مجید میرزاحیدری
 خبرنگار


​​​​​​​

بلوف بزرگ اتحادیه اروپا به روسیه در آغاز زمستانی سرد و جانکاه، در حالی رقم خورده که معلوم نیست سیاست‌ورزان اتحادیه اروپا با اعمال محدودیت قیمتی برای نفت روسیه از یک سو و وابستگی شدید آنها به منابع انرژی روسیه، تا چه میزان از پس این زمستان سخت، سربلند بیرون آیند.
به‌تازگی، کشورهای عضو اتحادیه اروپا، برسر سقف ۶۰ دلاری قیمت هر بشکه برای صادرات نفت خام روسیه که از طریق دریا حمل می‌شود، توافق کرده‌اند.
این توافق با نیت کاهش درآمدهای مسکو از محل صادرات نفت خام صورت گرفته است.
بر این اساس، توافق مذکور، تضمین خواهد کرد که سقف قیمت نفت روسیه حداقل ۵ درصد کمتر از قیمت بازار نفت خام تعیین شود، هرچند که این قیمت هر ۲ ماه یک بار بازنگری خواهد شد.
کشورهای گروه هفت، طبق این توافق، شرکت‌های کشتیرانی خود را از تسهیل حمل‌ونقل نفت روسیه در صورت فروش بالای سقف قیمت ۶۰ دلار در هر بشکه منع خواهند کرد.
به‌عبارتی، نفت روسیه در صورتی اجازه خواهد یافت با نفتکش‌ کشورهای عضو، شرکت‌های بیمه، بیمه‌های اتکایی و مؤسسه‌های اعتباری گروه هفت و اتحادیه اروپا به کشورهای ثالث ارسال شود که محموله‌ها با سقف قیمت تعیین‌شده (۶۰ دلار برای هر بشکه) یا کمتر از آن خریداری شود.
برآورد شده که صادرات نفت خام روسیه به اتحادیه اروپا در محدوده 1.7 میلیون بشکه در روز بوده است.
تعیین محدودیت برای صادرات منابع نفت و گاز روسیه از ناحیه اتحادیه اروپا، از ماه‌ها قبل به جریان افتاده بود.
در خلال این ماجرا، کاخ کرملین اعلام کرده که روسیه به کشورهای حامی اعمال طرح سقف قیمتی برای محموله‌های نفت خام این کشور، انرژی عرضه نخواهد کرد.
پیش‌بینی می‌شود که این اقدام اتحادیه اروپا، بهای جهانی نفت را به مرور به محدوده 100 دلار در هر بشکه هم نزدیک کند،اما هرچه که هست، امسال ساکنان اروپا بدون نفت روسیه زندگی خواهند کرد.
روسیه در حال حاضر پس از عربستان سعودی، دومین صادرکننده بزرگ نفت خام جهان به‌شمار می‌رود و این کشور، حدود ۱۰ درصد از تقاضای جهانی نفت خام را تأمین می‌کند.
گزارش‌ها نشان می‌دهد که با وجود تحریم‌های غرب، درآمد صادرات نفت روسیه از ابتدای سال ۲۰۲۲ حدود ۵۰ درصد رشد کرده و مسکو هر ماه حدود ۲۰ میلیارد دلار از فروش نفت خام و محصولات مرتبط با نفت درآمد کسب کرده است.
در یک تصویر کلی و با محدودیت تعیین شده از ناحیه اروپا، این ساکنان قاره سبز هستند که مجبور شده‌اند  برای 1.3 میلیون بشکه نفت خام روسیه جایگزین پیدا کنند.
ساکنانی که به دلیل محدودیت در تأمین منابع انرژی در کشورهای آنها، باید تعطیلی کتابخانه‌ها، آنلاین شدن کلاس‌های درس دانشگاهی، کاهش اجباری دمای منازل و افزایش فروش هیزم در فروشگاه‌ها برای گرم کردن منازل و خلاصه بسیاری ازمشکلات آتی را به نظاره بنشینند.
این احتمال وجود دارد که کشورهای اتحادیه اروپا برای جبران کمبود منابع نفت خود به سراغ سایر تأمین‌کنندگان اصلی نفت یعنی عراق، نیجریه، عربستان سعودی، قزاقستان، لیبی، ایالات متحده، بریتانیا، آذربایجان و الجزایر بروند.
نکته جالب اینکه در شرایط تصمیم برای تعیین سقف برای نفت فدراسیون روسیه، اوپک پلاس کاهش دومیلیون بشکه‌ای نفت خام را در دستور کار خود قرار داده است.
صادرات نفت خام اوپک هم در ماه نوامبر به‌طور قابل‌ توجهی کاهش یافت. شکی نیست که در شرایط فعلی، صادرکنندگان نفت برای جلوگیری از ایجاد بحران در نظام عرضه و تقاضای طلای سیاه، همگراتر بوده، آنچنان که این همگرایی صدای جوبایدن، رئیس‌جمور امریکا را  درآورده است.
با این حال، اتحادیه اروپا وکشورهای گروه هفت انتظار دارند روسیه همچنان با وجود سود اندک به صادرات نفت خود ادامه دهد،البته  چین اعلام کرده، پس از توافق اتحادیه اروپا درباره سقف قیمتی برای نفت روسیه، پکن باز هم به همکاری‌های انرژی خود با روسیه بر اساس منافع متقابل ادامه خواهد داد.
شکی نیست که با اعمال محدودیت‌های صورت گرفته علیه نفت روسیه، این کشور به سرمایه‌گذاری در ایران مشتاق‌تر شده است،بخصوص سرمایه‌گذاری در طرح‌های ال‌ان‌اجی که می‌تواند تسهیلگر صادرات گاز ایران به دیگر کشورها هم باشد.
نکته دیگر اینکه با توجه به‌وقوع تحریم‌های انرژی علیه روسیه و وضعیت اسفبار اروپا در تأمین انرژی، فرار سرمایه‌گذاران از کشورهای عضو اتحادیه اروپا سرعت خواهد گرفت، زیرا آنها گاز را به قیمت یک‌پنجم اروپا دریافت خواهند کرد.
در همین پیوند، محمد صادق مهرجو، کارشناس نفت و انرژی در گفت‌و‌گو با «ایران»، اذعان داشته که به دلیل وابستگی بالای اتحادیه اروپا به منابع انرژی روسیه، تاب‌آوری اعضای اتحادیه در طولانی مدت درهم ‌شکسته و اعضای اتحادیه اروپا مجبور خواهند شد در مقابل شروط روسیه سر خم کرده و از مواضع کنونی خود عقب‌نشینی کنند.
به گفته وی، با وجود توافق اعضای اتحادیه برای تعیین سقف قیمتی برای نفت روسیه، بعید نیست که برخی  اعضا به صورت مخفیانه توافق را زیرپا گذاشته و به توافقات اتحادیه اروپا با روسیه پایبند نباشند و نفت مورد نیاز خود را خریداری کنند، چون باید در قبال مردم خود پاسخگو باشند.
برآورد‌ها نشان می‌دهد که در حال حاضر مقصد نزدیک به نیمی از نفت خام صادراتی روسیه، کشورهای عضو اتحادیه اروپا است.بنابراین، با تعیین شرایط جدید، انتظار می‌رود  با افت صادرات نفت خام روسیه به اروپا، بیشترین ضربه را قطب تولید مواد شیمیایی اتحادیه اروپا، یعنی آلمان تحمل کند.
به نظر می‌رسد که با توجه به بحران انرژی در اتحادیه اروپا و وابستگی شدید آنها به منابع انرژی، اعضای این اتحادیه دچار یک اعتماد به نفس کاذب شده‌اند،زیرا گذر زمان و فشار مردم این قاره برای تأمین انرژی مورد نیاز، ثابت خواهد کرد که بازی سیاستمداران اتحادیه اروپا با طلای سیاه، نتیجه‌ای جز سوختن برای آنها به دنبال نخواهد داشت.

گروه اقتصادی/ چهارشنبه 16 آذر، مصوبه هیأت وزیران درباره اصلاح تعرفه گاز مشترکان خانگی ابلاغ شد.
درحال حاضر کشور و براساس شرایط آب و هوایی به ۵ اقلیم تقسیم شده که اقلیم اول اقلیم خیلی سرد و اقلیم پنجم خیلی گرم است. بر این اساس، برای تعیین گازبها علاوه برتوجه به اقلیم‌ها، ۱۲ پلکان هم تعریف شده و هرچقدر که بالاتر می‌رویم این میزان مصرف افزایش پیدا می‌کند. طبق این مصوبه، پله‌های اول تا سوم بدون تغییر قیمت باقی مانده‌اند، اما پله چهارم تا ششم 30 درصد افزایش و پله هفتم تا دهم 50 درصد افزایش نسبت به تعرفه قبلی را داشتند.
همچنین تعرفه پله‌های یازدهم و دوازدهم نیز عدد ثابت 5000 و 6000 تومان به ازای هر متر مکعب تعیین شدند. مسلم رحمانی، مدیر امور گازرسانی شرکت ملی گاز، درباره مصوبه جدید دولت توضیح داده که در سه پلکان اول یعنی مصارف متعارف هیچ‌گونه تغییری اتفاق نخواهد افتاد، اما از پلکان چهارم تا پلکان دهم یعنی مشترکان پرمصرف و پلکان یازدهم و دوازدهم یعنی مشترکان بسیار پرمصرف، تعرفه تقریباً به قیمت خوراک پتروشیمی‌ها یعنی براساس قیمت صادراتی است که بین ۵ تا ۶ هزار تومان قیمت دارد.
وی افزود: ۶۴ درصد مشترکان شرکت گاز، در سه پلکان اول قرار گرفتند که ۳۵ درصد مصرف را انجام می‌دهند، اما ۳۵ درصد از مشترکان، ۶۰ درصد مصرف را انجام می‌دهند و قریب به ۲ درصد هم نزدیک به 
۵ و نیم درصد مصرف می‌کنند که شامل پرمصرف‌ها هستند. گفته می‌شود که درحال حاضر ۲۹ میلیون مصرف‌کننده در بخش خانگی وجود دارد که از این مقدار ۲۶ میلیون و ۷۰۰ هزار مشترک در بخش خانگی وجود دارند و ۶۴ درصد از آنها مصرف گازی طبق الگوی مصرف دارند.
سرپرست مدیریت هماهنگی امور گازرسانی شرکت ملی گاز ایران به پله‌های ۴ تا ۱۰ اشاره کرد و افزود: این مشترکان، مشترکان پر مصرف هستند که ۳۵ درصد را شامل می‌شوند و ۶۰ درصد گاز بخش خانگی را مصرف می‌کنند. به گفته رحمانی، ۲ پله آخر پله‌های ۱۱ و ۱۲ مشترکان بسیار پرمصرف هستند و ۵.۴ مصرف گاز را به خود اختصاص می‌دهند و این مشترکان که اغلب صاحبان ویلاها و منازل بزرگ هستند، مصرف غیرمتعارف برای گرم کردن استخر و جکوزی دارند. رحمانی با تأکید بر اینکه تعرفه گازبها در ۳ پله اول هیچ تغییری نداشته، عنوان کرد: تعرفه گازبها به میزان 30 درصد برای پله‌های ۴ تا ۶ افزایش داشته است.
به گفته وی، تعرفه در پله‌های ۷ تا ۱۰ با افزایش ۵۰ درصدی نسبت به سال گذشته همراه خواهد بود و در پله ۱۱ تعرفه گازبها به صورت ثابت ۵ هزار تومان و در پله ۱۲ تعرفه ثابت ۶ هزار تومان خواهد بود. وی افزود: اگر مشترکی مصرفی در پله‌های بالا داشته باشد، تمام گازبها بر‌اساس پله آخر محاسبه نمی‌شود بلکه میزان مصرف بر‌اساس پلکان محاسبه شده و با عبور از هر پله، میزان گاز مازاد مصرفی بر‌اساس تعرفه پله بالاتر محاسبه خواهد شد. سرپرست مدیریت هماهنگی امور گازرسانی شرکت ملی گاز ایران ادامه داد: به‌طور مثال میزان افزایش گازبها برای مشترکی که در پله دهم قرار دارد ۳۳۰ هزار تومان خواهد بود.
وی تأکید کرد: بنابراین میانگین تعرفه هر متر مکعب گاز برای مشترکانی که در پله ۱۲ قرار دارند حدود یک هزار و ۳۳۰ تومان خواهد بود در حالی که گازبها در پله ۱۲، به‌طور ثابت ۶ هزار تومان در هر متر مکعب قیمت‌گذاری شده است.
میانگین تعرفه گاز مشترکان پله اول تغییر نکرد ولی برای پله آخر 4 برابر شد
همان‌طور که می‌دانید قبض گاز مشترکان بدین‌صورت محاسبه می‌شود که بسته به کل مصرف مشترک، میزان مصرف هر پله در تعرفه آن پله ضرب می‌شود و همه اعداد به دست آمده با یکدیگر جمع می‌شوند. مثلاً مشترکی که در پله چهارم قرار دارد به‌طور میانگین به ازای هر متر مکعب مصرف گاز 72.6 تومان می‌پردازد.
با توجه به تغییر بازه هر پلکان، نظام تعرفه‌ای قدیم با پلکان‌های جدید متناسب‌سازی شده و میانگین تعرفه گاز جدید مشترکان پله آخر نسبت به تعرفه قدیم، بیش از 4 برابر شده است.
2 درصد ثروتمند جامعه همچنان معادل 83 درصد از گاز خود را یارانه می‌گیرند
متوسط قبض گاز و یارانه پنهان دریافتی مشترکان هر پله مصرفی طبق تعرفه‌های قدیم و جدید مشخص شده که برای محاسبه یارانه پنهان، قیمت واقعی گاز معادل قیمت گاز تحویلی به پتروشیمی‌ها و قیمت صادراتی 20 سنت بر متر مکعب و نرخ ارز نیز 30000 تومان در نظر گرفته شده است. متوسط قبض جدید مشترکان سبزرنگ بین 3 تا 20 هزار تومان خواهد بود. 
متوسط قبض مشترکان زردرنگ 25 تا 65 هزار تومان خواهد شد
متوسط قبض مشترکان نارنجی‌رنگ 95 تا 320 هزار تومان برآورد می‌شود و قبض مشترکان قرمز رنگ و پرمصرف نیز بیش از 475 هزار تومان خواهد بود.
 طبق تعرفه جدید، قبض گاز مشترکان خانگی در 6 پله اول تغییر خاصی نکرده اما از پله هفتم کم‌کم روند تغییرات محسوس می‌شود و افزایش قیمت قبوض در دو پله آخر با حدود 400 و 750 هزار تومان در ماه به اوج خود می‌رسد. در واقع می‌توان این‌گونه بیان کرد که ضمن تثبیت قبض گاز مشترکان کم‌مصرف، قبض مشترکان پله آخر از ماهانه 230 هزار تومان به 980 هزار تومان رسیده است یعنی 4.25 برابر.
اما نکته مهم اینجاست که مشترکان پله آخر (2 درصد از جامعه) همچنان 83 درصد مبلغ واقعی گاز را به صورت یارانه دریافت می‌کنند. به بیان دیگر هر چند اصلاح نظام تعرفه‌گذاری جدید موجب افزایش قبوض پرمصرفان پردرآمد شده اما یارانه نجومی آنها از بیت‌المال همچنان پابرجاست.
جزئیات میزان قبض و یارانه پرداختی به مشترکان در تعرفه گاز قدیم و جدید
مدل مطلوب و ایده‌آل تعرفه‌گذاری گاز در بخش خانگی باید به گونه‌ای باشد که یارانه پرداختی به پلکان‌های پایانی مصرف (قرمز رنگ) صفر شود.
موضوعی که در تعرفه‌گذاری جدید گاز با سرعت خیلی پایینی به سمت آن حرکت شده است. طبق گزارش وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، توزیع مشترکان پرمصرف تهرانی که در پله‌های ۸ تا ۱۲ مصرف گاز هستند، نشان می‌دهد که ۸۸.۸۳ درصد از آنها در مناطق گران و مرفه شمالی تهران ساکن هستند. حال هرچند اقدام دولت یک گام رو به جلو بوده اما سؤال اساسی این است که چرا مرفه‌نشینان همچنان باید معادل 83 درصد گازبها را یارانه دریافت کنند؟ سال گذشته دولت سیزدهم بعد از 6 سال، تعرفه گاز خانگی را با تمرکز بر پرمصرف‌ها اصلاح کرد.

13 میلیارد دلار پروژه نیمه‌تمام درچهار شرکت اصلی وزارت نفت وجود دارد

وزیر نفت گفت: با برنامه‌ریزی‌های انجام شده در همان ماه‌های نخست آغاز به‌کار دولت سیزدهم سوآپ گاز آغاز شد، ضمن آنکه تاکنون توانسته‌ایم نیمی از بدهکاری گازی سنگین به ترکمنستان به یادگار مانده از دولت گذشته را پرداخت کنیم.
جواد اوجی افزود: با رایزنی‌های پرشمار توانستیم یخ‌های موجود در روابط با کشورهای همسایه بویژه ترکمنستان را آب کنیم.
وی گفت: در ۱۶ ماه اخیر توانسته‌ایم به اندازه بشکه‌های صادر شده نفت پولش را دریافت کنیم و در این مدت از نظر حجمی و ارزشی در صادرات نفت خام و فرآورده‌های نفتی افزایش به ثبت رسیده است.
اوجی با اشاره به افزایش صادرات گاز در سال گذشته، گفت: در هشت ماهه امسال نسبت به مدت مشابه پارسال افزایش ۱۵ درصدی صادرات گاز را شاهد بودیم.
وزیر نفت با بیان اینکه صنعت نفت هیچگاه مانند امروز در شرایط سخت تحریم نبوده است، گفت: حتی در زمانی که ترامپ صنعت نفت ایران را تحریم کرد تعدادی از شرکت‌های اروپایی با ایران همکاری می‌کردند، اما اکنون با شدیدترین و سخت‌ترین تحریم‌ها روبه‌رو هستیم و حتی زمانی که دولت سیزدهم را تحویل گرفتیم براساس مکاتباتی که در دولت قبل انجام شده بود، پیش‌بینی افت شدید فروش نفت نیز مطرح بود.
وی افزود: در روزهای پایانی دولت دوازدهم بعضی مشتریان همیشگی هم روی نفت فوق سنگین مالیات گذاشتند که باعث شد به محض آغاز به‌کار دولت سیزدهم شاهد کاهش روزانه قابل ملاحظه‌ای در فروش نفت فوق‌سنگین باشیم بنابراین وصول درآمدهای ارزی ما به پایین‌ترین حد خود رسیده بود.
اوجی با اشاره به تصویب تعرفه تازه مشترکان پرمصرف گاز در روز چهارشنبه (۱۶ آذرماه) در هیأت دولت، اظهار داشت: این تصمیم کلیدی می‌تواند به مدیریت مصرف در فصل سرما کمک زیادی کند.
تولید صیانتی روزانه ۵ میلیون بشکه نفت تحقق‌یافتنی است
وزیر نفت گفت: با توجه به منابع نفتی کشور، ما هم به‌راحتی می‌توانیم با سرمایه‌گذاری لازم روزانه دست‌کم پنج میلیون بشکه به‌صورت صیانتی تولید داشته باشیم.
اوجی با اشاره به بررسی و ممیزی همه پروژه‌های موجود در صنعت نفت در روزهای آغازین دولت سیزدهم با همکاری معاونت برنامه‌ریزی وزارت نفت، تصریح کرد: با توجه به بررسی‌ها، در هشت سال آینده در چهار شرکت اصلی برای تکمیل پروژه‌ها به ۲۴۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری نیاز است.
وی با تأکید بر اینکه در ۱۶ ماه اخیر تلاش شد از حداکثر توان سرمایه داخلی برای تأمین منابع مالی صنعت نفت استفاده شود، اظهار داشت: تا امروز بیش از ۲۰ میلیارد دلار قرارداد و ۸۰ میلیارد دلار تفاهمنامه با شرکت‌های داخلی و خارجی سرمایه‌گذار و بانک‌ها همچون مشارکت نامه توسعه یکپارچه میدان مشترک آزادگان امضا شده است.
وزیر نفت با اشاره به وجود ۴۸ پروژه نیمه‌تمام در چهار شرکت اصلی وزارت نفت به ارزش ۱۳ میلیارد دلار و تأکید براینکه اطلاع‌رسانی از تسریع در ساخت پروژه‌های نیمه‌تمام صنعت نفت کشور می‌تواند میان مردم امیدآفرین باشد، گفت: بر اساس اولویت‌بندی تلاش می‌شود هر چه زودتر این طرح‌ها به مرحله بهره‌برداری برسند.


صادرات سالانه گاز به 4/21میلیارد مترمکعب افزایش می‌یابد

مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران گفت: بهره‌مندی خانوارهای شهری از نعمت گاز طبیعی تا پایان امسال به ۹۸.۷ درصد می‌رسد و این آمار در بخش روستایی و بهره‌مندی خانوارها ۸۵.۷ درصد خواهد بود.
«مجید چگنی» افزود: بهره‌مندی خانوارهای شهری تا پایان پارسال ۹۸.۴ درصد بود که تا پایان سال‌جاری به ۹۸.۷ درصد و تا پایان سال ۱۴۰۲ به ۹۹ درصد می‌رسد.
چگنی در مورد حجم گاز انتقال داده شده سالانه نیز گفت: در ۱۴۰۰ در مجموع رشد خوبی را در گاز‌رسانی داشتیم و از ۲۳۳ میلیارد مترمکعب به ۲۳۸ میلیارد مترمکعب افزایش پیدا کرده است.
وی درباره صادرات گاز نیز تصریح ‌کرد: در سال ۱۴۰۰ نسبت به سال ۹۹ افزایش صادرات داشتیم و در ۱۴۰۱ صادرات سالانه تا ۲۱.۴ میلیارد متر مکعب افزایش پیدا خواهد کرد.
وی از فعال‌سازی سوآپ گاز یاد کرد و گفت: در سال گذشته سوآپ گاز از ترکمنستان به جمهوری آذربایجان فعال شد که کمک خوبی بود که ناترازی در شمال شرق کشور را تسهیل کنیم، در هفته‌های اخیر نیز تمدید تهاتر گاز با ارمنستان را محقق کردیم و تمدید قرارداد صادرات گاز به عراق و ترکیه را با مذاکرات دنبال می‌کنیم.
مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران ادامه ‌داد: برداشت از منابع در سال ۱۴۰۰ برابر ۲۸۸ میلیارد مترمکعب بوده است که امید می‌رود در ۱۴۰۱ به ۳۰۵ میلیارد مترمکعب برسیم و پیش‌بینی می‌شود با توسعه‌های جدید در پارس‌جنوبی و میدان‌های مستقل برداشت به ۳۱۰‌میلیارد مترمکعب در سال ۱۴۰۲ برسد.


اتلاف ۵۵ درصدی آب در بخش کشاورزی

سخنگوی صنعت آب کشور با تأکید بر ضرورت تدوین الگوی کشت مبتنی بر اقلیم مناطق مختلف کشور، گفت: اکنون بازده مصرف آب در بخش کشاورزی نزدیک به ۴۵ درصد است و امکان ارتقای آن با دنبال کردن این طرح قابل دستیابی است.
«فیروز قاسم‌زاده» درباره تلفات آب از طریق نشت از کانال‌ها و روش‌های ناکارآمد آبیاری و نیز تلفات بخش آب شرب، افزود: هم‌اکنون بخش کشاورزی دارای بازدهی ۴۵ درصد در مصرف آب است و نزدیک به ۵۵ درصد آب مصرفی در این بخش در قالب تلفات و آب خارج شده از محدوده ریشه گیاه محاسبه می‌شود.
وی گفت: در حوزه شرب نیز تلفات فیزیکی حدود ۱۵ درصد است که با احتساب تلفات ظاهری و آب بدون درآمد، این میزان نزدیک به ۳۰ درصد است.
سخنگوی صنعت آب کشور در این خصوص افزود: به دلیل فقدان سند آمایش سرزمین یا عدم پایبندی برخی متولیان به اسناد بالادستی، محصولاتی در مناطقی از کشور کشت و برداشت می‌شود که به لحاظ شرایط منابع آبی، این محصولات نقش سم را دارند و نباید این روند ادامه یابد.
وی طراحی و تدوین الگوی کشت مبتنی بر اقلیم مناطق مختلف کشور را یک اصل مهم در این زمینه عنوان و درباره تلفات آب در بخش کشاورزی تصریح کرد: بخشی از تلفات آب در حوزه کشاورزی در زمان انتقال منابع آبی به محل مصرف رخ می‌دهد؛ در این زمینه، طرح‌های توسعه‌ای منابع آبی و طرح‌های مرمت و بازسازی با هدف حفاظت از منابع آبی و کاهش تلفات آب در حال اجراست.