ندا سیجانی
خبرنگار
از یادگاران دوران جنگ و جبهه می‌توان به آثار موسیقی اشاره کرد. آثار ماندگاری در بطن آن دوران متولد شده‌اند و درهمان دوران قد کشیده‌اند؛ فرزندانی با نام‌هایی چون «صبح پیروزی»، «خلبانان»، «ممد نبودی»، «برخیزید»، «کجایید ای شهیدان خدایی»، «خمینی ای امام» و... و هزاران نام دیگر که سال‌های بعد متولد شدند و همچنان خالقان آن دل در گرو آن روزگار دارند. اغلب آثار حمید شاهنگیان آهنگساز، نوازنده و تنظیم کننده موسیقی روایتگر دوران انقلاب است؛ سرود«خمینی ای امام» یا «برخیزید»  یا «ای جانبازان» که به نوعی شناسنامه او شده است. جالب است بدانید این آهنگساز تحصیلات موسیقی نداشته و فارغ‌التحصیل کارشناسی ارشد مدیریت از دانشگاه شیکاگو است اما ذوق وعلاقه موجب شد دراین مسیر قرار بگیرد و بعد آن در دوران انقلاب اسلامی به‌عنوان اولین سازنده سرود آغاز به فعالیت کرد.
موسیقی چگونه به جبهه‌های جنگ وارد شد؟
 او درگفت‌و‌گو با «ایران» درخصوص اثرگذاری موسیقی در دوران جنگ و انقلاب گفت: «از دیدگاه من ازمجموعه هنرهای هفت گانه در زمینه جنگ و انقلاب و دفاع مقدس، موسیقی مؤثرترین هنر است وتوانسته درکنار تولید آثار گوناگون در سبک‌های مختلف، در زمینه‌هایی چون جنگ و انقلاب و همچنین کارهای ارزشی و میهنی بخوبی ظاهر شود و باید بگویم بازتاب و بازخورد آن هم به‌ همین نسبت اثرگذاربوده است به این دلیل می‌گویم که اثرگذاری دیگر بخش‌های هنری همچون تئاتر، تجسمی  یا سینما درطولانی مدت نمایان است، اما تأثیری که موسیقی ایجاد می‌کند به نسبت دیگر حوزه‌ها سرعت بیشتری داشته و البته درتهییج و روحیه رزمندگان هم به‌همین سرعت و نسبت اثرگذاربوده تا آنجا که هرگاه صدای‌ سازی برمی‌خاست رزمندگان شور و حال دیگری می‌گرفتند اما بازخورد این اتفاق را درهیچ هنر دیگری به این سرعت دریافت نمی‌کردید.»
او دلیل این واقعه را دسترسی آسان موسیقی خواند: «شاید به این علت باشد که به نسبت دیگرهنرها که قابلیت دسترسی بهتر و بیشتری دارد و به‌همین دلیل موسیقی توانست به جنگ وارد شود و درهمان دوران به اشکال مختلف از نوع سرودهایی که حتی سازبندی نداشت فقط کلام بود با یک ملودی موزون به‌ گوش رزمندگان رسید و آن را زمزمه می‌کردند. به‌عنوان مثال شعری بود با این عنوان «از شهیدان به ما این پیام است راه حق راه صلح راه امام است» که از طریق موسیقی وحتی بدون ساز‌بندی به گوش رزمنده‌ها رسیده بود و آن را خواندند؛ بد نیست که بدانید این بیت کوتاه به فاصله خیلی کوتاه با خطی خوش روی دیواربزرگی در خرمشهر نوشته شد و آن را از نزدیک مشاهده کردم واین معجزه موسیقی است که سریع الوصول‌ترین و مؤثرترین هنرها در دوران جنگ بوده است.»
یاد و خاطره‌ای از سرود خلبانان
او درباره علت ماندگاربودن این آثار بیان داشت: «باید بگویم مانا و جاودانه بودن یک اثر به کیفیت کار بستگی دارد و همان‌طور که سرعت رسیدن به هدف از طریق موسیقی آسان‌تر از سایر هنرها است به‌نظر می‌رسد سرعت فراموشی آن هم بیشتر از دیگر هنرها باشد و شاید این موضوع را در تکرار نشدن آن باید جست‌و‌جو کرد. به‌عنوان مثال یک سرود یا ترانه بسرعت شهرت می‌گیرد و تا زمانی که در آن جمعیت قرار دارد و زمزمه می‌شود از بین نمی‌رود اما اگر تکرار نشود آرام‌آرام درذهن‌ها فراموش می‌شود و جایگزین آن سرودها و ترانه‌ها دیگر است و برای آنکه به آسانی در اذهان از بین نرود باید از رادیو یا تلویزیون پخش گردد. البته بعضی از موسیقی‌ها هستند که به‌دلیل شرایط تاریخی یا ساختار آن و ترکیب درست در سازبندی و کلام ماندگار‌تر خواهند ماند به‌عنوان مثال «خلبانان خلبانان» اولین سرودی که در زمینه جنگ ساخته شد و یک یا دو روز بعد از آنکه صدام فرودگاه مهرآباد را بمباران کرد این سرود پخش شد و در فاصله‌ای کوتاه شاید کمتر از 48 ساعت ساخته شد و از سال 1359 تا به امروز همچنان این سرود تأثیرگذار است اگرچه شاید به‌ لحاظ موسیقایی استحکام لازم را نداشته باشد، اما اثرگذاری آن به میزانی بود که هنوز هم قابل شنیدن است و مردم هم می‌پسندند؛ البته من درجریان ساخت این اثر نبودم اما با توجه به موقعیت کاری‌ام در واحد موسیقی صداوسیما درجریان تولید کار بوده‌ام و آن‌طور که آقای فیروزبرنجان (بابک رادمنش) آهنگساز این اثر تعریف می‌کرد ۳۱ شهریور سال ۱۳۵۹ جمشید نجفی منزل ما میهمان بود و من مشغول نوشتن نت قطعه‌ای بودم که باید فردای آن روز در رادیو ضبط می‌شد. همان موقع از حمله عراق به ایران باخبر شدیم. به‌علت نزدیکی خانه ما به فرودگاه، صدای مهیب انفجاری را شنیدیم و مثل همه همسایه‌ها به پشت‌بام رفتیم. بهت زده ایستاده بودم که با دست اشاره کردم و بلند گفتم «پرواز کن!» جمشید گفت چی؟! گفتم هیچی، شما فقط فردا در رادیو حضور داشته باش. تا صبح روز بعد، شعر و آهنگ «خلبانان» را ساختم و تنظیم کردم و به سازمان رفتم. آن زمان خودم عضو شورای موسیقی سازمان بودم. سرود را به همکاران دیگرم نشان دادم و آنها هم استقبال کردند. تصمیم به ضبط گرفتیم. این قطعه توسط ارکستر بزرگ رادیو و ارکستر آذربایجانی در استودیو ۸ رادیو اجرا شد.»
کیفیت خوب دلیل ماندگار بودن آثار موسیقی است
این آهنگساز درباره این سؤال که آیا این سرودها همچنان درنسل و جامعه امروز کارکرد دارد، پاسخ داد: «درباره کارکرد این آثار در نسل امروز یا نوستالژیک بودن این کارها باید بگویم ابتدا دعا می‌کنم هیچ گاه، جنگی در دنیا رخ ندهد و صلح همیشه و همیشه برقرار باشد؛ ولی با توجه به اینکه ازدوران انقلاب و جنگ هشت ساله ایران و عراق زمان بسیاری می‌گذرد تا آنجا که مطلع هستم دراین سال‌ها کار چندانی تولید نشده و قطعاً اگر کاری هم تولید شود مانند آثار آن دوران جذابیتی نخواهد داشت و البته جامعه هم پذیرش و علاقه زیادی به تولید چنین آثاری ندارد اما آثار بسیاری از مجموعه کارهای آن سال‌ها ساخته شده و به یادگار مانده که همچنان تازگی دارد که البته ماندگاری این آثار به ذات آن موسیقی بستگی دارد اگر آن موسیقی از کیفیت بالایی برخوردار نباشد طبیعتاً فراموش خواهد شد اما برخی از آن آثار همچنان شنیدنی است به‌عنوان مثال سرود «خجسته باد این پیروزی» ساخته احمدعلی راغب که برای آزاد‌سازی خرمشهر است و از آن سال تا به امروز زمان بسیاری می‌گذرد اما هرگاه که این کار شنیده می‌شود تازگی دارد و روحیه بخش است.»
دیدگاه نسل امروز به آثار انقلابی چیست؟
شاهنگیان درباره هنر سفارشی براین نظر است: «هنرسفارشی معمولاً جذابیتی نخواهد داشت و ساخت این نوع کارها باید از روی عشق و علاقه باشد.» او درباره تشویق جوانان به ساخت این نوع آثار گفت: «نسل تغییر کرده و نمی‌توان نسل امروز را مقصر این عدم پذیرش دانست چرا که شرایط جامعه جهانی و جامعه خودمان به‌گونه‌ای شده است که نسل امروز مانند جوانان قدیم نمی‌اندیشند به‌عنوان مثال در دورافتاده‌ترین نقطه کشور جوانان با تکنولوژی و اینترنت سرو کار دارند و از طریق یک دستگاه موبایل با دنیا ارتباط برقرار می‌کنند و نگاهشان جهانی شده است و طبیعتاً آنها خواسته‌های نسل گذشته را نمی‌شناسند. البته فراموش نکنیم جوانانی هم هستند که به فعالیت دراین زمینه و ساخت کارهای ملی و ارزشی علاقه‌مند هستند و دل می‌سوزانند اما به‌نظرم این نگرش محدود وکم شده است وطبیعتاً محصول چندانی هم نخواهد داشت. اگرچه این نگاه درحالت عمومی با نگاه جوانان زمان انقلاب ودفاع مقدس متفاوت است و محصول آن هم حتماً متفاوت خواهد بود، البته بدان معنا نیست که دیگر امیدی به آن نوع کارها نباید داشت وهنوز هم در میان این نسل‌ها افرادی خواهند بود که تفکری از جنس سال‌های دور داشته باشند ومحصول ذهن آنها هم در جای خود مفید و به‌همان میزان اثرگذار باشد.»

محمد مهدی اسماعیلی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با تأکید بر استفاده از ابزارهای فرهنگی وهنری در انتقال ارزش‌ها و ابعاد مختلف هشت سال دفاع مقدس، از حمایت ویژه این وزارتخانه برای آثار تولیدی با موضوع دفاع مقدس بویژه در جشنواره فیلم فجر خبر داد. او به ایرنا گفت: «زبان هنر بهترین ابزار انتقال ارزش‌های دفاع مقدس به نوجوانان، جوانان نسل امروز و آیندگان است.»
اسماعیلی ترویج فرهنگ ایثار و شهادت همراه با تبیین و معرفی رشادت‌ها و الگوسازی از بزرگان شهید، سرداران و رزمندگان اسلام را نیازمند عزم همگانی، وحدت، هم‌صدایی و همدلی همه دستگاه‌های اجرایی و فرهنگی عنوان و تأکید کرد: «باید از همه ابزارهای فرهنگی و هنری در انتقال ارزش‌های دفاع مقدس استفاده شود.»
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در مورد برنامه‌ها و اولویت‌های این دوره وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و همچنین دولت سیزدهم به‌منظور استفاده از ظرفیت‌های فرهنگ، هنر و رسانه برای عینی و ملموس کردن ابعاد مختلف دفاع مقدس، اظهار داشت: «یکی از موضوعاتی که به حوزه سینمایی هم در دیدارهای اخیر تأکید داشتم اشاره به بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامی بود که ایشان بارها از بزرگان شهید ما در عرصه دفاع مقدس نام بردند که باید از آنها، مجموعه‌های نمایشی ساخته و تهیه شود اما تاکنون بخش عمده این مهم انجام نشده است.» اسماعیلی ادامه داد: «آنچه امروز در برنامه سینمایی دولت سیزدهم تأکید ویژه بر آن دارم این است که ساخت آثار نمایشی ویژه در بحث معرفی نمادهای هویتی نسل جوان در دفاع مقدس باید مورد توجه جدی قرار گیرد.»
عضو کابینه دولت سیزدهم ادامه داد:«در جلسات اخیر با حوزه سینمایی بر ساخت اینگونه آثار دفاع مقدسی تأکید و اعلام شد که ساخت اینگونه آثار مورد حمایت ویژه و جدی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی قرار خواهند گرفت.»
به‌ گفته اسماعیلی، برای همین منظور تلاش ما این است که این مهم در جشنواره فیلم فجر امسال هم نمود عینی پیدا کرده و فیلم و آثار تولیدی متناسب با فرهنگ دفاع مقدس ساخته و اکران شود.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در عین حال تصریح کرد: «براین باورم که فعالان فرهنگی، هنری و رسانه می‌توانند نقش مهم و بی‌بدیلی در زمینه تبیین و معرفی روحیه ایثار و شهادت همراه با الگو‌سازی دلاورمردان و ایثارگران و شهیدان والامقام این مرزوبوم در قالب تولید شعر، رمان، داستان، نمایشنامه، فیلم، موسیقی، سینما، نقاشی و سایر فعالیت‌های فرهنگی و هنری ایفا کنند.»
او همچنین با اشاره به نقش رسانه‌ها در زمینه ترویج فرهنگ و ارزش‌های دفاع مقدس، اظهار داشت: «خبرنگاران و اصحاب رسانه در تبیین دستاوردها و ارزش‌های دوران دفاع مقدس نقشی کلیدی، حساس و مهم برعهده دارند و باید در این زمینه همت مضاعف داشته باشند.»
به‌ گفته او، آنچه امروز به آن بیش از هر زمانی نیاز داریم بیان و معرفی ارزش‌ها و دستاوردها و تفکری است که توانست ضمن اینکه ملت را در کنار یکدیگر منسجم و با قدرت نگه دارد، دفاع مقدس را نیز به پیروزی رساند.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی تأکید کرد: «اهالی فرهنگ و هنر در معرفی و تبیین ابعاد مختلف هشت سال دفاع مقدس، مقوله پایداری و شهادت، ایثار و جوانمردی، گذشت و فداکاری و... رسالت خطیر و سنگینی برعهده داشته و دارند که باید بخوبی و نحوه شایسته انجام شود.»
اسماعیلی در عین حال تصریح کرد: «انعکاس مؤثر ابعاد مختلف هشت سال دفاع مقدس تنها از طریق فرهنگ و هنر و رسانه میسر می‌شود از این‌رو رسالت هنرمندان و اصحاب فرهنگ و هنر و رسانه در این مسیر از مبارزه رزمندگان اسلام در آن دوران کمتر نیست و باید به نحو احسن انجام شود و به‌ ثمر نشیند.»

۹۰ درصد از ریه‌های عزت‌الله مهرآوران درگیر کرونا شده و این بازیگر در
آی سی یو تحت درمان است./ایسنا
دفتر پخش «خانه فیلم» که در نبود اصغر فرهادی در ایران، تقاضای صدور پروانه نمایش فیلم «قهرمان» را ارائه کرده بود خبر داد که امروز ششم مهرماه، مجوز اکران فیلم «قهرمان» در ایران صادر شد. فیلم سینمایی «قهرمان» اواسط پاییز در سینماهای ایران اکران خواهد شد./ روابط عمومی
رائد فرید‌زاده مدیر بخش بین‌الملل سی‌وچهارمین جشنواره بین‌المللی فیلم‌های کودکان و نوجوانان معتقد است که گسترش تولیدات مشترک باعث تنوع اقلیمی در این دوره از جشنواره شده است./ایرنا
بزرگ‌ترین پرده نمایش آیمکس (پرده‌هایی با کیفیت تصویر و صدای بهتر از پرده‌های معمولی) جهان هفته جاری در آلمان افتتاح می‌شود./ایرنا
مرکز پمپیدو در پاریس نمایشگاهی از آثار جورجیا اوکیف را برپا می‌کند. جورجیا اوکیف ـ نقاش امریکایی ـ از هنرمندان شناخته شده معاصر امریکا است و این نخستین باری است که فرانسه اقدام به برپایی نمایشگاهی از آثار او می‌کند./ایسنا
شاهین فرهت از خلق نخستین سمفونی کلاسیک ایرانی با موضوع کرونا خبر داد که با حضور یکصد هنرمند اجرا می‌شود./ایسنا
با افزایش محبوبیت «باسکیا» در بازار هنر یکی دیگر از آثار این هنرمند در حراجی ساتبیز به مزایده گذاشته می‌شود./ایسنا
فیلم کوتاه «پارک دوبل» به نویسندگی و کارگردانی دریا آذری منتخب بیست‌ودومین دوره‌ جشنواره‌ اوهایو  امریکا شد./ایرنا
پل شریدر فیلمنامه‌نویس و کارگردان به انتقاد جدی از جدیدترین فیلم کلینت ایستوود یعنی «گریه کن ماچو» پرداخت./مهر
رسول نقوی کارگردان نمایش «ورودی پنج» که این روزها در حوزه هنری روی صحنه رفته است، بعد از ۱۰ سال اثری را به صحنه آورده زیرا معتقد است هنرمند زمانی که حرفی برای گفتن دارد باید کار کند./مهر
نمایشگاه مرور قرار است از روز جمعه 9 تا 28 مهرماه از ساعت 4 تا 7 در گالری بهارک آثاری از هنرمندان جوان را به نمایش بگذارد. در این نمایشگاه آثاری از سلیمه قزل، مونا طاهری، رؤیا رشیدی، پایا ودادی و... روی دیوار خواهد رفت./روابط عمومی
«وقت چیغ انار» به نویسندگی و کارگردانی گراناز موسوی، در جشنواره‌ فیلم توکیو به روی پرده خواهد رفت. این فیلم محصول مشترک افغانستان، استرالیا، هلند و ایران است که در بخش آینده‌ سینما در سی‌وچهارمین جشنواره‌ بین‌المللی فیلم توکیو حضور خواهد داشت. این جشنواره از ۸ تا ۱۷ آبان در کشور ژاپن برگزار خواهد شد./ایرنا
یک عکاس انگلیسی در سفری به آفریقا، تصاویری از حیوانات تحت خطر انقراض و مردمی که به دنبال بلایای طبیعی زندگی سختی را می‌گذرانند، به ثبت رسانده است./ایسنا