چند روایت از تغییر سبک نذری و عزاداری در گیر و دار همهگیری کرونا
محرم محرومان
یوسف حیدری
گزارش نویس
همسن و سال هستند؛ جوانان دهه 70 و عاشق محرم و عزاداری برای امام حسین(ع). بعد از دهه محرم هر سال، یک سال برای رسیدن این روزها لحظه شماری میکنند تا باردیگر کنار هم تکیه برپا و عزاداری کنند. اما دو سالی است که با این حسرت دست به گریبانند و جای برپایی تکیه و دسته، دست نیازمندی را میگیرند که زندگیاش به مویی بند است. اهالی محله لویزان اعتماد زیادی به آنها دارند. رسم نذری دادن هم تغییر کرده و حالا مواد غذایی را به در خانه افراد نیازمند میبرند. این روایت «موکب قاسم ابن الحسن» در محله سه راه لویزان است.
پارچه نوشته روی موکب برای خودش حکایتی دارد: «برای کمک به خانوادههای نیازمند منتظر دستان مهربان و نذریهای شما هستیم.» صدای نوحه از باند کنار موکب پخش میشود و چند نفر از بچهها مشغول بستهبندی ماکارونی و رب میشوند. زوج جوانی هم با یک کارتن بزرگ نذری وارد میشوند. امیر رضا از اهالی محله است و با همسرش برای ادای نذرشان آمدهاند. میگوید این بهترین نذری زندگی ما است: «پنج سال قبل که ازدواج کردیم، از همان سال اول زندگی تصمیم گرفتیم هر سال محرم نذری بدهیم. هرسال دیگ آش برپا میکردیم و 700 تا 1000 کاسه آش به همسایهها و اهالی محل میدادیم. اما از وقتی سر و کله کرونا پیدا شد، تصمیم گرفتیم شیوه نذری دادن را عوض کنیم. دنبال ایده مناسبی بودیم تا اینکه با بچههای این موکب آشنا شدیم. آنها محرم هر سال با برپایی این موکب به نیازمندان محل کمک میکنند. ما هم تصمیم گرفتیم بهجای آش، مواد غذایی خشک به نیازمندان بدهیم. امروزهم عدس و نخود و لوبیا خریدیم و تحویل بچههای موکب دادیم.» لیست را بالا و پایین میکند تا کسی جا نیفتاده باشد. میگوید بستهها برای امشب باید آماده باشند تا به دست خانوادههای نیازمند برسانیم. مهدی رضائیان از بچههای محله لویزان است. محرم هر سال این موکب را با کمک دوستانش برپا میکند: «پیام امام حسین(ع) گرفتن دست نیازمندانی است که برای حفظ آبرو جلوی کسی دست دراز نمیکنند. هیأت ما قاسم ابن الحسن، همین روبهرو انتهای کوچه است. سال 77 این هیأت را برپا کردیم. این موکب هم چند سالی است برپا شده و قبل از کرونا اینجا به مردم شربت و نذری میدادیم. اما سال قبل تصمیم گرفتیم رویه را عوض کنیم. از مردم خواستیم نذریهایی را که به هیأت میدادند به شکل نقدی یا مواد غذایی به ما بدهند تا به دست خانوادههای نیازمند برسانیم. این مدت خانواده نیازمند زیادی را شناسایی کردهایم. یکی از آنها زن سالخورده بیماری است که همسرش فوت کرده و پسرش زندان است و با عروس و سه نوهاش زندگی میکند. شرایط خیلی سختی دارند. سال قبل با کمک اهالی برای آنها ماشین لباسشویی خریدیم. در خود موکب هم به خاطر رعایت مسائل بهداشتی سال گذشته شربت و چای ندادیم ولی امسال میخواهیم آبمیوههای بستهبندی شده به مردم بدهیم. سه شب هم با بچههای هیأت مقابل منزل سه شهید میرویم و چند دقیقهای عزاداری میکنیم.»
مهدی از استقبال اهالی محل از ایده آنها و اجرای کامل پروتکلهای بهداشتی میگوید: «باور کنید سال گذشته با وجود مشکلات اقتصادی مردم خیلی کمک کردند و پول و مواد غذایی برای توزیع بین نیازمندان در اختیار ما قرار دادند. علاوه بر مواد غذایی، ماسک و مواد ضدعفونی هم به خانوادهها میدهیم. به اعتقاد من بچه هیأتی باید با اصل دین و دلیل مبعوث شدن پیامبران آشنایی داشته باشد. خدا دو پیامبر به انسان داده است؛ یکی پیامبر ظاهر که 124 هزار پیامبری هستند که برای هدایت انسانها فرستاد و دیگری پیامبر باطن که همان عقل است. زمانی که پیامبر نیست باید به عقل خودمان مراجعه کنیم. وقتی مسئولان کشور و پزشکان اعلام میکنند وضعیت خوب نیست و ویروس کرونا در تجمعها سرایت بیشتری دارد، باید رعایت کنیم تا افراد کمتری مبتلا شوند. باید عزاداریها را با رعایت کامل پروتکلهای بهداشتی برگزار کنیم تا کسی در مراسم عزای امام حسین(ع) به کرونا مبتلا نشود. خوشبختانه بسیاری از هیأتهای این منطقه رعایت میکنند مثلاً هیأت مسجد باب الحوائج مراسم عزاداری را در محوطه دانشگاه شهید رجایی برگزار میکند.»
نیم قرن عاشقی و طرحی نو
پارچه نوشته خیابان اصلی نظرم را جلب میکند. تصویری از کادر درمان که ماسک اکسیژن را روی صورت بیمار قرار میدهند. خستگی در چهره آنها موج میزند اما با این حال به دوربین لبخند میزنند. زیر تصویر این جمله نوشته شده است: «به احترام کادر درمان و تلاشهای خستگیناپذیر آنها امسال هم هیأت حضرت ابوالفضل(ع) برگزار نمیشود. در خانه میمانیم و اقامه عزا میکنیم.»
سراغ مسئول هیأت را میگیرم. یکی از اهالی محل با دست آهنگری را نشان میدهد. علی اوحدی از قدیمیهای محله مجیدیه است. موهای سفیدش را از روی عینک جوشکاری کنار میزند و به پرچم بزرگ سبز رنگی که به دیوار مغازهاش زده، اشاره میکند: «این هیأت 51 سال قدمت دارد و در هر شرایطی هر سال محرم عزاداری میکردیم اما دو سالی است به احترام کادر درمان و برای سلامتی مردم شیوه عزاداری را تغییر دادهایم. سال 1349 این هیأت برپا شد و هر سال شبهای محرم نزدیک به 1000 نفر برای عزاداری اینجا میآیند. خیلیها هم به هیأت نذری میدهند و هر شب غذا میپزیم و توزیع میکنیم. مردم زیادی برای گرفتن غذا مقابل هیأت صف میکشیدند. اما وقتی اعلام کردند ویروس کرونا در تجمعات میتواند خیلیها را مبتلا کند، تصمیم گرفتیم هیأت عزاداری را به احترام کادر درمان تعطیل کنیم و از همه عزاداران خواستیم در خانه خودشان عزاداری کنند تا جلوی انتشار ویروس را بگیریم. سلامتی عزاداران حسینی همیشه باید در اولویت باشد. به هرحال هیأتهای قدیمی که چندین نسل در آن عزاداری میکنند معتقدند در کنار شور حسینی باید شعور حسینی هم داشت. همه بچههای هیأت از این تصمیم استقبال کردند. اعلام کردیم هرکسی نذری دارد میتواند آن را بهصورت مواد غذایی خشک به نیازمندانی که میشناسد بدهد. هر سال صبح روز عاشورا چند دیگ حلیم در این خیابان بار میگذاشتیم و خیلیها از نقاط مختلف تهران برای هم زدن حلیم و گرفتن حاجت اینجا میآمدند. امسال تصمیم گرفتیم هزینه پخت حلیم را به خرید مواد غذایی و ماسک اختصاص دهیم و با بچههای هیأت آن را بین خانوادههای نیازمند توزیع کنیم.»
دو سالی است روز تاسوعا اشکان و دوستانش با بستههای مواد غذایی به میان ساکنان کورههای آجرپزی حاشیه پایتخت میروند. ظهر روز تاسوعا بچهها چشم به انتهای جاده خاکی میدوزند و با دیدن خودروی هیأت ثارالله با خوشحالی خبر آمدن آنها را فریاد میزنند. اشکان میگوید کرونا باعث شد شیوه نذری دادن هیأت را تغییر دهیم و چقدر هم خوب شد. «چند سال قبل با تعدادی از جوانان محله بنیهاشم هیأت ثارالله را برپا کردیم. هر سال به عشق محرم و عزاداری امام حسین(ع) لحظه شماری میکنیم. هر سال روز تاسوعا و عاشورا چند هزار پرس غذا بین مردم پخش میکردیم اما با شیوع کرونا سبک زندگی همه مردم تغییر کرد و ما هم سبک عزاداری و نذری دادن را عوض کردیم. همه ما نگران سلامتی پدر و مادرمان هستیم و پزشکان بارها اعلام کردهاند که جوانان میتوانند ناقل این ویروس به افراد سالخورده باشند. بنابراین با توجه به ازدحام جمعیت در شبهای محرم تصمیم گرفتیم فقط شب تاسوعا و عاشورا با حفظ کامل پروتکلهای بهداشتی و زدن ماسک بیرون تکیه سینه زنی کنیم. با پیشنهاد یکی از دوستان بهجای توزیع غذای نذری، مواد غذایی تهیه میکنیم و بعد از بستهبندی آنها را بین خانوادههایی که در کورههای آجرپزی زندگی میکنند، توزیع میکنیم. بسیاری از آنها اهل افغانستان هستند و جنگ و وحشت از طالبان باعث شده به ایران پناهنده شوند.
خیلی از آنها در کورههای آجرپزی زندگی میکنند و از داشتن امکانات اولیه محروم هستند. اغلب شیعه هستند و ایام محرم عزاداری میکنند. ما هم با دیدن چهره بچههایی که از گرفتن مواد غذایی خوشحال میشوند، احساس میکنیم بهترین تصمیم را گرفته ایم و میخواهیم این کار را محرم هر سال ادامه دهیم.»
کارشناسان فاوا در گفت و گو با «ایران»:
بلاکچین ابزار پیشران اقتصاد دیجیتال است
سوسن صادقی
خبرنگار
بهتازگی کنفرانس بینالمللی بلاکچین در تهران برگزار و بر تأثیر بلاکچین بر اقتصاد دیجیتال و نقش آن در شهرهوشمند تأکید شد. اما چرا امروزه در دنیا بر استفاده از فناوری بلاکچین تأکید میشود. کارشناسان فاوا در این باره به «ایران» میگویند.
یک فناوری راهگشا
حسین اسلامی رئیس سازمان نظام صنفی رایانهای تهران معتقد است فناوری زنجیره بلوک (بلاکچین) که خود زیرمجموعه فناوری دفتر کل توزیع شده یا (DLT) است، فناوری است که ما را به یاد دو عنصر شفافیت و امنیت میاندازد، بنابراین وقتی وارد حوزه شهر هوشمند میشویم این دو عنصر میتواند بسیار کارساز و راهگشا باشد.
اسلامی گفت: اول اینکه موضوعات مالی مانند قراردادهای هوشمند در شهر هوشمند کاربرد دارد. فناوری بلاکچین با توکنیزه کردن (فرایند تبدیل چیزها به داراییهای دیجیتال) میتواند حوزههای مسائل مالی را با امنیت و شفافیت بالا مدیریت کند.
این کارشناس فاوا افزود: بلاکچین در فعالیتهای بین بخشی مانند شهرداریها که از یک طرف به شهرداری و از طرف دیگر به نهادهای دولتی، عمومی و خصوصی متصل هستند، نیز مؤثر است و چه خوب است که در این بخشها از DLT استفاده ویژه کرده و دفاتر توزیع شدهای داشته باشیم تا افراد مختلف در جایگاههای مختلف فعالیتهای خود را ثبت کرده و مورد تأیید طرفین باشند و از سوی دیگر همزمان شفافیت و امنیت بالایی داشته باشد.
وی با بیان اینکه بخش خصوصی مانند دیگر کشورها، بلاکچین را بیشتر با رمزارزها شناخته، گفت: اما این تنها یکی از کاربردهای این فناوری است هرچند در حوزه رمزارزها هم در کشورمان ترک فعل صورت گرفته بهطوری که بانک مرکزی بهعنوان مسئول در این حوزه با وجود انجام فعالیت اولیه از دوسال پیش، متأسفانه تاکنون نتوانسته رگولاتوری این بخش را به دقت و مبتنی بر نیاز جامعه پیش ببرد پس بخش خصوصی در فناوری بلاکچین روی ماینینگ و رمزارزها و تبادل متمرکز شده و به بقیه نکات مثبت بلاکچین کمتر پرداخته و به همین دلیل در بقیه بخشها نیز موفقیتی حاصل نشده است.
وی افزود: فناوری بلاکچین میتواند در توسعه اقتصاد دیجیتال و شهرهوشمند بسیار تأثیرگذار باشد، چرا که دو عنصر شفافیت و امنیت را بهصورت همزمان نیاز دارد. از اینرو کارها هم در اقتصاد دیجیتال بین بخشی است از یک منظر حوزههای فناورانه در آن درگیر هستند و از منظر دیگر کسب وکارها و صنایع مختلف میتوانند دربلاکچین فعال شوند چرا که برای کارهای بین بخشی شفاف و امن بسیار تأثیرگذار است.رئیس سازمان نصر تهران، درباره چالشهای حوزه بلاکچین نیز گفت: مهمترین نکته و چالش وجود اختلال در اندیشگاههای قوای مختلف برای نحوه مواجهه با فناوریهای نوظهور است. استفاده از فناوریهای نوین مانند بلاکچین لازم و ضروری است و کاری که ابتدای امر باید انجام دهیم این است که دیدگاه مدیران ارشد را درباره فناوریهای نوین و ویژگیهای خارقالعاده آنها مانند بلاکچین، شفاف کنیم.البته نباید منکر تهدیدهای فناوری نوظهور شد بنابراین نیازمند برخورد قانونی است. به نظرم راه رشد از شناخت درست این فناوری و حمایت ویژه از متخصصان آن میگذرد.
بلاکچین روشی برای اداره شهر
محمد امامینژاد کارشناس بینالمللی ICT نیز معتقد است که توانایی زنجیره بلوکی یا همان بلاکچین تنها در رمزارزها کاربرد ندارد و آخرین استفاده از آن را در انتخابات نظام صنفی رایانهای کشور برای رأی دهی به کاندیداها شاهد بودیم.
امامینژاد گفت: امروزه در جهانی زندگی میکنیم که با افزایش جمعیت، منابع هم محدود میشود و نیاز است، منابع جایگزین با روشهای ارزانتر برای تولید منابع مورد نیاز بشریت خلق شود که یکی از این روش ها استفاده از ویژگی توزیعپذیری پراکنده بلاکچین در جهت اداره شهرهای هوشمند است.
وی افزود: بلاکچین میتواند بهصورت پراکنده از سوی همکاران جمعی خرد توزیع شده در اقصی نقاط یک شهر امکان تولید و ارائه خدمات و منابع را ایجاد کند. بهعنوان مثال میتوان در کنار یک مصرف کننده برق بودن، با توجه به ماهیت اقلیمی محل سکونت تولید کننده و فروشنده برق هم بود.
این کارشناس با اشاره به اینکه بلاکچین دارای کاربردهای بسیاری است، گفت: بلاکچین میتواند مدیریت دیتا را توزیع کند و این خود مفهوم امنیت، همگون سازی سطح ارائه خدمت در جامعه، سرعت و در نهایت ارزشگذاری واقعی محصولاتی را که در این بستر توزیع میشود به همراه دارد.
بهگفته وی بلاکچین برای حاکمیت میتواند کاهش هزینهها، امنیت و سرعت در ارائه خدمات را در بر داشته باشد به شرطی که حاکمیت توانایی ساختن بستر ارائه سرویس برای این بستر را فراهم کند.
امامینژاد با بیان اینکه چالشهای زیادی برای پیادهسازی بلاکچین بخصوص در حوزه شهرهای هوشمند وجود دارد، گفت: چالشهای فنی شامل زیرساخت، کمبود نیروی متخصص توسعه دهنده، حریم خصوصی و امنیت است. در بخش کسب و کاری هم با چالشهایی مانند ارزش داراییها، وضع موارد قانونی از سوی دولتها همچون نظامهای مالیاتی، الزامات تطبیق با قانونهای سنتی و قدیمی مواجه هستیم و در نهایت چالشهای رفتاری نیز وجود دارد که آن نیز شامل نبود درک از ارزش بالقوه، اعتماد به شبکه بلاکچین است.
به اعتقاد امامینژاد برای رفع چالشها نیاز به اولویتبندی از سوی حاکمیت و جهت دهی منابع مالی با ترکیب بخش خصوصی و دولتی است.
بلاکچین زیرساختی برای اعتماد
رضا قربانی عضو هیأت مدیره سازمان نظام صنفی رایانهای استان تهران نیز معتقد است یکی از روندهای فناوری مهم در شهرهای هوشمند اینترنت اشیا است. اینترنت اشیا به معنای اتصال همه اشیا به شبکه اینترنت و هوشمند شدن هر چیزی است که در اطراف ما وجود دارد. اشیا وقتی شروع به تعامل با هم میکنند نیاز به زیرساختی برای ایجاد اعتماد دارند که بلاکچین این زیرساخت را فراهم میکند.
قربانی گفت: هرچند که ترکیب اینترنت اشیا و بلاکچین در شهرهای هوشمند شاید موضوع دوری بهنظر برسد ولی برخی تصور میکنند در چند سال آینده و با پیشرفت این فناوریها ما شاهد کاربردهای جدید بلاکچین خواهیم بود. این ترکیب به نوعی چنان در هم تنیده است که برخی تصور میکنند این دو فناوری برای همدیگر ساخته شدهاند.
این کارشناس حوزه فاوا مهمترین کاربرد بلاکچین را ایجاد زیرساختی برای اعتماد عنوان کرد و افزود: با تکنولوژیهایی مانند اینترنت اشیا هرچه که در شهر میبینیم به شبکه اینترنت متصل میشود و اشیا برای تعامل با هم نیاز به زیرساختی برای اعتماد دارند. به عبارتی تمام اشیای هوشمند میتوانند بدون استفاده از واسطه انسانی و غیرانسانی از طریق بلاکچین با هم تعامل و بدهبستان داشته باشند. وی در ادامه گفت: بهعنوان مثال تصور کنید که در خانه خود پنلهای خورشیدی نصب کردهاید. این پنلها میتوانند در زمانی که شما خانه نیستید این برق را به خودروی برقی که در نزدیکی خانه شماست، بفروشند. یعنی بدون اینکه تعاملی بین افراد انجام شود تراکنشهای مالی بین آنها و تمام هماهنگیها از طریق ابزارهای فناورانه انجام میشود و زیرساخت اعتماد را هم بلاکچین در اختیار ما میگذارد.این کارشناس درباره وضعیت فناوری بلاکچین در کشورمان نیز گفت: خوشبختانه بواسطه رسانههای تخصصی و البته توجه رسانههای عمومی توجه به فناوری بلاکچین در وضعیت قابل قبولی است و همراه با دنیا توانستهایم در جریان آخرین روندها قرار بگیریم و شاهد رشد کسبوکارهای بزرگ و قوی در ایران هستیم. قربانی افزود: نهادها نیز متوجه کاربردهای بلاکچین شدهاند. بهعنوان نمونه انتخابات اعضای هیأت مدیره سازمان نظام صنفی رایانهای سال گذشته بر بستر بلاکچین برگزار شد و میتوانیم امیدوار باشیم در آینده نزدیک در حوزههای بزرگتر و وسیعتر نیز از این فناوری بهرهمند شویم. بهگفته این کارشناس حوزه فاوا خوشبختانه بخش خصوصی در این زمینه در بخشهای گوناگون از جمله ماینینگ و پلتفرمهای تبادل فعال است، اما اکوسیستم بلاکچین فراتر از این بخشها است و امیدواریم در آینده نزدیک با توسعه مفهوم دارایی دیجیتال شاهد کاربردهای گستردهتر این فناوری باشیم. قربانی اعتقاد دارد مهمترین چالش نابالغ بودن اکوسیستم بلاکچین و ناشناخته بودن آن برای تنظیمگران و رگولاتورهاست.
این کارشناس گفت: این فناوری ابعاد تأثیرگذاری سیاسی، اقتصادی و اجتماعی دارد و نگرانیهایی را در سطح رگولاتورها ایجاد کرده از اینرو متأسفانه اکوسیستم بلاکچین در ایران به اندازه کافی رشد نیافته و از منظر تعامل با رگولاتورها و تنظیمگرها توانایی کافی ندارد. وی افزود: این فناوری یکی از ابزارهای پیشران اقتصاد دیجیتال و شهرهای هوشمند است و به تنهایی توانایی تغییر ندارد و برای اینکه به اندازه کافی اثربخش باشد باید آن را در کنار ابزارها و فناوریهای دیگر دید، چرا که بلاکچین به تنهایی کاری از پیش نمیبرد.
اپل و پرداخت غرامت 300 میلیون دلاری
طبق رأی هیأت منصفه دادگاهی در تگزاس، اپل باید ۳۰۰ میلیون دلار غرامت برای نقض قوانین حق امتیاز اختراع به یک شرکت امریکایی بپردازد. به گزارش مهر، اپل برای آنکه بتواند همچنان از برخی فناوریهای بیسیم استفاده کند، باید مبلغ کلانی به یک شرکت دیگر پرداخت کند.
خبرگزاری بلومبرگ در گزارشی اشاره میکند هیأت منصفه دادگاهی در ایالت تگزاس امریکا اعلام کردهاند اپل باید ۳۰۰ میلیون دلار به شرکت «اپتیس»(Optis)بپردازد زیرا قوانین حق امتیاز مربوط به سرویس LTE در دستگاههایی مانند آیفون و آی پد را نقض کرده است. این در حالی است که در سال ۲۰۲۰ هیأت منصفه دادگاهی دیگر رأی به پرداخت ۵۰۶ میلیون دلار غرامت به «اپتیس» داده بود. اما قاضی پرونده دستور داد دادگاهی فقط برای تعیین خسارت برگزار شود. زیرا بیم آن وجود داشت که هیأت منصفه قبلی عادلانه بودن غرامت ۵۰۶ میلیون دلاری برای حق امتیازهای اختراعهای معمول را در نظر نگرفته باشند.
اعمال محدودیتهای جدید تیک تاک برای نوجوانان
تیک تاک بهعنوان یکی از پرطرفدارترین شبکههای اجتماعی حال حاضر دنیا مورد توجه بسیاری از کاربران قرار دارد و اخیراً تغییرات و محدودیتهایی را در اپلیکیشن خود اعمال کرده تا میزان مصرف کاربران نوجوان را کنترل کند.
به گزارش دیجیتاتو مطابق تغییرات جدید، تیک تاک از ساعت ۹ شب به بعد برای کاربران ۱۳ تا ۱۵ سال و از ساعت ۱۰ شب به بعد برای کاربران ۱۶ تا ۱۷ سال نوتیفیکیشن ارسال نمیکند. علت اصلی این تغییر مقابله با فشاری است که برای برقراری ارتباط روی کاربران قرار میگیرد. تحقیقات نشان دادهاند که جوانان بیشتر از بزرگسالان در معرض فشارهای شبکههای اجتماعی هستند. افزونبر این، تیک تاک محدودیتهایی را در سیستم پیامرسانی خصوصی این شبکه اجتماعی اعمال کرده است. بر این اساس، ارسال پیام خصوصی به کاربران کوچکتر از ۱۶ سال ممنوع است و این کاربران بهصورت پیشفرض به بخش پیامهای خصوصی دسترسی ندارند، اما اگر بخواهند میتوانند بهصورت دستی این بخش را فعال کنند. تیک تاک از کاربران جوان خود میخواهد درک بهتری نسبت به مخاطبانشان داشته باشند و چگونگی مصرف این محتواها را تحت کنترل قرار دهند.