گروه اقتصادی /  در حالی که قیمت گوشت مرغ در روزهای گذشته روند نزولی داشته و به بیش از 10 هزار تومان کمتر از نرخ مصوب (63 هزار تومان) رسیده است، اما نرخ گوشت قرمز در روزهای قبل در بازار افزایش یافته به‌طوری که قیمت هر کیلوگرم گوشت شقه گوسفندی از 200 هزار تومان عبور کرده است.
گوشت قرمز برخلاف گوشت مرغ دارای نرخ مصوبی نیست و عواملی از جمله قاچاق دام از کشور، سوء‌استفاده دلالان و صادرات دام از مهم‌ترین دلایل بالا رفتن قیمت آن در روزهای اخیر ذکر می‌شود. به گفته افشین صدر دادرس مدیرعامل اتحادیه دام سبک، اگرچه قیمت دام زنده کمی افزایش داشته است اما جهش قیمت گوشت قرمز در بازار ربطی به تولیدکننده ندارد و این عوامل بازار هستند که قیمت‌ها را تعیین می‌کنند که نزدیک شدن به بازار شب یلدا در این زمینه تأثیرگذار است. به گفته دادرس، با توجه به نرخ دام زنده حداکثر قیمت گوشت شقه گوسفندی بره نر 200 هزار تومان، میش 120 هزار تومان و بز 100 هزار تومان است اما در بازار و حتی در میادین میوه و تره‌بار شهرداری تهران نیز گران‌فروشی می‌شود.
شاید بتوان دلالان را یکی از اصلی‌ترین عوامل افزایش قیمت گوشت قرمز در بازار عنوان کرد زیرا به علت نبود نرخ مصوب برای گوشت قرمز، نظارت‌های کنترل قیمتی مانند گوشت مرغ انجام نمی‌شود و همین مسأله سبب سوء‌استفاده دلالان برای افزایش قیمت‌ها می‌شود.
رشد قیمت گوشت قرمز با صادرات دام
کشور ما سالانه 900 هزار تن گوشت قرمز تولید می‌‌کند و حدود یک میلیون تن هم مصرف دارد، با توجه به اینکه نیاز ما به واردات گوشت قرمز حدود 100 هزار تن‌ است تا نیاز کشور تأمین شود اما در مقاطعی از سال هم، تولید داخل بیش از تقاضا وجود دارد که باید شرایطی برای خروج دام از کشور برای جلوگیری از متضرر شدن تولیدکنندگان فراهم گردد.
از شهریورماه امسال صادرات دام زنده آزاد شد و صادرات به کشورهای همسایه آغاز گردید اما تداوم این شرایط به عاملی برای افزایش قیمت گوشت قرمز مبدل شده است. کیفیت مناسب و ارزان بودن دام ایرانی نسبت به کشورهای مجاور، عاملی برای روانه شدن دام به سوی این کشورها عنوان می‌شود. پیرو بروز افزایش قیمت در بازار داخلی خبرهایی شنیده می‌شود مبنی بر اینکه وزیر جهاد کشاورزی قرار است صادرات گوشت را متوقف کند، اما ‌هنوز اقدام رسمی در این زمینه انجام نشده است. مدیرعامل اتحادیه دام سبک ضمن تأیید اشباع بازار کویت از دام ایرانی و به‌صرفه نبودن صادرات به این کشور در این مقطع زمانی اظهار داشت: «با توجه به شرایط بازار هدف صادراتی و نوسانات قیمتی در بازار داخلی شنیده شده است که وزیر جهاد کشاورزی دستور توقف صادرات را اعلام کرده اما این موضوع هنوز به‌طور رسمی اعلام نشده است.»از سوی دیگر بازرگان مشاور رئیس و مدیر روابط عمومی نظام صنفی کشاورزی کشور نیز ضمن تأیید توقف صادرات دام زنده ابراز کرد: «وزیر جهاد کشاورزی دو مرتبه در صحبت‌های خود به موضوع متوقف شدن صادرات دام برای کنترل بازار داخلی اشاره داشته اما این موضوع هنوز به‌طور رسمی اعلام نشده است.»
با توجه به افزایش تولید گوشت قرمز و کاهش تقاضا و وجود حدود 4 میلیون رأس دام سبک مازاد در دامداری‌ها، تولیدکنندگان خواستار آزادشدن صادرات دام زنده بودند. وزارت جهاد کشاورزی هم در شرایطی موافقت خود را مبنی بر آزاد شدن صادرات دام زنده غیرپرواری اعلام کرده بود که بازار داخلی با کمبود عرضه مواجه نشود و همین موضوع عاملی در جهت افزایش قیمت گوشت نگردد، اما در شرایط فعلی که صادرات یکی از دلایل افزایش قیمت قلمداد می‌شود، به طور غیررسمی جلوی صادرات گرفته شده است.
قاچاق دام از دیگر عوامل افزایش قیمت گوشت
قاچاق دام به دیگر کشورها‌، عامل دیگر‌ رشد قیمت‌‌ گوشت قرمز محسوب می‌شود و شواهد حاکی از افزایش قاچاق دام به عراق است که باید با آن برخورد صورت بگیرد. علی‌اصغر ملکی، رئیس اتحادیه گوشت گوسفندی نیز دلیل افزایش قیمت گوشت در بازار را قاچاق دام و خروج قانونی و غیرقانونی دام از کشور می‌داند و می‌گوید: «هم‌اکنون قاچاق دام از کردستان به عراق در حال انجام است و همین امر در کنار صادرات قانونی، منجر به نوسانات قیمت در بازار شده است. صادرات دام به دوبی، کویت و قطر و قاچاق دام نیز از پیرانشهر به عراق در حال انجام است.»
وی با بیان اینکه قیمت هر کیلوگرم دام حدود 90 هزار تومان است، می‌گوید: «خروج دام از کشور و همچنین مشکلات تردد ناشی از بارندگی‌های اخیر، باعث افزایش 10 تا 12 هزار تومانی قیمت هر کیلوگرم گوشت نسبت به هفته قبل شده است. چنانچه مسئولان جلوی قاچاق و صادرات دام را نگیرند، التهابات قیمت در بازار استمرار خواهد داشت.»

امین محمودی
خبرنگار

​​​​​​​

طی دو ماه اخیر روند واردات نهاده‌های دامی (ذرت، دانه سویا، جو، کنجاله سویا) به کشور تسریع شده و شاهد ترخیص شدن محموله‌های زیادی از این کالای اساسی مورد نیاز دامداران و مرغداران در کشور هستیم. به طوری که آمارهای گمرک حاکی از آن است که در دو ماه ابتدایی پاییز 3 میلیون و 500 هزار تن نهاده دامی وارد کشور شده و در آذرماه نیز بسیاری از کشتی‌های حامل این کالای اساسی در بنادر کشور پهلو گرفته و محصولشان در بازار توزیع شده، که این امر به معنی آن است که قفل ترخیص و واردات نهاده‌های دامی باز شده است. کشورمان در حال حاضر به‌دلیل خشکسالی و آب بر بودن نهاده‌های دامی تنها 6 میلیون تن از این محصولات را تولید می‌کند، از طرف دیگر قیمت این محصولات در بازار جهانی به تبع جنگ اوکراین و روسیه با افزایش قابل توجهی روبه‌رو شده است از این‌رو به‌دلیل ارزبری بالای واردات نهاده‌های دامی به کشورمان و سهم 50 درصدی در واردات محصولات کشاورزی، وزارت جهاد کشاورزی به‌دنبال خودکفایی 50 درصدی در تولید این محصولات است. از این‌رو وزارت جهاد کشاورزی علاوه بر خودکفایی 50 درصدی نهاده‌های دامی در افق 1404 به‌دنبال توسعه کشت فراسرزمینی در دیگر کشورها برای تأمین این نهاده‌ها است. از این‌رو به نظر می‌رسد با اجرای طرح الگوی کشت در کشورمان خصوصاً در سطح دیمزارها میزان تولید جو با افزایش قابل توجهی روبه رو شود و از طرف دیگر اراضی آبی نیز صرف تولید محصولات آبی همچون ذرت و سویا شود تا از این طریق کشورمان بتواند از میزان وابستگی خود به این نهاده‌های دامی بکاهد. 
واردات 4 میلیارد دلاری نهاده های دامی به کشور
براساس آمارهای گمرک در هشت ماهه سال‌ جاری 8 میلیون و 300 هزار تن نهاده دامی به ارزش 4 میلیارد و 44 میلیون دلار وارد کشور شده، به‌طوری که طبق این آمار بیشترین میزان واردات مربوط به ذرت دامی بوده است. این آمار نشان‌دهنده آن است که طی یک ماه اخیر حدود 2 میلیون تن نهاده دامی از گمرکات کشور ترخیص شده، به‌طوری‌که تا ماه گذشته 6 میلیون و 400 هزار تن نهاده وارد کشور شده است. در حال حاضر یکی از اصلی‌ترین نهاده‌های دامی مورد نیاز اکثر دامداران ذرت است، به همین دلیل در سال‌ جاری 5 میلیون و 100 هزار تن ذرت به ارزش دو میلیارد و 37 میلیون دلار وارد کشور شده که عمده مبادی وارداتی این محصول روسیه، سوئیس، امارات، اسلواکی، ترکیه، مجارستان، عراق، عمان، انگلیس، آلمان و برزیل بوده است. دانه سویا  یکی‌دیگر از نهاده‌های دامی است که سهم زیادی در واردات بخش کشاورزی طی هشت ماهه سال داشته، به‌طوری که طی این مدت یک میلیون و 614 هزار تن دانه سویا به ارزش یک میلیارد و 251 میلیون دلار وارد کشور شده که عمده مبادی واردات این محصول انگلیس، ترکیه، سوئیس، امارات و عمان بوده است. همچنین 670 هزار تن کنجاله سویا از روسیه، انگلیس، سوئیس، اتریش، آذربایجان، امارات، قزاقستان و هلند به ارزش 402 میلیون دلار وارد کشور شده است. از طرف دیگر 912 هزار تن جو  به ارزش 352 میلیون دلار برای تأمین نهاده‌های دامی مورد نیاز دامداران به کشور وارد و در بین دامداری‌های صنعتی توزیع شده است که مبادی عمده واردات این محصول روسیه، اسپانیا، امارات، انگلیس، هلند، مجارستان، قزاقستان، سوئیس، آذربایجان، ترکیه، آلمان و عمان بوده است.
پهلوگیری ۳ فروند کشتی حامل نهاده‌های دامی در بندرامام
مدیرکل پشتیبانی امور دام خوزستان  از تخلیه و بارگیری ۲۳۰ هزار تن نهاده دامی از بندر امام در دو هفته اخیر خبر داد و افزود: در دو هفته اخیر ۲۳۰ هزار تن نهاده دامی از این بندر به سایر نقاط کشور حمل شده است. حمید بدوی در خصوص واردات نهاده‌های دامی از بندر امام خمینی به داخل کشور اظهار کرد: ۳ فروند کشتی حامل نهاده‌های دامی به وزن ۳۰۰ هزار تن در اسکله فله ‌بار مجتمع بندری امام خمینی پهلودهی شدند.  وی با بیان اینکه ۵ فروند کشتی دیگر در انتظار برای ورود به اسکله و پهلودهی هستند، ادامه داد: مجموعاً ۸ فروند کشتی حامل نهاده‌های دامی چند روز آینده پهلودهی خواهند شد. مدیرکل پشتیبانی امور دام خوزستان گفت: این محموله‌ها حامل ذرت دانه‌ای، جو و کنجاله سویا هستند که از کشور برزیل وارد آب‌های ایران شده و در بندر امام خمینی(ره) پهلودهی خواهند شد. وی با بیان اینکه عملیات تخلیه محموله نهاده‌های دامی توسط دستگاه‌های مکنده شروع شده است، افزود: حمل مستقیم نهاده‌های دامی به مناطق مختلف کشور با استفاده از ناوگان حمل و نقل جاده‌ای برنامه‌ریزی شده است.