گروه اقتصادی / یکی از نکات امیدوارکننده گزارش رشد اقتصادی بانک مرکزی، رشد مصرف بخش خصوصی در نیمه نخست امسال بوده که نشانگر بازیابی هرچند تدریجی و اندک رفاه این بخش و بویژه خانوار به عنوان مصرف‌کننده نهایی است که نویدبخش تداوم رشد اقتصادی و بهبود درآمد سرانه و نهایتاً کاهش تدریجی فقر است.
به گزارش ایرنا، بانک مرکزی در گزارش اخیر خود اعلام کرد: تولید ناخالص داخلی به قیمت پایه در سه‌ماهه دوم سال ۱۴۰۱ به رقم ۴۱۵۴.۸ هزار میلیارد ریال رسید که نسبت به سه‌ماهه دوم نیمه نخست سال گذشته، رشد ۳.۶ درصدی را نشان می‌دهد. همچنین رشد اقتصادی بدون نفت طی دوره مذکور معادل ۳.۱ درصد بود.
رشد اقتصادی در دو فصل اول دولت سیزدهم (پاییز و زمستان ۱۴۰۰) به ترتیب ۴.۸ درصد و ۵.۷ درصد بوده است. افزایش نرخ رشد تابستان، بهبود وضعیت اقتصادی در این فصل را نشان می‌دهد. همچنین رشد اقتصادی کشور درمجموع 6 ماه نخست سال‌ جاری با احتساب نفت معادل ۳ درصد بوده است.
رشد امیدوارکننده مصرف بخش خصوصی در تابستان ۱۴۰۱
طبق گزارش بانک مرکزی در سه‌ماهه دوم سال‌ جاری، مصرف بخش خصوصی رشد ۵.۷ درصدی و درمجموع 6 ماهه نخست رشد ۶ درصدی را تجربه کرده است. افزایشی شدن رشد مصرف بخش خصوصی در ۶ ماهه نخست سال‌ جاری، یکی از مهم‌ترین و امیدوارکننده‌ترین بخش‌های گزارش جدید بانک مرکزی است.
مصرف بخش خصوصی به عنوان جزء حیاتی در گزارش‌های رشد اقتصادی مطرح است ،به طوری که رشد آن، نوید آینده‌ای روشن از تداوم رشد اقتصادی، بهبود درآمد سرانه و کاهش تدریجی شدت و گسترده فقر در کشور را می‌دهد. نرخ رشد پایین و بعضاً منفی مصرف بخش خصوصی در سال‌های اخیر، ظرفیت رشد اقتصادی را تا حدود زیادی از بین برده بود.
این مسأله نشانه‌ای واضح از تحلیل رفتن توان مصرفی بخش خصوصی ازجمله خانوار به عنوان مصرف‌کننده نهایی است که علت آن چیزی جز تضعیف قدرت خرید خانوار نبوده است. با این حال رشد مصرف بخش خصوصی نشانه‌ای از بهبود هرچند اندک رفاه در این بخش است.
کاهش مصرف دولت به دلیل بودجه ضد تورمی
از سویی دیگر افت ۹ درصدی مصرف بخش دولتی نشان از پایبندی دولت به کاهش هزینه‌ها و پرهیز از پول‌پاشی برای جبران کسری بودجه است. همان‌طور که پیشتر مقامات دولت بارها و بارها نسبت به اولویت بودن کنترل تورم بر تمامی اهداف اقتصادی دیگر تأکید کردند، آمارها هم از پایبندی دولت به این هدف حکایت دارد. بدیهی است با تداوم روند کنونی، آینده‌ای روشن از کاهش تورم و رشد نقدینگی انتظار می‌رود.
افزایش صادرات با چرخش به سمت صادرات محصولات فناورانه به جای مواد خام
بر اساس گزارش بانک مرکزی در ۶ ماهه نخست امسال صادرات کالا ۷.۴ درصد افزایش داشته است. این رقم ۲ درصد از مدت مشابه سال گذشته بالاتر است. نگاهی به سبد صادراتی کشور در مدت ذکرشده نشان می‌دهد  صادرات تولیدات صنعتی با فناوری بالا با افزایش چشمگیر مواجه بوده است و تا حدودی جایگزین صادرات محصولات حجیم و مواد خام شده است. افزایش صادرات نیز نویدبخش تداوم رشد اقتصادی و بهبود درآمد سرانه و نهایتاً کاهش تدریجی فقر در کشور است،اما واردات کالا در ۶ ماهه نخست امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۱۴.۱ درصد رشد داشته است، هرچند رشد واردات تأثیر منفی بر رشد اقتصادی کشور دارد اما باید توجه داشت  بخش عظیمی از این واردات، مواد اولیه و سرمایه‌ای مورد نیاز تولید بوده است.
رشد ۷.۳ درصدی تشکیل سرمایه ثابت در تابستان
گفتنی است پیش از این، بانک مرکزی از رشد اقتصادی تابستان سال ۱۴۰۱ نشان می‌دهد تشکیل سرمایه ثابت ناخالص که در بیشتر سال‌های دولت گذشته ارقام منفی را تجربه کرده بود، در تابستان امسال رشد چشمگیر ۷.۳ درصد داشته است.
یکی از شاخص‌های بسیار مهمی که دورنمای اقتصاد هر کشور را نشان می‌دهد، نرخ تشکیل سرمایه ثابت ناخالص است و بیانگر تغییرات میزان سرمایه‌گذاری در اقتصاد یک کشور است.
بر اساس این گزارش، رشد اقتصاد کشور در فصل تابستان با احتساب نفت معادل ۳.۶ درصد و بدون احتساب نفت معادل ۳.۱ درصد بوده است. این ارقام نشان می‌دهد سرعت رشد اقتصاد کشور در تابستان نسبت به بهار بیشتر شده، چراکه این ارقام در بهار سال‌ جاری به ترتیب معادل ۲.۳ و ۲.۲ درصد گزارش شد. از همین‌رو افزایش نرخ رشد تابستان، بهبود وضعیت اقتصادی در این فصل را نشان می‌دهد. همچنین رشد اقتصادی کشور در مجموع شش ماه نخست سال‌ جاری با احتساب نفت معادل ۳ درصد و بدون نفت معادل ۲.۷ درصد بوده است.

گروه اقتصادی / با وجود تداوم و حتی تشدید تحریم‌ها علیه ایران، تجارت غیرنفتی ایران در دولت سیزدهم به مسیر صعودی خود ادامه می‌دهد. براساس اطلاعات ارائه شده ازسوی گمرک ایران، حجم تجارت ایران در 9 ماه سال جاری به 78 میلیارد و 849 میلیون دلار رسیده است. بدین ترتیب در آخرین ماه پاییز حجم تجارت کشور رشدی 13.5 درصدی داشته است. از این رقم ارزش کالاهای صادراتی ایران نیز به 36 میلیارد و 240 میلیون دلار رسیده که نسبت به مدت مشابه سال قبل افزایش 3.82 درصدی را ثبت کرده است. همچنین میزان واردات کشور در این مدت، با کاهشی 11.39 درصدی در وزن و افزایشی 14.19 درصدی در ارزش دلاری در مقایسه با مدت مشابه سال قبل به 42 میلیارد و 609 میلیون دلار رسیده است.
حال تازه‌ترین آمار ارائه شده ازسوی اداره آمار اتحادیه اروپا نشان می‌دهد که تجارت ایران با کشورهای اروپایی نیز افزایش داشته است. براساس اعلام یورو استات، مبادلات تجاری اتحادیه اروپا با ایران در ۱۱ ماهه ۲۰۲۲ با رشد ۲۲ درصدی به ۴.۷۱۵ میلیارد یورو رسیده است. مرکز آمار اروپا (یورو استات) کل مبادلات تجاری ایران و ۲۷ عضو اتحادیه اروپا در ۱۱ ماهه ۲۰۲۲ را ۴.۷۱۵ میلیارد یورو اعلام کرد. مبادلات تجاری ایران و اتحادیه اروپا در ماه‌های ژانویه تا نوامبر ۲۰۲۲ با رشد ۲۲ درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل مواجه شده است. در ۱۱ ماهه سال ۲۰۲۱ کل مبادلات دو طرف ۳.۸۶ میلیارد یورو اعلام شده بود.
بر اساس این گزارش صادرات اتحادیه اروپا به ایران در ۱۱ ماهه ۲۰۲۲ با رشد ۲۲ درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل مواجه شده و از ۳.۰۴۸ میلیارد یورو در ماه‌های ژانویه تا نوامبر سال ۲۰۲۱ به ۳.۷۳۹ میلیارد یورو در مدت مشابه سال ۲۰۲۲ رسیده است. آلمان با صادرات ۱.۴۶۵ میلیارد یورویی بیشترین سهم را در میان اعضای اتحادیه اروپا در صادرات به ایران داشته است به طوری که ۳۹ درصد کل صادرات اروپا به ایران از مقصد آلمان بوده است. 
به‌رغم لفاظی‌های سیاسی مقامات دولت آلمان علیه کشورمان، مبادلات تجاری این کشور با ایران در سال ۲۰۲۲ با رشد دو رقمی مواجه شده است. صادرات آلمان به ایران در ۱۱ ماهه ۲۰۲۲ رشد ۱۲ درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل داشته است.
 رشد 20 درصدی صادرات ایران به اروپا
این گزارش نشان می‌دهد، واردات اتحادیه اروپا از ایران در ماه‌های ژانویه تا نوامبر ۲۰۲۲ نیز رشد ۲۰ درصدی داشته و به ۹۷۶ میلیون یورو رسیده است. اتحادیه اروپا در مدت مشابه سال قبل ۸۱۲ میلیون یورو کالا از ایران وارد کرده بود. 
آلمان از نظر واردات از ایران نیز کشور اول اروپایی در ۱۱ ماهه ۲۰۲۲ بوده است. واردات آلمان از ایران در ۱۱ ماهه ۲۰۲۲ با رشد ۵ درصدی مواجه شده و به ۲۶۰ میلیون یورو رسیده است.
کل مبادلات تجاری ایران و آلمان در ۱۱ ماهه ۲۰۲۲ با رشد ۱۱ درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل از آن مواجه شده و به ۱.۷۲۵ میلیارد یورو رسیده است. مبادلات دو کشور در ۱۱ ماهه ۲۰۲۱ بالغ بر ۱.۵۵۱ میلیارد یورو اعلام شده بود.
افزایش ۳۱ درصدی تجارت خارجی در دولت سیزدهم
همچنین طبق آخرین آمار، از زمان استقرار دولت سیزدهم و از اول شهریور ۱۴۰۰ تا پایان تیر ۱۴۰۱ بالغ بر ۱۵۱ میلیون و ۴۹۶ هزار تن کالا به ارزش ۱۰۱ میلیارد و ۸۲۰ میلیون دلار بین ایران و سایر کشورهای جهان تبادل شد که از لحاظ وزنی با رشد ۴ درصدی و از لحاظ ارزش با رشد ۳۱ درصدی نسبت به مدت مشابه همراه بوده است.
در این مدت 11 ماهه و نسبت به مدت مشابه در دولت قبل، پنج میلیون و ۷۵۲ هزار تن کالا و ۲۳ میلیارد و ۸۶۰ میلیون دلار تجارت بیشتر بین ایران و سایر کشورها رقم خورده است.
همچنین در ۱۱ ماه فعالیت دولت سیزدهم حدود ۱۱۳ میلیون تن کالا به ارزش ۴۸ میلیارد و ۱۹۸ میلیون دلار صادرات غیرنفتی انجام شده که ۱۰ میلیارد و ۱۱۱ میلیون دلار نسبت به مدت مشابه قبل معادل ۲۷ درصد رشد داشته است. با توجه به سیاست تأمین نیازهای ضروری کشور و واردات کالاهای اساسی از جمله واکسن‌های کرونا، نهاده‌های تولید، مواد اولیه و ماشین‌آلات و با وجود بحران‌های بین‌المللی ۳۸ میلیون و ۵۳۹ هزار تن کالا به ارزش ۵۳ میلیارد و ۶۲۲ میلیون دلار، از ابتدای شهریور ۱۴۰۰ تا پایان تیرماه ۱۴۰۱ وارد کشور شد که ۱۳ میلیارد و ۷۴۹ میلیون دلار بیشتر از مدت مشابه بوده که این میزان ۱۸ درصد در وزن و ۳۴ درصد در ارزش با رشد همراه بوده است.