
ضمن تشکر از بیان دیدگاه خود به اطلاع شما رسانده می شود که دیدگاه شما پس از تایید نویسنده این مطلب منتشر خواهد شد.
دیدگاه ها ویرایش نمی شوند.
از ایمیل شما فقط جهت تشخیص هویت استفاده خواهد شد.
دیدگاه های تبلیغاتی ، اسپم و مغایر عرف تایید نمی شوند.

اهداف دشمن برای ایجاد قحطی کالاهای ضروری ناکام ماند
در دویستوچهارمین جلسه ستاد هماهنگی اقتصادی دولت به ریاست حسن روحانی گزارش «وضعیت تأمین و توزیع کالاهای اساسی و ضروری مردم در ماههای پایانی سال ۱۳۹۹ و برنامه سال ۱۴۰۰» ارائه شد.در این گزارش فعالیتها و اقدامات بانک مرکزی، وزارتخانههای جهادکشاورزی و صنعت، معدن و تجارت در ایجاد سیستمهای هوشمند سفارش، تخصیص اعتبار، ترخیص کالا و چرخه توزیع کالاهای اساسی و تمهیدات لازم برای تأمین کالاهای اساسی در ماههای پایانی سال و سال ۱۴۰۰ تشریح شد.در این جلسه همچنین، قائم مقام وزیر صمت در امور بازرگانی گزارشی از برنامهها و وظایف دستگاههای ذیربط برای کنترل قیمت و نظارت بر بازار کالا ارائه کرد.رئیس جمهوری با تأکید بر اجرای برنامهها و مؤلفههای مطرح در گزارش ارائه شده، گفت: موفقیت و پیروزی بزرگی در خنثیسازی هدف شوم و اصلی دشمن مبتنی بر ایجاد قحطی و فشار غیرقابل تحمل و کمبود در تهیه کالاهای ضروری و در نتیجه ایجاد بهم ریختگی در کشور بهدست آمد و هدفگذاری دشمن کاملاً ناموفق و ناکام ماند.رئیس جمهوری در مورد برنامه سال ۱۴۰۰ برای تأمین کالاهای اساسی گفت: دولت با قوت تدابیر و سیاستهای معیشتی خود را ادامه خواهد داد و هرجا که حقوق مردم در میان باشد، تمام قد از معیشت مردم و تأمین کالاهای اساسی با ارز ترجیحی که در لایحه بودجه ۱۴۰۰ نیز گنجانده شده، دفاع میکند تا در سال آینده نیز مردم در تأمین کالاهای خود با مشکلات روبهرو نشوند.روحانی اضافه کرد: سیاستهای بازرگانی کشور از مرحله تأمین تا حمل و توزیع باید با هماهنگی کامل مدیریت شود و قائم مقام وزیر صمت در امور بازرگانی با هماهنگی همه دستگاههای ذیربط این مأموریت را دنبال خواهد کرد.وی تصریح کرد: این چرخه و زنجیره باید به نحو مؤثری کنترل شود و اجازه داده نشود نوسانات قیمت بیش از این بر معیشت و اقتصاد خانوار فشار بیاورد.
رئیسجمهوری با بیان اینکه مردم و فعالان بازار نباید در این حوزه احساس رهاشدگی و بیسامانی داشته باشند، گفت: سامانه جامع تجارت باید در این مقطع به نحو مؤثر در راستای ارتقای شفافیت مورد بهرهبرداری قرار گیرد و ضروری است همه دستگاهها بسرعت اقدامات خود را در این سامانه اطلاعرسانی کنند.روحانی تصریح کرد: باید با تقویت این سیستم هوشمند و شفاف، تمامی دستگاههای ذیربط در زمینه مدیریت نوسانات قیمت کالا بویژه در آستانه سال نو هماهنگ و دقیق عمل کنند.بر اساس تصمیم دیروز ستاد هماهنگی اقتصادی دولت، وزارتخانههای جهادکشاورزی و صمت و سایر دستگاههای ذیربط موظف هستند در چارچوب برنامههای دولت و با هماهنگی یکدیگر در یک وضعیت نظاممند، با تأمین کالاهای اساسی مردم، قیمت کالاها را بویژه در مورد اقلامی که با ارز ترجیحی تأمین شدهاند، به شکل دقیق کنترل و مدیریت کنند./ از پایگاه اطلاعرسانی ریاست جمهوری
رئیسجمهوری با بیان اینکه مردم و فعالان بازار نباید در این حوزه احساس رهاشدگی و بیسامانی داشته باشند، گفت: سامانه جامع تجارت باید در این مقطع به نحو مؤثر در راستای ارتقای شفافیت مورد بهرهبرداری قرار گیرد و ضروری است همه دستگاهها بسرعت اقدامات خود را در این سامانه اطلاعرسانی کنند.روحانی تصریح کرد: باید با تقویت این سیستم هوشمند و شفاف، تمامی دستگاههای ذیربط در زمینه مدیریت نوسانات قیمت کالا بویژه در آستانه سال نو هماهنگ و دقیق عمل کنند.بر اساس تصمیم دیروز ستاد هماهنگی اقتصادی دولت، وزارتخانههای جهادکشاورزی و صمت و سایر دستگاههای ذیربط موظف هستند در چارچوب برنامههای دولت و با هماهنگی یکدیگر در یک وضعیت نظاممند، با تأمین کالاهای اساسی مردم، قیمت کالاها را بویژه در مورد اقلامی که با ارز ترجیحی تأمین شدهاند، به شکل دقیق کنترل و مدیریت کنند./ از پایگاه اطلاعرسانی ریاست جمهوری

از نون نواحی تا الف انقلاب
گفتوگوها: ندا سیجانی
خبرنگار
«موضوعی که من را میرنجاند، بی تفاوتی مردم و مسئولان فرهنگی به موسیقیهای فاخر و ارزشمند است. موسیقیهایی که دوران انقلاب تولید شد، برای جوانان ارزشمند و خاطرهساز بود، البته آن دوران مسئولان هم در تولید این سرودها تلاش و عشق بسیاری داشتند و در مقابل مردم هم شوق بسیاری به گوش دادن این کارها نشان میدادند اما در حال حاضرنسبت به این مسأله کمی بی تفاوت و بی توجه شدهاند و هیچ تبلیغاتی در این زمینه صورت نمیگیرد و به هنرمندان و سازندگان این آثار بهایی نمیدهند و بهتراست بگویم تولید این نوع موسیقیها آرام آرام رو به فراموشی است درحالی که لازم است نگهداری بهتر و بیشتری از این آثار صورت بگیرد چرا که این نوع موسیقیها بیانگر زمان و مقطع خاصی بوده که شاید هیچ گاه تکرار نشود...» صاحب این کلام زنده یاد احمدعلی راغب است، آهنگساز، نوازنده و نویسنده نام آشنای ایران. هنرمندی که توانست با خلق آثاری فاخر و ماندگار نام خود را در تاریخ موسیقی ایران بویژه موسیقی انقلاب اسلامی به یادگار ثبت کند. نامی که با بهمن ماه و پیروزی انقلاب پیونده خورده و با آنکه 42 سال از تولید آثاری همچون «امریکا امریکا ننگ به نیرنگ تو»، «الله اکبر خمینی رهبر»، «بابا خون داد»، «این پیروزی خجسته باد» و... میگذرد، این آثار همچنان شنیدنی است؛ اگرچه به باور برخیها تاریخ مصرف این گونه کارها به اتمام رسیده است اما هنوز هم کسانی هستند که با افتخار و علاقه در این زمینه فعالیت میکنند مانند احمدعلی راغب که موسیقی و ادبیات در رگهای او همیشه در جریان بود. او در سالهای فعالیت هنریاش با عشق قلم زد و نتها را روی ملودیها به حرکت درآورد؛ هنرمندی که زاده سبزترین سرزمین شمالی ایران است... زنده یاد احمد علی راغب 18 آذرماه 99 بر اثر بیماری سرطان درگذشت و حال قرار است در سیوششمین جشنواره موسیقی فجر تجلیل و بزرگداشتی از مقام هنری این هنرمند به عمل آید. گفتوگویی که در ادامه میخوانید شرح حالی است از زندگی هنری این آهنگساز برجسته که برای نخستین بار منتشر میشود.
راغب کی بود؟
«من اردیبهشت سال 1323 در بندر انزلی متولد شدم و سالها در این شهر زندگی کردهام البته مادرم تحصیلکرده باکو بود و در اصل مهاجر بودیم. زمانی که ژوزف استالین رهبر و سیاستمدار شوروی سابق به حکومت رسید بر این هدف بود سرمایهها را در خدمت دولت قرار بدهد و به همین دلیل مسلمانان را از شوروی خارج کرد. در نهایت این اتفاقات موجب شد خانواده ما به ایران مهاجرت کنند و در بندرانزلی ساکن شدیم.»
موسیقی در خانواده احمدعلی راغب موروثی است. البته دومین فرزند خانواده بهره بیشتری از این هنر برده است و در همان زادگاه مادری، نغمههای موسیقی را آرام آرام با خود زمزمه کرد و آموخت. او زمینه آشناییاش را با موسیقی این گونه تعریف میکند: «در شوروی موسیقی جزو دروس اجباری بود و طبق قانونی که دولت و انقلاب لنین تعریف کرده بود هر دانشآموز موظف بود نواختن یک ساز را بیاموزد. حتی پیش از دوران ابتدایی، و مادر من پیانو را انتخاب کرد. جالب است بدانید آن زمان برای آنکه سازهایی چون پیانو هنگام تخلیه ساختمان جابهجا نشود و کسی به آن دست نزند در داخل دیوار کار گذاشته میشد و اگر فردی یا خانوادهای به یک خانه جدید نقل مکان میکرد باز هم شرایط به همین صورت بود، یعنی سازهای مادر که پیانو هم جزو آن است اجازه جابهجایی نداشتند و بدین سبب خانواده مادرم به هر جا که نقل مکان میکردند این ساز وجود داشت و این امر موجب شد آموختن پیانو را کنار نگذارد و ادامه بدهد. البته نگاه آن دولت به هنر و موسیقی بسیار متفاوت بود و مسئولان فرهنگی آن از هیچ تلاشی برای حفظ موسیقی مملکت خود دریغ نمیکردند و آموختن موسیقی مانند دروسی چون ریاضی، ادبیات و... اجباری بود و مادرم این مسیر را ادامه داد تا اگر روزگاری از هیچ راهی نتوانست امرار معاش کند لااقل یک موسیقیدان و معلم باشد و از مسیر هنر ارتزاق کند. در واقع قانون جمهوری شوروی این گونه بود که نمیگذاشتند فردی بیکار باشد و برای او شرح وظایف تعریف میکردند و مادرم در مدرسهای که درس میخواند تا کلاس ششم آموختن این ساز را ادامه داد و با آن انس بسیار گرفت تا آنجا که فرزندان خود را هم به یادگیری موسیقی و آموزش پیانو تشویق و ترغیب کرد. نکته دیگر اینکه تقریباً حواس دیداری و شنیداری همه آهنگسازان متفاوت با مردم عادی است ما از هر صدایی در طبیعت به سرعت عبور نمیکنیم و نسبت به صداهای پیرامون خود حساسیت بیشتری داریم.
ناگفته نماند مادرم در کنار نوازندگی پیانو از صدای خوبی هم برخوردار بود و موسیقی آذری را به زیبایی اجرا میکرد و تبحر بسیاری در نواختن تار قفقازی داشت و تأکید داشت ساز و آواز را به صورت جدی و حرفهای بیاموزیم و بدین گونه مادر اولین معلم من در موسیقی بود. آن روزها گاهی اوقات مادرم میخواند ما پیانو مینواختیم و گاهی مادر نوازندگی میکرد ما میخواندیم. البته من هم علاقه بسیاری به تار قفقازی داشتم و به دنبال آموختن این ساز رفتم. همانطور که میدانید تار شیرازی به لحاظ پردههای موسیقی و وسعت صدا با تار قفقازی بسیار متفاوت است، خیلی از نتها را میتوان با تار قفقازی اجرا کرد اما با تار شیراز امکانپذیر نیست.
و در ادامه باید بگویم این علاقهمندیها موجب شد آموزش تار را به عنوان اولین ساز انتخاب کنم. البته قبل از آن با نوازندگی سنتور هم آشنایی داشتم؛ دردوران مدرسه ناظمی داشتیم به نام آقای پَرخیده که سنتور و ویولن مینواخت و بعد از اتمام ساعت مدرسه، بی آنکه مسئولان آموزش و پرورش گیلان اطلاع داشته باشند ما را به منزل خود میبرد و نوازندگی سنتور را آموزش میداد و این اتفاق موجب شد آرام آرام در آموختن موسیقی رشد کنیم و پروش یابیم و سرانجام این رفت و آمدها به ارتباطات خانوادگی منجر شد و درسهای بسیاری آموختیم.»
احمدعلی راغب به کار خود حساسیت بسیاری دارد و مانند برخی از آهنگسازان امروزی هر چیزی را سرهم نمیکند تا به عنوان یک اثر موسیقی عرضه شود و تأکیدش آموزش درست موسیقی است: «برخی از صداهایی که امروزه بهعنوان یک کار هنری شنیده میشود، نادرست است حتی این دوستان سلفژ و نت را به درستی نمیشناسند، آن وقت مصاحبه میکنند و چیز دیگری میگویند اما مسئولان ارشاد بر این نظرند نباید سد راه کسی بود حتی اگر به غلط آموزش ببینند چرا که در آینده راه درست را انتخاب خواهند کرد البته باید این فرهنگسازی وجود داشته باشد و در همان سن کودکی آموزشهای لازم در مهدهای کودک داده شود.»
فعالیت در ارکستر گیلان
زندهیاد راغب در طول زندگی هنریاش نزدیک به 1500 قطعه و سرود ملی تولید کرده که شامل موسیقی نواحی ایران زمین و همچنین تصنیف های ایرانی، موسیقی پاپ و البته سرودهای انقلابی بوده است. راغب پس از طی دوران دبیرستان، به دانشسرای شبانهروزی کشاورزی رفت تا بتواند شغلی برای خود دست و پا کند و سرانجام پس از دو سال تحصیل به عنوان معلم مدارس روستایی، برای تعلیم روستازادگان اعزام شد و سال 1342 پس از دریافت دیپلم و شرکت در یک آزمون با حکم اداره فرهنگ استان گیلان، به عنوان معلم در مدارس روستایی گیلان مشغول به کار گردید. البته در این فاصله زمانی هرگز موسیقی را کنار نگذاشت و در کنار یادگیری تار، آموختن عود را هم ادامه داد: «به یادم دارم زمان دیپلم گرفتن من مصادف شد با افتتاح رادیو گیلان و شروع کار من در اداره فرهنگ و هنر این استان بود، البته برای ورود به رادیو هم امتحان داده بودم و در هر دو جا قبول شدم. اولین آهنگی که ساختم «شباهنگ» نام داشت با صدای آقای نادر گلچین. یک قطعه موسیقی محلی گیلکی هم ساخته بودم به نام «نوقاندار» و به شورای موسیقی رادیو گیلان ارائه کردم که مورد استقبال قرار گرفت و با صدای آقای فریدون پوررضا اجرا گردید. هر دو از رادیوی محلی پخش شد و از من دعوت شد تا به عنوان نوازنده و آهنگساز محلی، با ارکستر فرهنگ و هنر گیلان همکاری داشته باشم ارکستری که سرپرستی آن برعهده آقای یحیی نیکنواز بود و توانستم در کنار آقای نیکنواز گروهنوازی را فرابگیرم و آهنگهای محلی بسیاری ساختم که با صدای خوانندههای مشهور گیلان اجرا و پخش شد.»
احمدعلی راغب با ساخت ترانهها و تصنیفهای گیلکی شهرت بسیاری بهدست آورد و در سال 1345 از او دعوت شد تا با ارکستر رادیو و تلویزیون گیلان هم همکاری کند اما به دلیل اینکه اساسنامه ارکستر فرهنگ و هنر اجازه نمیداد نوازندهای که در این مرکز کار میکند، همزمان در ارکسترهای دیگر مشغول به کار باشد، در نهایت، از اداره فرهنگ و هنر جدا و جذب ارکستر رادیو تلویزیون گیلان شد تا بتواند آهنگهای بیشتری بسازد و اجرا کند و بعدها سرپرستی این ارکستر را برعهده گرفت. البته شاید کمتر کسی با آثار محلی او آشنایی داشته باشد و شهرت بیشترش در زمینه موسیقیهای ملی است. از او درباره کمتوجهی مسئولان در ادوار مختلف، نسبت به موسیقی نواحی و هنرمندان این عرصه سؤال کردم و پاسخ داد: «بعد از انقلاب سفید و اصلاحات ارضی، دستور دادند ترانهها و آهنگهای به قول خودشان کوچه بازاری که در سطح جامعه خوانده و شنیده میشود حذف شود و به جای این کارهای سخیف، موسیقی فاخر در استانها و شهرستانها ترویج شود. اما واقعیت این است که مراکز استانها بضاعت چندانی در زمینه تولید موسیقی های قابل قبول ملی و محلی نداشتند. بعد از پیروزی انقلاب، من خودم پیشنهاد دادم که در مرکز موسیقی سازمان صداوسیما معاونتی تحت عنوان «موسیقی مراکز استانها» تشکیل شود و موافقت شد و خودم 12 سال مدیریت آن را برعهده داشتم. از قبل از پیروزی انقلاب هم به دلیل عشق و علاقه ای که در زمینه جمع آوری الحان فولکلور و محلی نواحی مختلف داشتم، خصوصاً د ربخش شمال و شمالغرب ایران فعالیت میکردم و در این زمینه تحقیقات بسیاری انجام دادم و البته سختیهای بسیاری هم کشیدم چرا که ساواک روی خوشی به این کارها نشان نمیداد و گمان می کردند که الحان فولکلور، مردم را به مبارزه و مقاومت در برابر قدرتمندان ترغیب می کند. البته واقعیت هم همین بود. در بطن بسیاری از الحان فولکلور، فرهنگ مبارزه با ظلم و استبداد و استعمار نهادینه شده بود و این روحیه، از طریق این الحان، سینه به سینه در میان کشاورزان و مردمان روستاها منتقل میشد و بر همین اساس از رشد موسیقی روستایی جلوگیری میکردند اما نمیدانستند توقف موسیقی اقوام یعنی گرفتن ادبیات آنها و ورود ادبیاتی بیمحتوا که متأسفانه پیش از انقلاب این اتفاق رقم خورد. البته در گوشه و کنار اقداماتی هم صورت می گرفت که هدفش ارائه نمونههای بیخطر و کنترل شده از فرهنگ اقوام بود. مثلاً در زمینه موسیقی گیلکی افرادی نظیر ناصر مسعودی و فریدون پوررضا هم بودند که آهنگهای خاطره انگیز محلی را با کمی تغییر در اشعار و اصطلاحاً غیرسیاسی کردنشان اجرا میکردند و حمایتهایی هم از آنها میشد اما در مجموع روی خوشی به موسیقیهای محلی و روستایی نشان داده نمیشد و سیاست رسمی این بود که روستاییان، شهری بشوند».
همکاری با انجوی شیرازی و پژوهش در فرهنگ و هنر ایران
پژوهش در فرهنگ و هنر ایران آن هم در سالهای پیش از انقلاب چندان مورد توجه و استقبال مسئولان فرهنگی و بویژه هنرمندان قرار نمی گرفت و تنها عدهای خاص آن هم از روی علاقه و عشقی که به شناخت تاریخ فرهنگی کشور خود داشتند، روزها و شبهای بسیاری را به کنکاش آنچه در پستوی این تاریخ نهفته است می گذراندند. افرادی نظیر ابوالقاسم انجوی شیرازی پژوهشگر ادبی شناخته شده ایران. انجوی سالها به همراه گروهی از فرهنگ پژوهان شاخص کشورمان به کار جمعآوری فرهنگ عامه ایرانیان مشغول بود و با مراجعت به استانهای مختلف، کارهایی که در این زمینه انجام شده بود را زیرنظر میگرفت. وقتی مکتوبات راغب در زمینه جمع آوری الحان و ترانه های محلی را دید، از او دعوت کرد تا در کار تدوین ۱۱ مجلد کتاب در زمینه فرهنگ عامه ایرانیان که به سرپرستی انجوی شیرازی در دست چاپ و انتشار قرار داشت، همکاری کند: «از آقای انجوی شیرازی خواهش کردم که به کار آنها در جمع آوری فرهنگ عامه بپیوندم و من را راهنمایی کند. ایشان استقبال کردند و با کمکشان توانستم فرهنگها، آواها و ترانههای مختلف موسیقی اقوام را از کل روستاهای ایران جمعآوری و تجزیه و تحلیل و پالایش کنم. هر دو هفته یکبار به دفتر استاد انجوی مراجعه میکردیم و در کنار دوستان و همکارانی همچون نصرالله یگانه، محمود ظریفیان، حسین پناهیان و دیگران بر فرایند تدوین مجلدات کتاب فرهنگ عامه نظارت میکردیم و با یکدیگر بحث و گفتوگو داشتیم.»
در سال 1355 مجلداتی از دستاوردهای فرهنگی ایران به ویژه در زمینه فرهنگ عامه به سازمان یونسکو ارسال شد: «به یاد دارم در سفری که برای برگزاری کنسرت به پاریس رفته بودیم، بازدیدی از سازمان یونسکو داشتیم که مرکز آن در پاریس قرار داشت. متأسفانه تنها اثر هنری که در آنجا از کشور ما به ثبت رسیده بود سرود «ای ایران» زنده یاد استاد روحالله خالقی بود و از این موضوع بسیار ناراحت شدیم و افسوس خوردیم که ایران کشوری با این پهنه گسترده فرهنگی و هنری، در دنیا آنچنان که باید و شاید شناخته شده نیست درحالی که کار جمعآوری شناسنامه کامل فرهنگ و هنر ایران، با هزینه ای نسبتاً قابل قبول و تلاشی بسیار، انجام شده بود اما حتی در داخل کشور نیز آنچنان که باید و شاید مورد توجه مسئولان عالی نبود. به تهران که برگشتیم این مسأله را با آقای انجوی شیرازی درمیان گذاشتم و ایشان هم موافق بود که باید تلاش بیشتری در زمینه اطلاعرسانی درباره کاری که سرپرستی آن را برعهده دارد، انجام دهم. مدتی گذشت تا اینکه اطلاع دادند که فلان روز به دربار فراخوانده شدید تا درباره پروژه جمع آوری فرهنگ عامه، توضیحاتی به شاه بدهید. ما هم رفتیم و آقای انجوی توضیحاتی دادند و سؤالاتی از هریک از ما پرسیده شد. آنجا استقبال کردند و حتی گفتند که یکی از اعضای خانواده شان را مسئول مستقیم حمایت و ترویج این کار قرار میدهند که این اتفاق هم افتاد. اما باز هم به کارهای سطحی و نمایشی اکتفا شد و عملیات ترویجی جدی صورت نگرفت...»
اولین گام در موسیقی انقلاب
علیرغم تلاش های ارزنده در زمینه ثبت و ترویج موسیقی نواحی ایران، نام احمدعلی راغب، بیشتر به واسطه ساخت سرودهای ماندگار انقلابی نظیر «بانگ آزادی»، «این پیروزی خجسته باد»، «امریکا امریکا»، «شهید مطهری» و... شناخته شده است: «شروع رسمی کارهای انقلابی من با سرود «بانگ آزادی» آغاز شد که با صدای آقای گلریز و شعر مرحوم سبزواری بود واولین باری بود که با گروه کر صدا و سیما کار میکردیم. البته پیش از آن هم یک سرود تولید کردم که «سرود معلم» نام داشت و در رثای مرحوم شریعتی بود. بدون اینکه اسمی از ایشان برده شود اما از سرود بانگ آزادی بسیار استقبال شد و پس از پیام نوروزی امام (ره) در فروردین 1358 از رادیو و تلویزیون پخش شد. پس از این موفقیت، رفته رفته کارهایی را که از پیش از پیروزی انقلاب، خصوصاً بعد از 17 شهریور 1357 به شکل مخفیانه و اصطلاحاً زیرزمینی تولید و با گروههای سرود تمرین کرده بودیم، یکی یکی در استودیوهای رادیو ضبط ارکسترال کردیم. سرودهایی مثل «بابا خون داد»، «خوش آمدی امام»، «خیرمقدم» و...»
اما نقطه عطف کارنامه هنری احمدعلی راغب ساخت سرود «شهید مطهر» است که با استقبال ویژه حضرت امام (ره) نیز مواجه شد و ایشان گروه تولید این سرود را به حضور پذیرفتند: «بلافاصله بعد از ترور شهید مطهری، به سفارش مجید حدادعادل، مدیر وقت موسیقی رادیو، سرودی برای این اتفاق غمانگیز ساختیم که شعرش را مرحوم سبزواری سرود و آقای گلریز نیز آن را خواند با مطلع: «ای مجاهد شهید مطهر...» که بسیار مشهور هم شد و حضرت امام (ره) نیز ما را به حضور پذیرفتند و از تداوم ساخت چنین سرودهایی حمایت کردند. در واقع این سرود سوگی بود که برخاسته از موسیقی آیینی ما بود. در ساخت این سرود از سبک موسیقایی صفیالدین ارموی بهره گرفتم که موسیقی درویشی و خانقاهی دوره صفویه بود.»
مذهب در موسیقی
احمدعلی راغب که از پیشگامان پیوند موسیقی ملی با نغمات آیینی است در این باره میگوید: «باید بگویم به لحاظ علمی هر موسیقی که به صورت داستانی روایت شود و با مؤلفههای فرهنگ سنتی ما که یا در قالب لالاییها از مادران به فرزندان منتقل میشده و یا در قالب نوحه نسل به نسل برجای مانده، نزدیک باشد؛ آن موسیقی انسان ایرانی را جذب خود میکند. متأسفانه برخورد با موسیقی مذهبی در ایران از دوره رضاشاه آغاز شد که دگرگونی عجیبی در فرهنگ ایران به وجود آوردند و بهتر است بگویم که کاملاً برنامهریزی شده هم بود و اساتیدی از انگلیس و بریتانیا آمدند تا به ما موسیقی یاد بدهند و به این تریتب مفاهیم مذهبی و دینی از ادبیات موسیقی سنتی ما رفته رفته زدوده شد به این بهانه که موسیقی مذهبی بسیار محزون است. این درحالی است که ما با همین سنتهایی که داشتیم، اتفاقاً ملت سرزنده و شادی هم بودهایم. البته فلات ایران فراز و نشیبهای بسیاری داشته است و فرود آمدنها و بالا رفتنهای زیادی داشتیم. اما سنت ما نیز با این فراز و فرودها حرکت کرده است و این گونه نیست که فقط حزن و اندوه بوده باشد.»
علت مخالفت روحانیون با موسیقی
راغب که پس از پیروزی انقلاب، سالهای بسیاری را در کسوت سیاستگذار موسیقی در رسانه نیز حضور داشت، درباره ممنوعیتهایی که پیش روی موسیقی پس از انقلاب قرار گرفت، میگوید: «اگر در ابتدا روحانیون و اقشار مذهبی با موسیقی ما مخالفت میکردند به این دلیل بود که واقعاً جریان کلی موسیقی قبل از پیروزی انقلاب در مسیر درستش قرار نداشت. البته ما به مرور سعی کردیم با تولیداتی که داریم و حساسیتزدایی که میکنیم، جریان را تا حد زیادی عادی کنیم. دلمان میخواست در عین اینکه گونههای مختلف موسیقی در کشور فعالیت میکنند، جریان کلی موسیقی از نظر ریتم، قالب و محتوا پالایش شود. این کار را توانستیم انجام بدهیم اما متأسفانه در سالهای میانی، در جریان سیاستگذاری موسیقی، انشعابهایی ایجاد شد و مسیرهای دیگری طی شد. این امر موجب شده موسیقی به انحراف کشیده شود و بازهم تأکید میکنم همچنان خودمان را پیدا نکردهایم و نسل جوان موسیقی پاپ ما هنوزهم نمیداند چه نوع موسیقی باید بسازد و برداشت و موسیقی پاپ درست و وزین کمتر میشنویم. این درحالی است که ما پاپ فاخر ایرانی هم داریم و اگر بهره درستی از آن ببریم، دیگر کسی جرأت نخواهد داشت به آن ایرادی وارد کند.»
احمد علی راغب وضعیت بازار موسیقی در ایران را منوط به عوامل مختلف میداند: «با توجه به ذائقهای که در جامعه و خصوصاً نسل جوان ما شکل گرفته، گونه خاصی از موسیقی که بعضاً استانداردهای اولیه را هم ندارد، برگشت مالی مناسبی پیدا کرده و شرکتهای موسیقی هم که عمدتاً به دنبال سودآوری هستند، به حمایت از تولید چنین موسیقیهایی سوق پیدا کردهاند. خود من در دورهای که عضو شورای شعر و موسیقی ارشاد بودم، کم کم متوجه شدم که تغییراتی در کار من در حال شکلگیری است و دارم به سمت موسیقی بازاری و بیراهه حرکت میکنم و همین امر موجب شد از این شورا استعفا بدهم چرا که دوست نداشتم بعدها با خطی درشت در تاریخ ما بنویسند احمد علی راغب یکی از حامیان موسیقی کوچه بازاری است. البته ما مدام میگفتیم موسیقی باید حرف مردم باشد و مخاطب عام داشته باشد، اما این با تولید هر کار عامیانه و عامهپسندی فرق دارد.»
او در پاسخ به این سؤال که آیا دراین سالها موسیقی سنتی یا مذهبی ما هم به سمت بازاری شدن رفته است، نظر متفاوتی دارد: «موسیقی مذهبی بازاری نشده و سالهای بسیاری است که در مراسم تعزیه و نوحهخوانی و ایام عاشورا یا توسط روستاییان در مشاغل و مناسک روزمرهشان از این نوع موسیقی حراست میشود. چون سنت خودش را دارد. حتی یک سری سازها مانند «کَرنا» در سالهای اخیر، بیش از پیش معرفی شده و رشد خوبی هم پیدا کرد یا ساز دیگری با نام «لَلِه وا» که تنها ساز اصیل و بومی مازندران است، اقبال پیدا کرده است. اینها با فرهنگهای مناطق مختلف ایران عجین است و بهراحتی نمیتوان آنها را از بین برد. البته من کتمان نمیکنم که برخی نوحه خوانان ما که در کار خودشان نیز آموزش یافته نیستند و بیشتر دنبال بازارگرمی هستند، بیراهه رفته و برخی الحان سبُک و عامیانه را وارد این وادی کردهاند. که خب بحث من نیست و متولیان خودش را دارد که باید روی کار اینها نظارت کنند.»
صیانت از موسیقی نواحی
راغب برای صیانت موسیقی به راه دیگری توجه دارد: «البته اینکه انتظار داشته باشیم که موسیقی نواحی ما یا موسیقیهای مقامی و مذهبی در همان قالبهای کلیشهای و روستایی خودشان بمانند. این راه درست صیانت از موسیقی نواحی نیست. موسیقی روستایی ما تا وقتی وارد لالاییهای مادرانِ شهری نشد، عمومیت پیدا نکرد. الان هم باید جوانانی که تربیت شده موسیقی هستند به موسیقی نواحی گرایش پیدا کنند و آن را گسترش داده و به روز کنند و الا این موسیقی سرنوشتی جز قرار گرفتن در موزهها نخواهد داشت. موسیقی نواحی را ابتدا باید ویرایش و بعد پیرایش کرد تا قابل قبول و علمی باشد و آن گاه وارد بازار شود البته آنچه که امروز به عنوان موسیقی نواحی از برخی از دوستان میشنویم، اصلاً موسیقی نواحی هم نیست!»
جایگاه شجریان در نگاه راغب
احمدعلی راغب درباره جایگاه استاد شجریان در موسیقی ایران هم گفتنیهایی دارد: «ما منزلت آقای شجریان را ندانستیم. صدایی به زیبایی صدای شجریان در میان ردیفخوانان موسیقی ما وجود ندارد. من کارهای این هنرمند را بسیار دوست دارم و در این 40 سال هنوز کسی مانند او ظهور نکرده است. من دوبار قبل از انقلاب با آقای شجریان به امریکا سفر کردهام که هر دو برای اجرای کنسرت بود، خاطرات بسیار خوبی از آن روزها به یادم مانده است. یادم هست در سفر دوم به همراه آقای شجریان با استاد جلیل شهناز بودیم و قرار بود کنسرت ساز و آوازی اجرا کنند با ترانههایی خاص که اقتباسی از موسیقیهای فولکلور ایران بود.»
حرف آخر
راغب در روزهای خانهنشینیاش هم کارهای مختلفی تولید کرده بود. کارهایی که در زمان حیات او منتشر نشد چرا که این هنرمند معتقد بود آثاری که تولید شده متناسب حال روز تنهاییاش بوده و آن زمان حاضر نبوده که منتشر شود: «امروزه نازیبایی مُد است و آنقدر از زیبایی فاصله گرفتهایم که کم کم دارد تعریفش هم عوض میشود! جریان کار دست افرادی است که زشت و زیبا برایشان معنای عجیب و غریبی پیدا کرده است و فرصت ارائه هر کاری نیست.» او در زمان حیات خود درباره انتظار خود از مردم و مسئولان به این نکته اشاره کرد که هرگز گلایه نکرده است: «اما دلگیریهایم را به نوعی در نوشتههای مکتوبم یا مصاحبههایم عنوان کردهام و خطابم به مسئولان فرهنگی است چرا که در شرایط و اوضاع و احوال فعلی کشور و مشکلات اقتصادی مختلف، از مردم نمیتوان انتظار بیشتری داشت. سیاستگذاری تولید و ترویج موسیقی در کشور باید یکپارچه و منسجم بشود. امروز شاهدیم که حتی در زمینه تولید سرودهای اصطلاحاً انقلابی نیز نهادهای مختلفی با تفکرات و اهداف گوناگون و بعضاً متضاد با هم، مشغول تولید و جهتدهی هستند و همین هم هست که میبینیم کارهای مختلفی با مضامین انقلابی و سیاسی تولید میشود که میانشان کارهای زائد و پیش پا افتاده هم بسیار هست که خب لابد نظر یک مدیر را در یک اداره، جلب کرده که تولید و تکثیر شده است!»
برش
احمدعلی راغب که محضر استادانی همچون جلیل شهناز، فرهنگ شریف، علی اکبر سرخوش، همایون خرم و علی تجویدی را درک کرده است، در اوایل سال ۱۳۵۰ و پس از قبولی در آزمون هنری شورای موسیقی رادیو، به عنوان نوازنده «عود» در ارکستر سازهای ملی رادیو زیر نظر مهدی مفتاح و بعدها، همایون خرم، فعالیت حرفهای خود در موسیقی را آغاز کرد و پیش از پیروزی انقلاب، آهنگهایی را نیز برای خوانندگان معروف و تراز اول آن روزگار ساخت. اما اوج فعالیت راغب پس از پیروزی انقلاب بود که او را به مرد اول موسیقی رادیو و تلویزیون تبدیل کرد و علاوه بر تولید آثار متعدد و مشهور در مناسبتها و حوادث مختلف اجتماعی و سیاسی، سکان سیاستگذاری موسیقی صداوسیما برای سالهایی به او سپرده شد. وی در بین سالهای ۱۳۷۱ تا ۱۳۷۳ ریاست مرکز موسیقی سازمان صداوسیما را برعهده داشت و پس از آن نیز تا سال ۱۳۸3 عضویت در شورای سیاستگذاری موسیقی صداوسیما و مدیریت تولید موسیقی مراکز و استانهای این سازمان را عهدهدار بود. سالهایی که به شهادت حافظه شنیداری ما بهترین و درخشانترین سالهای موسیقی در صداوسیما بوده است و استعدادهای جوان در گونههای مختلف موسیقی (ایرانی، سنتی و پاپ) با هدایت و حمایت صداوسیما فرصت بروز و ظهور یافته و به شهرت و محبوبیت رسیدند. راغب در سالهای آخر فعالیت خود در صداوسیما عضو شورای عالی موسیقی صداوسیما و شورای عالی نظارت و ارزیابی شبکههای رادیویی و تلویزیونی صداوسیما بود. یادش گرامی...
خبرنگار
«موضوعی که من را میرنجاند، بی تفاوتی مردم و مسئولان فرهنگی به موسیقیهای فاخر و ارزشمند است. موسیقیهایی که دوران انقلاب تولید شد، برای جوانان ارزشمند و خاطرهساز بود، البته آن دوران مسئولان هم در تولید این سرودها تلاش و عشق بسیاری داشتند و در مقابل مردم هم شوق بسیاری به گوش دادن این کارها نشان میدادند اما در حال حاضرنسبت به این مسأله کمی بی تفاوت و بی توجه شدهاند و هیچ تبلیغاتی در این زمینه صورت نمیگیرد و به هنرمندان و سازندگان این آثار بهایی نمیدهند و بهتراست بگویم تولید این نوع موسیقیها آرام آرام رو به فراموشی است درحالی که لازم است نگهداری بهتر و بیشتری از این آثار صورت بگیرد چرا که این نوع موسیقیها بیانگر زمان و مقطع خاصی بوده که شاید هیچ گاه تکرار نشود...» صاحب این کلام زنده یاد احمدعلی راغب است، آهنگساز، نوازنده و نویسنده نام آشنای ایران. هنرمندی که توانست با خلق آثاری فاخر و ماندگار نام خود را در تاریخ موسیقی ایران بویژه موسیقی انقلاب اسلامی به یادگار ثبت کند. نامی که با بهمن ماه و پیروزی انقلاب پیونده خورده و با آنکه 42 سال از تولید آثاری همچون «امریکا امریکا ننگ به نیرنگ تو»، «الله اکبر خمینی رهبر»، «بابا خون داد»، «این پیروزی خجسته باد» و... میگذرد، این آثار همچنان شنیدنی است؛ اگرچه به باور برخیها تاریخ مصرف این گونه کارها به اتمام رسیده است اما هنوز هم کسانی هستند که با افتخار و علاقه در این زمینه فعالیت میکنند مانند احمدعلی راغب که موسیقی و ادبیات در رگهای او همیشه در جریان بود. او در سالهای فعالیت هنریاش با عشق قلم زد و نتها را روی ملودیها به حرکت درآورد؛ هنرمندی که زاده سبزترین سرزمین شمالی ایران است... زنده یاد احمد علی راغب 18 آذرماه 99 بر اثر بیماری سرطان درگذشت و حال قرار است در سیوششمین جشنواره موسیقی فجر تجلیل و بزرگداشتی از مقام هنری این هنرمند به عمل آید. گفتوگویی که در ادامه میخوانید شرح حالی است از زندگی هنری این آهنگساز برجسته که برای نخستین بار منتشر میشود.
راغب کی بود؟
«من اردیبهشت سال 1323 در بندر انزلی متولد شدم و سالها در این شهر زندگی کردهام البته مادرم تحصیلکرده باکو بود و در اصل مهاجر بودیم. زمانی که ژوزف استالین رهبر و سیاستمدار شوروی سابق به حکومت رسید بر این هدف بود سرمایهها را در خدمت دولت قرار بدهد و به همین دلیل مسلمانان را از شوروی خارج کرد. در نهایت این اتفاقات موجب شد خانواده ما به ایران مهاجرت کنند و در بندرانزلی ساکن شدیم.»
موسیقی در خانواده احمدعلی راغب موروثی است. البته دومین فرزند خانواده بهره بیشتری از این هنر برده است و در همان زادگاه مادری، نغمههای موسیقی را آرام آرام با خود زمزمه کرد و آموخت. او زمینه آشناییاش را با موسیقی این گونه تعریف میکند: «در شوروی موسیقی جزو دروس اجباری بود و طبق قانونی که دولت و انقلاب لنین تعریف کرده بود هر دانشآموز موظف بود نواختن یک ساز را بیاموزد. حتی پیش از دوران ابتدایی، و مادر من پیانو را انتخاب کرد. جالب است بدانید آن زمان برای آنکه سازهایی چون پیانو هنگام تخلیه ساختمان جابهجا نشود و کسی به آن دست نزند در داخل دیوار کار گذاشته میشد و اگر فردی یا خانوادهای به یک خانه جدید نقل مکان میکرد باز هم شرایط به همین صورت بود، یعنی سازهای مادر که پیانو هم جزو آن است اجازه جابهجایی نداشتند و بدین سبب خانواده مادرم به هر جا که نقل مکان میکردند این ساز وجود داشت و این امر موجب شد آموختن پیانو را کنار نگذارد و ادامه بدهد. البته نگاه آن دولت به هنر و موسیقی بسیار متفاوت بود و مسئولان فرهنگی آن از هیچ تلاشی برای حفظ موسیقی مملکت خود دریغ نمیکردند و آموختن موسیقی مانند دروسی چون ریاضی، ادبیات و... اجباری بود و مادرم این مسیر را ادامه داد تا اگر روزگاری از هیچ راهی نتوانست امرار معاش کند لااقل یک موسیقیدان و معلم باشد و از مسیر هنر ارتزاق کند. در واقع قانون جمهوری شوروی این گونه بود که نمیگذاشتند فردی بیکار باشد و برای او شرح وظایف تعریف میکردند و مادرم در مدرسهای که درس میخواند تا کلاس ششم آموختن این ساز را ادامه داد و با آن انس بسیار گرفت تا آنجا که فرزندان خود را هم به یادگیری موسیقی و آموزش پیانو تشویق و ترغیب کرد. نکته دیگر اینکه تقریباً حواس دیداری و شنیداری همه آهنگسازان متفاوت با مردم عادی است ما از هر صدایی در طبیعت به سرعت عبور نمیکنیم و نسبت به صداهای پیرامون خود حساسیت بیشتری داریم.
ناگفته نماند مادرم در کنار نوازندگی پیانو از صدای خوبی هم برخوردار بود و موسیقی آذری را به زیبایی اجرا میکرد و تبحر بسیاری در نواختن تار قفقازی داشت و تأکید داشت ساز و آواز را به صورت جدی و حرفهای بیاموزیم و بدین گونه مادر اولین معلم من در موسیقی بود. آن روزها گاهی اوقات مادرم میخواند ما پیانو مینواختیم و گاهی مادر نوازندگی میکرد ما میخواندیم. البته من هم علاقه بسیاری به تار قفقازی داشتم و به دنبال آموختن این ساز رفتم. همانطور که میدانید تار شیرازی به لحاظ پردههای موسیقی و وسعت صدا با تار قفقازی بسیار متفاوت است، خیلی از نتها را میتوان با تار قفقازی اجرا کرد اما با تار شیراز امکانپذیر نیست.
و در ادامه باید بگویم این علاقهمندیها موجب شد آموزش تار را به عنوان اولین ساز انتخاب کنم. البته قبل از آن با نوازندگی سنتور هم آشنایی داشتم؛ دردوران مدرسه ناظمی داشتیم به نام آقای پَرخیده که سنتور و ویولن مینواخت و بعد از اتمام ساعت مدرسه، بی آنکه مسئولان آموزش و پرورش گیلان اطلاع داشته باشند ما را به منزل خود میبرد و نوازندگی سنتور را آموزش میداد و این اتفاق موجب شد آرام آرام در آموختن موسیقی رشد کنیم و پروش یابیم و سرانجام این رفت و آمدها به ارتباطات خانوادگی منجر شد و درسهای بسیاری آموختیم.»
احمدعلی راغب به کار خود حساسیت بسیاری دارد و مانند برخی از آهنگسازان امروزی هر چیزی را سرهم نمیکند تا به عنوان یک اثر موسیقی عرضه شود و تأکیدش آموزش درست موسیقی است: «برخی از صداهایی که امروزه بهعنوان یک کار هنری شنیده میشود، نادرست است حتی این دوستان سلفژ و نت را به درستی نمیشناسند، آن وقت مصاحبه میکنند و چیز دیگری میگویند اما مسئولان ارشاد بر این نظرند نباید سد راه کسی بود حتی اگر به غلط آموزش ببینند چرا که در آینده راه درست را انتخاب خواهند کرد البته باید این فرهنگسازی وجود داشته باشد و در همان سن کودکی آموزشهای لازم در مهدهای کودک داده شود.»
فعالیت در ارکستر گیلان
زندهیاد راغب در طول زندگی هنریاش نزدیک به 1500 قطعه و سرود ملی تولید کرده که شامل موسیقی نواحی ایران زمین و همچنین تصنیف های ایرانی، موسیقی پاپ و البته سرودهای انقلابی بوده است. راغب پس از طی دوران دبیرستان، به دانشسرای شبانهروزی کشاورزی رفت تا بتواند شغلی برای خود دست و پا کند و سرانجام پس از دو سال تحصیل به عنوان معلم مدارس روستایی، برای تعلیم روستازادگان اعزام شد و سال 1342 پس از دریافت دیپلم و شرکت در یک آزمون با حکم اداره فرهنگ استان گیلان، به عنوان معلم در مدارس روستایی گیلان مشغول به کار گردید. البته در این فاصله زمانی هرگز موسیقی را کنار نگذاشت و در کنار یادگیری تار، آموختن عود را هم ادامه داد: «به یادم دارم زمان دیپلم گرفتن من مصادف شد با افتتاح رادیو گیلان و شروع کار من در اداره فرهنگ و هنر این استان بود، البته برای ورود به رادیو هم امتحان داده بودم و در هر دو جا قبول شدم. اولین آهنگی که ساختم «شباهنگ» نام داشت با صدای آقای نادر گلچین. یک قطعه موسیقی محلی گیلکی هم ساخته بودم به نام «نوقاندار» و به شورای موسیقی رادیو گیلان ارائه کردم که مورد استقبال قرار گرفت و با صدای آقای فریدون پوررضا اجرا گردید. هر دو از رادیوی محلی پخش شد و از من دعوت شد تا به عنوان نوازنده و آهنگساز محلی، با ارکستر فرهنگ و هنر گیلان همکاری داشته باشم ارکستری که سرپرستی آن برعهده آقای یحیی نیکنواز بود و توانستم در کنار آقای نیکنواز گروهنوازی را فرابگیرم و آهنگهای محلی بسیاری ساختم که با صدای خوانندههای مشهور گیلان اجرا و پخش شد.»
احمدعلی راغب با ساخت ترانهها و تصنیفهای گیلکی شهرت بسیاری بهدست آورد و در سال 1345 از او دعوت شد تا با ارکستر رادیو و تلویزیون گیلان هم همکاری کند اما به دلیل اینکه اساسنامه ارکستر فرهنگ و هنر اجازه نمیداد نوازندهای که در این مرکز کار میکند، همزمان در ارکسترهای دیگر مشغول به کار باشد، در نهایت، از اداره فرهنگ و هنر جدا و جذب ارکستر رادیو تلویزیون گیلان شد تا بتواند آهنگهای بیشتری بسازد و اجرا کند و بعدها سرپرستی این ارکستر را برعهده گرفت. البته شاید کمتر کسی با آثار محلی او آشنایی داشته باشد و شهرت بیشترش در زمینه موسیقیهای ملی است. از او درباره کمتوجهی مسئولان در ادوار مختلف، نسبت به موسیقی نواحی و هنرمندان این عرصه سؤال کردم و پاسخ داد: «بعد از انقلاب سفید و اصلاحات ارضی، دستور دادند ترانهها و آهنگهای به قول خودشان کوچه بازاری که در سطح جامعه خوانده و شنیده میشود حذف شود و به جای این کارهای سخیف، موسیقی فاخر در استانها و شهرستانها ترویج شود. اما واقعیت این است که مراکز استانها بضاعت چندانی در زمینه تولید موسیقی های قابل قبول ملی و محلی نداشتند. بعد از پیروزی انقلاب، من خودم پیشنهاد دادم که در مرکز موسیقی سازمان صداوسیما معاونتی تحت عنوان «موسیقی مراکز استانها» تشکیل شود و موافقت شد و خودم 12 سال مدیریت آن را برعهده داشتم. از قبل از پیروزی انقلاب هم به دلیل عشق و علاقه ای که در زمینه جمع آوری الحان فولکلور و محلی نواحی مختلف داشتم، خصوصاً د ربخش شمال و شمالغرب ایران فعالیت میکردم و در این زمینه تحقیقات بسیاری انجام دادم و البته سختیهای بسیاری هم کشیدم چرا که ساواک روی خوشی به این کارها نشان نمیداد و گمان می کردند که الحان فولکلور، مردم را به مبارزه و مقاومت در برابر قدرتمندان ترغیب می کند. البته واقعیت هم همین بود. در بطن بسیاری از الحان فولکلور، فرهنگ مبارزه با ظلم و استبداد و استعمار نهادینه شده بود و این روحیه، از طریق این الحان، سینه به سینه در میان کشاورزان و مردمان روستاها منتقل میشد و بر همین اساس از رشد موسیقی روستایی جلوگیری میکردند اما نمیدانستند توقف موسیقی اقوام یعنی گرفتن ادبیات آنها و ورود ادبیاتی بیمحتوا که متأسفانه پیش از انقلاب این اتفاق رقم خورد. البته در گوشه و کنار اقداماتی هم صورت می گرفت که هدفش ارائه نمونههای بیخطر و کنترل شده از فرهنگ اقوام بود. مثلاً در زمینه موسیقی گیلکی افرادی نظیر ناصر مسعودی و فریدون پوررضا هم بودند که آهنگهای خاطره انگیز محلی را با کمی تغییر در اشعار و اصطلاحاً غیرسیاسی کردنشان اجرا میکردند و حمایتهایی هم از آنها میشد اما در مجموع روی خوشی به موسیقیهای محلی و روستایی نشان داده نمیشد و سیاست رسمی این بود که روستاییان، شهری بشوند».
همکاری با انجوی شیرازی و پژوهش در فرهنگ و هنر ایران
پژوهش در فرهنگ و هنر ایران آن هم در سالهای پیش از انقلاب چندان مورد توجه و استقبال مسئولان فرهنگی و بویژه هنرمندان قرار نمی گرفت و تنها عدهای خاص آن هم از روی علاقه و عشقی که به شناخت تاریخ فرهنگی کشور خود داشتند، روزها و شبهای بسیاری را به کنکاش آنچه در پستوی این تاریخ نهفته است می گذراندند. افرادی نظیر ابوالقاسم انجوی شیرازی پژوهشگر ادبی شناخته شده ایران. انجوی سالها به همراه گروهی از فرهنگ پژوهان شاخص کشورمان به کار جمعآوری فرهنگ عامه ایرانیان مشغول بود و با مراجعت به استانهای مختلف، کارهایی که در این زمینه انجام شده بود را زیرنظر میگرفت. وقتی مکتوبات راغب در زمینه جمع آوری الحان و ترانه های محلی را دید، از او دعوت کرد تا در کار تدوین ۱۱ مجلد کتاب در زمینه فرهنگ عامه ایرانیان که به سرپرستی انجوی شیرازی در دست چاپ و انتشار قرار داشت، همکاری کند: «از آقای انجوی شیرازی خواهش کردم که به کار آنها در جمع آوری فرهنگ عامه بپیوندم و من را راهنمایی کند. ایشان استقبال کردند و با کمکشان توانستم فرهنگها، آواها و ترانههای مختلف موسیقی اقوام را از کل روستاهای ایران جمعآوری و تجزیه و تحلیل و پالایش کنم. هر دو هفته یکبار به دفتر استاد انجوی مراجعه میکردیم و در کنار دوستان و همکارانی همچون نصرالله یگانه، محمود ظریفیان، حسین پناهیان و دیگران بر فرایند تدوین مجلدات کتاب فرهنگ عامه نظارت میکردیم و با یکدیگر بحث و گفتوگو داشتیم.»
در سال 1355 مجلداتی از دستاوردهای فرهنگی ایران به ویژه در زمینه فرهنگ عامه به سازمان یونسکو ارسال شد: «به یاد دارم در سفری که برای برگزاری کنسرت به پاریس رفته بودیم، بازدیدی از سازمان یونسکو داشتیم که مرکز آن در پاریس قرار داشت. متأسفانه تنها اثر هنری که در آنجا از کشور ما به ثبت رسیده بود سرود «ای ایران» زنده یاد استاد روحالله خالقی بود و از این موضوع بسیار ناراحت شدیم و افسوس خوردیم که ایران کشوری با این پهنه گسترده فرهنگی و هنری، در دنیا آنچنان که باید و شاید شناخته شده نیست درحالی که کار جمعآوری شناسنامه کامل فرهنگ و هنر ایران، با هزینه ای نسبتاً قابل قبول و تلاشی بسیار، انجام شده بود اما حتی در داخل کشور نیز آنچنان که باید و شاید مورد توجه مسئولان عالی نبود. به تهران که برگشتیم این مسأله را با آقای انجوی شیرازی درمیان گذاشتم و ایشان هم موافق بود که باید تلاش بیشتری در زمینه اطلاعرسانی درباره کاری که سرپرستی آن را برعهده دارد، انجام دهم. مدتی گذشت تا اینکه اطلاع دادند که فلان روز به دربار فراخوانده شدید تا درباره پروژه جمع آوری فرهنگ عامه، توضیحاتی به شاه بدهید. ما هم رفتیم و آقای انجوی توضیحاتی دادند و سؤالاتی از هریک از ما پرسیده شد. آنجا استقبال کردند و حتی گفتند که یکی از اعضای خانواده شان را مسئول مستقیم حمایت و ترویج این کار قرار میدهند که این اتفاق هم افتاد. اما باز هم به کارهای سطحی و نمایشی اکتفا شد و عملیات ترویجی جدی صورت نگرفت...»
اولین گام در موسیقی انقلاب
علیرغم تلاش های ارزنده در زمینه ثبت و ترویج موسیقی نواحی ایران، نام احمدعلی راغب، بیشتر به واسطه ساخت سرودهای ماندگار انقلابی نظیر «بانگ آزادی»، «این پیروزی خجسته باد»، «امریکا امریکا»، «شهید مطهری» و... شناخته شده است: «شروع رسمی کارهای انقلابی من با سرود «بانگ آزادی» آغاز شد که با صدای آقای گلریز و شعر مرحوم سبزواری بود واولین باری بود که با گروه کر صدا و سیما کار میکردیم. البته پیش از آن هم یک سرود تولید کردم که «سرود معلم» نام داشت و در رثای مرحوم شریعتی بود. بدون اینکه اسمی از ایشان برده شود اما از سرود بانگ آزادی بسیار استقبال شد و پس از پیام نوروزی امام (ره) در فروردین 1358 از رادیو و تلویزیون پخش شد. پس از این موفقیت، رفته رفته کارهایی را که از پیش از پیروزی انقلاب، خصوصاً بعد از 17 شهریور 1357 به شکل مخفیانه و اصطلاحاً زیرزمینی تولید و با گروههای سرود تمرین کرده بودیم، یکی یکی در استودیوهای رادیو ضبط ارکسترال کردیم. سرودهایی مثل «بابا خون داد»، «خوش آمدی امام»، «خیرمقدم» و...»
اما نقطه عطف کارنامه هنری احمدعلی راغب ساخت سرود «شهید مطهر» است که با استقبال ویژه حضرت امام (ره) نیز مواجه شد و ایشان گروه تولید این سرود را به حضور پذیرفتند: «بلافاصله بعد از ترور شهید مطهری، به سفارش مجید حدادعادل، مدیر وقت موسیقی رادیو، سرودی برای این اتفاق غمانگیز ساختیم که شعرش را مرحوم سبزواری سرود و آقای گلریز نیز آن را خواند با مطلع: «ای مجاهد شهید مطهر...» که بسیار مشهور هم شد و حضرت امام (ره) نیز ما را به حضور پذیرفتند و از تداوم ساخت چنین سرودهایی حمایت کردند. در واقع این سرود سوگی بود که برخاسته از موسیقی آیینی ما بود. در ساخت این سرود از سبک موسیقایی صفیالدین ارموی بهره گرفتم که موسیقی درویشی و خانقاهی دوره صفویه بود.»
مذهب در موسیقی
احمدعلی راغب که از پیشگامان پیوند موسیقی ملی با نغمات آیینی است در این باره میگوید: «باید بگویم به لحاظ علمی هر موسیقی که به صورت داستانی روایت شود و با مؤلفههای فرهنگ سنتی ما که یا در قالب لالاییها از مادران به فرزندان منتقل میشده و یا در قالب نوحه نسل به نسل برجای مانده، نزدیک باشد؛ آن موسیقی انسان ایرانی را جذب خود میکند. متأسفانه برخورد با موسیقی مذهبی در ایران از دوره رضاشاه آغاز شد که دگرگونی عجیبی در فرهنگ ایران به وجود آوردند و بهتر است بگویم که کاملاً برنامهریزی شده هم بود و اساتیدی از انگلیس و بریتانیا آمدند تا به ما موسیقی یاد بدهند و به این تریتب مفاهیم مذهبی و دینی از ادبیات موسیقی سنتی ما رفته رفته زدوده شد به این بهانه که موسیقی مذهبی بسیار محزون است. این درحالی است که ما با همین سنتهایی که داشتیم، اتفاقاً ملت سرزنده و شادی هم بودهایم. البته فلات ایران فراز و نشیبهای بسیاری داشته است و فرود آمدنها و بالا رفتنهای زیادی داشتیم. اما سنت ما نیز با این فراز و فرودها حرکت کرده است و این گونه نیست که فقط حزن و اندوه بوده باشد.»
علت مخالفت روحانیون با موسیقی
راغب که پس از پیروزی انقلاب، سالهای بسیاری را در کسوت سیاستگذار موسیقی در رسانه نیز حضور داشت، درباره ممنوعیتهایی که پیش روی موسیقی پس از انقلاب قرار گرفت، میگوید: «اگر در ابتدا روحانیون و اقشار مذهبی با موسیقی ما مخالفت میکردند به این دلیل بود که واقعاً جریان کلی موسیقی قبل از پیروزی انقلاب در مسیر درستش قرار نداشت. البته ما به مرور سعی کردیم با تولیداتی که داریم و حساسیتزدایی که میکنیم، جریان را تا حد زیادی عادی کنیم. دلمان میخواست در عین اینکه گونههای مختلف موسیقی در کشور فعالیت میکنند، جریان کلی موسیقی از نظر ریتم، قالب و محتوا پالایش شود. این کار را توانستیم انجام بدهیم اما متأسفانه در سالهای میانی، در جریان سیاستگذاری موسیقی، انشعابهایی ایجاد شد و مسیرهای دیگری طی شد. این امر موجب شده موسیقی به انحراف کشیده شود و بازهم تأکید میکنم همچنان خودمان را پیدا نکردهایم و نسل جوان موسیقی پاپ ما هنوزهم نمیداند چه نوع موسیقی باید بسازد و برداشت و موسیقی پاپ درست و وزین کمتر میشنویم. این درحالی است که ما پاپ فاخر ایرانی هم داریم و اگر بهره درستی از آن ببریم، دیگر کسی جرأت نخواهد داشت به آن ایرادی وارد کند.»
احمد علی راغب وضعیت بازار موسیقی در ایران را منوط به عوامل مختلف میداند: «با توجه به ذائقهای که در جامعه و خصوصاً نسل جوان ما شکل گرفته، گونه خاصی از موسیقی که بعضاً استانداردهای اولیه را هم ندارد، برگشت مالی مناسبی پیدا کرده و شرکتهای موسیقی هم که عمدتاً به دنبال سودآوری هستند، به حمایت از تولید چنین موسیقیهایی سوق پیدا کردهاند. خود من در دورهای که عضو شورای شعر و موسیقی ارشاد بودم، کم کم متوجه شدم که تغییراتی در کار من در حال شکلگیری است و دارم به سمت موسیقی بازاری و بیراهه حرکت میکنم و همین امر موجب شد از این شورا استعفا بدهم چرا که دوست نداشتم بعدها با خطی درشت در تاریخ ما بنویسند احمد علی راغب یکی از حامیان موسیقی کوچه بازاری است. البته ما مدام میگفتیم موسیقی باید حرف مردم باشد و مخاطب عام داشته باشد، اما این با تولید هر کار عامیانه و عامهپسندی فرق دارد.»
او در پاسخ به این سؤال که آیا دراین سالها موسیقی سنتی یا مذهبی ما هم به سمت بازاری شدن رفته است، نظر متفاوتی دارد: «موسیقی مذهبی بازاری نشده و سالهای بسیاری است که در مراسم تعزیه و نوحهخوانی و ایام عاشورا یا توسط روستاییان در مشاغل و مناسک روزمرهشان از این نوع موسیقی حراست میشود. چون سنت خودش را دارد. حتی یک سری سازها مانند «کَرنا» در سالهای اخیر، بیش از پیش معرفی شده و رشد خوبی هم پیدا کرد یا ساز دیگری با نام «لَلِه وا» که تنها ساز اصیل و بومی مازندران است، اقبال پیدا کرده است. اینها با فرهنگهای مناطق مختلف ایران عجین است و بهراحتی نمیتوان آنها را از بین برد. البته من کتمان نمیکنم که برخی نوحه خوانان ما که در کار خودشان نیز آموزش یافته نیستند و بیشتر دنبال بازارگرمی هستند، بیراهه رفته و برخی الحان سبُک و عامیانه را وارد این وادی کردهاند. که خب بحث من نیست و متولیان خودش را دارد که باید روی کار اینها نظارت کنند.»
صیانت از موسیقی نواحی
راغب برای صیانت موسیقی به راه دیگری توجه دارد: «البته اینکه انتظار داشته باشیم که موسیقی نواحی ما یا موسیقیهای مقامی و مذهبی در همان قالبهای کلیشهای و روستایی خودشان بمانند. این راه درست صیانت از موسیقی نواحی نیست. موسیقی روستایی ما تا وقتی وارد لالاییهای مادرانِ شهری نشد، عمومیت پیدا نکرد. الان هم باید جوانانی که تربیت شده موسیقی هستند به موسیقی نواحی گرایش پیدا کنند و آن را گسترش داده و به روز کنند و الا این موسیقی سرنوشتی جز قرار گرفتن در موزهها نخواهد داشت. موسیقی نواحی را ابتدا باید ویرایش و بعد پیرایش کرد تا قابل قبول و علمی باشد و آن گاه وارد بازار شود البته آنچه که امروز به عنوان موسیقی نواحی از برخی از دوستان میشنویم، اصلاً موسیقی نواحی هم نیست!»
جایگاه شجریان در نگاه راغب
احمدعلی راغب درباره جایگاه استاد شجریان در موسیقی ایران هم گفتنیهایی دارد: «ما منزلت آقای شجریان را ندانستیم. صدایی به زیبایی صدای شجریان در میان ردیفخوانان موسیقی ما وجود ندارد. من کارهای این هنرمند را بسیار دوست دارم و در این 40 سال هنوز کسی مانند او ظهور نکرده است. من دوبار قبل از انقلاب با آقای شجریان به امریکا سفر کردهام که هر دو برای اجرای کنسرت بود، خاطرات بسیار خوبی از آن روزها به یادم مانده است. یادم هست در سفر دوم به همراه آقای شجریان با استاد جلیل شهناز بودیم و قرار بود کنسرت ساز و آوازی اجرا کنند با ترانههایی خاص که اقتباسی از موسیقیهای فولکلور ایران بود.»
حرف آخر
راغب در روزهای خانهنشینیاش هم کارهای مختلفی تولید کرده بود. کارهایی که در زمان حیات او منتشر نشد چرا که این هنرمند معتقد بود آثاری که تولید شده متناسب حال روز تنهاییاش بوده و آن زمان حاضر نبوده که منتشر شود: «امروزه نازیبایی مُد است و آنقدر از زیبایی فاصله گرفتهایم که کم کم دارد تعریفش هم عوض میشود! جریان کار دست افرادی است که زشت و زیبا برایشان معنای عجیب و غریبی پیدا کرده است و فرصت ارائه هر کاری نیست.» او در زمان حیات خود درباره انتظار خود از مردم و مسئولان به این نکته اشاره کرد که هرگز گلایه نکرده است: «اما دلگیریهایم را به نوعی در نوشتههای مکتوبم یا مصاحبههایم عنوان کردهام و خطابم به مسئولان فرهنگی است چرا که در شرایط و اوضاع و احوال فعلی کشور و مشکلات اقتصادی مختلف، از مردم نمیتوان انتظار بیشتری داشت. سیاستگذاری تولید و ترویج موسیقی در کشور باید یکپارچه و منسجم بشود. امروز شاهدیم که حتی در زمینه تولید سرودهای اصطلاحاً انقلابی نیز نهادهای مختلفی با تفکرات و اهداف گوناگون و بعضاً متضاد با هم، مشغول تولید و جهتدهی هستند و همین هم هست که میبینیم کارهای مختلفی با مضامین انقلابی و سیاسی تولید میشود که میانشان کارهای زائد و پیش پا افتاده هم بسیار هست که خب لابد نظر یک مدیر را در یک اداره، جلب کرده که تولید و تکثیر شده است!»
برش
احمدعلی راغب که محضر استادانی همچون جلیل شهناز، فرهنگ شریف، علی اکبر سرخوش، همایون خرم و علی تجویدی را درک کرده است، در اوایل سال ۱۳۵۰ و پس از قبولی در آزمون هنری شورای موسیقی رادیو، به عنوان نوازنده «عود» در ارکستر سازهای ملی رادیو زیر نظر مهدی مفتاح و بعدها، همایون خرم، فعالیت حرفهای خود در موسیقی را آغاز کرد و پیش از پیروزی انقلاب، آهنگهایی را نیز برای خوانندگان معروف و تراز اول آن روزگار ساخت. اما اوج فعالیت راغب پس از پیروزی انقلاب بود که او را به مرد اول موسیقی رادیو و تلویزیون تبدیل کرد و علاوه بر تولید آثار متعدد و مشهور در مناسبتها و حوادث مختلف اجتماعی و سیاسی، سکان سیاستگذاری موسیقی صداوسیما برای سالهایی به او سپرده شد. وی در بین سالهای ۱۳۷۱ تا ۱۳۷۳ ریاست مرکز موسیقی سازمان صداوسیما را برعهده داشت و پس از آن نیز تا سال ۱۳۸3 عضویت در شورای سیاستگذاری موسیقی صداوسیما و مدیریت تولید موسیقی مراکز و استانهای این سازمان را عهدهدار بود. سالهایی که به شهادت حافظه شنیداری ما بهترین و درخشانترین سالهای موسیقی در صداوسیما بوده است و استعدادهای جوان در گونههای مختلف موسیقی (ایرانی، سنتی و پاپ) با هدایت و حمایت صداوسیما فرصت بروز و ظهور یافته و به شهرت و محبوبیت رسیدند. راغب در سالهای آخر فعالیت خود در صداوسیما عضو شورای عالی موسیقی صداوسیما و شورای عالی نظارت و ارزیابی شبکههای رادیویی و تلویزیونی صداوسیما بود. یادش گرامی...

نقشه راه بازار ارز درماههای آینده
سیاوش رضایی
خبرنگار
پس از سرک کشیدن دلار به کانال 30 هزار تومان، در دی ماه نرخ ارز در بازار ایران روبه کاهش گذاشت، بهطوری که تا کانال 21 هزار تومان هم پایین آمد و برخی پیشبینیها انتظار داشت که نرخ دلار به زیر 20 هزار تومان هم برسد. اما با ورود به بهمن ماه شرایط در بازار ارز تغییر کرد و رفته رفته قیمتها رو به افزایش گذاشت. اتفاقی که اغلب کارشناسان علت اصلی آن را تغییر فضای بینالمللی بخصوص درباره بازگشت امریکا به برجام میدانند. در واقع انتظار میرفت که با بازگشت امریکا به برجام و لغو تحریمها صادرات نفت ایران جهش کند و در کنار رشد درآمدهای ارزی، داراییهای بلوکه شده ایران نیز آزاد شود.
ولی با رویکرد جدید دولت بایدن، این خوشبینی در بازار ارز رنگ باخته است و تأثیر خود را بر بازار گذاشته است. با این حال همواره در ایام پایانی سال، میزان تقاضا برای ارز در بازار با رشد بالایی همراه میشود که البته به غیر از تسویه حسابهای ارزی شرکتها، تقاضایی که به دلیل سفرهای خارجی بر بازار تحمیل میشد، به علت شیوع کرونا بشدت کاهش یافته است.
بررسی تغییرات نرخ انواع ارزهای پرتقاضا در بازار ایران در روزهای سپری شده از بهمن ماه نشان میدهد که قیمتها با رشد بیش از 15 درصدی مواجه شده است. درحالی که در آخرین روز دی ماه دلار امریکا به 21 هزار و 750 تومان رسیده بود، این نرخ در روزگذشته (تا زمان تنظیم این گزارش) به 24 هزار و 985 تومان رسید که در مقایسه با 30 دی ماه، 3 هزار و 190 تومان معادل 14.6 درصد افزایش نشان میدهد.
همچنین یورو نیز در این مدت با رشد 15.1 درصدی و 3 هزار و 991 تومانی مواجه شده است. نرخ یورو در آخرین روز دی ماه 26 هزار و 301 تومان بود که دیروز به 30 هزار و 292 تومان افزایش یافته است. درهم امارات نیز که ارز پرتقاضایی به شمار میرود دراین مدت رشد بیشتری را تجربه کرده است. در30 دی ماه هر درهم برابر با 6 هزار و 73 تومان بود که این نرخ در روز گذشته به 7 هزار و 137 تومان رسید بدین ترتیب دراین مدت این ارز با رشد هزار و 64 تومانی و برابر با 17.5 درصد افزایش یافته است. با این حال به اعتقاد کارشناسان درهفتههای پیشرو، شاهد تغییر معناداری در نرخ ارز نخواهیم بود و شرایط تا رخداد قابل توجهی به همین روال باقی میماند.
عاملی که در بلندمدت به نفع ریال تمام میشود
میثم رادپور، اقتصاددان و کارشناس بازار ارز در گفتوگو با «ایران» گفت: پس از انتخاب بایدن به عنوان رئیس جمهوری امریکا، فضای خوشبینی زیادی برای بازگشت این کشور به توافق برجام شکل گرفت که نتیجه آن میتوانست افزایش صادرات نفت و درآمدهای ارزی کشور باشد.
وی افزود: اما پس از گذشت چند هفته از آغاز به کار تیم بایدن، بازار به این نتیجه رسیده است که قرار نیست حداقل در کوتاه مدت اتفاق مثبتی در این خصوص رخ دهد و شرایط همانند گذشته خواهد بود. به گفته وی، در مجموع بازار ارز ایران تحت تأثیر اقتصاد تورمی، نقدینگی بالا و همچنین مسائل سیاسی قرار دارد.
وی با اشاره به اینکه طی روزهای اخیر تغییرات معنادار و بزرگی در بازار ارز رقم نخورده است، تأکید کرد: مسائل مربوط به تحریمها و مذاکره با امریکا هماکنون در قالب عوامل کوتاهمدت قابل بررسی است، اما واقعیت بزرگتری در بلندمدت بازار ارز وجود دارد.
این اقتصاددان توضیح داد: در بلندمدت نظام پولی جهان بخصوص کشورهای توسعه یافته مانند امریکا و منطقه یورو با عارضه تورم بالا مواجه خواهد شد که برخلاف گذشته که این موضوع را در محاسبات خود لحاظ نمیکردیم، هماکنون باید به صورت جدی به این مسأله توجه کرد.
وی اضافه کرد: تأثیری که شیوع کرونا برنظام پولی جهان داشته باعث شده است تا این نظام بسیار شکننده شود. بهطوری که نقدینگی امریکا تنها در سال گذشته 25 درصد افزایش یافته است و این عامل بهطور قطع اقتصاد این کشور را در معرض تورم بالایی قرار میدهد.
به گفته وی، دولت امریکا دراین سال 5 تریلیون دلار به اقتصاد خود پول تزریق کرده است که رقم بیسابقهای است. درواقع یک چهارم کل دلار موجود در دنیا در سال گذشته چاپ شده است. در حالی که پس از بحران مالی سال 2008 و در فاصله سالهای 2009 تا 2019 نقدینگی امریکا با رشد سالانه 6 درصدی روبهرو بوده است، در سال گذشته با رشد 25 درصدی همراه شده است که پیشبینی میشود این رقم در سال جاری میلادی نیز به 20 درصد برسد یعنی در دوسال نقدینگی امریکا 45 درصد افزایش مییابد. رادپور اظهار کرد: این درحالی است که پیشبینیها نشان میدهد رشد تولید ناخالص داخلی امریکا در سال جاری میلادی به 4 درصد برسد، بنابراین رشد بیسابقه نقدینگی باعث بروز تورمهای بالایی خواهد شد.
این کارشناس بازار ارز ادامه داد: بر همین اساس به نظر میرسد در بلندمدت به دلیل رشد بالای تورم امریکا، ارزش برابری ریال براساس محاسبه تفاضل تورم دو کشور، ثابت بماند یا حداقل با سرعت کمتری ارزش خود را از دست بدهد.
باید منتظر ماند
مهدی هادیان، پژوهشگر اقتصاد نیز در گفتوگو با «ایران» در تحلیل چرایی رشد دوباره نرخ ارز در روزهای اخیر گفت: پس از شکست ترامپ و پیروزی بایدن، انتظار این بود که با سرعت بالایی فرایند بازگشت امریکا به توافق برجام عملیاتی شود، اما با پیش شرطهایی که طرفین برای بازگشت به برجام تعیین کردهاند، شرایط تغییر کرده است.
به گفته وی، درواقع تغییر موضع دولت جدید امریکا درخصوص برجام یک نوع عقبگرد تلقی میشود که حتی تحلیلگران امریکایی نیز به آن اشاره میکنند. به طوری که اعتقاد دارند دولت امریکا دچار تردید شده است.
وی توضیح داد: در این شرایط، فعالان بازار ارز بخصوص در بازار فردایی در ایران به تدریج قیمتها را بالا بردند و به همین دلیل طی روزهای اخیر شاهد بازگشت نرخ دلار به کانال 25 هزار تومانی هستیم.
هادیان اضافه کرد: با توجه به اینکه به نظر میرسد ایران بهواسطه تجارب خود در توافق برجام قصد دارد تا به نوعی توازن میان شرق و غرب را برقرار کند، احتمال اینکه طرفین بدون قید و شرط به توافق برجام بازگردند، اندک است.
این کارشناس اقتصادی تأکید کرد: بر همین اساس، به نظر میرسد طی ماههای آینده همین شرایط باقی بماند و نرخ ارز نیز بدون جهش معناداری در همین محدودهها در نوسان باشد. در واقع باید منتظر بود تا دید تحولات آتی درعرصه بینالمللی چه تغییری خواهد کرد.
خبرنگار
پس از سرک کشیدن دلار به کانال 30 هزار تومان، در دی ماه نرخ ارز در بازار ایران روبه کاهش گذاشت، بهطوری که تا کانال 21 هزار تومان هم پایین آمد و برخی پیشبینیها انتظار داشت که نرخ دلار به زیر 20 هزار تومان هم برسد. اما با ورود به بهمن ماه شرایط در بازار ارز تغییر کرد و رفته رفته قیمتها رو به افزایش گذاشت. اتفاقی که اغلب کارشناسان علت اصلی آن را تغییر فضای بینالمللی بخصوص درباره بازگشت امریکا به برجام میدانند. در واقع انتظار میرفت که با بازگشت امریکا به برجام و لغو تحریمها صادرات نفت ایران جهش کند و در کنار رشد درآمدهای ارزی، داراییهای بلوکه شده ایران نیز آزاد شود.
ولی با رویکرد جدید دولت بایدن، این خوشبینی در بازار ارز رنگ باخته است و تأثیر خود را بر بازار گذاشته است. با این حال همواره در ایام پایانی سال، میزان تقاضا برای ارز در بازار با رشد بالایی همراه میشود که البته به غیر از تسویه حسابهای ارزی شرکتها، تقاضایی که به دلیل سفرهای خارجی بر بازار تحمیل میشد، به علت شیوع کرونا بشدت کاهش یافته است.
بررسی تغییرات نرخ انواع ارزهای پرتقاضا در بازار ایران در روزهای سپری شده از بهمن ماه نشان میدهد که قیمتها با رشد بیش از 15 درصدی مواجه شده است. درحالی که در آخرین روز دی ماه دلار امریکا به 21 هزار و 750 تومان رسیده بود، این نرخ در روزگذشته (تا زمان تنظیم این گزارش) به 24 هزار و 985 تومان رسید که در مقایسه با 30 دی ماه، 3 هزار و 190 تومان معادل 14.6 درصد افزایش نشان میدهد.
همچنین یورو نیز در این مدت با رشد 15.1 درصدی و 3 هزار و 991 تومانی مواجه شده است. نرخ یورو در آخرین روز دی ماه 26 هزار و 301 تومان بود که دیروز به 30 هزار و 292 تومان افزایش یافته است. درهم امارات نیز که ارز پرتقاضایی به شمار میرود دراین مدت رشد بیشتری را تجربه کرده است. در30 دی ماه هر درهم برابر با 6 هزار و 73 تومان بود که این نرخ در روز گذشته به 7 هزار و 137 تومان رسید بدین ترتیب دراین مدت این ارز با رشد هزار و 64 تومانی و برابر با 17.5 درصد افزایش یافته است. با این حال به اعتقاد کارشناسان درهفتههای پیشرو، شاهد تغییر معناداری در نرخ ارز نخواهیم بود و شرایط تا رخداد قابل توجهی به همین روال باقی میماند.
عاملی که در بلندمدت به نفع ریال تمام میشود
میثم رادپور، اقتصاددان و کارشناس بازار ارز در گفتوگو با «ایران» گفت: پس از انتخاب بایدن به عنوان رئیس جمهوری امریکا، فضای خوشبینی زیادی برای بازگشت این کشور به توافق برجام شکل گرفت که نتیجه آن میتوانست افزایش صادرات نفت و درآمدهای ارزی کشور باشد.
وی افزود: اما پس از گذشت چند هفته از آغاز به کار تیم بایدن، بازار به این نتیجه رسیده است که قرار نیست حداقل در کوتاه مدت اتفاق مثبتی در این خصوص رخ دهد و شرایط همانند گذشته خواهد بود. به گفته وی، در مجموع بازار ارز ایران تحت تأثیر اقتصاد تورمی، نقدینگی بالا و همچنین مسائل سیاسی قرار دارد.
وی با اشاره به اینکه طی روزهای اخیر تغییرات معنادار و بزرگی در بازار ارز رقم نخورده است، تأکید کرد: مسائل مربوط به تحریمها و مذاکره با امریکا هماکنون در قالب عوامل کوتاهمدت قابل بررسی است، اما واقعیت بزرگتری در بلندمدت بازار ارز وجود دارد.
این اقتصاددان توضیح داد: در بلندمدت نظام پولی جهان بخصوص کشورهای توسعه یافته مانند امریکا و منطقه یورو با عارضه تورم بالا مواجه خواهد شد که برخلاف گذشته که این موضوع را در محاسبات خود لحاظ نمیکردیم، هماکنون باید به صورت جدی به این مسأله توجه کرد.
وی اضافه کرد: تأثیری که شیوع کرونا برنظام پولی جهان داشته باعث شده است تا این نظام بسیار شکننده شود. بهطوری که نقدینگی امریکا تنها در سال گذشته 25 درصد افزایش یافته است و این عامل بهطور قطع اقتصاد این کشور را در معرض تورم بالایی قرار میدهد.
به گفته وی، دولت امریکا دراین سال 5 تریلیون دلار به اقتصاد خود پول تزریق کرده است که رقم بیسابقهای است. درواقع یک چهارم کل دلار موجود در دنیا در سال گذشته چاپ شده است. در حالی که پس از بحران مالی سال 2008 و در فاصله سالهای 2009 تا 2019 نقدینگی امریکا با رشد سالانه 6 درصدی روبهرو بوده است، در سال گذشته با رشد 25 درصدی همراه شده است که پیشبینی میشود این رقم در سال جاری میلادی نیز به 20 درصد برسد یعنی در دوسال نقدینگی امریکا 45 درصد افزایش مییابد. رادپور اظهار کرد: این درحالی است که پیشبینیها نشان میدهد رشد تولید ناخالص داخلی امریکا در سال جاری میلادی به 4 درصد برسد، بنابراین رشد بیسابقه نقدینگی باعث بروز تورمهای بالایی خواهد شد.
این کارشناس بازار ارز ادامه داد: بر همین اساس به نظر میرسد در بلندمدت به دلیل رشد بالای تورم امریکا، ارزش برابری ریال براساس محاسبه تفاضل تورم دو کشور، ثابت بماند یا حداقل با سرعت کمتری ارزش خود را از دست بدهد.
باید منتظر ماند
مهدی هادیان، پژوهشگر اقتصاد نیز در گفتوگو با «ایران» در تحلیل چرایی رشد دوباره نرخ ارز در روزهای اخیر گفت: پس از شکست ترامپ و پیروزی بایدن، انتظار این بود که با سرعت بالایی فرایند بازگشت امریکا به توافق برجام عملیاتی شود، اما با پیش شرطهایی که طرفین برای بازگشت به برجام تعیین کردهاند، شرایط تغییر کرده است.
به گفته وی، درواقع تغییر موضع دولت جدید امریکا درخصوص برجام یک نوع عقبگرد تلقی میشود که حتی تحلیلگران امریکایی نیز به آن اشاره میکنند. به طوری که اعتقاد دارند دولت امریکا دچار تردید شده است.
وی توضیح داد: در این شرایط، فعالان بازار ارز بخصوص در بازار فردایی در ایران به تدریج قیمتها را بالا بردند و به همین دلیل طی روزهای اخیر شاهد بازگشت نرخ دلار به کانال 25 هزار تومانی هستیم.
هادیان اضافه کرد: با توجه به اینکه به نظر میرسد ایران بهواسطه تجارب خود در توافق برجام قصد دارد تا به نوعی توازن میان شرق و غرب را برقرار کند، احتمال اینکه طرفین بدون قید و شرط به توافق برجام بازگردند، اندک است.
این کارشناس اقتصادی تأکید کرد: بر همین اساس، به نظر میرسد طی ماههای آینده همین شرایط باقی بماند و نرخ ارز نیز بدون جهش معناداری در همین محدودهها در نوسان باشد. در واقع باید منتظر بود تا دید تحولات آتی درعرصه بینالمللی چه تغییری خواهد کرد.

جزئیات نامه جهانگیری به رهبری
بانیان اقدام مذموم اصفهان کسانی هستند که رنج تحمیلشده از سوی امریکا را به نام دولت سند زدند
گروه سیاسی/ سخنگوی دولت، توهین به رئیس جمهوری در راهپیمایی 22 بهمن را مشکوک، شوکآور و خوراکسازی برای بدخواهان انقلاب توصیف کرد و درباره نامه معاون اول رئیسجمهوری به رهبر معظم انقلاب هم توضیح داد.
علی ربیعی در نشست خبری روز گذشته خود، این نکته را نیز اضافه کرد که بانیان اقدام مذموم در اصفهان، کسانی هستند که در سه سال اخیر به صورت مداوم به قیمت نادیده گرفتن جنایات ترامپ، حاضر شدند رنج و سختی تحمیلشده از سوی امریکا علیه ایران را به نام دولت، سند بزنند و کاخ سفید را از داشتن نقش در نابسامانیهای اقتصادی تبرئه کنند.
به گزارش ایرنا، دستیار ارتباطات اجتماعی رئیس جمهوری با اشاره به اینکه به رغم همه خواب و خیالها، مردم به صورت نسلی و بیننسلی در راهپیمایی ۲۲ بهمن شرکت کردند، اظهار کرد: هرچند اتفاقی که روز ۲۲ بهمن افتاد، در یک شهر بود و نمیتوان به کل کشور تعمیم داد اما مشاهده اینکه در چهلودومین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی، «وحدت شعاری» در برابر امریکا و اسرائیل جای خود را به انشقاق داد، شوکآور بود.
ربیعی افزود: عدهای اقلیت به جای آنکه علیه دشمنانی که سه سال جنگ اقتصادی راه انداختهاند، شعار بدهند، به فرمانده میدان این جنگ که در حال دفاع از ایران است، اهانت میکنند و به این ترتیب مراسم باشکوه همبستگی مردم با آرمانهای امام و انقلاب و دفاع از جمهوریت و اسلامیت را با حواشی تلخ مواجه کردند که خوراک رسانههای معاند و بدخواهان دیرین انقلاب شد.
نقش یک جریان در توهین به رئیسجمهوری
سخنگوی دولت با بیان اینکه آنچه در اصفهان رخ داد، فقط توهین به رئیسجمهوری نبود بلکه حمله به تدابیر رهبری معظم و ایجاد اختلال در این تعابیر بود، ادامه داد: در حرکتی که از سوی عدهای در ایجاد تفرقه انجام شد و مغایر با روح ۲۲ بهمن بود، مسأله، فرد نیست، بلکه جریانی است که در درازمدت به دنبال توهین به جمهوری و ملت است. ضمن اینکه اساس موضوع تفرقهافکنی، تبعات ضدامنیتی دارد.
ربیعی گفت: از سال ۹۲ مدام در حال شنیدن اتهاماتی علیه دولت و شخص رئیسجمهوری هستیم که این اتهامات زمینهساز رفتاری شده که در سالروز پیروزی انقلاب اسلامی مشاهده شد. بانیان آن اقدام مذموم، در سه سال اخیر نیز، به قیمت نادیده گرفتن جنایات ترامپ، حاضر شدند رنج و سختی تحمیلشده از سوی امریکا علیه ایران را به نام دولت، سند بزنند و کاخ سفید را از داشتن نقش در نابسامانیهای اقتصادی، تبرئه کنند. این افراد و رسانههایشان تبیین کننده و توجیه کننده چنین رفتارهایی هستند.
سخنگوی دولت، اتهامزنیهای سه ساله به دولت و رئیسجمهوری را با تدارک گفتمانی در ضدیت با شهید بهشتی مقایسه کرد و افزود: آنان هم در ابتدا مرگ بر امریکا گفتند اما بعد، علیه شهید بهشتی شعار دادند. در آن دوره شاهد بودیم که چطور با تئوریسازیهایی مثل دشمن بلافصل، هزینههای سنگین و جبرانناپذیری به کشور وارد شد. ربیعی با اشاره به اینکه افکار عمومی توهین به منتخب مردم را نپذیرفت، اظهار کرد: این گونه اقدامات، مورد حمایت مردم نیست، مناسب است همگان طوری کنش سیاسی و اجتماعی داشته باشیم که به جامعه احساس خوبی منتقل شود. این گونه رفتارها در میانمدت به نفع هیچ کس نخواهد بود. او همچنین با اشاره به اینکه اتفاق دیگری (حذف نام امام خمینی(ره) از قطعنامه پایانی) باعث شد تا عظمت حضور مردم در مراسم سالروز پیروزی انقلاب اسلامی به حاشیه برود، گفت: همان گونه که مقام معظم رهبری فرمودند این انقلاب بینام و نشان امام خمینی(ره) در هیچ کجای جهان شناخته شده نیست.
اصلاح بودجه بدون حذف ارز 4200
سخنگوی دولت درباره اصلاحات انجام شده از سوی دولت در لایحه بودجه نیز از تعیین دو نرخ ارز ۴۲۰۰ و ۱۱۵۰۰ تومان در بودجه خبر داد و گفت که به دولت اجازه داده شد طی ۶ ماه ابتدای سال برای تغییر نرخ ارز و بهبود معیشت مردم برنامهریزی لازم را صورت دهد. ربیعی با بیان اینکه در اصلاحیه ۲۵ هزار میلیارد تومان به درآمدهای مالیاتی اضافه شده است، در مقابل از کاهش میزان انتشار اوراق مالی اسلامی خبرداد و اضافه کرد: در این لایحه همچنین درآمد گمرک ۶.۵ هزار میلیارد تومان و سایر درآمد ۱۷.۸ هزار میلیارد تومان پیشبینی شده است. به گفته سخنگوی دولت، در مجموع ۱۳ هزار میلیارد تومان نسبت به لایحه اول افزایش داشتهایم و نسبت به مصوبه تلفیق ۳۵۰ هزار میلیارد تومان کاهش داشتهایم و این موضوع با توافق وزارت امور اقتصادی و دارایی انجام شده است. دستیار ارتباطات اجتماعی رئیسجمهوری درباره میزان پیشبینی فروش نفت هم گفت: در بخش فروش نفت همان رقم ۲.۳ میلیون بشکه در روز و درآمد نفتی همان ۱۹۹ هزار میلیارد تومان است.
رانت ارز 4200 تومانی حرف سیاسی است
سخنگوی دولت در پاسخ به سؤالی درباره رانت ایجاد شده با ارز 4200 تومانی خطاب به خبرنگار سؤال کننده گفت: قبل از پاسخ از پیشفرض سؤال و واژگان بکار گرفته شده بسیار متعجب شدم که گفتهاید «در عمل شاهد بودیم که ارز ۴۲۰۰، نصیب یک عده رانتخوار شد!» و در پایان سؤال هم اشاره کردید «آیا رویه سالهای قبل یعنی دادن رانت به عدهای خاص ادامه خواهد یافت؟»، به نظرم شأن رسانه، تکرار حرف افراد سیاسی و مخالف دولت نیست. ربیعی اضافه کرد: اگر طراحان سؤال و همکاران شما نسبت به آنچه که بیان کردید، تا این حد قطعیت دارند، حتماً مدارک و مستندات خود را به قوه قضائیه ارسال کنند. اما فارغ از نوع سؤال که سرشار از پیشداوری است، باید به آثار مثبت و منفی هر تصمیمی در دوره زمانی خود واقف بود و سپس راجع به درستی یا نادرستی آن قضاوت کرد.
سخنگوی دولت با بیان اینکه اطلاق لفظ «عدهای خاص» به کسانی که طبق ضوابط قصد واردات را دارند، بیمفهوم دانست و با تأکید بر اینکه این ارز، همچون کوپن در دوران جنگ، باید براساس شرایط خاص خود سنجیده و بررسی شود، گفت: با آغاز جنگ اقتصادی امریکا، تداوم سیاست ارزی شرایط عادی و ثبات، به صلاح مردم نبود و نمیشد سفره مردم را تابع نوسانات پرالتهاب نرخ ارز کرد و باید کالاهای اساسی از افزایش نرخ ارز و تغییرات روزانه، مصون نگهداشته میشد.
او با بیان اینکه برای مقابله با سوءاستفاده از ارز، فهرست همه واردکنندگانی که ارز ترجیحی استفاده میکنند در سایت بانک مرکزی، در معرض اطلاع عموم قرار گرفت و وزارت صمت و جهاد کشاورزی، همه نظارتهای لازم را اعمال کردند، اضافه کرد: هر کس هم از هر سوءاستفادهای مطلع شود، وظیفه دارد دستگاههای نظارتی را مطلع کرده و دستگاه قضایی نیز با افراد سوءاستفاده کننده، برخورد کند. سخنگوی دولت با بیان اینکه در طول این سه سال، با توجه به محدودیتهای ارزی و ملاحظات بازار، بتدریج برخی کالاها مثل چای، برنج و لاستیک از این لیست خارج شدند که آثار آن در قیمتها ظاهر شده است، اضافه کرد: امروز هم با محاسبات بانک مرکزی، اگر ارز ترجیحی برای روغن و خوراک دام برداشته شود، آثار فاحشی بر قیمت مرغ و گوشت و روغن خواهد داشت و بار تورمی شدیدی بر دیگر کالاها وارد خواهد کرد. بنابراین سیاست قطعی دولت این است که نرخ ارز کالاهای اساسی به یکباره و فعلاً، تغییر نکند و دولت، به هیچ وجه افزایش قیمت این کالاها و تحمیل فشار بیشتر تورمی بر مردم را نخواهد پذیرفت.
ربیعی با بیان اینکه سیاست دولت، حذف تدریجی ارز همراه با تصمیمات و سیاستگذاری تجاری و گمرکی و تعرفهای بوده است تا از افزایش جهشوار قیمتها جلوگیری شود، گفت: مثل هر سیاست درست دیگر، امکان تخلف یا اجرای ناقص وجود دارد که باید با جدیت، به آن پرداخت ولی قطعاً، راه و چاره کار، پناه بردن به سیاست غلط و فشار به معیشت مردم، نیست.
پاسخ رهبری به نامه جهانگیری
سخنگوی دولت گفت: نامه معاون اول رئیسجمهوری به رهبر معظم انقلاب هم به موضوع ارز و هم کلیات بودجه اختصاص داشت و پاسخ ایشان زمینه همکاریهای خوبی را فراهم کرد. ربیعی در پاسخ به پرسشهای خبرنگاران مبنی بر اینکه آقای جهانگیری، پاسخ رهبری به نامهشان خطاب به رئیس مجلس را درباره بودجه عنوان کردند و برخی نمایندگان این نامه را مربوط به بحث ارز ۴۲۰۰ تومانی میدانستند، کدام درست است، گفت: طبق گفته آقای جهانگیری در این نامه به موضوعات مختلف اشاره شده است. برای مثال با اشاره به تغییراتی که کمیسیون تلفیق در لایحه بودجه ۱۴۰۰ ایجاد کرده، تأکید شده است این تغییرات به معیشت مردم لطمه نزند. وی با بیان اینکه در این نامه بحث کلی درباره تغییرات اعمال شده مطرح شده بود، گفت: آقای جهانگیری درباره نرخ ارز هم اعلام کرده بود که دولت موافق و معتقد به تکنرخی بودن ارز در این شرایط نیست تا با یک برنامهریزی به سمت چنین تصمیمی برویم. سخنگوی دولت اظهار داشت: تکنرخی بودن ارز در شرایط فعلی هم جزو نامه بوده و گفته شده بود که حذف آن موجب کمبود کالا و تورم و گرانی و تأثیر بر افزایش سایر قیمتها میشود. خوشبختانه پاسخی هم که داده شده این بود که توجه جدی به این مسأله شود و این پاسخ زمینه همکاریهای خوبی را هم فراهم کرده است.
سخنگوی دولت درباره برجام نیز در پاسخ به اینکه دولت غیر از مصوبه مجلس چه تصمیمات دیگری برای تحت فشار قراردادن امریکا دارد، گفت: معتقدیم اختلاف جاری درباره برجام باید به روش دیپلماتیک حل شود.او با بیان اینکه هر نوع اقدام ضروری و مقتضی دیگر نیز ذیل تصمیمات کلان درباره برجام در شورای عالی امنیت ملی و با در نظر گرفتن همه ابعاد منافع و مصالح ملی اتخاذ خواهد شد و دولت آن را دنبال خواهد کرد، گفت: پیام رهبر معظم انقلاب کاملاً روشن بود یعنی رفع کامل تحریمها و بازگشت ما به همه تعهدات برجامی خودمان است. قطعاً این آن چیزی است که به طور مشخص حرف و سخن ایرانی و ملت ایران است که چارچوبهای ما را مشخص میکند.
علی ربیعی در نشست خبری روز گذشته خود، این نکته را نیز اضافه کرد که بانیان اقدام مذموم در اصفهان، کسانی هستند که در سه سال اخیر به صورت مداوم به قیمت نادیده گرفتن جنایات ترامپ، حاضر شدند رنج و سختی تحمیلشده از سوی امریکا علیه ایران را به نام دولت، سند بزنند و کاخ سفید را از داشتن نقش در نابسامانیهای اقتصادی تبرئه کنند.
به گزارش ایرنا، دستیار ارتباطات اجتماعی رئیس جمهوری با اشاره به اینکه به رغم همه خواب و خیالها، مردم به صورت نسلی و بیننسلی در راهپیمایی ۲۲ بهمن شرکت کردند، اظهار کرد: هرچند اتفاقی که روز ۲۲ بهمن افتاد، در یک شهر بود و نمیتوان به کل کشور تعمیم داد اما مشاهده اینکه در چهلودومین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی، «وحدت شعاری» در برابر امریکا و اسرائیل جای خود را به انشقاق داد، شوکآور بود.
ربیعی افزود: عدهای اقلیت به جای آنکه علیه دشمنانی که سه سال جنگ اقتصادی راه انداختهاند، شعار بدهند، به فرمانده میدان این جنگ که در حال دفاع از ایران است، اهانت میکنند و به این ترتیب مراسم باشکوه همبستگی مردم با آرمانهای امام و انقلاب و دفاع از جمهوریت و اسلامیت را با حواشی تلخ مواجه کردند که خوراک رسانههای معاند و بدخواهان دیرین انقلاب شد.
نقش یک جریان در توهین به رئیسجمهوری
سخنگوی دولت با بیان اینکه آنچه در اصفهان رخ داد، فقط توهین به رئیسجمهوری نبود بلکه حمله به تدابیر رهبری معظم و ایجاد اختلال در این تعابیر بود، ادامه داد: در حرکتی که از سوی عدهای در ایجاد تفرقه انجام شد و مغایر با روح ۲۲ بهمن بود، مسأله، فرد نیست، بلکه جریانی است که در درازمدت به دنبال توهین به جمهوری و ملت است. ضمن اینکه اساس موضوع تفرقهافکنی، تبعات ضدامنیتی دارد.
ربیعی گفت: از سال ۹۲ مدام در حال شنیدن اتهاماتی علیه دولت و شخص رئیسجمهوری هستیم که این اتهامات زمینهساز رفتاری شده که در سالروز پیروزی انقلاب اسلامی مشاهده شد. بانیان آن اقدام مذموم، در سه سال اخیر نیز، به قیمت نادیده گرفتن جنایات ترامپ، حاضر شدند رنج و سختی تحمیلشده از سوی امریکا علیه ایران را به نام دولت، سند بزنند و کاخ سفید را از داشتن نقش در نابسامانیهای اقتصادی، تبرئه کنند. این افراد و رسانههایشان تبیین کننده و توجیه کننده چنین رفتارهایی هستند.
سخنگوی دولت، اتهامزنیهای سه ساله به دولت و رئیسجمهوری را با تدارک گفتمانی در ضدیت با شهید بهشتی مقایسه کرد و افزود: آنان هم در ابتدا مرگ بر امریکا گفتند اما بعد، علیه شهید بهشتی شعار دادند. در آن دوره شاهد بودیم که چطور با تئوریسازیهایی مثل دشمن بلافصل، هزینههای سنگین و جبرانناپذیری به کشور وارد شد. ربیعی با اشاره به اینکه افکار عمومی توهین به منتخب مردم را نپذیرفت، اظهار کرد: این گونه اقدامات، مورد حمایت مردم نیست، مناسب است همگان طوری کنش سیاسی و اجتماعی داشته باشیم که به جامعه احساس خوبی منتقل شود. این گونه رفتارها در میانمدت به نفع هیچ کس نخواهد بود. او همچنین با اشاره به اینکه اتفاق دیگری (حذف نام امام خمینی(ره) از قطعنامه پایانی) باعث شد تا عظمت حضور مردم در مراسم سالروز پیروزی انقلاب اسلامی به حاشیه برود، گفت: همان گونه که مقام معظم رهبری فرمودند این انقلاب بینام و نشان امام خمینی(ره) در هیچ کجای جهان شناخته شده نیست.
اصلاح بودجه بدون حذف ارز 4200
سخنگوی دولت درباره اصلاحات انجام شده از سوی دولت در لایحه بودجه نیز از تعیین دو نرخ ارز ۴۲۰۰ و ۱۱۵۰۰ تومان در بودجه خبر داد و گفت که به دولت اجازه داده شد طی ۶ ماه ابتدای سال برای تغییر نرخ ارز و بهبود معیشت مردم برنامهریزی لازم را صورت دهد. ربیعی با بیان اینکه در اصلاحیه ۲۵ هزار میلیارد تومان به درآمدهای مالیاتی اضافه شده است، در مقابل از کاهش میزان انتشار اوراق مالی اسلامی خبرداد و اضافه کرد: در این لایحه همچنین درآمد گمرک ۶.۵ هزار میلیارد تومان و سایر درآمد ۱۷.۸ هزار میلیارد تومان پیشبینی شده است. به گفته سخنگوی دولت، در مجموع ۱۳ هزار میلیارد تومان نسبت به لایحه اول افزایش داشتهایم و نسبت به مصوبه تلفیق ۳۵۰ هزار میلیارد تومان کاهش داشتهایم و این موضوع با توافق وزارت امور اقتصادی و دارایی انجام شده است. دستیار ارتباطات اجتماعی رئیسجمهوری درباره میزان پیشبینی فروش نفت هم گفت: در بخش فروش نفت همان رقم ۲.۳ میلیون بشکه در روز و درآمد نفتی همان ۱۹۹ هزار میلیارد تومان است.
رانت ارز 4200 تومانی حرف سیاسی است
سخنگوی دولت در پاسخ به سؤالی درباره رانت ایجاد شده با ارز 4200 تومانی خطاب به خبرنگار سؤال کننده گفت: قبل از پاسخ از پیشفرض سؤال و واژگان بکار گرفته شده بسیار متعجب شدم که گفتهاید «در عمل شاهد بودیم که ارز ۴۲۰۰، نصیب یک عده رانتخوار شد!» و در پایان سؤال هم اشاره کردید «آیا رویه سالهای قبل یعنی دادن رانت به عدهای خاص ادامه خواهد یافت؟»، به نظرم شأن رسانه، تکرار حرف افراد سیاسی و مخالف دولت نیست. ربیعی اضافه کرد: اگر طراحان سؤال و همکاران شما نسبت به آنچه که بیان کردید، تا این حد قطعیت دارند، حتماً مدارک و مستندات خود را به قوه قضائیه ارسال کنند. اما فارغ از نوع سؤال که سرشار از پیشداوری است، باید به آثار مثبت و منفی هر تصمیمی در دوره زمانی خود واقف بود و سپس راجع به درستی یا نادرستی آن قضاوت کرد.
سخنگوی دولت با بیان اینکه اطلاق لفظ «عدهای خاص» به کسانی که طبق ضوابط قصد واردات را دارند، بیمفهوم دانست و با تأکید بر اینکه این ارز، همچون کوپن در دوران جنگ، باید براساس شرایط خاص خود سنجیده و بررسی شود، گفت: با آغاز جنگ اقتصادی امریکا، تداوم سیاست ارزی شرایط عادی و ثبات، به صلاح مردم نبود و نمیشد سفره مردم را تابع نوسانات پرالتهاب نرخ ارز کرد و باید کالاهای اساسی از افزایش نرخ ارز و تغییرات روزانه، مصون نگهداشته میشد.
او با بیان اینکه برای مقابله با سوءاستفاده از ارز، فهرست همه واردکنندگانی که ارز ترجیحی استفاده میکنند در سایت بانک مرکزی، در معرض اطلاع عموم قرار گرفت و وزارت صمت و جهاد کشاورزی، همه نظارتهای لازم را اعمال کردند، اضافه کرد: هر کس هم از هر سوءاستفادهای مطلع شود، وظیفه دارد دستگاههای نظارتی را مطلع کرده و دستگاه قضایی نیز با افراد سوءاستفاده کننده، برخورد کند. سخنگوی دولت با بیان اینکه در طول این سه سال، با توجه به محدودیتهای ارزی و ملاحظات بازار، بتدریج برخی کالاها مثل چای، برنج و لاستیک از این لیست خارج شدند که آثار آن در قیمتها ظاهر شده است، اضافه کرد: امروز هم با محاسبات بانک مرکزی، اگر ارز ترجیحی برای روغن و خوراک دام برداشته شود، آثار فاحشی بر قیمت مرغ و گوشت و روغن خواهد داشت و بار تورمی شدیدی بر دیگر کالاها وارد خواهد کرد. بنابراین سیاست قطعی دولت این است که نرخ ارز کالاهای اساسی به یکباره و فعلاً، تغییر نکند و دولت، به هیچ وجه افزایش قیمت این کالاها و تحمیل فشار بیشتر تورمی بر مردم را نخواهد پذیرفت.
ربیعی با بیان اینکه سیاست دولت، حذف تدریجی ارز همراه با تصمیمات و سیاستگذاری تجاری و گمرکی و تعرفهای بوده است تا از افزایش جهشوار قیمتها جلوگیری شود، گفت: مثل هر سیاست درست دیگر، امکان تخلف یا اجرای ناقص وجود دارد که باید با جدیت، به آن پرداخت ولی قطعاً، راه و چاره کار، پناه بردن به سیاست غلط و فشار به معیشت مردم، نیست.
پاسخ رهبری به نامه جهانگیری
سخنگوی دولت گفت: نامه معاون اول رئیسجمهوری به رهبر معظم انقلاب هم به موضوع ارز و هم کلیات بودجه اختصاص داشت و پاسخ ایشان زمینه همکاریهای خوبی را فراهم کرد. ربیعی در پاسخ به پرسشهای خبرنگاران مبنی بر اینکه آقای جهانگیری، پاسخ رهبری به نامهشان خطاب به رئیس مجلس را درباره بودجه عنوان کردند و برخی نمایندگان این نامه را مربوط به بحث ارز ۴۲۰۰ تومانی میدانستند، کدام درست است، گفت: طبق گفته آقای جهانگیری در این نامه به موضوعات مختلف اشاره شده است. برای مثال با اشاره به تغییراتی که کمیسیون تلفیق در لایحه بودجه ۱۴۰۰ ایجاد کرده، تأکید شده است این تغییرات به معیشت مردم لطمه نزند. وی با بیان اینکه در این نامه بحث کلی درباره تغییرات اعمال شده مطرح شده بود، گفت: آقای جهانگیری درباره نرخ ارز هم اعلام کرده بود که دولت موافق و معتقد به تکنرخی بودن ارز در این شرایط نیست تا با یک برنامهریزی به سمت چنین تصمیمی برویم. سخنگوی دولت اظهار داشت: تکنرخی بودن ارز در شرایط فعلی هم جزو نامه بوده و گفته شده بود که حذف آن موجب کمبود کالا و تورم و گرانی و تأثیر بر افزایش سایر قیمتها میشود. خوشبختانه پاسخی هم که داده شده این بود که توجه جدی به این مسأله شود و این پاسخ زمینه همکاریهای خوبی را هم فراهم کرده است.
سخنگوی دولت درباره برجام نیز در پاسخ به اینکه دولت غیر از مصوبه مجلس چه تصمیمات دیگری برای تحت فشار قراردادن امریکا دارد، گفت: معتقدیم اختلاف جاری درباره برجام باید به روش دیپلماتیک حل شود.او با بیان اینکه هر نوع اقدام ضروری و مقتضی دیگر نیز ذیل تصمیمات کلان درباره برجام در شورای عالی امنیت ملی و با در نظر گرفتن همه ابعاد منافع و مصالح ملی اتخاذ خواهد شد و دولت آن را دنبال خواهد کرد، گفت: پیام رهبر معظم انقلاب کاملاً روشن بود یعنی رفع کامل تحریمها و بازگشت ما به همه تعهدات برجامی خودمان است. قطعاً این آن چیزی است که به طور مشخص حرف و سخن ایرانی و ملت ایران است که چارچوبهای ما را مشخص میکند.

رئیسی بهجز قوه قضائیه به مسأله دیگری فکر نمیکند
پرونده عیسی شریفی هنوز در دیوان عالی کشور است
گروه سیاسی/ هرچند برخی گمانه زنیها حکایت از حضور سید ابراهیم رئیسی در انتخابات ریاست جمهوری 1400 دارد اما سخنگوی دستگاه قضا احتمال کاندیداتوری او را رد میکند. غلامحسین اسماعیلی دیروز در نشست خبری خود در پاسخ به سؤالی در مورد تصمیم رئیس قوه قضائیه برای حضور در انتخابات، به اقدامات مثبت او در دستگاه قضا اشاره کرد و گفت: انجام خدمات در قوه قضائیه و در دوره تحول از آغازین روزهای مسئولیت آیتالله رئیسی کاملاً موفقیتآمیز بوده است. ایشان با برنامه تحول و جامع مسئولیت قوه قضائیه را قبول کردند و روند اقدامات ایشان مشخص و منطقی و به دور از کار تبلیغاتی بوده است. او به دیدار رئیسی با دانشجویان هم اشاره کرد و گفت: «در آن دیدار همین سؤال را از ایشان پرسیدند و ایشان پاسخ دادند که من به جز قوه قضائیه به مسأله دیگری فکر نمیکنم». اسماعیلی ادامه داد: ما هم شاهد هستیم ایشان بهصورت شبانه روزی تمام توان و انرژی خود را مصروف قوه قضائیه میکنند و تا امروز نه ایشان نظر دیگری داشتند و نه ما رویکرد دیگری را مشاهده کردیم.
بررسی توهین به مقامات، شاکی خصوصی میخواهد
سخنگوی قوه قضائیه در ادامه این نشست خبری در پاسخ به سؤالی در ارتباط با توهین به رئیسجمهوری در راهپیمایی ۲۲ بهمن امسال در اصفهان گفت: توهین و اهانت را خلاف قانون و اخلاق میدانیم. در این موضوع دادستان اصفهان بلافاصله بعد از این حادثه طی نامهای به اداره کل اطلاعات استان اعلام کردند مقصرین و مسببین و افرادی که در این اقدام نقش داشتند شناسایی کنند و به مراجع قضایی معرفی کنند. دادستان تا جایی که ضوابط قانونی اجازه دهد رأساً پیگیری خواهد کرد. او به تغییرات قانون در این زمینه هم اشاره کرد و گفت: اتفاقی در پایان دوره قبلی مجلس شورای اسلامی افتاد و با اصلاح قانون موسوم به کاهش مجازات حبس تغییراتی در قانون پیشبینی شد از جمله اینکه اهانت به مقامات جزو جرایم قابل گذشت و نیازمند شکایت شاکی خصوصی است.
بهگزارش ایسنا اسماعیلی در پاسخ به سؤالی در رابطه با صدورحکم نهایی پرونده هفت تپه و اعلام نتیجه نهایی این پرونده گفت: دو پرونده در رابطه با هفت تپه در قوه قضائیه داریم که یک مورد پرونده کیفری مدیرعامل این شرکت است که جلسات دادرسی متعددی در این رابطه برگزار و موضوع به کارشناسی واصل شده است و پس از اعلام نتیجه دادرسیها ادامه خواهد داشت. بخش دیگر پرونده حقوقی است که در این پرونده جلسات دادگاه برگزار شده و بزودی رأی صادر و ابلاغ خواهد شد.
قضات تسلیم فشارها نمیشوند
وی در پاسخ به سؤالی مبنی اینکه برای صدور حکم در مورد اتهامات رئیس سابق سازمان خصوصیسازی فشارهایی صورت گرفته گفت: در این پرونده هیچگونه فشاری نبوده است. قضات ما اگر هم فشاری باشد تسلیم نمیشوند. نتیجه و حکم نهایی دادرسی بهترین پاسخ برای این مسائل است. این پرونده در موقع خودش به دادگاه ارسال شده و دادگاه حکم مقتضی را صادر کرده است. هم اکنون هم پرونده در دیوان عالی کشور در حال رسیدگی است. اسماعیلی در خصوص سرنوشت پرونده عیسی شریفی قائم مقام محمدباقر قالیباف در زمان شهرداری تهران که بیش از یک ماه بنا به درخواست فرجام خواهی متهم در دیوان عالی کشور است هم گفت: این پرونده کماکان در دیوان عالی است و هنوز رأی صادر نشده است. انشاءالله اگر دیوان عالی رأی صادر کند نتایج آن اعلام خواهد شد.
اسماعیلی در پاسخ به سؤالی در ارتباط با دستگیریهای اخیر برخی شهرداران و اعضای شوراهای شهر گفت: در مقایسه با سایر بخشهای حاکمیتی آمار تخلفات در حوزه شوراها بیش از نصاب مورد توقع و انتظار بوده است. در حلقه پیرامونی شهر تهران در لواسان تعدادی از اعضای شورای شهر و شهرداران مرتکب اختلاس شده بودند که برای پرونده آنان کیفرخواست صادر شده است. در یکی از شهرهای حاشیهای تهران ۲۳ نفر دستگیر شدند و تحت تعقیب قرار گرفتند و در یکی دیگر از شهرهای حاشیهای تهران به جز یک نفر باقی اعضای شورا بازداشت شدند.
شکایت از عنابستانی ثبت شده است
اسماعیلی در پاسخ به سؤالی درباره برخورد علی اصغر عنابستانی نماینده سبزوار با سرباز راهور گفت: این شکایت ثبت شده است و فرایند دادسرایی آن در حال انجام است.
وی در پاسخ به سؤالی درباره آخرین وضعیت پرونده گروه عظام خودرو و عباس ایروانی متهم ردیف اول آن، گفت: بخش کیفری رسیدگی شده است. تدبیر قوه قضائیه در این پروندهها این است که اموال به بیتالمال و بانکها بازگردد و همچنین تولید با حکم متوقف نشود و در مرحله بعد هم اجرای سیاست کیفری است. بعد از فرایند دادرسی اقدامات مجدانهای برای تسویه بدهیهای این شخص درحال پیگیری است و امیدواریم بدهیها رفع شود و واحدهای تولیدی دچار مشکل نشوند. اسماعیلی گفت که مجازات کیفری این فرد اجرا خواهد شد.
سه حکم اعدام برای اراذل و اوباش
اسماعیلی در پاسخ به سؤالی درباره برخورد با اراذل و اوباش و اقدامات قوه قضائیه در این زمینه گفت: بارها اعلام کردیم که تأمین امنیت برای شهروندان وظیفه حاکمیت بوده و اقدامات علیه امنیت و آسایش شهروندان خط قرمز قوه قضائیه است و برنمیتابد افرادی با عناوین مختلف بخواهند امنیت شهروندان را به مخاطره بیندازند. تأکید شده است ناجا در برخورد با اراذل و اوباش سرعت داشته باشد و در این قبیل پروندهها احکام قاطعی صادر شود. در چند مورد شاهد بودیم که گروهکهای ضد انقلاب برای اقدامات خود متوسل به اراذل و اوباش میشوند و با توجه به این قبیل حساسیتها گفتهایم پروندهها با جدیت رسیدگی شوند.
وی افزود: اخیراً در سه مورد پرونده؛ فردی در یکی از مناطق با قمه به چند نفر حمله کرده بود، از سوی دادگاه حکم اعدام گرفته است و همچنین فردی که با همکاری گروهک منافقین اقدامات خرابکارانه انجام داده بود، حکم اعدام گرفت و فردی دیگر که سرقتهای مختلف انجام داده بود، به اعدام محکوم شد، اما احکام هنوز قطعی نیستند. در موردی دیگر سه نفر از اراذل و اوباش به تحریک گروه ضد انقلاب وارد ساختمان دولتی شده بودند و قصد تخریب داشتند که به مجازات ۸ و ۱۰ سال حبس محکوم شدند.
بررسی توهین به مقامات، شاکی خصوصی میخواهد
سخنگوی قوه قضائیه در ادامه این نشست خبری در پاسخ به سؤالی در ارتباط با توهین به رئیسجمهوری در راهپیمایی ۲۲ بهمن امسال در اصفهان گفت: توهین و اهانت را خلاف قانون و اخلاق میدانیم. در این موضوع دادستان اصفهان بلافاصله بعد از این حادثه طی نامهای به اداره کل اطلاعات استان اعلام کردند مقصرین و مسببین و افرادی که در این اقدام نقش داشتند شناسایی کنند و به مراجع قضایی معرفی کنند. دادستان تا جایی که ضوابط قانونی اجازه دهد رأساً پیگیری خواهد کرد. او به تغییرات قانون در این زمینه هم اشاره کرد و گفت: اتفاقی در پایان دوره قبلی مجلس شورای اسلامی افتاد و با اصلاح قانون موسوم به کاهش مجازات حبس تغییراتی در قانون پیشبینی شد از جمله اینکه اهانت به مقامات جزو جرایم قابل گذشت و نیازمند شکایت شاکی خصوصی است.
بهگزارش ایسنا اسماعیلی در پاسخ به سؤالی در رابطه با صدورحکم نهایی پرونده هفت تپه و اعلام نتیجه نهایی این پرونده گفت: دو پرونده در رابطه با هفت تپه در قوه قضائیه داریم که یک مورد پرونده کیفری مدیرعامل این شرکت است که جلسات دادرسی متعددی در این رابطه برگزار و موضوع به کارشناسی واصل شده است و پس از اعلام نتیجه دادرسیها ادامه خواهد داشت. بخش دیگر پرونده حقوقی است که در این پرونده جلسات دادگاه برگزار شده و بزودی رأی صادر و ابلاغ خواهد شد.
قضات تسلیم فشارها نمیشوند
وی در پاسخ به سؤالی مبنی اینکه برای صدور حکم در مورد اتهامات رئیس سابق سازمان خصوصیسازی فشارهایی صورت گرفته گفت: در این پرونده هیچگونه فشاری نبوده است. قضات ما اگر هم فشاری باشد تسلیم نمیشوند. نتیجه و حکم نهایی دادرسی بهترین پاسخ برای این مسائل است. این پرونده در موقع خودش به دادگاه ارسال شده و دادگاه حکم مقتضی را صادر کرده است. هم اکنون هم پرونده در دیوان عالی کشور در حال رسیدگی است. اسماعیلی در خصوص سرنوشت پرونده عیسی شریفی قائم مقام محمدباقر قالیباف در زمان شهرداری تهران که بیش از یک ماه بنا به درخواست فرجام خواهی متهم در دیوان عالی کشور است هم گفت: این پرونده کماکان در دیوان عالی است و هنوز رأی صادر نشده است. انشاءالله اگر دیوان عالی رأی صادر کند نتایج آن اعلام خواهد شد.
اسماعیلی در پاسخ به سؤالی در ارتباط با دستگیریهای اخیر برخی شهرداران و اعضای شوراهای شهر گفت: در مقایسه با سایر بخشهای حاکمیتی آمار تخلفات در حوزه شوراها بیش از نصاب مورد توقع و انتظار بوده است. در حلقه پیرامونی شهر تهران در لواسان تعدادی از اعضای شورای شهر و شهرداران مرتکب اختلاس شده بودند که برای پرونده آنان کیفرخواست صادر شده است. در یکی از شهرهای حاشیهای تهران ۲۳ نفر دستگیر شدند و تحت تعقیب قرار گرفتند و در یکی دیگر از شهرهای حاشیهای تهران به جز یک نفر باقی اعضای شورا بازداشت شدند.
شکایت از عنابستانی ثبت شده است
اسماعیلی در پاسخ به سؤالی درباره برخورد علی اصغر عنابستانی نماینده سبزوار با سرباز راهور گفت: این شکایت ثبت شده است و فرایند دادسرایی آن در حال انجام است.
وی در پاسخ به سؤالی درباره آخرین وضعیت پرونده گروه عظام خودرو و عباس ایروانی متهم ردیف اول آن، گفت: بخش کیفری رسیدگی شده است. تدبیر قوه قضائیه در این پروندهها این است که اموال به بیتالمال و بانکها بازگردد و همچنین تولید با حکم متوقف نشود و در مرحله بعد هم اجرای سیاست کیفری است. بعد از فرایند دادرسی اقدامات مجدانهای برای تسویه بدهیهای این شخص درحال پیگیری است و امیدواریم بدهیها رفع شود و واحدهای تولیدی دچار مشکل نشوند. اسماعیلی گفت که مجازات کیفری این فرد اجرا خواهد شد.
سه حکم اعدام برای اراذل و اوباش
اسماعیلی در پاسخ به سؤالی درباره برخورد با اراذل و اوباش و اقدامات قوه قضائیه در این زمینه گفت: بارها اعلام کردیم که تأمین امنیت برای شهروندان وظیفه حاکمیت بوده و اقدامات علیه امنیت و آسایش شهروندان خط قرمز قوه قضائیه است و برنمیتابد افرادی با عناوین مختلف بخواهند امنیت شهروندان را به مخاطره بیندازند. تأکید شده است ناجا در برخورد با اراذل و اوباش سرعت داشته باشد و در این قبیل پروندهها احکام قاطعی صادر شود. در چند مورد شاهد بودیم که گروهکهای ضد انقلاب برای اقدامات خود متوسل به اراذل و اوباش میشوند و با توجه به این قبیل حساسیتها گفتهایم پروندهها با جدیت رسیدگی شوند.
وی افزود: اخیراً در سه مورد پرونده؛ فردی در یکی از مناطق با قمه به چند نفر حمله کرده بود، از سوی دادگاه حکم اعدام گرفته است و همچنین فردی که با همکاری گروهک منافقین اقدامات خرابکارانه انجام داده بود، حکم اعدام گرفت و فردی دیگر که سرقتهای مختلف انجام داده بود، به اعدام محکوم شد، اما احکام هنوز قطعی نیستند. در موردی دیگر سه نفر از اراذل و اوباش به تحریک گروه ضد انقلاب وارد ساختمان دولتی شده بودند و قصد تخریب داشتند که به مجازات ۸ و ۱۰ سال حبس محکوم شدند.

دوستانه غمانگیز
گروه ورزشی / ستارههای سابق باز هم دور هم جمع شدند. بازیکنانی که در سالهایی نه چندان دور در ورزشگاهها بشدت تشویق میشدند و کنار هم قرار گرفتن ستارههایی که خالق بخش قابل توجهی از خاطرات ما هستند، از بازی دیروز یک بازی کاملاً نوستالژیک ساخته بود. آنها حالا به یاد دو دوست تازه درگذشتهشان مهرداد میناوند و علی انصاریان دور هم جمع شده بودند. کمتر تصور میکردیم که علی دایی و علی کریمی، علی پروین و امیر قلعهنویی، کریم باقری و پژمان جمشیدی، خداداد عزیزی و یحیی گلمحمدی در یک قاب و در یک زمین کنار هم باشند اما عشق به انصاریان و میناوند باعث شد تا دیدار دوستها دوباره تازه شود و حتی در این میان تکل جادوگر روی پای شهریار هم زیبا و دیدنی به نظر میرسید. تیمهای منتخب سرخابی و تیم ملی فوتبال 98 در حالی در یک دیدار نمادین از ساعت 17:15 دیروز در ورزشگاه آزادی تهران به مصاف هم رفتند که این مسابقه 3-2 به سود تیم منتخب سرخابی به پایان رسید. در این دیدار که طبق توافقات صورت گرفته دو تیم، با تعویضهای آزاد و در دو زمان 40 دقیقهای برگزار شد، علی کریمی، جواد کاظمیان و بهنام ابوالقاسم پور برای تیم منتخب سرخابی گل زدند و رسول خطیبی و خداداد عزیزی نیز گلهای تیم منتخب ۹۸ را به ثمر رساندند. همچنین برای رعایت شیوهنامههای بهداشتی قرار است کلیه اعضای دو تیم همراه با کادر پزشکی، کادر تدارکات و اطرافیان تیم، فردا در رستوران اپیکور شهرک غرب حاضر شده و تست پی سی آر انجام دهند که این تست جدیدترین تست موجود در عرصه پزشکی است و پاسخ تستها بلافاصله ارائه خواهد شد.

هیچ تکانهای به بازار کالا و قیمتها وارد نکردیم
گروه اقتصادی / نمایندگان مجلس شورای اسلامی روز گذشته با ۲۱۱ رأی موافق با کلیات اصلاحی لایحه بودجه ۱۴۰۰ کل کشور موافقت کردند و بالاخره بررسی و تصویب سند دخل و خرج سال آینده دولت در دستور کار مجلسیها قرار گرفت. لایحه بودجهای که نخستین بار در ۱۲ آذرماه ۱۳۹۹ سه روز زودتر از موعد مقرر تقدیم مجلس شد، اما 2 ماه در کمیسیون تلفیق مجلس چکش کاری شد و با وجود آن، بازهم در جلسه علنی ۱۴ بهمن ماه رأی نیاورد. دولت مجدداً این کلیات را با اصلاحات مد نظر نمایندگان در روز دوشنبه هفته جاری به مجلس تقدیم کرد و روز گذشته از ۲۵۲ نماینده حاضر فقط 28 رأی مخالف و ۶ رأی ممتنع به لایحه اصلاحی بودجه ۱۴۰۰ داده شد.
موافقان لایحه اصلاحی بودجه۱۴۰۰ در جریان تصویب این لایحه عنوان کردند که دولت در اصلاح کلیات بودجه دغدغههای مجلس را در نظر گرفته و با اصلاحاتی مانند کاهش ۴۰ هزار میلیارد تومانی در بخش هزینهای، واقعی کردن درآمدهای مالیاتی و افزایش آن، شفافسازی و کاهش وابستگی به نفت و کاهش ۳۶ هزار میلیارد تومانی برداشت از صندوق توسعه ملی، بخش قابل توجهی از دغدغه نمایندگان را رفع کرده است. با این حال، رئیس مجلس شورای اسلامی اعلام کرده که نمایندگان و کمیسیونها برای ارائه پیشنهادها در این باره ۴۸ ساعت فرصت دارند.
کاهش ۳۵ هزار میلیارد تومانی در انتشار اوراق
رئیس سازمان برنامه و بودجه در جلسه علنی روز سهشنبه و در جریان بررسی لایحه اصلاحی بودجه ۱۴۰۰، بیان کرد: تأکید بر آن بود که 53 هزار میلیارد تومان را از اوراق تأمین کنیم اما چون نظر نمایندگان بر استفاده اوراق در شرایط اضطراری بود، آن را به حداقل رساندیم. یعنی به هیچ وجه 53 هزار میلیارد تومان اوراق منتشر نکردیم و حتی 35 هزار میلیارد تومان از حجم فروش اوراق را تقلیل دادیم یعنی برای کاهش هزینهها علاوه بر اینکه به سمت اوراق نرفتیم، حتی استفاده از آن را تقلیل دادیم.
بهگزارش ایلنا، محمدباقر نوبخت اظهار داشت: با توجه به رأیی که به کلیات بودجه داده شد، باید اصلاحات آن انجام میشد که دولت نیز از آن استقبال کرد و حداقل در 15 مورد اصلاحیه را انجام دادیم.
وی ادامه داد: با توجه به تأکید و لحاظ کردن نظرات رهبر معظم انقلاب در لایحه بودجه و چون فرصت داشتیم منویات رهبری را در این مورد اعمال کنیم. از همین روی حداقل 40 هزار میلیارد تومان از سقف منابع لایحه بودجه تقلیل پیدا کرد. همزمان نظر ایشان در مورد تبصره 4 یعنی تقویت قوه دفاعی، تخصیص اعتبار برای احداث فاضلاب شهر اهواز، آبخوانداری و شرکتهای دانشبنیان اعمال شد تا در صدر جداول باشد و از منابع صندوق توسعه ملی استفاده نشود که آن را لحاظ کردیم.
رئیس سازمان برنامه و بودجه تصریح کرد: بنابراین در راستای این موضوع 53 هزار میلیارد تومان مصارف را برای تبصره 4 افزایش دادیم اما 40 هزار میلیارد تومان آن از محل صرفهجویی در سایر هزینهها شد.
نوبخت با بیان اینکه 49 هزار میلیارد تومان از مالیات بر گمرک درآمد ما افزایش یافت افزود: نه تنها فروش نفت افزایش نیافت بلکه اوراق را نیز تقلیل دادیم و منابع درآمدی را افزایش دادیم.
وی با بیان اینکه برخی نگران منفی بودن تراز عملیاتی بودهاند گفت: با صرفهجوییهای انجام شده 34 هزار میلیارد تومان کسری تراز عملیاتی جبران شد.
وی خاطرنشان کرد: هر آنچه را که مجلس در بودجه مدنظر داشت ما در راستای تأمین آن اقدام کردیم به عبارت دیگر 40 هزار میلیارد تومان هزینهها را کاهش داده و با افزایش منابع تراز را اصلاح کردیم.
در شش ماه ابتدایی سال ارز ترجیحی حفظ میشود
نوبخت با بیان اینکه به هیچ وجه تکانهای به بازار کالا و قیمتها وارد نکردیم خاطرنشان کرد: توافق شد که در شش ماه ابتدایی سال ارز ترجیحی حفظ شود و در راستای تأمین نظر نمایندگان بستر یکسانسازی نرخ ارز آماده شود که اگر این اقدام صورت گیرد قیمتها تغییر نکند.
وی با بیان اینکه ما در هدف مشترک با مجلس در راستای جلوگیری از افزایش قیمتها و تورم اقدام میکنیم یادآور شد: تلاش دولت این است که تا جایی که امکان دارد از افزایش قیمتها جلوگیری کند.
تلاش دولت برای جبران کاهش قدرت خرید
وی با اشاره به اینکه جبران کاهش قدرت خرید کارکنان نیز در دستور کار ما بوده است گفت: غیر از افزایش 25 درصدی حقوق بازنشستگان و کارکنان و پاداشی که برای کارکنانی که امسال و سال آینده بازنشسته میشوند در بودجه لحاظ کردیم به بازنشستگان این نوید را میدهیم همسانسازی حقوق با شاغلین در سال 1400 نیز ادامه دارد.
نوبخت همچنین با اشاره به همسانسازی حقوق بازنشستگان تأمین اجتماعی خاطرنشان کرد: برای همسانسازی حقوق بازنشستگان تأمین اجتماعی در مرحله دوم نیز اعتبار به قدر کافی در اصلاحیه بودجه دیده شده و با همکاری سازمان تأمین اجتماعی و وزیر رفاه در گام دوم نسبت به همسانسازی حقوق بازنشستگان اقدام میکنیم.
وی با اشاره به سفر به کردستان و دیدار با معلولین این استان تصریح کرد: در این سفر این فرصت فراهم شد که قانون حمایت از معلولین را در بودجه تقویت کنیم که مشکلی برای این قشر از جامعه به وجود نیاید.
وی با اشاره به اصلاحیه مدنظر رهبر معظم انقلاب با حضور اعضای شورای عالی اقتصاد گفت: طبق نظر رهبری نظام تأمین اجتماعی باید طراحی شود که بر این اساس نظام جامع و فراگیر منابع مالی دیده شده و اعضای هیأت علمی دانشگاههای علوم که علاقهمند به همسانسازی با حقوق علوم پزشکی بودند در اصلاحیه بودجه لحاظ شده است.
نوبخت تأکید کرد: گرچه مقداری زمان در اصلاحیه بودجه از دست رفت اما آثار مثبت آن باعث میشود در وفاق بین نمایندگان مجلس و دولت بتوانیم سال 1400 را بخوبی آغاز کنیم و کشور را از بدخواهی دشمنان نظام و امریکا نسبت به مردم مصون کنیم. همچنین به گونهای عمل کنیم که آستانه تحمل مردم همان گونه که تاکنون موفق بودیم پایین نیاید. وی در خاتمه ابراز امیدواری کرد که این جلوهای از همکاری دولت و مجلس در بودجه متعین شود.
در همین راستا سخنگوی دولت در نشست خبری روز گذشته به نامه رهبر انقلاب در پاسخ به معاون اول رئیس جمهوری و خطاب به رئیس مجلس اشاره و عنوان کرد: طبق گفته آقای جهانگیری در این نامه به موضوعات مختلف اشاره شده است. برای مثال با اشاره به تغییراتی که کمیسیون تلفیق در لایحه بودجه ۱۴۰۰ ایجاد کرده، تأکید شده است این تغییرات به معیشت مردم لطمه نزند. یک بحث کلی در مجموع تغییرات صورت گرفته بود.
علی ربیعی با بیان اینکه در این نامه بحث کلی درباره تغییرات اعمال شده مطرح شده بود، گفت: آقای جهانگیری درباره نرخ ارز هم اعلام کرده بود که موافق و معتقد به تک نرخی بودن ارز در این شرایط نیستند تا با یک برنامهریزی بهسمت چنین تصمیمی برویم. تک نرخی بودن ارز در شرایط فعلی هم جزو نامه بوده و گفته شده بود که موجب کمبود کالا و تورم و گرانی و تأثیر بر افزایش سایر قیمتها میشود. خوشبختانه پاسخی هم که داده شده این بود که توجه جدی به این مسأله شود و این پاسخ زمینه همکاریهای خوبی را هم فراهم کرده است.
پیشبینی ۱۹۹ هزار میلیارد تومانی درآمدهای نفتی
آنطور که ربیعی میگوید، در لایحه اصلاحی بودجه در خصوص قیمت ارز همان ۴۲۰۰ و ۱۱۵۰۰ تومان منظور شده است و به دولت اجازه داده شده طی ۶ ماه ابتدای سال در خصوص تعدیل نرخ تغییر ارز و نیز بهبود معیشت مردم برنامهریزی لازم را صورت دهد. در خصوص مالیات نیز ۲۵ هزار میلیارد تومان منظور شده است که این عدد بیشتر از لایحه اولیه است و در عوض از میزان انتشار اوراق مالی اسلامی که مورد نقد نمایندگان بود کاسته شده است. همچنین بودجه در سقف کل ۸۵۴.۶ هزار میلیارد تومان قرار گرفته که از ۲۶۲.۶ واگذاری داراییهای مالی و ۲۲۵.۱ واگذاری داراییهای سرمایهای و ۳۶۶.۹ سایر درآمدهاست و به اندازه ۴۰ هزار میلیارد تومان صرفهجویی لحاظ شده است.
در این لایحه واگذاری سرمایهای تغییری نکرده و واگذاری دارایی مالی نفت ۳.۵ هزار میلیارد تومان کسر شده است. در خصوص فروش نفت همان ۲.۳ میلیون بشکه در روز و درآمد نفتی ۱۹۹ هزار میلیارد تومان است. انتشار اوراق اسلامی کاهش و اعتبارات عمرانی افزایش یافته است.حالا باید منتظر ماند و دید که مصوبات مجلس در ادامه بررسیهای این سند و جزئیات بودجه 1400 چه خواهد شد.
عطف به گزارش
موافقان و منتقدان بودجه
موافقان:
مهرداد گودرزوند چگینی نماینده رودبار در مجلس شورای اسلامی: دولت دغدغههای مجلس در اصلاحیه لایحه بودجه را درنظر گرفته است. میتوان با تصویب کلیات لایحه برای تعادل مدیریت کشور گام برداریم.
محسن زنگنه عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس: اقدام مجلس در رد کلیات بودجه کارشناسی بود و ارجاع این لایحه به دولت هم منطقی بوده است. امروز دولت بسیاری از دغدغههای مجلس را مرتفع کرده است بهطوری که دولت قیمت فروش نفت را بشکهای ۵۰ دلار منطقی کرده و بیانضباطی در نرخ ارز را ساماندهی کرده است.
احمد امیرآبادی فراهانی نماینده مردم قم در مجلس شورای اسلامی: دولت تغییرات خوبی در لایحه انجام داده است بهطوری که بر اساس تدابیر رهبر انقلاب است. دولت در لایحه اصلاحی مالیاتها را حدود ۲۵ هزار میلیارد تومان افزایش داده است. همچنین انتشار اوراق اسلامی کاهش و اعتبارات عمرانی افزایش یافته است.
شمسالدین حسینی نماینده تنکابن در مجلس شورای اسلامی: بودجه مهمترین سند حکمرانی کشور است و برداشت این است که دولت به رویه قانون تمکین کرده است و این را به فال نیک میگیریم.
سید کاظم دلخوش نماینده صومعهسرا در مجلس شورای اسلامی: نمیتوانیم کشور را بدون بودجه بگذاریم، بخش هزینهای و پروژههای عمرانی و مردم از بلاتکلیفی بودجه آسیب میبینند. با توجه به شرایط سخت اقتصادی کشور نمیتوان بودجه را به شکل سه دوازدهم تصویب کرد. دولت اصلاحات مورد نظر را انجام داده و ما راهی جز اصلاح و تصویب کلیات نداریم.
محمد صفری نماینده رودسر و املش در مجلس شورای اسلامی: نباید با لایحه بودجه سیاسی برخورد کنیم و انتخابات را پیش روی خود داریم از مجلس تقاضا داریم که اصلاحیهها را در کمیسیون تلفیق مورد بررسی قرار دهد و با توجه به شرایط داخلی و خارجی کشور در تصویب این لایحه جدیت نشان دهد.
علی بابایی کارنامه نماینده ساری در مجلس شورای اسلامی: دولت میزان فروش نفت را واقعی کرده است و صرفهجویی در جداول را پذیرفته است. همچنین برای حقوق و دستمزد چارچوب و سقف مناسبی در نظر گرفته است.
مخالفان
مالک شریعتی عضو کمیسیون تلفیق بودجه سال ۱۴۰۰: دولت اصلاحات اساسی همچون اصلاح ضابطههای شرکتهای دولتی، کاهش هزینههای بسیار در بخش مصارف و کاهش جدی اوراق مالی در لایحه بودجه سال ۱۴۰۰ اعمال نکرده است. به غیر از اعمال نامه رهبری و حذف چند تبصره و جداولی - که متناسب با همین موضوع بود - و کمی هم افزایش درآمدهای مالیاتی، اصلاحات اساسی دیگری همچون اصلاح ضابطههای شرکتهای دولتی، کاهش هزینههای بسیار در بخش مصارف و کاهش جدی اوراق مالی صورت نگرفته است. کمیسیون تلفیق اصلاحات لازم بر لایحه را باید اعمال کند.
علیرضا سلیمی عضو هیأت رئیسه مجلس شورای اسلامی: لایحه بودجه اصلاح شده توسط دولت همچنان نمیتواند پاسخگوی مسائل بودجهای کشور باشد لذا حتماً باید در تلفیق چکش کاری شود. متأسفانه موضوعات مهمی همچون حمایت از معیشت مردم و رفع تبعیض در بودجه همچنان لحاظ نشدهاند. مجلس توقع اصلاح ساختاری بودجه را از دولت داشت. متأسفانه تغییر چندانی در ساختار لایحه اصلاح شدهای -که به مجلس تقدیم کرد- دیده نمیشود.
موافقان لایحه اصلاحی بودجه۱۴۰۰ در جریان تصویب این لایحه عنوان کردند که دولت در اصلاح کلیات بودجه دغدغههای مجلس را در نظر گرفته و با اصلاحاتی مانند کاهش ۴۰ هزار میلیارد تومانی در بخش هزینهای، واقعی کردن درآمدهای مالیاتی و افزایش آن، شفافسازی و کاهش وابستگی به نفت و کاهش ۳۶ هزار میلیارد تومانی برداشت از صندوق توسعه ملی، بخش قابل توجهی از دغدغه نمایندگان را رفع کرده است. با این حال، رئیس مجلس شورای اسلامی اعلام کرده که نمایندگان و کمیسیونها برای ارائه پیشنهادها در این باره ۴۸ ساعت فرصت دارند.
کاهش ۳۵ هزار میلیارد تومانی در انتشار اوراق
رئیس سازمان برنامه و بودجه در جلسه علنی روز سهشنبه و در جریان بررسی لایحه اصلاحی بودجه ۱۴۰۰، بیان کرد: تأکید بر آن بود که 53 هزار میلیارد تومان را از اوراق تأمین کنیم اما چون نظر نمایندگان بر استفاده اوراق در شرایط اضطراری بود، آن را به حداقل رساندیم. یعنی به هیچ وجه 53 هزار میلیارد تومان اوراق منتشر نکردیم و حتی 35 هزار میلیارد تومان از حجم فروش اوراق را تقلیل دادیم یعنی برای کاهش هزینهها علاوه بر اینکه به سمت اوراق نرفتیم، حتی استفاده از آن را تقلیل دادیم.
بهگزارش ایلنا، محمدباقر نوبخت اظهار داشت: با توجه به رأیی که به کلیات بودجه داده شد، باید اصلاحات آن انجام میشد که دولت نیز از آن استقبال کرد و حداقل در 15 مورد اصلاحیه را انجام دادیم.
وی ادامه داد: با توجه به تأکید و لحاظ کردن نظرات رهبر معظم انقلاب در لایحه بودجه و چون فرصت داشتیم منویات رهبری را در این مورد اعمال کنیم. از همین روی حداقل 40 هزار میلیارد تومان از سقف منابع لایحه بودجه تقلیل پیدا کرد. همزمان نظر ایشان در مورد تبصره 4 یعنی تقویت قوه دفاعی، تخصیص اعتبار برای احداث فاضلاب شهر اهواز، آبخوانداری و شرکتهای دانشبنیان اعمال شد تا در صدر جداول باشد و از منابع صندوق توسعه ملی استفاده نشود که آن را لحاظ کردیم.
رئیس سازمان برنامه و بودجه تصریح کرد: بنابراین در راستای این موضوع 53 هزار میلیارد تومان مصارف را برای تبصره 4 افزایش دادیم اما 40 هزار میلیارد تومان آن از محل صرفهجویی در سایر هزینهها شد.
نوبخت با بیان اینکه 49 هزار میلیارد تومان از مالیات بر گمرک درآمد ما افزایش یافت افزود: نه تنها فروش نفت افزایش نیافت بلکه اوراق را نیز تقلیل دادیم و منابع درآمدی را افزایش دادیم.
وی با بیان اینکه برخی نگران منفی بودن تراز عملیاتی بودهاند گفت: با صرفهجوییهای انجام شده 34 هزار میلیارد تومان کسری تراز عملیاتی جبران شد.
وی خاطرنشان کرد: هر آنچه را که مجلس در بودجه مدنظر داشت ما در راستای تأمین آن اقدام کردیم به عبارت دیگر 40 هزار میلیارد تومان هزینهها را کاهش داده و با افزایش منابع تراز را اصلاح کردیم.
در شش ماه ابتدایی سال ارز ترجیحی حفظ میشود
نوبخت با بیان اینکه به هیچ وجه تکانهای به بازار کالا و قیمتها وارد نکردیم خاطرنشان کرد: توافق شد که در شش ماه ابتدایی سال ارز ترجیحی حفظ شود و در راستای تأمین نظر نمایندگان بستر یکسانسازی نرخ ارز آماده شود که اگر این اقدام صورت گیرد قیمتها تغییر نکند.
وی با بیان اینکه ما در هدف مشترک با مجلس در راستای جلوگیری از افزایش قیمتها و تورم اقدام میکنیم یادآور شد: تلاش دولت این است که تا جایی که امکان دارد از افزایش قیمتها جلوگیری کند.
تلاش دولت برای جبران کاهش قدرت خرید
وی با اشاره به اینکه جبران کاهش قدرت خرید کارکنان نیز در دستور کار ما بوده است گفت: غیر از افزایش 25 درصدی حقوق بازنشستگان و کارکنان و پاداشی که برای کارکنانی که امسال و سال آینده بازنشسته میشوند در بودجه لحاظ کردیم به بازنشستگان این نوید را میدهیم همسانسازی حقوق با شاغلین در سال 1400 نیز ادامه دارد.
نوبخت همچنین با اشاره به همسانسازی حقوق بازنشستگان تأمین اجتماعی خاطرنشان کرد: برای همسانسازی حقوق بازنشستگان تأمین اجتماعی در مرحله دوم نیز اعتبار به قدر کافی در اصلاحیه بودجه دیده شده و با همکاری سازمان تأمین اجتماعی و وزیر رفاه در گام دوم نسبت به همسانسازی حقوق بازنشستگان اقدام میکنیم.
وی با اشاره به سفر به کردستان و دیدار با معلولین این استان تصریح کرد: در این سفر این فرصت فراهم شد که قانون حمایت از معلولین را در بودجه تقویت کنیم که مشکلی برای این قشر از جامعه به وجود نیاید.
وی با اشاره به اصلاحیه مدنظر رهبر معظم انقلاب با حضور اعضای شورای عالی اقتصاد گفت: طبق نظر رهبری نظام تأمین اجتماعی باید طراحی شود که بر این اساس نظام جامع و فراگیر منابع مالی دیده شده و اعضای هیأت علمی دانشگاههای علوم که علاقهمند به همسانسازی با حقوق علوم پزشکی بودند در اصلاحیه بودجه لحاظ شده است.
نوبخت تأکید کرد: گرچه مقداری زمان در اصلاحیه بودجه از دست رفت اما آثار مثبت آن باعث میشود در وفاق بین نمایندگان مجلس و دولت بتوانیم سال 1400 را بخوبی آغاز کنیم و کشور را از بدخواهی دشمنان نظام و امریکا نسبت به مردم مصون کنیم. همچنین به گونهای عمل کنیم که آستانه تحمل مردم همان گونه که تاکنون موفق بودیم پایین نیاید. وی در خاتمه ابراز امیدواری کرد که این جلوهای از همکاری دولت و مجلس در بودجه متعین شود.
در همین راستا سخنگوی دولت در نشست خبری روز گذشته به نامه رهبر انقلاب در پاسخ به معاون اول رئیس جمهوری و خطاب به رئیس مجلس اشاره و عنوان کرد: طبق گفته آقای جهانگیری در این نامه به موضوعات مختلف اشاره شده است. برای مثال با اشاره به تغییراتی که کمیسیون تلفیق در لایحه بودجه ۱۴۰۰ ایجاد کرده، تأکید شده است این تغییرات به معیشت مردم لطمه نزند. یک بحث کلی در مجموع تغییرات صورت گرفته بود.
علی ربیعی با بیان اینکه در این نامه بحث کلی درباره تغییرات اعمال شده مطرح شده بود، گفت: آقای جهانگیری درباره نرخ ارز هم اعلام کرده بود که موافق و معتقد به تک نرخی بودن ارز در این شرایط نیستند تا با یک برنامهریزی بهسمت چنین تصمیمی برویم. تک نرخی بودن ارز در شرایط فعلی هم جزو نامه بوده و گفته شده بود که موجب کمبود کالا و تورم و گرانی و تأثیر بر افزایش سایر قیمتها میشود. خوشبختانه پاسخی هم که داده شده این بود که توجه جدی به این مسأله شود و این پاسخ زمینه همکاریهای خوبی را هم فراهم کرده است.
پیشبینی ۱۹۹ هزار میلیارد تومانی درآمدهای نفتی
آنطور که ربیعی میگوید، در لایحه اصلاحی بودجه در خصوص قیمت ارز همان ۴۲۰۰ و ۱۱۵۰۰ تومان منظور شده است و به دولت اجازه داده شده طی ۶ ماه ابتدای سال در خصوص تعدیل نرخ تغییر ارز و نیز بهبود معیشت مردم برنامهریزی لازم را صورت دهد. در خصوص مالیات نیز ۲۵ هزار میلیارد تومان منظور شده است که این عدد بیشتر از لایحه اولیه است و در عوض از میزان انتشار اوراق مالی اسلامی که مورد نقد نمایندگان بود کاسته شده است. همچنین بودجه در سقف کل ۸۵۴.۶ هزار میلیارد تومان قرار گرفته که از ۲۶۲.۶ واگذاری داراییهای مالی و ۲۲۵.۱ واگذاری داراییهای سرمایهای و ۳۶۶.۹ سایر درآمدهاست و به اندازه ۴۰ هزار میلیارد تومان صرفهجویی لحاظ شده است.
در این لایحه واگذاری سرمایهای تغییری نکرده و واگذاری دارایی مالی نفت ۳.۵ هزار میلیارد تومان کسر شده است. در خصوص فروش نفت همان ۲.۳ میلیون بشکه در روز و درآمد نفتی ۱۹۹ هزار میلیارد تومان است. انتشار اوراق اسلامی کاهش و اعتبارات عمرانی افزایش یافته است.حالا باید منتظر ماند و دید که مصوبات مجلس در ادامه بررسیهای این سند و جزئیات بودجه 1400 چه خواهد شد.
عطف به گزارش
موافقان و منتقدان بودجه
موافقان:
مهرداد گودرزوند چگینی نماینده رودبار در مجلس شورای اسلامی: دولت دغدغههای مجلس در اصلاحیه لایحه بودجه را درنظر گرفته است. میتوان با تصویب کلیات لایحه برای تعادل مدیریت کشور گام برداریم.
محسن زنگنه عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس: اقدام مجلس در رد کلیات بودجه کارشناسی بود و ارجاع این لایحه به دولت هم منطقی بوده است. امروز دولت بسیاری از دغدغههای مجلس را مرتفع کرده است بهطوری که دولت قیمت فروش نفت را بشکهای ۵۰ دلار منطقی کرده و بیانضباطی در نرخ ارز را ساماندهی کرده است.
احمد امیرآبادی فراهانی نماینده مردم قم در مجلس شورای اسلامی: دولت تغییرات خوبی در لایحه انجام داده است بهطوری که بر اساس تدابیر رهبر انقلاب است. دولت در لایحه اصلاحی مالیاتها را حدود ۲۵ هزار میلیارد تومان افزایش داده است. همچنین انتشار اوراق اسلامی کاهش و اعتبارات عمرانی افزایش یافته است.
شمسالدین حسینی نماینده تنکابن در مجلس شورای اسلامی: بودجه مهمترین سند حکمرانی کشور است و برداشت این است که دولت به رویه قانون تمکین کرده است و این را به فال نیک میگیریم.
سید کاظم دلخوش نماینده صومعهسرا در مجلس شورای اسلامی: نمیتوانیم کشور را بدون بودجه بگذاریم، بخش هزینهای و پروژههای عمرانی و مردم از بلاتکلیفی بودجه آسیب میبینند. با توجه به شرایط سخت اقتصادی کشور نمیتوان بودجه را به شکل سه دوازدهم تصویب کرد. دولت اصلاحات مورد نظر را انجام داده و ما راهی جز اصلاح و تصویب کلیات نداریم.
محمد صفری نماینده رودسر و املش در مجلس شورای اسلامی: نباید با لایحه بودجه سیاسی برخورد کنیم و انتخابات را پیش روی خود داریم از مجلس تقاضا داریم که اصلاحیهها را در کمیسیون تلفیق مورد بررسی قرار دهد و با توجه به شرایط داخلی و خارجی کشور در تصویب این لایحه جدیت نشان دهد.
علی بابایی کارنامه نماینده ساری در مجلس شورای اسلامی: دولت میزان فروش نفت را واقعی کرده است و صرفهجویی در جداول را پذیرفته است. همچنین برای حقوق و دستمزد چارچوب و سقف مناسبی در نظر گرفته است.
مخالفان
مالک شریعتی عضو کمیسیون تلفیق بودجه سال ۱۴۰۰: دولت اصلاحات اساسی همچون اصلاح ضابطههای شرکتهای دولتی، کاهش هزینههای بسیار در بخش مصارف و کاهش جدی اوراق مالی در لایحه بودجه سال ۱۴۰۰ اعمال نکرده است. به غیر از اعمال نامه رهبری و حذف چند تبصره و جداولی - که متناسب با همین موضوع بود - و کمی هم افزایش درآمدهای مالیاتی، اصلاحات اساسی دیگری همچون اصلاح ضابطههای شرکتهای دولتی، کاهش هزینههای بسیار در بخش مصارف و کاهش جدی اوراق مالی صورت نگرفته است. کمیسیون تلفیق اصلاحات لازم بر لایحه را باید اعمال کند.
علیرضا سلیمی عضو هیأت رئیسه مجلس شورای اسلامی: لایحه بودجه اصلاح شده توسط دولت همچنان نمیتواند پاسخگوی مسائل بودجهای کشور باشد لذا حتماً باید در تلفیق چکش کاری شود. متأسفانه موضوعات مهمی همچون حمایت از معیشت مردم و رفع تبعیض در بودجه همچنان لحاظ نشدهاند. مجلس توقع اصلاح ساختاری بودجه را از دولت داشت. متأسفانه تغییر چندانی در ساختار لایحه اصلاح شدهای -که به مجلس تقدیم کرد- دیده نمیشود.

بسته شدن پنجره برجام یعنی توسعه برنامه هستهای ایران
گروه سیاسی/ صفحه توئیتر فارسی وزارت خارجه امریکا در حالی پیامی از رئیس جمهور این کشور را به خط نستعلیق منتشر و بر بازگشت دیپلماسی به کانون سیاست خارجی این کشور تأکید کرد که محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران هشدار داد پنجره فرصت برای موضوع برجام بزودی بسته میشود.
به گزارش ایرنا، ظریف در گفتوگو با خبرگزاری ژاپنی «کیودو» تأکید کرد ایران از دولت ژاپن انتظار دارد که بویژه در زمینه اجرای قوانین بینالمللی، مانند یک دوست رفتار کند. وزیر خارجه ایران با اشاره به ناقض بودن امریکا در مقررات بینالمللی، بهترین نقشآفرینی ژاپن را عدم اجرای تصمیمات غیر قانونی واشنگتن دانست و بهطور مشخص از ژاپن خواست داراییهای ایران را که به دلیل تحریمهای امریکا در بانکهای ژاپنی مسدود شدهاند، آزاد کند.
به گفته او، مجموع داراییهای مسدود شده ایران در ژاپن و کره جنوبی حدود ۱۰ میلیارد دلار است. وزیر خارجه ایران همچنین با اشاره به نقش اروپا پیرامون برجام تأکید کرد که «جوزپ بورل»، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا باید روند و زمانبندی بازگشت به اجرای تمامی تعهدات را تنظیم کند. او تصریح کرد: «آقای بورل میتواند جدول زمانی را در مشورت با ایران و امریکا مشخص کند؛ کاملاً مشخص است که امریکا باید گام اول را بردارد».
ظریف افزود: «وقتی واشنگتن گامهایش را برداشت و نتیجه آن را دیدیم، ما نیز بلافاصله گامهای خود را برمیداریم. تنظیم این گامها برعهده آقای بورل است». وی هشدار داد که پنجره فرصت برای حل بنبست بزودی بسته میشود، زیرا ایران ۲۱ فوریه را به عنوان پایان بازرسیهای هستهای فراتر از تعهداتش در پادمانهای آژانس بینالمللی انرژی اتمی تعیین کرده است. رئیس دستگاه دیپلماسی خارجی ایران با بیان اینکه یک قانون تصویب شده و این قانون باید اجرا شود، افزود که با بسته شدن این پنجره، ایران اورانیوم بیشتری را غنیسازی کرده و توسعه هستهای را بیشتر به پیش خواهد برد. در همین حال مجید تخت روانچی، نماینده ایران در سازمان ملل هم در مصاحبهای با بخش فارسی شبکه یورونیوز تأکید کرد جمهوری اسلامی ایران از برجام خارج نشده که حالا بخواهد به آن بازگردد. او با یادآوری اینکه کاهش تعهدات ایران در قبال برجام در چارچوب ماده ۳۶ این توافق است، افزود: «براساس ماده ۳۶، وقتی یکی از اعضای برجام مرتکب نقض آشکار و شدید میشود، این اختیار به ایران داده میشود که یا بهطور کلی و یا برخی از تعهداتش را انجام ندهد و ما گزینه دوم را انتخاب کردیم».
اعلام ایران به آژانس درباره پروتکل الحاقی
دوشنبه گذشته کاظم غریبآباد سفیر و نماینده دائم ایران در سازمانهای بینالمللی در وین در گفتوگو با خبرنگاران، اعلام کرد نامه توقف اجرای اقدامات داوطلبانه ایران تحت برجام از تاریخ ۲۳ فوریه ۲۰۲۱ برابر با ۵ اسفندماه، تحویل مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی شد. غریبآبادی افزود: این اقدام در اجرای قانون مصوب مجلس شورای اسلامی برای لغو تحریمها و صیانت از منافع ملت ایران و در راستای حقوق مصرح جمهوری اسلامی ایران تحت بندهای ۲۶ و ۳۶ برجام و به علت عدم پایبندی طرفهای مقابل به تعهدات خود در جهت رفع تحریمهای غیرقانونی، صورت گرفته است. وی افزود: از این پس، همکاریهای ایران و آژانس صرفاً بر مبنای تعهدات پادمانی ادامه خواهد یافت تا زمانی که با لغو تحریمها به صورت عملی و ملموس، زمینه برای بازگشت ایران به اجرای مجدد این اقدامات فراهم گردد.
با ارسال نامه ایران به آژانس، علی ربیعی، سخنگوی دولت هم در نشست خبری با خبرنگاران با بیان اینکه توقف اجرای داوطلبانه پروتکل به معنای قطع همکاری با آژانس نیست، تأکید کرد که این همکاری ادامه خواهد داشت و جمهوری اسلامی ایران قطعاً طی نامهای همه موارد را از قبل به اطلاع آژانس خواهد رساند کما اینکه تاکنون نیز چنین کرده است. ربیعی در عین حال تأکید کرد: «ما همچنان برجام را توافقی معتبر و بهترین توافق ممکن میدانیم و آمادهایم که فوراً و در صورت بازگشت امریکا و سایر طرفهای توافق به تعهداتشان تمامی گامهای برداشته شده براساس پاراگراف ۳۶ برجام را به وضعیت اولیه در توافق برجام بازگردانیم».
همزمان با چنین موضع گیریهایی از سوی مقامهای دیپلماتیک کشورمان بود که وزارت امور خارجه امریکا در صفحه فارسی توئیترش پیامی از «جو بایدن»، رئیس جمهور امریکا را با خط نستعلیق منتشر کرد که گفته است: «امریکا بازگشته است. دیپلماسی به کانون سیاست خارجی ما بازگشته است». پیش از این نیز صفحه توئیتر فارسی وزارت امور خارجه امریکا، اظهارات آنتونی بلینکن وزیر امور خارجه امریکا را با خط نستعلیق منتشر کرده بود.
تأکید روسیه بر لزوم پیشرفت برجام قبل از نوروز
نامه ایران به آژانس مبنی بر توقف احتمالی پروتکل الحاقی با واکنش روسیه روبهرو شد. «میخائیل اولیانوف»، نماینده روسیه در سازمانهای بینالمللی در واکنش به زمان توقف اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی از سوی ایران، نوشت «اکنون با زمان در مسابقه هستیم و باید تلاش کنیم حداکثر تا قبل از نوروز در اجرای برجام پیشرفت واقعی داشته باشیم». «اولیانوف» در این خصوص افزود: «این به آن معناست که پروتکل الحاقی دو روز بیشتر در ارتباط با فعالیتهای آژانس بینالمللی انرژی اتمی در ایران اعمال خواهد شد. (زمان) زیادی نیست، اما حالا که ما با زمان در مسابقه هستیم، هر یک روز اهمیت دارد». وی ادامه داد: «باید تلاش کنیم حداکثر تا قبل از نوروز (۲۱ مارس ۲۰۲۱) در اجرای برجام پیشرفت واقعی داشته باشیم».
به گزارش ایرنا، ظریف در گفتوگو با خبرگزاری ژاپنی «کیودو» تأکید کرد ایران از دولت ژاپن انتظار دارد که بویژه در زمینه اجرای قوانین بینالمللی، مانند یک دوست رفتار کند. وزیر خارجه ایران با اشاره به ناقض بودن امریکا در مقررات بینالمللی، بهترین نقشآفرینی ژاپن را عدم اجرای تصمیمات غیر قانونی واشنگتن دانست و بهطور مشخص از ژاپن خواست داراییهای ایران را که به دلیل تحریمهای امریکا در بانکهای ژاپنی مسدود شدهاند، آزاد کند.
به گفته او، مجموع داراییهای مسدود شده ایران در ژاپن و کره جنوبی حدود ۱۰ میلیارد دلار است. وزیر خارجه ایران همچنین با اشاره به نقش اروپا پیرامون برجام تأکید کرد که «جوزپ بورل»، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا باید روند و زمانبندی بازگشت به اجرای تمامی تعهدات را تنظیم کند. او تصریح کرد: «آقای بورل میتواند جدول زمانی را در مشورت با ایران و امریکا مشخص کند؛ کاملاً مشخص است که امریکا باید گام اول را بردارد».
ظریف افزود: «وقتی واشنگتن گامهایش را برداشت و نتیجه آن را دیدیم، ما نیز بلافاصله گامهای خود را برمیداریم. تنظیم این گامها برعهده آقای بورل است». وی هشدار داد که پنجره فرصت برای حل بنبست بزودی بسته میشود، زیرا ایران ۲۱ فوریه را به عنوان پایان بازرسیهای هستهای فراتر از تعهداتش در پادمانهای آژانس بینالمللی انرژی اتمی تعیین کرده است. رئیس دستگاه دیپلماسی خارجی ایران با بیان اینکه یک قانون تصویب شده و این قانون باید اجرا شود، افزود که با بسته شدن این پنجره، ایران اورانیوم بیشتری را غنیسازی کرده و توسعه هستهای را بیشتر به پیش خواهد برد. در همین حال مجید تخت روانچی، نماینده ایران در سازمان ملل هم در مصاحبهای با بخش فارسی شبکه یورونیوز تأکید کرد جمهوری اسلامی ایران از برجام خارج نشده که حالا بخواهد به آن بازگردد. او با یادآوری اینکه کاهش تعهدات ایران در قبال برجام در چارچوب ماده ۳۶ این توافق است، افزود: «براساس ماده ۳۶، وقتی یکی از اعضای برجام مرتکب نقض آشکار و شدید میشود، این اختیار به ایران داده میشود که یا بهطور کلی و یا برخی از تعهداتش را انجام ندهد و ما گزینه دوم را انتخاب کردیم».
اعلام ایران به آژانس درباره پروتکل الحاقی
دوشنبه گذشته کاظم غریبآباد سفیر و نماینده دائم ایران در سازمانهای بینالمللی در وین در گفتوگو با خبرنگاران، اعلام کرد نامه توقف اجرای اقدامات داوطلبانه ایران تحت برجام از تاریخ ۲۳ فوریه ۲۰۲۱ برابر با ۵ اسفندماه، تحویل مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی شد. غریبآبادی افزود: این اقدام در اجرای قانون مصوب مجلس شورای اسلامی برای لغو تحریمها و صیانت از منافع ملت ایران و در راستای حقوق مصرح جمهوری اسلامی ایران تحت بندهای ۲۶ و ۳۶ برجام و به علت عدم پایبندی طرفهای مقابل به تعهدات خود در جهت رفع تحریمهای غیرقانونی، صورت گرفته است. وی افزود: از این پس، همکاریهای ایران و آژانس صرفاً بر مبنای تعهدات پادمانی ادامه خواهد یافت تا زمانی که با لغو تحریمها به صورت عملی و ملموس، زمینه برای بازگشت ایران به اجرای مجدد این اقدامات فراهم گردد.
با ارسال نامه ایران به آژانس، علی ربیعی، سخنگوی دولت هم در نشست خبری با خبرنگاران با بیان اینکه توقف اجرای داوطلبانه پروتکل به معنای قطع همکاری با آژانس نیست، تأکید کرد که این همکاری ادامه خواهد داشت و جمهوری اسلامی ایران قطعاً طی نامهای همه موارد را از قبل به اطلاع آژانس خواهد رساند کما اینکه تاکنون نیز چنین کرده است. ربیعی در عین حال تأکید کرد: «ما همچنان برجام را توافقی معتبر و بهترین توافق ممکن میدانیم و آمادهایم که فوراً و در صورت بازگشت امریکا و سایر طرفهای توافق به تعهداتشان تمامی گامهای برداشته شده براساس پاراگراف ۳۶ برجام را به وضعیت اولیه در توافق برجام بازگردانیم».
همزمان با چنین موضع گیریهایی از سوی مقامهای دیپلماتیک کشورمان بود که وزارت امور خارجه امریکا در صفحه فارسی توئیترش پیامی از «جو بایدن»، رئیس جمهور امریکا را با خط نستعلیق منتشر کرد که گفته است: «امریکا بازگشته است. دیپلماسی به کانون سیاست خارجی ما بازگشته است». پیش از این نیز صفحه توئیتر فارسی وزارت امور خارجه امریکا، اظهارات آنتونی بلینکن وزیر امور خارجه امریکا را با خط نستعلیق منتشر کرده بود.
تأکید روسیه بر لزوم پیشرفت برجام قبل از نوروز
نامه ایران به آژانس مبنی بر توقف احتمالی پروتکل الحاقی با واکنش روسیه روبهرو شد. «میخائیل اولیانوف»، نماینده روسیه در سازمانهای بینالمللی در واکنش به زمان توقف اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی از سوی ایران، نوشت «اکنون با زمان در مسابقه هستیم و باید تلاش کنیم حداکثر تا قبل از نوروز در اجرای برجام پیشرفت واقعی داشته باشیم». «اولیانوف» در این خصوص افزود: «این به آن معناست که پروتکل الحاقی دو روز بیشتر در ارتباط با فعالیتهای آژانس بینالمللی انرژی اتمی در ایران اعمال خواهد شد. (زمان) زیادی نیست، اما حالا که ما با زمان در مسابقه هستیم، هر یک روز اهمیت دارد». وی ادامه داد: «باید تلاش کنیم حداکثر تا قبل از نوروز (۲۱ مارس ۲۰۲۱) در اجرای برجام پیشرفت واقعی داشته باشیم».

استادان مخالف دانشجویان موافق
هدی هاشمی
خبرنگار
برگـــــــــزاری امتحانات مجـــــــــــازی دانشجویان یکی از پرحاشیهترین، بحثهای این روزهای دانشگاهیان و دانشجویان بوده است. اگر چه تلاشهایی برای برگزاری حضوری این آزمون در دانشگاهها شد اما به خاطر شرایط کرونا و سلامت دانشجویان، رؤسای دانشگاهها تصمیم گرفتند که این امتحانات را به صورت مجازی برگزار کنند. در روزهای اول برگزاری این آزمونها، ماجــــــرای تقلـــــــــب دانشجویان از طریق فضای مجازی با عنوان «همیار تقلب» خبرساز شد؛ بعد از آن هم دانشجویان تجربههای امتحانات مجازی خودشان را در شبکههای اجتماعی به اشتراک گذاشتند. امتحاناتی که از یک سو با رضایت دانشجویان و از سوی دیگر با نارضایتی استادان همراه بود. موضوع آنقدر داغ شد که مسئولان آموزش عالی هم نسبت به آن واکنش نشان دهند. منصور غلامی وزیر علوم درباره امتحانات پایان ترم دانشجویان با صراحت اعلام کرد: «تقلب در امتحانات پایان ترم جزئی از تقلب علمی محسوب میشود، با پلیس فتا و مجموعههای مرتبط هماهنگی شده و در قالب قانون مبارزه با تقلب با خاطیان برخورد خواهد شد.»
مدیرکل دفتر برنامهریزی آموزش عالی وزارت علوم هم در حاشیههای امتحانات مجازی دانشجویان گفته است: «همیار تقلب مسألهای است که وجود دارد و جلوگیری از این اتفاقات واقعاً کار وزارت علوم نیست، بلکه پلیس فتا و وزارت ارتباطات باید درگیر این مسائل شوند.» با این همه دانشجویان امتحانات خود را دادهاند و دانشگاهها هم هر کدام مدلهای امتحانی خود را برگزار کردهاند، بیشتر دانشجویان امتحانات را بدون هیچ مشکلی پشت سر گذاشته اما بودند دانشجویانی که در این امتحانات چالشهای خاص خود را داشتند. چالشهایی همچون کافی نبودن زمان، قطع و وصل شدن اینترنت، تداخل امتحانات یا بروز مشکل در سایت دانشگاههاو ... مریم علیمحمدی دانشجوی سال سوم رشته تربیت بدنی دانشگاه آزاد است. او امتحانات مجازیاش را با گرفتن نمرههای خوب پشت سر گذاشته و حالا درگیر انتخاب واحد برای ترم جدید است. او درباره تجربههای امتحانات آنلاین میگوید: «یکی از دردسرهای جدی ما قبل از کرونا امتحانات بود. همیشه چند روزی در خانه میماندم و کتابها را خیلی جدی حفظ میکردم تا حداقل نمره قبولی را در امتحان بگیرم، اما کرونا این کمک را کرد که امتحانات مجازی باشد و در امتحانات مجازی هم تقلب حرف اول را میزند.
در امتحانات حضوری هم تقلب میکردیم اما در این مدل امتحان تقلبها بیشتر شده بود. گروه در واتس آپ تشکیل دادیم که استاد در آن حضور نداشت. وقتی امتحان شروع میشد هر کسی جواب را میدانست در آن گروه میگذاشت. برخی وقتها هم که تحلیل بود، آن تحلیل را با وویس میگفت. البته برخی استادان هم سختگیری میکردند. امتحانات را در اسکایپ و نفر به نفر میگرفتند. برخی بچهها از این مدل امتحان غافلگیر شده بودند و نتوانستند به سؤال استادان جواب دهند. برای امتحانات عملی هم برخی استادان به صورت تئوری امتحان میگرفتند مثلاً اگر امتحان بسکتبال داشتیم اسم حرکتها را مینوشتیم و برای استادان میفرستادیم. عدهای از استادان هم میگفتند باید بیرون خانه بروید و حرکتها را با فیلم برای ما بفرستید. اگر امتحان تنیس روی میز بود، میگفتند بروید داخل پارک روی میز تنیس بازی کنید فیلم را بگیرید و بفرستید.» رویا سیفی هم دانشجوی سال اول رشته معماری دانشگاه تهران است. او دانشجوی جدیدالورود بوده و تاکنون هم ارتباطی با استادانش نداشته است: «استادان ما بسیار سختگیر بودند، البته با استادانم زیاد آشنا نشده بودم اما از همان روز اول سختگیری داشتند. امتحان اگر ٢٠ نمره بود استادان ١٠ نمرهاش را برای حضور و غیاب گذاشته بودند. در طول ترم هم خیلی پژوهش میخواستند،اما کلاسهای عملیمان کیفیت خوبی نداشت و امتحان هم به صورت تئوری گرفته شد و البته برخی استادان هم برای امتحان کم وقت دادند و به جای امتحان کتبی برخی درسها را به صورت شفاهی در اسکایپ گرفتند. به نظرم با توجه به سختگیری مضاعف استادها برای جلوگیری از تقلب تعدادی از آزمونها غیراستاندارد بودند، با این همه امتحانات نه سخت بود نه آسان. یک سطح متوسطی داشت و میشد نمره خوبی ازآن گرفت. اما یکسری مشکلات هم داشتیم، اینکه زمانها کم بود و در سامانه سؤالات به گونهای بارگذاری شده بود که نمیتوانستیم به سؤال قبل برگردیم و همین موجب استرس میشد اما در کل من راضی بودم.»
تقلب معنا ندارد، دانشجویان باید تحلیل کنند
هرچند دانشگاهها با تأکید وزارت علوم راهکارهای مختلفی را برای امتحانات مجازی و امنیت امتحانات در نظر گرفته بودند از جمله اینکه امکان برگشت به سؤالات قبلی در آزمون مجازی برای دانشجو وجود نداشت، زمان آزمون محدود بود، در سؤالات چند گزینهای، چینش گزینهها برای دانشجویان تغییر میکرد. اما آن طور که برخی استادان دانشگاه میگویند، فضا تا حدودی برای تقلب باز بود.
دکتر زهره انواری استاد دانشگاه تهران این موضوع را تأیید میکند و میگوید: «در دوران کرونا ما با دانشجویان مقطع دکترا مشکلی نداشتیم، آنها هم آموزش را میگرفتند و هم پژوهش را انجام میدادند. موضوع دانشجویان کارشناسی ارشد و بویژه کارشناسی است. در این دوره از دانشجویان بیشتر تحلیل میخواستم. دانشگاه هم تأکید کرده بود که همه نمره دانشجویان از امتحان پایان ترم هم نباشد، برای همین در طول ترم از دانشجویان ارشدم خواستم تا مقاله بنویسند. بیشتر وقتها مقالههایی را در گروه و برای هر شخص میفرستادم تا آن را بخوانند و روی آن تحلیل ارائه دهند و نمره نهایی را ترکیبی از فعالیتهای علمی در طول ترم و امتحان پایان ترم قرار دادم. دانشجویان ارشد هم در هر جلسه هر کدامشان ارائههای مخصوص خود را داشتند. هر دانشجو در هر جلسه باید دو هزار کلمه تحلیل درس را مینوشت و برایم میفرستاد. زمان امتحان هم میدانستم ممکن است دانشجویان شیطنتهایی انجام دهند و البته برخیها هم استرس اینترنت را داشتند، ممکن بود قطع و وصل شود برای همین با صحبتهایی که در دانشگاه شد سؤالات را ساعت 8 صبح روی سامانه دانشگاه قرار میدادم و دانشجویان تا ساعت 8 شب وقت داشتند آن را ایمیل کنند. برخی درسها را هم میگفتم به کتاب مراجعه کنید چرا که من تحلیل میخواستم.
دانشجو باید قدرت تحلیل داشته باشد، باید در طول ترم مقالات و نظریهها را خوانده و تسلط روی آن داشته باشد. ارزیابی خودم از دانشجویان این است که برخیها خوب بودند و برخیهای دیگر نه. با این حال ما اینچنین امتحانات را برگزار کردیم و خب خودم علاقهمند به کلاس حضوری و امتحان حضوری هستم و فکر میکنم هر چقدر کیفیت کلاس مجازی خوب باشد به پای کلاسهای حضوری نمی رسد. خودم هنوز دانشجویان ترم اولم را ندیدهام.» علیزاده اقدم استاد تمام جامعه شناسی دانشگاه تبریز هم از مدل امتحان مجازی رضایت چندانی ندارد و میگوید: «با اجبار این امتحانات را برگزار کردم. کرونا مانور واقعی برای دانشگاهیان بود. ما در آموزش مجازی مشکلاتی داشتیم که کرونا آمد و توانستیم سریعتر مشکلات را برطرف کنیم. با این حال نه امتحان مجازی، نه کلاس مجازی و نه کتاب مجازی جای کلاس واقعی دانشگاه را نمی گیرد. در کلاسهای حضوری، استاد چهره به چهره با دانشجویان در ارتباط است، هنگام امتحان از روی صورت دانشجو میفهمد که آیا در طول ترم درس را فهمیده یا خیر. خودم که به دانشجویان اعلام کردم از جزوه و کتاب استفاده کنند چون میدانستم سؤالات به گونهای نیست که همه یک تحلیل را داشته باشند. در برخی درسها هم یک سؤال تحلیلی میدادم و از دانشجو میخواستم خودش هم یک نظریه را تحلیل کند. با این حال کرونا ما را در یک اجبار گذاشت و مجبور بودیم در این فضا امتحانات را برگزار کنیم. البته موافق این موضوع نیستم که دانشجویان در فضای مجازی تقلب میکنند. دانشجو اگر بخواهد درس بخواند تقلب نمی کند. همان طور که برخی دانشجویان مقاله و پایاننامه میخرند تا مدرک بگیرند، برخیها هم هستند با تقلب ترم به ترم بالاتر میروند. با این حال دانشگاه و استاد هم در فرایند آموزش مجازی بسیار مهم است. هیچ وقت کلاسهایم را آفلاین برگزار نکردم، همیشه وسط درس اسم چند دانشجو را میآوردم تا ببینم دانشجو در کلاس است یا حاضری زده و کلاس را رها کرده است.»
خبرنگار
برگـــــــــزاری امتحانات مجـــــــــــازی دانشجویان یکی از پرحاشیهترین، بحثهای این روزهای دانشگاهیان و دانشجویان بوده است. اگر چه تلاشهایی برای برگزاری حضوری این آزمون در دانشگاهها شد اما به خاطر شرایط کرونا و سلامت دانشجویان، رؤسای دانشگاهها تصمیم گرفتند که این امتحانات را به صورت مجازی برگزار کنند. در روزهای اول برگزاری این آزمونها، ماجــــــرای تقلـــــــــب دانشجویان از طریق فضای مجازی با عنوان «همیار تقلب» خبرساز شد؛ بعد از آن هم دانشجویان تجربههای امتحانات مجازی خودشان را در شبکههای اجتماعی به اشتراک گذاشتند. امتحاناتی که از یک سو با رضایت دانشجویان و از سوی دیگر با نارضایتی استادان همراه بود. موضوع آنقدر داغ شد که مسئولان آموزش عالی هم نسبت به آن واکنش نشان دهند. منصور غلامی وزیر علوم درباره امتحانات پایان ترم دانشجویان با صراحت اعلام کرد: «تقلب در امتحانات پایان ترم جزئی از تقلب علمی محسوب میشود، با پلیس فتا و مجموعههای مرتبط هماهنگی شده و در قالب قانون مبارزه با تقلب با خاطیان برخورد خواهد شد.»
مدیرکل دفتر برنامهریزی آموزش عالی وزارت علوم هم در حاشیههای امتحانات مجازی دانشجویان گفته است: «همیار تقلب مسألهای است که وجود دارد و جلوگیری از این اتفاقات واقعاً کار وزارت علوم نیست، بلکه پلیس فتا و وزارت ارتباطات باید درگیر این مسائل شوند.» با این همه دانشجویان امتحانات خود را دادهاند و دانشگاهها هم هر کدام مدلهای امتحانی خود را برگزار کردهاند، بیشتر دانشجویان امتحانات را بدون هیچ مشکلی پشت سر گذاشته اما بودند دانشجویانی که در این امتحانات چالشهای خاص خود را داشتند. چالشهایی همچون کافی نبودن زمان، قطع و وصل شدن اینترنت، تداخل امتحانات یا بروز مشکل در سایت دانشگاههاو ... مریم علیمحمدی دانشجوی سال سوم رشته تربیت بدنی دانشگاه آزاد است. او امتحانات مجازیاش را با گرفتن نمرههای خوب پشت سر گذاشته و حالا درگیر انتخاب واحد برای ترم جدید است. او درباره تجربههای امتحانات آنلاین میگوید: «یکی از دردسرهای جدی ما قبل از کرونا امتحانات بود. همیشه چند روزی در خانه میماندم و کتابها را خیلی جدی حفظ میکردم تا حداقل نمره قبولی را در امتحان بگیرم، اما کرونا این کمک را کرد که امتحانات مجازی باشد و در امتحانات مجازی هم تقلب حرف اول را میزند.
در امتحانات حضوری هم تقلب میکردیم اما در این مدل امتحان تقلبها بیشتر شده بود. گروه در واتس آپ تشکیل دادیم که استاد در آن حضور نداشت. وقتی امتحان شروع میشد هر کسی جواب را میدانست در آن گروه میگذاشت. برخی وقتها هم که تحلیل بود، آن تحلیل را با وویس میگفت. البته برخی استادان هم سختگیری میکردند. امتحانات را در اسکایپ و نفر به نفر میگرفتند. برخی بچهها از این مدل امتحان غافلگیر شده بودند و نتوانستند به سؤال استادان جواب دهند. برای امتحانات عملی هم برخی استادان به صورت تئوری امتحان میگرفتند مثلاً اگر امتحان بسکتبال داشتیم اسم حرکتها را مینوشتیم و برای استادان میفرستادیم. عدهای از استادان هم میگفتند باید بیرون خانه بروید و حرکتها را با فیلم برای ما بفرستید. اگر امتحان تنیس روی میز بود، میگفتند بروید داخل پارک روی میز تنیس بازی کنید فیلم را بگیرید و بفرستید.» رویا سیفی هم دانشجوی سال اول رشته معماری دانشگاه تهران است. او دانشجوی جدیدالورود بوده و تاکنون هم ارتباطی با استادانش نداشته است: «استادان ما بسیار سختگیر بودند، البته با استادانم زیاد آشنا نشده بودم اما از همان روز اول سختگیری داشتند. امتحان اگر ٢٠ نمره بود استادان ١٠ نمرهاش را برای حضور و غیاب گذاشته بودند. در طول ترم هم خیلی پژوهش میخواستند،اما کلاسهای عملیمان کیفیت خوبی نداشت و امتحان هم به صورت تئوری گرفته شد و البته برخی استادان هم برای امتحان کم وقت دادند و به جای امتحان کتبی برخی درسها را به صورت شفاهی در اسکایپ گرفتند. به نظرم با توجه به سختگیری مضاعف استادها برای جلوگیری از تقلب تعدادی از آزمونها غیراستاندارد بودند، با این همه امتحانات نه سخت بود نه آسان. یک سطح متوسطی داشت و میشد نمره خوبی ازآن گرفت. اما یکسری مشکلات هم داشتیم، اینکه زمانها کم بود و در سامانه سؤالات به گونهای بارگذاری شده بود که نمیتوانستیم به سؤال قبل برگردیم و همین موجب استرس میشد اما در کل من راضی بودم.»
تقلب معنا ندارد، دانشجویان باید تحلیل کنند
هرچند دانشگاهها با تأکید وزارت علوم راهکارهای مختلفی را برای امتحانات مجازی و امنیت امتحانات در نظر گرفته بودند از جمله اینکه امکان برگشت به سؤالات قبلی در آزمون مجازی برای دانشجو وجود نداشت، زمان آزمون محدود بود، در سؤالات چند گزینهای، چینش گزینهها برای دانشجویان تغییر میکرد. اما آن طور که برخی استادان دانشگاه میگویند، فضا تا حدودی برای تقلب باز بود.
دکتر زهره انواری استاد دانشگاه تهران این موضوع را تأیید میکند و میگوید: «در دوران کرونا ما با دانشجویان مقطع دکترا مشکلی نداشتیم، آنها هم آموزش را میگرفتند و هم پژوهش را انجام میدادند. موضوع دانشجویان کارشناسی ارشد و بویژه کارشناسی است. در این دوره از دانشجویان بیشتر تحلیل میخواستم. دانشگاه هم تأکید کرده بود که همه نمره دانشجویان از امتحان پایان ترم هم نباشد، برای همین در طول ترم از دانشجویان ارشدم خواستم تا مقاله بنویسند. بیشتر وقتها مقالههایی را در گروه و برای هر شخص میفرستادم تا آن را بخوانند و روی آن تحلیل ارائه دهند و نمره نهایی را ترکیبی از فعالیتهای علمی در طول ترم و امتحان پایان ترم قرار دادم. دانشجویان ارشد هم در هر جلسه هر کدامشان ارائههای مخصوص خود را داشتند. هر دانشجو در هر جلسه باید دو هزار کلمه تحلیل درس را مینوشت و برایم میفرستاد. زمان امتحان هم میدانستم ممکن است دانشجویان شیطنتهایی انجام دهند و البته برخیها هم استرس اینترنت را داشتند، ممکن بود قطع و وصل شود برای همین با صحبتهایی که در دانشگاه شد سؤالات را ساعت 8 صبح روی سامانه دانشگاه قرار میدادم و دانشجویان تا ساعت 8 شب وقت داشتند آن را ایمیل کنند. برخی درسها را هم میگفتم به کتاب مراجعه کنید چرا که من تحلیل میخواستم.
دانشجو باید قدرت تحلیل داشته باشد، باید در طول ترم مقالات و نظریهها را خوانده و تسلط روی آن داشته باشد. ارزیابی خودم از دانشجویان این است که برخیها خوب بودند و برخیهای دیگر نه. با این حال ما اینچنین امتحانات را برگزار کردیم و خب خودم علاقهمند به کلاس حضوری و امتحان حضوری هستم و فکر میکنم هر چقدر کیفیت کلاس مجازی خوب باشد به پای کلاسهای حضوری نمی رسد. خودم هنوز دانشجویان ترم اولم را ندیدهام.» علیزاده اقدم استاد تمام جامعه شناسی دانشگاه تبریز هم از مدل امتحان مجازی رضایت چندانی ندارد و میگوید: «با اجبار این امتحانات را برگزار کردم. کرونا مانور واقعی برای دانشگاهیان بود. ما در آموزش مجازی مشکلاتی داشتیم که کرونا آمد و توانستیم سریعتر مشکلات را برطرف کنیم. با این حال نه امتحان مجازی، نه کلاس مجازی و نه کتاب مجازی جای کلاس واقعی دانشگاه را نمی گیرد. در کلاسهای حضوری، استاد چهره به چهره با دانشجویان در ارتباط است، هنگام امتحان از روی صورت دانشجو میفهمد که آیا در طول ترم درس را فهمیده یا خیر. خودم که به دانشجویان اعلام کردم از جزوه و کتاب استفاده کنند چون میدانستم سؤالات به گونهای نیست که همه یک تحلیل را داشته باشند. در برخی درسها هم یک سؤال تحلیلی میدادم و از دانشجو میخواستم خودش هم یک نظریه را تحلیل کند. با این حال کرونا ما را در یک اجبار گذاشت و مجبور بودیم در این فضا امتحانات را برگزار کنیم. البته موافق این موضوع نیستم که دانشجویان در فضای مجازی تقلب میکنند. دانشجو اگر بخواهد درس بخواند تقلب نمی کند. همان طور که برخی دانشجویان مقاله و پایاننامه میخرند تا مدرک بگیرند، برخیها هم هستند با تقلب ترم به ترم بالاتر میروند. با این حال دانشگاه و استاد هم در فرایند آموزش مجازی بسیار مهم است. هیچ وقت کلاسهایم را آفلاین برگزار نکردم، همیشه وسط درس اسم چند دانشجو را میآوردم تا ببینم دانشجو در کلاس است یا حاضری زده و کلاس را رها کرده است.»

گرمابههایی که از خاطر شهر شسته شد
یوسف حیدری
گزارش نویس
اگر دهه شصتی هم باشید حتماً حمامهای عمومی یادتان مانده است؛ حوضچههایی که دور آن مینشستیم و دلاکهایی که با کیسه پوستمان را میکندند و با لیف نوازشمان میدادند. گاهی اوقات برای دوش گرفتن باید شامپو بهدست جلوی دوشها صف میکشیدیم و حوصلهمان که سرمیرفت یکی میزد زیر آواز. معرفت و مهربانی رسم آدمهای حمام عمومی بود؛ یکی آب روی سرت میریخت، یکی توی رختکن لقمه نانی دستت میداد. کمک به استحمام سالمندان هم که یک وظیفه اخلاقی بود. اما از آن روزها دیگر جز خاطرهای کمرنگ نمانده و حالا حمامهای عمومی یکی بعد از دیگری با همه خاطراتشان تخریب میشوند و برجهای بدقواره جایشان را میگیرند؛ البته اگر بتوانند مجوز بگیرند وگرنه تبدیل به انبار کاسبان محل میشوند.
بر اساس آمار از هزار و 200 گرمابه تهران، فقط 70 گرمابه باقی مانده و آنهایی هم که ماندهاند یا انبار کالا و ضایعات شدهاند یا درحال تخریب هستند. کرونا هم که همان چند مشتری جسته گریخته را فراری داده و دیگر خبری از دود سیاهی که از دودکش تونشان بلند میشد، نیست.
«گرمابه کوروش یکی از قدیمیترین ساختمانهای منطقه نظامآباد است. سالهایی که خبر از گاز و آب لولهکشی نبود، اینجا جایی برای سوزن انداختن پیدا نمیشد اما یکباره برکت از حمام رفت، مثل خیلی چیزهای دیگر.» این را جعفر میگوید. کسی که سالهاست به تنهایی گرمابه کوروش را اداره میکند و معتقد است حمامی به تمیزی اینجا پیدا نمیشود. یکی از نمرهها را آشپزخانه کرده و بساط صبحانه را هم روی سکوی رختکن پهن کرده است: «حاجی، برادر، بدون اجازه داخل نرو. اینجا آشپزخانه است. دست به چیزی نزن، آلوده میشود.» این را به کسی نمیگوید، نوشتهای است که روی در نمره چسبانده. قوری و کتری را روی پیک نیک میگذارد و با دو شستش پنیر را وسط لواش می مالد. تعارف میزند و میگوید: «به هرحال این روزها باید بیشتر از قبل مراقب سلامتیمان باشیم.»
جعفر عینک بزرگش را روی صورت جابهجا میکند و میگوید: «کار و بار ما قبل از کرونا هم تعریفی نداشت. این حمام 65 سال قدمت دارد و برای من هر کاشی اینجا تابلویی از یک خاطره است. یادش بخیر؛ اینجا 100 تا کمد داشت با این حال اینقدر مشتری میآمد که مجبور میشدیم ساکها را روی قفسهها بچینیم. دو نفر هم مأمور مراقبت از ساکها و بقچهها بودند. چند سالی هست به دستور وزارت بهداشت قسمت حمامهای عمومی بسته شده و فقط نمره باز است. اینجا 20 تا حمام نمره دارد. مشتری ما هم فقط کارگرانی هستند که از شهرستان برای کار به تهران میآیند و هفتهای یک بار برای استحمام به ما سر میزنند. به هر حال آنها هم حمام نیاز دارند و غروب چند نفری با هم میآیند و استحمام میکنند. به غیر از این هم اگر یک وقت آب یا گاز کوچهای قطع شد، مشتری جدید پیدا میکنیم. بعضی روزها 8 تا و بعضی روزها هم 3 تا مشتری داریم. اینجا فقط چراغش روشن مانده و هزینه آب و برق و گازش هم درنمیآید.»
- چی داشتی؟
- آب خالی.
- 20 تومن.
جعفر کارت مشتری را میگیرد و میگوید از صبح تا الان فقط همین مشتری را داشتم. نرخ استحمام 15 تومن برای 45 دقیقه است، شست و شوی لباس هم 2 هزار تومن. شما قضاوت کن با این مبلغ صرفهای دارد چراغ اینجا روشن بماند؟ پسر جوان که کیسه نایلونی را محکم به دست گرفته، میگوید: «اگر این حمام نباشد ما چکار کنیم؟ یک سالی هست از ملایر برای کار به تهران آمدهام. توی یک مغازه در و پنجرهسازی کار میکنم و شبها هم همان جا میخوابم. هفتهای یک بار هم برای استحمام اینجا میآیم. توی این منطقه فقط همین یک حمام است. هربار هم که میآیم لباسهایم را میشویم و پشت بام مغازه پهن میکنم. خدا کند چراغ اینجا همیشه روشن بماند.»
به حمام دیگری سر میزنم؛ گرمابه زهره که خیلی هم شباهتی به حمام ندارد و بیشتر به انبار ضایعات شبیه است. این را میشد همان دم در هم متوجه شد. به هرحال اینجا هم خبری از مشتری نیست. درهای آهنی زنگ زده، کاشی شکسته و پیرمرد نگهبانی که روی تخت کنار در دراز کشیده است. با دیدن من تصور میکند مشتری آمده و فوراً از جا بلند میشود. نوشته روی دیوار را میخوانم: «ورود معتادان به حمام عمومی ممنوع.»
میگوید اینجا را این طوری نبین؛ گرمابه زهره 60 سال قبل برای خودش برو بیایی داشت. نامش سید رئوف است و 40 سالی هست که برای زهره کار میکند. همین جا بازنشسته شده و چند سالی هم هست که همین جا نگهبانی میدهد و اگر هم مشتری ای برای حمام باشد، یکی از نمرهها را راه میاندازد: «یک زمانی 16 نفر توی این حمام کار میکردیم و همه هم بیمه بودیم. من که از اول نگهبان نبودم، فنی بودم و توی قسمت موتورخانه حمام کار میکردم. کارم این بود که آتش دیگ چدنی را که ارتفاعش 6 متر است، روشن کنم و مراقب باشم آب سرد نشود. دیگ بزرگ چدنی تا 10 روز آب را گرم نگه میدارد و با فشار زیاد وارد لولهها میکند. باور میکنی تو سالهای 60 مجبور بودیم سه نصف شب حمام را باز کنیم؟ وگرنه مشتری پشت در میماند. یک بار نصف شب چند تا مأمور پلیس به مرد جوانی که ساک دستش بوده مشکوک میشوند و تصور میکنند دزد است. مرد قسم میخورد که از حمام میآید ولی آنها باور نمیکنند و میگویند نصف شب کدام گرمابه باز است؟ بالاخره آن مرد مأمورها را به اینجا آورد و ما هم گفتیم راست میگوید اینجا بود. با دیدن صورت رنگ پریده مرد گفتم این آقا مشتری ما است، چون خلوتترین ساعت، نصف شب است معمولاً این موقع میآید. باور میکنی هنوز هم در تنهاییام صدای مشتری را میشنوم که داد میزند آقا رئوف خشک بده، شامپو بده، تیغ بده!»
سید رئوف به دیوار رنگ و رو رفته حمام اشاره میکند و میگوید: «از 16 تا حمام نمره فقط 6 تا نمره کار میکند و بقیه هم که میبینی به این وضع درآمده. خیلی وقت است وضعیت به این شکل درآمده و خبری از مشتری و کاسبی نیست. حمام عمومی 15 سال قبل بسته شد و الان هم شده انباری تولیدی کاشی و سرامیک. به هرحال باید از یک جایی درآمد کسب کرد و چارهای هم نیست. زمانی دلاکهای حمام زهره در تهران معروف بودند. خیلیها به شوق مشت و مال دلاک اینجا میآمدند. صاحب حمام خیلی دنبال گرفتن مجوز تخریب رفت اما مجوز نمیدهند. به حمامهای عمومی فقط مجوز بازسازی میدهند. الان هر دوماه قبض گاز 500 هزار تومان میآید. قدیم با نفت سیاه دیگ چدنی را روشن میکردیم و پولش هم چیزی نمیشد. اینجا روزی 200 نفر مشتری داشت و وقت سرخاراندن نداشتیم. ای کاش مسئولان شهری از ما حمایت میکردند تا دوباره بتوانیم حمام را بازسازی کنیم.»
از 70 حمامی که در تهران باقی مانده، اگر مشکل سرقفلی و مالک و مستأجری را حل کنند، میتوانند مجوز تخریب بگیرند تا یکسره این میراث دیرینه ایرانی از روی زمین محو شود.
سید مهدی سجادی، رئیس اتحادیه گرمابهداران، سونا و ماساژ میگوید: مشکلات حمامهای عمومی از دی ماه سال 89 با شروع هدفمندسازی یارانهها شروع شد: «با اجرای هدفمندی یارانهها یک دفعه آب بها 30 برابر شد. یعنی یک متر مکعب آب که 25 هزار تومان بود، 800 هزار تومان شد. این روند صعودی همچنان ادامه دارد. البته فقط آب نیست؛ فاضلاب و گاز هم به هزینههای حمام عمومی اضافه شد. حالا با این اوضاع چقدر باید پول استحمام از مردم بگیریم؟ کسانی که از حمام عمومی استفاده میکنند قشر خیلی ضعیف جامعه هستند و حتی توان پرداخت 25 هزار تومان پول استحمام را هم ندارند. با این وضعیت ادامه فعالیت حمامهای عمومی توجیه اقتصادی ندارد. بیتوجهی به حمامهای عمومی از سوی مسئولان شهری درحالی است که ترکیه با ساخت حمامهای عمومی بهنام «ترکیش بس» میراث ایرانی حمام عمومی را هم بهنام خود ثبت جهانی کرده است. چندی قبل یک ایرانی با ساخت حمام عمومی در فرانسه توجه خیلی از فرانسویها را جلب کرد و حالا فرانسویها برای استفاده از این حمام 35 یورو میپردازند.»
از انبار کاشی و سرامیک بیرون میآیم و دنبال دودکش تون حمام میگردم. نه دودی از پشت بام به هوا میرود و نه کسی با ساک به سمت حمام میآید.
گزارش نویس
اگر دهه شصتی هم باشید حتماً حمامهای عمومی یادتان مانده است؛ حوضچههایی که دور آن مینشستیم و دلاکهایی که با کیسه پوستمان را میکندند و با لیف نوازشمان میدادند. گاهی اوقات برای دوش گرفتن باید شامپو بهدست جلوی دوشها صف میکشیدیم و حوصلهمان که سرمیرفت یکی میزد زیر آواز. معرفت و مهربانی رسم آدمهای حمام عمومی بود؛ یکی آب روی سرت میریخت، یکی توی رختکن لقمه نانی دستت میداد. کمک به استحمام سالمندان هم که یک وظیفه اخلاقی بود. اما از آن روزها دیگر جز خاطرهای کمرنگ نمانده و حالا حمامهای عمومی یکی بعد از دیگری با همه خاطراتشان تخریب میشوند و برجهای بدقواره جایشان را میگیرند؛ البته اگر بتوانند مجوز بگیرند وگرنه تبدیل به انبار کاسبان محل میشوند.
بر اساس آمار از هزار و 200 گرمابه تهران، فقط 70 گرمابه باقی مانده و آنهایی هم که ماندهاند یا انبار کالا و ضایعات شدهاند یا درحال تخریب هستند. کرونا هم که همان چند مشتری جسته گریخته را فراری داده و دیگر خبری از دود سیاهی که از دودکش تونشان بلند میشد، نیست.
«گرمابه کوروش یکی از قدیمیترین ساختمانهای منطقه نظامآباد است. سالهایی که خبر از گاز و آب لولهکشی نبود، اینجا جایی برای سوزن انداختن پیدا نمیشد اما یکباره برکت از حمام رفت، مثل خیلی چیزهای دیگر.» این را جعفر میگوید. کسی که سالهاست به تنهایی گرمابه کوروش را اداره میکند و معتقد است حمامی به تمیزی اینجا پیدا نمیشود. یکی از نمرهها را آشپزخانه کرده و بساط صبحانه را هم روی سکوی رختکن پهن کرده است: «حاجی، برادر، بدون اجازه داخل نرو. اینجا آشپزخانه است. دست به چیزی نزن، آلوده میشود.» این را به کسی نمیگوید، نوشتهای است که روی در نمره چسبانده. قوری و کتری را روی پیک نیک میگذارد و با دو شستش پنیر را وسط لواش می مالد. تعارف میزند و میگوید: «به هرحال این روزها باید بیشتر از قبل مراقب سلامتیمان باشیم.»
جعفر عینک بزرگش را روی صورت جابهجا میکند و میگوید: «کار و بار ما قبل از کرونا هم تعریفی نداشت. این حمام 65 سال قدمت دارد و برای من هر کاشی اینجا تابلویی از یک خاطره است. یادش بخیر؛ اینجا 100 تا کمد داشت با این حال اینقدر مشتری میآمد که مجبور میشدیم ساکها را روی قفسهها بچینیم. دو نفر هم مأمور مراقبت از ساکها و بقچهها بودند. چند سالی هست به دستور وزارت بهداشت قسمت حمامهای عمومی بسته شده و فقط نمره باز است. اینجا 20 تا حمام نمره دارد. مشتری ما هم فقط کارگرانی هستند که از شهرستان برای کار به تهران میآیند و هفتهای یک بار برای استحمام به ما سر میزنند. به هر حال آنها هم حمام نیاز دارند و غروب چند نفری با هم میآیند و استحمام میکنند. به غیر از این هم اگر یک وقت آب یا گاز کوچهای قطع شد، مشتری جدید پیدا میکنیم. بعضی روزها 8 تا و بعضی روزها هم 3 تا مشتری داریم. اینجا فقط چراغش روشن مانده و هزینه آب و برق و گازش هم درنمیآید.»
- چی داشتی؟
- آب خالی.
- 20 تومن.
جعفر کارت مشتری را میگیرد و میگوید از صبح تا الان فقط همین مشتری را داشتم. نرخ استحمام 15 تومن برای 45 دقیقه است، شست و شوی لباس هم 2 هزار تومن. شما قضاوت کن با این مبلغ صرفهای دارد چراغ اینجا روشن بماند؟ پسر جوان که کیسه نایلونی را محکم به دست گرفته، میگوید: «اگر این حمام نباشد ما چکار کنیم؟ یک سالی هست از ملایر برای کار به تهران آمدهام. توی یک مغازه در و پنجرهسازی کار میکنم و شبها هم همان جا میخوابم. هفتهای یک بار هم برای استحمام اینجا میآیم. توی این منطقه فقط همین یک حمام است. هربار هم که میآیم لباسهایم را میشویم و پشت بام مغازه پهن میکنم. خدا کند چراغ اینجا همیشه روشن بماند.»
به حمام دیگری سر میزنم؛ گرمابه زهره که خیلی هم شباهتی به حمام ندارد و بیشتر به انبار ضایعات شبیه است. این را میشد همان دم در هم متوجه شد. به هرحال اینجا هم خبری از مشتری نیست. درهای آهنی زنگ زده، کاشی شکسته و پیرمرد نگهبانی که روی تخت کنار در دراز کشیده است. با دیدن من تصور میکند مشتری آمده و فوراً از جا بلند میشود. نوشته روی دیوار را میخوانم: «ورود معتادان به حمام عمومی ممنوع.»
میگوید اینجا را این طوری نبین؛ گرمابه زهره 60 سال قبل برای خودش برو بیایی داشت. نامش سید رئوف است و 40 سالی هست که برای زهره کار میکند. همین جا بازنشسته شده و چند سالی هم هست که همین جا نگهبانی میدهد و اگر هم مشتری ای برای حمام باشد، یکی از نمرهها را راه میاندازد: «یک زمانی 16 نفر توی این حمام کار میکردیم و همه هم بیمه بودیم. من که از اول نگهبان نبودم، فنی بودم و توی قسمت موتورخانه حمام کار میکردم. کارم این بود که آتش دیگ چدنی را که ارتفاعش 6 متر است، روشن کنم و مراقب باشم آب سرد نشود. دیگ بزرگ چدنی تا 10 روز آب را گرم نگه میدارد و با فشار زیاد وارد لولهها میکند. باور میکنی تو سالهای 60 مجبور بودیم سه نصف شب حمام را باز کنیم؟ وگرنه مشتری پشت در میماند. یک بار نصف شب چند تا مأمور پلیس به مرد جوانی که ساک دستش بوده مشکوک میشوند و تصور میکنند دزد است. مرد قسم میخورد که از حمام میآید ولی آنها باور نمیکنند و میگویند نصف شب کدام گرمابه باز است؟ بالاخره آن مرد مأمورها را به اینجا آورد و ما هم گفتیم راست میگوید اینجا بود. با دیدن صورت رنگ پریده مرد گفتم این آقا مشتری ما است، چون خلوتترین ساعت، نصف شب است معمولاً این موقع میآید. باور میکنی هنوز هم در تنهاییام صدای مشتری را میشنوم که داد میزند آقا رئوف خشک بده، شامپو بده، تیغ بده!»
سید رئوف به دیوار رنگ و رو رفته حمام اشاره میکند و میگوید: «از 16 تا حمام نمره فقط 6 تا نمره کار میکند و بقیه هم که میبینی به این وضع درآمده. خیلی وقت است وضعیت به این شکل درآمده و خبری از مشتری و کاسبی نیست. حمام عمومی 15 سال قبل بسته شد و الان هم شده انباری تولیدی کاشی و سرامیک. به هرحال باید از یک جایی درآمد کسب کرد و چارهای هم نیست. زمانی دلاکهای حمام زهره در تهران معروف بودند. خیلیها به شوق مشت و مال دلاک اینجا میآمدند. صاحب حمام خیلی دنبال گرفتن مجوز تخریب رفت اما مجوز نمیدهند. به حمامهای عمومی فقط مجوز بازسازی میدهند. الان هر دوماه قبض گاز 500 هزار تومان میآید. قدیم با نفت سیاه دیگ چدنی را روشن میکردیم و پولش هم چیزی نمیشد. اینجا روزی 200 نفر مشتری داشت و وقت سرخاراندن نداشتیم. ای کاش مسئولان شهری از ما حمایت میکردند تا دوباره بتوانیم حمام را بازسازی کنیم.»
از 70 حمامی که در تهران باقی مانده، اگر مشکل سرقفلی و مالک و مستأجری را حل کنند، میتوانند مجوز تخریب بگیرند تا یکسره این میراث دیرینه ایرانی از روی زمین محو شود.
سید مهدی سجادی، رئیس اتحادیه گرمابهداران، سونا و ماساژ میگوید: مشکلات حمامهای عمومی از دی ماه سال 89 با شروع هدفمندسازی یارانهها شروع شد: «با اجرای هدفمندی یارانهها یک دفعه آب بها 30 برابر شد. یعنی یک متر مکعب آب که 25 هزار تومان بود، 800 هزار تومان شد. این روند صعودی همچنان ادامه دارد. البته فقط آب نیست؛ فاضلاب و گاز هم به هزینههای حمام عمومی اضافه شد. حالا با این اوضاع چقدر باید پول استحمام از مردم بگیریم؟ کسانی که از حمام عمومی استفاده میکنند قشر خیلی ضعیف جامعه هستند و حتی توان پرداخت 25 هزار تومان پول استحمام را هم ندارند. با این وضعیت ادامه فعالیت حمامهای عمومی توجیه اقتصادی ندارد. بیتوجهی به حمامهای عمومی از سوی مسئولان شهری درحالی است که ترکیه با ساخت حمامهای عمومی بهنام «ترکیش بس» میراث ایرانی حمام عمومی را هم بهنام خود ثبت جهانی کرده است. چندی قبل یک ایرانی با ساخت حمام عمومی در فرانسه توجه خیلی از فرانسویها را جلب کرد و حالا فرانسویها برای استفاده از این حمام 35 یورو میپردازند.»
از انبار کاشی و سرامیک بیرون میآیم و دنبال دودکش تون حمام میگردم. نه دودی از پشت بام به هوا میرود و نه کسی با ساک به سمت حمام میآید.

یک هفته بارش برف و باران در راه 17 استان
ایران زمین - بر اساس اعلام سازمان هواشناسی با ورود دو سامانه بارشی قدرتمند از سمت شمال غرب و غرب به کشور در روزهای پایانی هفته جاری و همچنین هفته آینده، برای 17 استان بارش برف و باران پیش بینی می شود.
بر این اساس، از امروز(چهارشنبه) برای برخی مناطق استانهای آذربایجان غربی، آذربایجان شرقی، اردبیل، زنجان، گیلان، مازندران، قزوین، البرز و ارتفاعات تهران، کردستان، کرمانشاه، همدان، شمال مرکزی، ایلام و خوزستان و لرستان، چهارمحال و بختیاری و برخی مناطق کهگیلویه و بویراحمد برف و باران پیش بینی شده است.
«صادق ضیاییان»، مدیرکل پیشبینی و هشدار سریع سازمان هواشناسی در گفتوگو با «ایران» از کاهش شدید دما طی روزهای آینده خبر داد و اظهار داشت: سامانه بارشی قدرتمندی که از ساعات پایانی روز گذشته (سه شنبه) وارد کشور شده استانهای شمال غرب و غرب کشور را تحت تأثیر قرار داده و امروز با حرکت به سمت نوار شمالی و چند استان مرکزی برف و باران را برای این مناطق به ارمغان خواهد آورد.
مدیرکل پیشبینی و هشدار سریع سازمان هواشناسی افزود: از شنبه هفته آینده با ورود سامانه بارشی جدید از مرزهای غربی به کشور برای مناطق شمال غرب، غرب سواحل دریای خزر و ارتفاعات البرز مرکزی بارش پیشبینی میشود. همچنین برای پنجشنبه در نیمه غربی و جمعه در نیمه شرقی کشور کاهش دمای 8 تا 12 درجهای پیش بینی شده است.
این کارشناس سازمان هواشناسی افزود: امروز و فردا غرب و جنوب غرب شاهد وزش باد شدید خواهند بود. چهارشنبه و پنجشنبه علاوه بر این نواحی در مرکز، در شرق و شمال شرق با وزش بادهای شدید روبهرو هستیم که احتمال خیزش گرد و خاک در این مناطق وجود دارد. ضمن اینکه امروز و فردا وزش باد گرم جنوبی را برای استانهای ساحلی خزر و اردبیل داریم. احتمال ذوب برف و وقوع بهمن در دامنهها و ارتفاعات این مناطق وجود دارد.
وی با تأکید بر اینکه بهطور کلی بجز چند استان جنوبی تمام کشور از این سامانه بی نصیب نخواهند ماند، ادامه داد: با توجه به اینکه این سامانه 3پدیده برف و باران، وزش باد شدید و کاهش ناگهانی دما را به همراه خواهد داشت به کشاورزان و گلخانه داران در استانهای تحت تأثیر این سامانه هشدارهای لازم داده شده تا دچار خسارتهای شدید نشوند. همچنین بر اساس پیش بینیها و نقشههای هواشناسی میزان بارش ها در لرستان، کرمانشاه و کردستان شدیدتر از دیگر استان ها خواهد بود. لازم است دستگاههای مربوطه از آمادگی لازم برخوردار باشند.
ضیاییان وزش باد شدید را از مهمترین تأثیرات سامانه پیش رو عنوان کرد و افزود: بر این اساس احتمال آسیب به تأسیسات شهری و روستایی و خطوط انتقال نیرو و پرتاب اشیا، آسیب به درختان پوسیده و کهنسال به دلیل وزش باد شدید، لغزندگی و آبگرفتگی معابر به ویژه در مسیرهای کوهستانی وجود دارد. از این رو به شهروندان توصیه می شود از تردد و توقف در کنار ساختمان های نیمه کاره، تأسیسات مرتفع و درختان پوسیده خودداری کنند. همچنین از آنجایی که میزان بارش در شهرها نسبت به ارتفاعات بسیار متفاوت است به کوهنوردان هشدار می دهیم بههیچ وجه به ارتفاعات صعود نکنند.
این کارشناس سازمان هواشناسی گفت: با توجه به وزش شدید باد در نواحی مرکز، شرق و شمال شرق احتمال خیزش گرد و خاک وجود دارد. ضمن اینکه امروز و فردا وزش بادگرم جنوبی را برای استانهای ساحلی خزر و اردبیل داریم به همین خاطر احتمال ذوب برف و وقوع بهمن در دامنهها و ارتفاعات این مناطق وجود دارد.
سفر نروید
«فرهاد مهریاری»، مدیرکل مدیریت بحران سازمان راهداری هم با تأکید بر اینکه این سازمان از لحاظ نیروی انسانی و تجهیزات لازم در آمادگی کامل قرار دارد، گفت: به همه استانهای تحت تأثیر این سامانه بارشی آماده باش کامل داده ایم تا در صورت وقوع پدیده ای با مشکل مواجه نشوند.
وی ادامه داد: با توجه به هشدار لازم است هموطنان از سفرهای غیرضروری خودداری کنند و در صورت نیاز قبل از شروع سفرهای ضروری از طریق شماره 141 از وضعیت راهها اطلاع یابند.
اسکان اضطراری با رعایت پروتکلهای بهداشتی
«محمدباقر محمدی»، معاون عملیات سازمان امداد و نجات جمعیت هلالاحمر نیز از آماده باش پایگاههای امدادی، تیمهای عملیاتی، خودروهای امدادی و امداد هوایی این سازمان در استانهای با احتمال بارش خبر داد.
بر این اساس، از امروز(چهارشنبه) برای برخی مناطق استانهای آذربایجان غربی، آذربایجان شرقی، اردبیل، زنجان، گیلان، مازندران، قزوین، البرز و ارتفاعات تهران، کردستان، کرمانشاه، همدان، شمال مرکزی، ایلام و خوزستان و لرستان، چهارمحال و بختیاری و برخی مناطق کهگیلویه و بویراحمد برف و باران پیش بینی شده است.
«صادق ضیاییان»، مدیرکل پیشبینی و هشدار سریع سازمان هواشناسی در گفتوگو با «ایران» از کاهش شدید دما طی روزهای آینده خبر داد و اظهار داشت: سامانه بارشی قدرتمندی که از ساعات پایانی روز گذشته (سه شنبه) وارد کشور شده استانهای شمال غرب و غرب کشور را تحت تأثیر قرار داده و امروز با حرکت به سمت نوار شمالی و چند استان مرکزی برف و باران را برای این مناطق به ارمغان خواهد آورد.
مدیرکل پیشبینی و هشدار سریع سازمان هواشناسی افزود: از شنبه هفته آینده با ورود سامانه بارشی جدید از مرزهای غربی به کشور برای مناطق شمال غرب، غرب سواحل دریای خزر و ارتفاعات البرز مرکزی بارش پیشبینی میشود. همچنین برای پنجشنبه در نیمه غربی و جمعه در نیمه شرقی کشور کاهش دمای 8 تا 12 درجهای پیش بینی شده است.
این کارشناس سازمان هواشناسی افزود: امروز و فردا غرب و جنوب غرب شاهد وزش باد شدید خواهند بود. چهارشنبه و پنجشنبه علاوه بر این نواحی در مرکز، در شرق و شمال شرق با وزش بادهای شدید روبهرو هستیم که احتمال خیزش گرد و خاک در این مناطق وجود دارد. ضمن اینکه امروز و فردا وزش باد گرم جنوبی را برای استانهای ساحلی خزر و اردبیل داریم. احتمال ذوب برف و وقوع بهمن در دامنهها و ارتفاعات این مناطق وجود دارد.
وی با تأکید بر اینکه بهطور کلی بجز چند استان جنوبی تمام کشور از این سامانه بی نصیب نخواهند ماند، ادامه داد: با توجه به اینکه این سامانه 3پدیده برف و باران، وزش باد شدید و کاهش ناگهانی دما را به همراه خواهد داشت به کشاورزان و گلخانه داران در استانهای تحت تأثیر این سامانه هشدارهای لازم داده شده تا دچار خسارتهای شدید نشوند. همچنین بر اساس پیش بینیها و نقشههای هواشناسی میزان بارش ها در لرستان، کرمانشاه و کردستان شدیدتر از دیگر استان ها خواهد بود. لازم است دستگاههای مربوطه از آمادگی لازم برخوردار باشند.
ضیاییان وزش باد شدید را از مهمترین تأثیرات سامانه پیش رو عنوان کرد و افزود: بر این اساس احتمال آسیب به تأسیسات شهری و روستایی و خطوط انتقال نیرو و پرتاب اشیا، آسیب به درختان پوسیده و کهنسال به دلیل وزش باد شدید، لغزندگی و آبگرفتگی معابر به ویژه در مسیرهای کوهستانی وجود دارد. از این رو به شهروندان توصیه می شود از تردد و توقف در کنار ساختمان های نیمه کاره، تأسیسات مرتفع و درختان پوسیده خودداری کنند. همچنین از آنجایی که میزان بارش در شهرها نسبت به ارتفاعات بسیار متفاوت است به کوهنوردان هشدار می دهیم بههیچ وجه به ارتفاعات صعود نکنند.
این کارشناس سازمان هواشناسی گفت: با توجه به وزش شدید باد در نواحی مرکز، شرق و شمال شرق احتمال خیزش گرد و خاک وجود دارد. ضمن اینکه امروز و فردا وزش بادگرم جنوبی را برای استانهای ساحلی خزر و اردبیل داریم به همین خاطر احتمال ذوب برف و وقوع بهمن در دامنهها و ارتفاعات این مناطق وجود دارد.
سفر نروید
«فرهاد مهریاری»، مدیرکل مدیریت بحران سازمان راهداری هم با تأکید بر اینکه این سازمان از لحاظ نیروی انسانی و تجهیزات لازم در آمادگی کامل قرار دارد، گفت: به همه استانهای تحت تأثیر این سامانه بارشی آماده باش کامل داده ایم تا در صورت وقوع پدیده ای با مشکل مواجه نشوند.
وی ادامه داد: با توجه به هشدار لازم است هموطنان از سفرهای غیرضروری خودداری کنند و در صورت نیاز قبل از شروع سفرهای ضروری از طریق شماره 141 از وضعیت راهها اطلاع یابند.
اسکان اضطراری با رعایت پروتکلهای بهداشتی
«محمدباقر محمدی»، معاون عملیات سازمان امداد و نجات جمعیت هلالاحمر نیز از آماده باش پایگاههای امدادی، تیمهای عملیاتی، خودروهای امدادی و امداد هوایی این سازمان در استانهای با احتمال بارش خبر داد.

«هفته های خرید اینترنتی» در کشور آغاز می شود
سوسن صادقی
خبرنگار
اتحادیه کشوری کسبوکارهای مجازی در راستای حمایت از کسبوکارهای فعال در زمینه ارائه خدمات و فروش آنلاین و مقابله با کرونا، «هفتههای خرید اینترنتی» را از ابتدای اسفندماه در کشور آغاز میکند. جزئیات این طرح را از رضا الفت نسب عضو هیأت مدیره اتحادیه کسب و کارهای مجازی و همچنین نظر فعالان را درباره راهاندازی این رویداد جویا شدیم.
هر هفته یک استان
رضا الفت نسب عضو هیأت مدیره اتحادیه کسب و کارهای مجازی معتقد است برای کنترل بیماری کرونا و بهدنبال آن ترویج خرید اینترنتی رویداد «هفتههای خرید اینترنتی» را در اتحادیه کسب و کارهای مجازی راهاندازی کردیم و طبق این طرح قرار است هر هفته در چند استان هفتههای خرید اینترنتی برگزار شود.
الفت نسب گفت: باتوجه به ادامه روند شیوع کرونا در کشور، یکی از محلهایی که مردم با تجمع خود میتوانند ویروس را منتقل کنند، محلهای خرید است. بنابراین بهترین راه خرید از راه دور و از طریق اینترنتی است تا بتوانند بیشتر از این بیماری در امان باشند پس کسب و کارهایی که عضو اتحادیه کسب و کارهای مجازی هستند، در صورت تمایل و علاقهمندی میتوانند در این رویداد شرکت کرده و خدمات خود را اعم از کالا یا هر محصول دیگری در معرض فروش قرار دهند.وی با بیان اینکه کسب و کارها و پلتفرمهای آنلاینی که در این رویداد حضور مییابند باید تسهیلات ویژه و تخفیف مناسب در اختیار کاربران استان خود قرار دهند، گفت: این رویداد از اول اسفندماه با برگزاری در استانهای کرمان، گلستان، یزد و سمنان آغاز میشود.
الفت نسب با اشاره به اینکه این رویداد را در 31 استان برگزار میکنیم و طبق پیشبینی ما تا آبان ماه سال 1400 ادامه مییابد، افزود: در همین راستا در این طرح بهدنبال این هستیم تا به اصناف آفلاین و فیزیکی هم کمک کنیم تا آنها نیز بتوانند از روند فروش عقب نمانده و با پیوستن به پلتفرمهای فروشگاههای آنلاین اجناس خود را بهصورت اینترنتی به فروش برسانند از اینرو پلتفرمهای آنلاین نیز دعوت کردیم تا با کاهش دستمزد و ارائه تخفیف زمینه حضور فروشگاههای آفلاین را در پلتفرمهای آنلاین فراهم کنند تا بتوانند اجناس خود را در این رویداد در استانها با تخفیف به مردم ارائه دهند.
عضو هیأت مدیره اتحادیه کسب و کارهای مجازی معتقد است برای برگزاری خوب این رویداد باید نهادهای دیگر نیز بخصوص در زمینه اطلاعرسانی به ما کمک کنند تا این طرح که به نفع مردم و کسب و کارها است، به خوبی اجرایی شود.وی گفت: تصور ما این است هم تعداد کسب و کارهای آفلاین ما که در فضای آنلاین شعب خود را راه اندازی کردهاند، افزایش چشمگیری یابد، هم مردم استان با خرید اینترنتی انس بیشتری بگیرند و بتوانند استفاده کنند و کمتر بیرون روند.
الفت نسب افزود: اگر شکایت و تخلفی هم در این رویداد باشد، اتحادیه پیگیری کرده و ناظر است از اینرو کسب و کارها و پلتفرمها برای ثبتنام میتوانند به سایت ecfestival.ir مراجعه کنند.
خروج تمرکز خرید اینترنتی از تهران
عادل طالبی رئیس انجمن فروشگاههای اینترنتی شهر تهران اعتقاد دارد طرح هفتههای خرید اینترنتی طرح خوبی به نظر میرسد ولی باید اجرا شود تا بتوانیم نقاط ضعف و قوت آن را پیدا کرده و با برطرف کردن ضعفهای آن و برجسته کردن نقاط قوتش این کار را کماکان در کشور ادامه دهیم.
طالبی گفت: باید این موضوع را قبول کنیم که کل جامعه ما هنوز با خریدهای اینترنتی انس نگرفتهاند هرچند شیوع بیماری کرونا بحث خریدهای اینترنتی را نسبت به قبل سه برابر افزایش داد به طوری که بخش آفلاین و فیزیکی هم با توجه به شرایط پیش آمده به بازار آنلاین کشور رو آورد. به عبارتی کرونا کمک کرد تا مشتری و تأمین کننده هر دو در صحنه بیایند بنابراین نه تنها مشتری زیاد شد، بلکه تأمین کنندهها هم زیاد شدند و به افزایش خرید اینترنتی کمک کرد.
این فعال کسب و کار مجازی معتقد است، راهاندازی چنین رویدادهایی و اطلاعرسانی درباره آنها باعث میشود مردم بیشتر با بحث خریدهای اینترنتی آشنا بشوند بخصوص که قرار است تخفیفهایی هم از سوی کسب و کارها در نظر گرفته شود به هر حال تخفیف آغاز تغییر رفتار مصرف کننده است و میتواند در این حوزه مؤثر واقع شود.
وی در ادامه گفت: اطلاعرسانی این رویداد هم به کسانی که تاکنون خرید اینترنتی نداشتهاند کمک میکند تا این گزینه از خرید را انتخاب و خرید اینترنتی را آزمایش کنند و هم به آنهایی که پیش از این تجربه تلخی از خرید اینترنتی داشتند امکان می دهد تا بتوانند دوباره آن را امتحان و خرید کنند.
طالبی اعتقاد دارد یکی از نکات خوب این طرح این است که قرار است در استانها هم اجرایی شود و تنها به تهران متمرکز نشده و این خود مزیت خوبی است تا مردم دیگر استانها نیز به خرید اینترنتی تشویق شوند.
طرحی به نفع تمام بازیگران
امیرحسن موسوی مدیر روابط عمومی گروه دیجی کالا نیز معتقد است طرح هفتههای خرید اینترنتی اقدام بسیار خوبی است چون این طرح همزمان به هر سه بازیگران آن یعنی مشتریان، کسب و کارهای آنلاین و پلتفرمها کمک میکند.
موسوی گفت: معمولاً کسب و کارها در شهرها و بخصوص مکانهای دورافتاده با ظرفیت پلتفرمهای آنلاین (Market Place) آشنا نیستند و این طرح چون هر هفته قرار است در چند استان برگزار شود، میتواند به آنها در پیوستن به این پلتفرمها کمک کند تا بتوانند محصولات و کالاهای باکیفیت خود را به مشتریانی به وسعت سراسر کشور بفروشند.
وی با بیان اینکه برگزاری این طرح برای پلتفرمهای آنلاین محلی، فرصت خوبی است تا با شرکت در این رویداد جایگاه خود را به کسب و کارهای استان خود نشان دهند، افزود: با این طرح کسب و کارهای آسیب دیده از کرونا هم میتوانند با حضور در این طرح وضعیت خود را بهبود بخشند.
موسوی با اشاره به این که اجرای چنین طرحی به ارتقای فرهنگ خرید اینترنتی در شهرستانها هم کمک میکند، گفت: خرید اینترنتی از پلتفرمها بیشتر در تهران انجام میشود به طوری که 50 درصد خرید از دیجی کالا از تهران و 50 درصد بقیه از 30 استان دیگر است و این تناسب خوبی نیست و نشان میدهد که شهرها و استانهای دیگر هنوز با فرهنگ خرید اینترنتی آشنا نشدهاند.
وی با بیان اینکه در این طرح باید کسب و کار و پلتفرمها پیشنهادهای ویژهای مانند کدهای تخفیفی، ارسال رایگان و... برای مشتریان خود داشته باشند، افزود: این پیشنهاد باعث میشود مردم استانها را به خرید اینترنتی ترغیب کرد، چرا که هنوز سهم خرده فروشی آنلاین در کشور با اینکه ضریب نفوذ اینترنت به 100 درصد رسیده اما برخلاف دیگر کشورها (چین 45 درصد، ترکیه 7 درصد و...) تنها 2 درصد است و ما هنوز در بخش خرده فروشی آنلاین موفق نبودهایم از اینرو این گونه طرحها باعث میشود نفوذ خرید اینترنتی در استانها و شهرها افزایش یابد.
مدیر روابط عمومی دیجی کالا اعتقاد دارد برای اینکه بحث خریدهای اینترنتی بخصوص بهدلیل شیوع کرونا و ماندن مردم در خانه افزایش یابد، باید مسئولان آن استانها اعم از استانداریها، فرمانداریها، شهرداریها، بانکها و... حتی اپراتورها به کمک بیایند تا بتوان با تبلیغ و فراهم کردن شرایط و اطلاعرسانی مناسب، مردم استانها و شهرها را با این رویداد آشنا کرد تا مردم به خریدهای اینترنتی ترغیب شوند.
داود مشتاقی مدیر بازاریابی یکی از فروشگاههای آنلاین (شاپ دات آی آر) نیز راهاندازی هفتههای خرید اینترنتی در استانها را اقدام خوب و مثبتی ارزیابی کرد. وی معتقد است با این اقدام فرهنگ خرید اینترنتی در استانها و شهرهای کوچک را نیز ارتقا میدهیم.
مشتاقی گفت: اگر تبلیغات این طرح در استانها با همکاری نهادها و سازمانها به درستی صورت بگیرد، مردم به موضوع خرید اینترنتی حساس میشوند و اعتماد مردم به خریدهای اینترنتی بالا میرود و از آن استقبال خواهند کرد و در آینده خرید اینترنتی به یکی از گزینههای آنها برای خرید تبدیل خواهد شد.
وی افزود: هنوز مردم با خریدهای اینترنتی انس نگرفتهاند ولی این طرح میتواند باعث شود مردم به خریدهای اینترنتی هم روی بیاورند و بخصوص در شرایط کنونی کرونا و پیشگیری از مبتلا شدن به این بیماری کمتر از خانه خارج شوند.این فعال کسب و کاری اعتقاد دارد که کسب و کارهای مجازی با دو مشکل مهم لجستیک کالا و زنجیره تأمین کالا روبهرو هستند و باید این مشکلات آنها نیز رفع شود.
مشتاقی گفت: حال که این طرح راهاندازی شده است باید مسئولان مربوطه برای ارسال کالا هم فکر کنند. زنجیره تأمین کالا نیز مهم است و اکنون کسب و کارهای مجازی هم با تأمین کالا و تولید مواجه هستند.
خبرنگار
اتحادیه کشوری کسبوکارهای مجازی در راستای حمایت از کسبوکارهای فعال در زمینه ارائه خدمات و فروش آنلاین و مقابله با کرونا، «هفتههای خرید اینترنتی» را از ابتدای اسفندماه در کشور آغاز میکند. جزئیات این طرح را از رضا الفت نسب عضو هیأت مدیره اتحادیه کسب و کارهای مجازی و همچنین نظر فعالان را درباره راهاندازی این رویداد جویا شدیم.
هر هفته یک استان
رضا الفت نسب عضو هیأت مدیره اتحادیه کسب و کارهای مجازی معتقد است برای کنترل بیماری کرونا و بهدنبال آن ترویج خرید اینترنتی رویداد «هفتههای خرید اینترنتی» را در اتحادیه کسب و کارهای مجازی راهاندازی کردیم و طبق این طرح قرار است هر هفته در چند استان هفتههای خرید اینترنتی برگزار شود.
الفت نسب گفت: باتوجه به ادامه روند شیوع کرونا در کشور، یکی از محلهایی که مردم با تجمع خود میتوانند ویروس را منتقل کنند، محلهای خرید است. بنابراین بهترین راه خرید از راه دور و از طریق اینترنتی است تا بتوانند بیشتر از این بیماری در امان باشند پس کسب و کارهایی که عضو اتحادیه کسب و کارهای مجازی هستند، در صورت تمایل و علاقهمندی میتوانند در این رویداد شرکت کرده و خدمات خود را اعم از کالا یا هر محصول دیگری در معرض فروش قرار دهند.وی با بیان اینکه کسب و کارها و پلتفرمهای آنلاینی که در این رویداد حضور مییابند باید تسهیلات ویژه و تخفیف مناسب در اختیار کاربران استان خود قرار دهند، گفت: این رویداد از اول اسفندماه با برگزاری در استانهای کرمان، گلستان، یزد و سمنان آغاز میشود.
الفت نسب با اشاره به اینکه این رویداد را در 31 استان برگزار میکنیم و طبق پیشبینی ما تا آبان ماه سال 1400 ادامه مییابد، افزود: در همین راستا در این طرح بهدنبال این هستیم تا به اصناف آفلاین و فیزیکی هم کمک کنیم تا آنها نیز بتوانند از روند فروش عقب نمانده و با پیوستن به پلتفرمهای فروشگاههای آنلاین اجناس خود را بهصورت اینترنتی به فروش برسانند از اینرو پلتفرمهای آنلاین نیز دعوت کردیم تا با کاهش دستمزد و ارائه تخفیف زمینه حضور فروشگاههای آفلاین را در پلتفرمهای آنلاین فراهم کنند تا بتوانند اجناس خود را در این رویداد در استانها با تخفیف به مردم ارائه دهند.
عضو هیأت مدیره اتحادیه کسب و کارهای مجازی معتقد است برای برگزاری خوب این رویداد باید نهادهای دیگر نیز بخصوص در زمینه اطلاعرسانی به ما کمک کنند تا این طرح که به نفع مردم و کسب و کارها است، به خوبی اجرایی شود.وی گفت: تصور ما این است هم تعداد کسب و کارهای آفلاین ما که در فضای آنلاین شعب خود را راه اندازی کردهاند، افزایش چشمگیری یابد، هم مردم استان با خرید اینترنتی انس بیشتری بگیرند و بتوانند استفاده کنند و کمتر بیرون روند.
الفت نسب افزود: اگر شکایت و تخلفی هم در این رویداد باشد، اتحادیه پیگیری کرده و ناظر است از اینرو کسب و کارها و پلتفرمها برای ثبتنام میتوانند به سایت ecfestival.ir مراجعه کنند.
خروج تمرکز خرید اینترنتی از تهران
عادل طالبی رئیس انجمن فروشگاههای اینترنتی شهر تهران اعتقاد دارد طرح هفتههای خرید اینترنتی طرح خوبی به نظر میرسد ولی باید اجرا شود تا بتوانیم نقاط ضعف و قوت آن را پیدا کرده و با برطرف کردن ضعفهای آن و برجسته کردن نقاط قوتش این کار را کماکان در کشور ادامه دهیم.
طالبی گفت: باید این موضوع را قبول کنیم که کل جامعه ما هنوز با خریدهای اینترنتی انس نگرفتهاند هرچند شیوع بیماری کرونا بحث خریدهای اینترنتی را نسبت به قبل سه برابر افزایش داد به طوری که بخش آفلاین و فیزیکی هم با توجه به شرایط پیش آمده به بازار آنلاین کشور رو آورد. به عبارتی کرونا کمک کرد تا مشتری و تأمین کننده هر دو در صحنه بیایند بنابراین نه تنها مشتری زیاد شد، بلکه تأمین کنندهها هم زیاد شدند و به افزایش خرید اینترنتی کمک کرد.
این فعال کسب و کار مجازی معتقد است، راهاندازی چنین رویدادهایی و اطلاعرسانی درباره آنها باعث میشود مردم بیشتر با بحث خریدهای اینترنتی آشنا بشوند بخصوص که قرار است تخفیفهایی هم از سوی کسب و کارها در نظر گرفته شود به هر حال تخفیف آغاز تغییر رفتار مصرف کننده است و میتواند در این حوزه مؤثر واقع شود.
وی در ادامه گفت: اطلاعرسانی این رویداد هم به کسانی که تاکنون خرید اینترنتی نداشتهاند کمک میکند تا این گزینه از خرید را انتخاب و خرید اینترنتی را آزمایش کنند و هم به آنهایی که پیش از این تجربه تلخی از خرید اینترنتی داشتند امکان می دهد تا بتوانند دوباره آن را امتحان و خرید کنند.
طالبی اعتقاد دارد یکی از نکات خوب این طرح این است که قرار است در استانها هم اجرایی شود و تنها به تهران متمرکز نشده و این خود مزیت خوبی است تا مردم دیگر استانها نیز به خرید اینترنتی تشویق شوند.
طرحی به نفع تمام بازیگران
امیرحسن موسوی مدیر روابط عمومی گروه دیجی کالا نیز معتقد است طرح هفتههای خرید اینترنتی اقدام بسیار خوبی است چون این طرح همزمان به هر سه بازیگران آن یعنی مشتریان، کسب و کارهای آنلاین و پلتفرمها کمک میکند.
موسوی گفت: معمولاً کسب و کارها در شهرها و بخصوص مکانهای دورافتاده با ظرفیت پلتفرمهای آنلاین (Market Place) آشنا نیستند و این طرح چون هر هفته قرار است در چند استان برگزار شود، میتواند به آنها در پیوستن به این پلتفرمها کمک کند تا بتوانند محصولات و کالاهای باکیفیت خود را به مشتریانی به وسعت سراسر کشور بفروشند.
وی با بیان اینکه برگزاری این طرح برای پلتفرمهای آنلاین محلی، فرصت خوبی است تا با شرکت در این رویداد جایگاه خود را به کسب و کارهای استان خود نشان دهند، افزود: با این طرح کسب و کارهای آسیب دیده از کرونا هم میتوانند با حضور در این طرح وضعیت خود را بهبود بخشند.
موسوی با اشاره به این که اجرای چنین طرحی به ارتقای فرهنگ خرید اینترنتی در شهرستانها هم کمک میکند، گفت: خرید اینترنتی از پلتفرمها بیشتر در تهران انجام میشود به طوری که 50 درصد خرید از دیجی کالا از تهران و 50 درصد بقیه از 30 استان دیگر است و این تناسب خوبی نیست و نشان میدهد که شهرها و استانهای دیگر هنوز با فرهنگ خرید اینترنتی آشنا نشدهاند.
وی با بیان اینکه در این طرح باید کسب و کار و پلتفرمها پیشنهادهای ویژهای مانند کدهای تخفیفی، ارسال رایگان و... برای مشتریان خود داشته باشند، افزود: این پیشنهاد باعث میشود مردم استانها را به خرید اینترنتی ترغیب کرد، چرا که هنوز سهم خرده فروشی آنلاین در کشور با اینکه ضریب نفوذ اینترنت به 100 درصد رسیده اما برخلاف دیگر کشورها (چین 45 درصد، ترکیه 7 درصد و...) تنها 2 درصد است و ما هنوز در بخش خرده فروشی آنلاین موفق نبودهایم از اینرو این گونه طرحها باعث میشود نفوذ خرید اینترنتی در استانها و شهرها افزایش یابد.
مدیر روابط عمومی دیجی کالا اعتقاد دارد برای اینکه بحث خریدهای اینترنتی بخصوص بهدلیل شیوع کرونا و ماندن مردم در خانه افزایش یابد، باید مسئولان آن استانها اعم از استانداریها، فرمانداریها، شهرداریها، بانکها و... حتی اپراتورها به کمک بیایند تا بتوان با تبلیغ و فراهم کردن شرایط و اطلاعرسانی مناسب، مردم استانها و شهرها را با این رویداد آشنا کرد تا مردم به خریدهای اینترنتی ترغیب شوند.
داود مشتاقی مدیر بازاریابی یکی از فروشگاههای آنلاین (شاپ دات آی آر) نیز راهاندازی هفتههای خرید اینترنتی در استانها را اقدام خوب و مثبتی ارزیابی کرد. وی معتقد است با این اقدام فرهنگ خرید اینترنتی در استانها و شهرهای کوچک را نیز ارتقا میدهیم.
مشتاقی گفت: اگر تبلیغات این طرح در استانها با همکاری نهادها و سازمانها به درستی صورت بگیرد، مردم به موضوع خرید اینترنتی حساس میشوند و اعتماد مردم به خریدهای اینترنتی بالا میرود و از آن استقبال خواهند کرد و در آینده خرید اینترنتی به یکی از گزینههای آنها برای خرید تبدیل خواهد شد.
وی افزود: هنوز مردم با خریدهای اینترنتی انس نگرفتهاند ولی این طرح میتواند باعث شود مردم به خریدهای اینترنتی هم روی بیاورند و بخصوص در شرایط کنونی کرونا و پیشگیری از مبتلا شدن به این بیماری کمتر از خانه خارج شوند.این فعال کسب و کاری اعتقاد دارد که کسب و کارهای مجازی با دو مشکل مهم لجستیک کالا و زنجیره تأمین کالا روبهرو هستند و باید این مشکلات آنها نیز رفع شود.
مشتاقی گفت: حال که این طرح راهاندازی شده است باید مسئولان مربوطه برای ارسال کالا هم فکر کنند. زنجیره تأمین کالا نیز مهم است و اکنون کسب و کارهای مجازی هم با تأمین کالا و تولید مواجه هستند.

پاورقی جدید صفحه جهان
خاطرات دو دهه دیپلماسی سوریه در دوره حافظ اسد
روایت گم شده
فاروق الشرع / وزیرخارجه سابق سوریه
مترجم: حسین جابری انصاری
پیشگفتار مترجم
کتابی که ترجمه فارسی آن به مرور به شکل پاورقی روزانه، در روزنامه وزین «ایران» منتشر خواهد شد، «الروایه المفقوده» یا به زبان فارسی «روایت گمشده» نام دارد که دربرگیرنده خاطرات «فاروق الشرع» وزیر خارجه سابق سوریه از بیش از دو دهه مسئولیت خود در عرصه سیاست خارجی این کشور تا هنگام درگذشت «حافظ اسد» رئیسجمهوری فقید سوریه است. «فاروق الشرع» مسئولیتهای سفیر سوریه در ایتالیا (۱۹۷۶ تا ۱۹۸۰)، وزیر مشاور در امور خارجی (۱۹۸۰ تا ۱۹۸۴)، وزیر خارجه (۱۹۸۴ تا ۲۰۰۶)، معاون اول رئیسجمهوری (۲۰۰۶ تا ۲۰۱۲)، عضو رهبری کشوری حزب بعث سوریه (۲۰۰۰ تا ۲۰۱۳) را برعهده داشته و از این تاریخ، عملاً بازنشسته شده است.
مترجم کتاب در سه دهه گذشته همواره تحولات جهان عرب و سوریه را از نزدیک دنبال کرده و چهار سال از بهترین ایام کاری خود را نیز از سال ۱۳۷۷ تا ۱۳۸۱، بهعنوان دیپلمات در سفارت جمهوری اسلامی ایران در دمشق گذرانده و در سال های اخیر به علت مسئولیت خود در عرصه سیاست خارجی، در ارتباط مستقیم با سوریه و مسائل این کشور بوده است.
اینک که پس از چند سال کارگری دیپلماتیک، به خلوت کتابخانه خود بازگشته و بار دیگر مجالی برای خواندن و نوشتن یافته است، از جمله مسئولیتهای وجدانی خود را کمک به تولید ادبیات سیاسی بازگوکننده واقعیتهای سوریه به زبان شیرین فارسی و دُر دری میداند. واقعیت این است که با وجود روابط ممتاز و متداوم ایران و سوریه در بیش از چهار دهه پس از پیروزی انقلاب اسلامی و نقش برجسته ایران در سال های اخیر در کمک به دولت سوریه برای مهار بحران یک دهه اخیر این کشور، متأسفانه ادبیات سیاسی وزین مرتبط با این کشور در زبان فارسی بسیار محدود است. این آسیب در برخی یا بسیاری دیگر از حوزههای مهم سیاست خارجی ایران نیز وجود دارد و نیازمند تدبیر مناسب و جبران مافات است. امیدوارم ترجمه کتاب حاضر بتواند در این چارچوب مفید واقع شود و قدمی هرچند کوچک در یک مسیر درست باشد.
سوریه معاصر در ایران و جهان بیش و پیش از هر چیز به نام «حافظ اسد» رئیسجمهوری پیشین این کشور (۱۹۷۰ تا ۲۰۰۰) شناخته شده است. «حافظ اسد» از نگاه دوست و دشمن، نابغهای در دنیای سیاست بود که توانست از دل اقلیت مطرود علوی در جامعه سوریه، برآید و پلههای ترقی را در سیاست داخلی کشورش تا ریاست جمهوری، طی و سیاست متلاطم و بیثبات داخلی سوریه را که پیامد کودتاهای پیدرپی و سوء مدیریت فاحش در تدبیر امور کشور بود، مدیریت و با در پیش گرفتن یک سیاست خارجی فعال و مؤثر، سوریه؛ یک کشور معمولی جهان عرب را به یک ضلع از مثلث قدرت عربی در کنار مصر و عربستان تبدیل و سه دهه بر کشورش حکومت کند.
کتاب خاطرات «فاروق الشرع» از این نظر اهمیت دارد که تصویری دست اول و نزدیک، از درون ساختار تصمیمسازی سیاست خارجی سوریه در دوران «حافظ اسد» ارائه و به خواننده کمک میکند تا با نحوه سیاست ورزی سوریه «اسد» در عرصه پرتلاطم خاورمیانه و جهان در سه دهه پایانی قرن بیستم میلادی آشنا شود. هوشمندی «حافظ اسد» در حوزه سیاست خارجی، در پروندههای مختلف سیاست خارجی سوریه قابل ردیابی و بررسی است و اطلاعات موجود در کتاب حاضر نیز میتواند مواد خام مهمی برای این کار در اختیار گذارد.
مترجم: حسین جابری انصاری
پیشگفتار مترجم
کتابی که ترجمه فارسی آن به مرور به شکل پاورقی روزانه، در روزنامه وزین «ایران» منتشر خواهد شد، «الروایه المفقوده» یا به زبان فارسی «روایت گمشده» نام دارد که دربرگیرنده خاطرات «فاروق الشرع» وزیر خارجه سابق سوریه از بیش از دو دهه مسئولیت خود در عرصه سیاست خارجی این کشور تا هنگام درگذشت «حافظ اسد» رئیسجمهوری فقید سوریه است. «فاروق الشرع» مسئولیتهای سفیر سوریه در ایتالیا (۱۹۷۶ تا ۱۹۸۰)، وزیر مشاور در امور خارجی (۱۹۸۰ تا ۱۹۸۴)، وزیر خارجه (۱۹۸۴ تا ۲۰۰۶)، معاون اول رئیسجمهوری (۲۰۰۶ تا ۲۰۱۲)، عضو رهبری کشوری حزب بعث سوریه (۲۰۰۰ تا ۲۰۱۳) را برعهده داشته و از این تاریخ، عملاً بازنشسته شده است.
مترجم کتاب در سه دهه گذشته همواره تحولات جهان عرب و سوریه را از نزدیک دنبال کرده و چهار سال از بهترین ایام کاری خود را نیز از سال ۱۳۷۷ تا ۱۳۸۱، بهعنوان دیپلمات در سفارت جمهوری اسلامی ایران در دمشق گذرانده و در سال های اخیر به علت مسئولیت خود در عرصه سیاست خارجی، در ارتباط مستقیم با سوریه و مسائل این کشور بوده است.
اینک که پس از چند سال کارگری دیپلماتیک، به خلوت کتابخانه خود بازگشته و بار دیگر مجالی برای خواندن و نوشتن یافته است، از جمله مسئولیتهای وجدانی خود را کمک به تولید ادبیات سیاسی بازگوکننده واقعیتهای سوریه به زبان شیرین فارسی و دُر دری میداند. واقعیت این است که با وجود روابط ممتاز و متداوم ایران و سوریه در بیش از چهار دهه پس از پیروزی انقلاب اسلامی و نقش برجسته ایران در سال های اخیر در کمک به دولت سوریه برای مهار بحران یک دهه اخیر این کشور، متأسفانه ادبیات سیاسی وزین مرتبط با این کشور در زبان فارسی بسیار محدود است. این آسیب در برخی یا بسیاری دیگر از حوزههای مهم سیاست خارجی ایران نیز وجود دارد و نیازمند تدبیر مناسب و جبران مافات است. امیدوارم ترجمه کتاب حاضر بتواند در این چارچوب مفید واقع شود و قدمی هرچند کوچک در یک مسیر درست باشد.
سوریه معاصر در ایران و جهان بیش و پیش از هر چیز به نام «حافظ اسد» رئیسجمهوری پیشین این کشور (۱۹۷۰ تا ۲۰۰۰) شناخته شده است. «حافظ اسد» از نگاه دوست و دشمن، نابغهای در دنیای سیاست بود که توانست از دل اقلیت مطرود علوی در جامعه سوریه، برآید و پلههای ترقی را در سیاست داخلی کشورش تا ریاست جمهوری، طی و سیاست متلاطم و بیثبات داخلی سوریه را که پیامد کودتاهای پیدرپی و سوء مدیریت فاحش در تدبیر امور کشور بود، مدیریت و با در پیش گرفتن یک سیاست خارجی فعال و مؤثر، سوریه؛ یک کشور معمولی جهان عرب را به یک ضلع از مثلث قدرت عربی در کنار مصر و عربستان تبدیل و سه دهه بر کشورش حکومت کند.
کتاب خاطرات «فاروق الشرع» از این نظر اهمیت دارد که تصویری دست اول و نزدیک، از درون ساختار تصمیمسازی سیاست خارجی سوریه در دوران «حافظ اسد» ارائه و به خواننده کمک میکند تا با نحوه سیاست ورزی سوریه «اسد» در عرصه پرتلاطم خاورمیانه و جهان در سه دهه پایانی قرن بیستم میلادی آشنا شود. هوشمندی «حافظ اسد» در حوزه سیاست خارجی، در پروندههای مختلف سیاست خارجی سوریه قابل ردیابی و بررسی است و اطلاعات موجود در کتاب حاضر نیز میتواند مواد خام مهمی برای این کار در اختیار گذارد.

دولت، بخش خصوصی را رها کند
علی قنبری
استاد دانشگاه
در حال نزدیک شدن به روزهای پایانی سال 1399 هستیم؛ سالی که تمام حوزههای اقتصادی روزهای سخت و پر از چالشی را سپری کردند. از سال 97 سیاستگذاران و بخش خصوصی با تحریمهایی روبهرو شدند که پیش از این اقتصاد کشور آن را تجربه نکرده بود. تحریم؛ اقتصاد ایران را ملتهب کرد و خیلی از صنایع و تولیدکنندگان تا مدتها به جهت صدمه دیدن از تحریم با افت و حتی توقف تولید مواجه شدند. با وجود تمام سختیها بخش خصوصی توانست تا حدودی از موانع بزرگ عبور کند و به صادرات و تولیدی که از دست رفته بود، برسد. اما برای اینکه شاهد امید در سال 1400 باشیم و اتفاقهای خوبی در اقتصاد کشور رخ دهد یک راهکار وجود دارد و آن حضور پررنگتر بخش خصوصی در فضای اقتصادی است. تحقق چنین امری قاعدتاً وابسته به رفتار سیاستگذاران است. اگر دولت شرایط و فضا را برای فعالیت بخش خصوصی فراهم کند میتوان از فعالان بخش خصوصی انتظار داشت که برای اقتصاد کشور کاری انجام دهند.
در این میان یک سؤال وجود دارد و آن اینکه انتظار از بخش خصوصی برای سال آینده چیست؟ و آیا بخش خصوصی میتواند انتظارات را پاسخ دهد؟
در جواب باید گفت که فعالان بخش خصوصی سربازان اقتصادی هستند و زمانی میتوان از این گروه انتظار داشت که بهسمت افزایش سرمایه گذاری، رشد تولید و جذب نیروی کار بروند که بستر برای گسترش فعالیت آنها مهیا باشد. سربازی که دستش خالی باشد امکان دفاع از خود را هم ندارد از اینرو از او نمیتوان انتظار داشت که ضمن دفاع از خود به کشور خدمت کند. فعالان اقتصادی هم چنین شرایطی را دارند. برای آنکه بخش خصوصی سال آینده که انتخابات ریاست جمهوری را هم پیش رو داریم فعالتر شود و بتواند در فضای اقتصادی اثرگذارتر باشد از دولت میخواهیم که میزان دخالت در اقتصاد را کمتر کند و بیش از گذشته به فکر نظارت و برنامهریزی با هدف حسن اجرای قانون باشد.
بهنظر میرسد که رفتار دولت در مواجهه با بخش خصوصی اینگونه بوده که بخش خصوصی تابع آن باشد. این موضوعی است که در تمام دولتها اتفاق افتاده است. بخش خصوصی در این سالها همواره چشمش به تصمیم گیریهای دولت بوده است و از آنجا که هراس دارد سرمایهاش بهخطر بیفتد خود را وابسته به دولت میکند. این در حالی است که بخش خصوصی زمانی میتواند موفق عمل کند که استقلال داشته باشد. لذا برای کاهش این وابستگی ضروری است که دولت ثبات تصمیمگیری داشته باشد و اگر میخواهد تغییری در قوانین داشته باشد از فعالان بخش خصوصی مشورت بگیرد. متأسفانه باید بگویم که ما بخش خصوصی ضعیفی داریم. زمانیکه بخش خصوصی قدرت لازم را نداشته باشد نمیتواند در بازار داخلی و خارجی پویا باشد؛ از اینرو به جای آنکه روی پای خود بایستد و سعی برای رشد و تعالی داشته باشد، روز به روز بر وابستگی آن به دولت و برخی از رانتها بیشتر میشود. وقتی بخش خصوصی با چنین وضعیتی مواجه میشود نمیتوان از آن انتظار داشت که تحول در اقتصاد کشور ایجاد کند؛ چنین بخش خصوصی ناکارآمد است. بدین جهت توصیه میکنم فعالان اقتصادی بیش از هر زمان دیگر خود را از وابستگی به دولت خارج و سعی کنند که فعالیتهای توسعهای خود را افزایش دهند تا بواسطه آن بتوان به اقتصادی پویا دست یافت. اقتصاد پویا براحتی دست یافتنی نیست و باید برای رسیدن به آن همه بخشها تلاش کنند. به غیر از قوه مجریه، قوه مقننه و قوه قضائیه در ایجاد شرایط مناسب برای فعالیت بخش خصوصی سهم دارند. اگر سه قوا در تسهیل شرایط همکاری کنند اطمینان دارم که بخش خصوصی میداند چه مسیری را برود و چگونه به رشد اقتصادی دست پیدا کند.
با توجه به سه نکته رهاسازی اقتصاد از سوی دولت، با تسهیل شرایط و اعتماد به بخش خصوصی میتوان مسیر فعالیت بخش خصوصی را هموار کرد و از فعالان بخش خصوصی انتظار داشت که به سمت توسعه سرمایهگذاری و رشد تولید با هدف صادرات حرکت کنند. ما نیازمند پویایی بخش خصوصی هستیم. بخشی که در تمام کشورها جایگاه ارزشمندی دارند.
استاد دانشگاه
در حال نزدیک شدن به روزهای پایانی سال 1399 هستیم؛ سالی که تمام حوزههای اقتصادی روزهای سخت و پر از چالشی را سپری کردند. از سال 97 سیاستگذاران و بخش خصوصی با تحریمهایی روبهرو شدند که پیش از این اقتصاد کشور آن را تجربه نکرده بود. تحریم؛ اقتصاد ایران را ملتهب کرد و خیلی از صنایع و تولیدکنندگان تا مدتها به جهت صدمه دیدن از تحریم با افت و حتی توقف تولید مواجه شدند. با وجود تمام سختیها بخش خصوصی توانست تا حدودی از موانع بزرگ عبور کند و به صادرات و تولیدی که از دست رفته بود، برسد. اما برای اینکه شاهد امید در سال 1400 باشیم و اتفاقهای خوبی در اقتصاد کشور رخ دهد یک راهکار وجود دارد و آن حضور پررنگتر بخش خصوصی در فضای اقتصادی است. تحقق چنین امری قاعدتاً وابسته به رفتار سیاستگذاران است. اگر دولت شرایط و فضا را برای فعالیت بخش خصوصی فراهم کند میتوان از فعالان بخش خصوصی انتظار داشت که برای اقتصاد کشور کاری انجام دهند.
در این میان یک سؤال وجود دارد و آن اینکه انتظار از بخش خصوصی برای سال آینده چیست؟ و آیا بخش خصوصی میتواند انتظارات را پاسخ دهد؟
در جواب باید گفت که فعالان بخش خصوصی سربازان اقتصادی هستند و زمانی میتوان از این گروه انتظار داشت که بهسمت افزایش سرمایه گذاری، رشد تولید و جذب نیروی کار بروند که بستر برای گسترش فعالیت آنها مهیا باشد. سربازی که دستش خالی باشد امکان دفاع از خود را هم ندارد از اینرو از او نمیتوان انتظار داشت که ضمن دفاع از خود به کشور خدمت کند. فعالان اقتصادی هم چنین شرایطی را دارند. برای آنکه بخش خصوصی سال آینده که انتخابات ریاست جمهوری را هم پیش رو داریم فعالتر شود و بتواند در فضای اقتصادی اثرگذارتر باشد از دولت میخواهیم که میزان دخالت در اقتصاد را کمتر کند و بیش از گذشته به فکر نظارت و برنامهریزی با هدف حسن اجرای قانون باشد.
بهنظر میرسد که رفتار دولت در مواجهه با بخش خصوصی اینگونه بوده که بخش خصوصی تابع آن باشد. این موضوعی است که در تمام دولتها اتفاق افتاده است. بخش خصوصی در این سالها همواره چشمش به تصمیم گیریهای دولت بوده است و از آنجا که هراس دارد سرمایهاش بهخطر بیفتد خود را وابسته به دولت میکند. این در حالی است که بخش خصوصی زمانی میتواند موفق عمل کند که استقلال داشته باشد. لذا برای کاهش این وابستگی ضروری است که دولت ثبات تصمیمگیری داشته باشد و اگر میخواهد تغییری در قوانین داشته باشد از فعالان بخش خصوصی مشورت بگیرد. متأسفانه باید بگویم که ما بخش خصوصی ضعیفی داریم. زمانیکه بخش خصوصی قدرت لازم را نداشته باشد نمیتواند در بازار داخلی و خارجی پویا باشد؛ از اینرو به جای آنکه روی پای خود بایستد و سعی برای رشد و تعالی داشته باشد، روز به روز بر وابستگی آن به دولت و برخی از رانتها بیشتر میشود. وقتی بخش خصوصی با چنین وضعیتی مواجه میشود نمیتوان از آن انتظار داشت که تحول در اقتصاد کشور ایجاد کند؛ چنین بخش خصوصی ناکارآمد است. بدین جهت توصیه میکنم فعالان اقتصادی بیش از هر زمان دیگر خود را از وابستگی به دولت خارج و سعی کنند که فعالیتهای توسعهای خود را افزایش دهند تا بواسطه آن بتوان به اقتصادی پویا دست یافت. اقتصاد پویا براحتی دست یافتنی نیست و باید برای رسیدن به آن همه بخشها تلاش کنند. به غیر از قوه مجریه، قوه مقننه و قوه قضائیه در ایجاد شرایط مناسب برای فعالیت بخش خصوصی سهم دارند. اگر سه قوا در تسهیل شرایط همکاری کنند اطمینان دارم که بخش خصوصی میداند چه مسیری را برود و چگونه به رشد اقتصادی دست پیدا کند.
با توجه به سه نکته رهاسازی اقتصاد از سوی دولت، با تسهیل شرایط و اعتماد به بخش خصوصی میتوان مسیر فعالیت بخش خصوصی را هموار کرد و از فعالان بخش خصوصی انتظار داشت که به سمت توسعه سرمایهگذاری و رشد تولید با هدف صادرات حرکت کنند. ما نیازمند پویایی بخش خصوصی هستیم. بخشی که در تمام کشورها جایگاه ارزشمندی دارند.

تجربه موفق آموزش مجازی
جعفر میلیمنفرد
استاد تمام دانشگاه
در یک سال گذشته تجربه جدیدی را در امر آموزش مجازی دانشگاهها آزمایش کردیم.در این مدل آموزشی استادان دانشگاه بسرعت خودشان را تجهیز کردند و سعی کردند دروس را بهصورت اسلاید و با استفاده از امکانات مجازی ارائه دهند. از نظرم این نقطه قوت بسیار خوبی برای آموزش عالی کشور بود. در کنار این موضوع باید به فعالیت دانشگاهها اشاره کرد که رؤسای دانشگاهها به سمت تجهیز زیرساختهای فناوری خود رفتند تا بتوانند با پهنای باند بهتر این سرویس را به دانشجویانشان ارائه دهند. استادان از بسترهای مختلفی برای بحث آموزش استفاده کردند تا دروس به بهترین نحو ارائه شود. در سوی دیگر اما دانشجویان بودند. آنها سعی کردند با امکاناتی که دارند از این فرصت استفاده کنند بالاخره برای گرفتن آموزش مجازی یک سری امکانات لازم است. دانشجویان حداقل باید یک موبایل هوشمند داشته باشند. همچنین اینترنت با اطمینان مناسب هم لازمه کار دانشجویان بود. این موارد تقریباً وجود داشت. البته ممکن است در نقاطی از کشور بویژه نقاط دور افتاده بخشی از دانشجویان در ارتباط با این امکانات با کمبودهایی مواجه باشند که باید مشکلات آنها را در نظر گرفت اما در مجموع سیستم آموزش عالی در این تجربه در بخش آموزش موفق بوده است. با این همه در بخشهایی هم با مشکل روبهرو شدیم. در بخش آزمایشهای عملی بویژه در رشتههای فنی و مهندسی بخشی را توانستیم بهصورت مجازی طراحی کنیم و دانشجویان از سیستمهای فنی و بصری استفاده کردند اما در بخشی هم موفق نبودیم. مثلاً کارگاه تراشکاری یا ماشینهای الکترونیکی را نمیتوانید بهصورت مجازی برگزار کنید. البته دانشگاهها سعی کردند تا در یک فرصت یک ماهه تابستان این کلاسها را برگزار کنند. برخی از دانشگاهها هم در این باره موفق بودند اما عدهای هم موفق نبودند.البته در همین نیم سالی که قرار است برگزار شود ما در بحث آزمایشگاهها و کارگاههای عملی بویژه در رشتههای فنی و مهندسی و تخصصی هنوز با معضلاتی مواجه هستیم و باید این کارگاهها بهصورت حضوری ارائه شود. البته باید تأکید کنم که شرایط کشور قرمز بود و این امکان ما داده نشد که کلاسها حضوری باشد. امیدواریم در ترم آینده شرایط کشور آبی شود. با این همه زیرساختهای لازم برای آموزش مجازی در حد لازم در کشور وجود دارد و هم اکنون ما توانستهایم از این زیرساختها استفاده کنیم و کلاسها را برگزار کنیم اما اگر پهنای باند بیشتر باشد و اگر بتوانیم زمانی که در حال تدریس هستیم تصویر دانشجویان را داخل کلاس داشته باشیم و البته زمانی که در حال امتحان هستیم تصویر تک تک دانشجویان را هم داشته باشیم برای ما بهتر است و این کار هم یک پهنای باند اینترنتی خوب میخواهد. با این همه، شرایط کرونا بعضاً دستاوردهایی خوبی هم برای ما داشته است و ما متوجه شدیم که میتوانیم از آموزش مجازی هم استفاده کنیم بویژه در این شرایط که در گیر آلودگی هوا و ترافیک هستیم اگر بتوانیم جلسات دانشگاهها را مجازی برگزار کنیم کمک بسیاری به ترافیک و آلودگی هوا میکند. این همه جلسه در داشگاه برگزار میشود بخصوص جلسان دفاعها میتواند آنلاین برگزار شود. با این حال آموزش مجازی یک تجربه بود که آموزش عالی با این نوع آموزش هم آشنا شد و در آینده هم که از این ویروس خلاص شدیم میتوانیم در نظام آموزش عالی از امکانات مجازی برای بهبود کیفی آموزش استفاده بهتری کنیم.
استاد تمام دانشگاه
در یک سال گذشته تجربه جدیدی را در امر آموزش مجازی دانشگاهها آزمایش کردیم.در این مدل آموزشی استادان دانشگاه بسرعت خودشان را تجهیز کردند و سعی کردند دروس را بهصورت اسلاید و با استفاده از امکانات مجازی ارائه دهند. از نظرم این نقطه قوت بسیار خوبی برای آموزش عالی کشور بود. در کنار این موضوع باید به فعالیت دانشگاهها اشاره کرد که رؤسای دانشگاهها به سمت تجهیز زیرساختهای فناوری خود رفتند تا بتوانند با پهنای باند بهتر این سرویس را به دانشجویانشان ارائه دهند. استادان از بسترهای مختلفی برای بحث آموزش استفاده کردند تا دروس به بهترین نحو ارائه شود. در سوی دیگر اما دانشجویان بودند. آنها سعی کردند با امکاناتی که دارند از این فرصت استفاده کنند بالاخره برای گرفتن آموزش مجازی یک سری امکانات لازم است. دانشجویان حداقل باید یک موبایل هوشمند داشته باشند. همچنین اینترنت با اطمینان مناسب هم لازمه کار دانشجویان بود. این موارد تقریباً وجود داشت. البته ممکن است در نقاطی از کشور بویژه نقاط دور افتاده بخشی از دانشجویان در ارتباط با این امکانات با کمبودهایی مواجه باشند که باید مشکلات آنها را در نظر گرفت اما در مجموع سیستم آموزش عالی در این تجربه در بخش آموزش موفق بوده است. با این همه در بخشهایی هم با مشکل روبهرو شدیم. در بخش آزمایشهای عملی بویژه در رشتههای فنی و مهندسی بخشی را توانستیم بهصورت مجازی طراحی کنیم و دانشجویان از سیستمهای فنی و بصری استفاده کردند اما در بخشی هم موفق نبودیم. مثلاً کارگاه تراشکاری یا ماشینهای الکترونیکی را نمیتوانید بهصورت مجازی برگزار کنید. البته دانشگاهها سعی کردند تا در یک فرصت یک ماهه تابستان این کلاسها را برگزار کنند. برخی از دانشگاهها هم در این باره موفق بودند اما عدهای هم موفق نبودند.البته در همین نیم سالی که قرار است برگزار شود ما در بحث آزمایشگاهها و کارگاههای عملی بویژه در رشتههای فنی و مهندسی و تخصصی هنوز با معضلاتی مواجه هستیم و باید این کارگاهها بهصورت حضوری ارائه شود. البته باید تأکید کنم که شرایط کشور قرمز بود و این امکان ما داده نشد که کلاسها حضوری باشد. امیدواریم در ترم آینده شرایط کشور آبی شود. با این همه زیرساختهای لازم برای آموزش مجازی در حد لازم در کشور وجود دارد و هم اکنون ما توانستهایم از این زیرساختها استفاده کنیم و کلاسها را برگزار کنیم اما اگر پهنای باند بیشتر باشد و اگر بتوانیم زمانی که در حال تدریس هستیم تصویر دانشجویان را داخل کلاس داشته باشیم و البته زمانی که در حال امتحان هستیم تصویر تک تک دانشجویان را هم داشته باشیم برای ما بهتر است و این کار هم یک پهنای باند اینترنتی خوب میخواهد. با این همه، شرایط کرونا بعضاً دستاوردهایی خوبی هم برای ما داشته است و ما متوجه شدیم که میتوانیم از آموزش مجازی هم استفاده کنیم بویژه در این شرایط که در گیر آلودگی هوا و ترافیک هستیم اگر بتوانیم جلسات دانشگاهها را مجازی برگزار کنیم کمک بسیاری به ترافیک و آلودگی هوا میکند. این همه جلسه در داشگاه برگزار میشود بخصوص جلسان دفاعها میتواند آنلاین برگزار شود. با این حال آموزش مجازی یک تجربه بود که آموزش عالی با این نوع آموزش هم آشنا شد و در آینده هم که از این ویروس خلاص شدیم میتوانیم در نظام آموزش عالی از امکانات مجازی برای بهبود کیفی آموزش استفاده بهتری کنیم.
انتخاب نشریه
جستجو بر اساس تاریخ
اخبار این صفحه
-
# من - ماسک - میزنم
-
اهداف دشمن برای ایجاد قحطی کالاهای ضروری ناکام ماند
-
از نون نواحی تا الف انقلاب
-
نقشه راه بازار ارز درماههای آینده
-
جزئیات نامه جهانگیری به رهبری
-
رئیسی بهجز قوه قضائیه به مسأله دیگری فکر نمیکند
-
دوستانه غمانگیز
-
هیچ تکانهای به بازار کالا و قیمتها وارد نکردیم
-
بسته شدن پنجره برجام یعنی توسعه برنامه هستهای ایران
-
286 پروژه تعاونی در سراسر کشور افتتاح شد
-
استادان مخالف دانشجویان موافق
-
گرمابههایی که از خاطر شهر شسته شد
-
یک هفته بارش برف و باران در راه 17 استان
-
«هفته های خرید اینترنتی» در کشور آغاز می شود
-
پاورقی جدید صفحه جهان
-
دولت، بخش خصوصی را رها کند
-
تجربه موفق آموزش مجازی

اخبارایران آنلاین