده‌ای و افزایش ایمنی در ترابری منطقه از دیگر اهداف این طرح است.