یاسر سپهر
عکاس و مدرس دانشگاه
کمتر حادثه‌ای در قرن بیستم مانند جنگ داخلی اسپانیا (۱۹۳۶ تا ۱۹۳۹) بر ابعاد حیات سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و هنری قاره اروپا تأثیر گذاشته است.حکومت جمهوری اسپانیا در سال ۱۹۳۱ پس از 10 سال آشوب و گریختن شاه اسپانیا از کشور برپا شد. این حکومت در ابتدا اصلاحاتی اساسی در زمینه‌های اجتماعی و اقتصادی انجام داد؛ از جمله گرفتن قدرت از کلیسا و تقسیم املاک ثروتمندان بین زارعین که باعث خشم طبقه روحانیون و ملّاکان شد ولی سرانجام در پی فساد اقتصادی سقوط کرد و در سال ۱۹۳۶ پس از انتخاباتی که به پیروزی قاطع جبهه مردمی جمهوریخواهان در برابر روحانیون، سلطنت‌طلبان و افسران ارتش منجر شد، یکی از ژنرال‌های ارتش به نام فرانسیسکو فرانکو بر ضد دولت جمهوری دوم قیام کرد. این قیام خونین که حمایت هیتلر و موسولینی، رهبران آلمان و ایتالیا را به‌همراه داشت با حمایت اتحاد جماهیر شوروی از جمهوریخواهان به جنگی تمام عیار تبدیل شد که تا سال ۱۹۳۹ ادامه داشت و سرانجام با پیروزی ژنرال فرانکو، حکومت مستبد فاشیستی او تا زمان مرگش در ۱۹۷۵ ادامه پیدا کرد. بسیاری از روشنفکران، خبرنگاران و نویسندگان به حمایت از جبهه مردمی در این جنگ حضور پیدا کردند و این جنگ دستمایه رمان‌هایی از جمله «زنگ‌ها برای که به صدا درمی‌آیند» همینگوی، «به یاد کاتالونیا» جورج اورول و «امید» آندره مالرو شد.
عکاسان بزرگی مانند رابرت کاپا نیز این جنگ را به تصویر کشیدند که عکس معروف مرگ سرباز از آن جمله است. یکی از غم‌انگیزترین اتفاقات این جنگ، در ۲۶ آوریل ۱۹۳۷ رخ داد که اسکادران هوایی آلمان و ایتالیا دهکده گرونیکا در منطقه باسک اسپانیا را به مدت بیش از سه ساعت بمباران کردند. گرونیکا نخستین شهری در جهان بود که با بمباران هوایی نابود می‌شد. پابلو پیکاسو اثر عظیم خود گرونیکا را با محتوای سیاسی ضدجنگ در یادبود شهر گرونیکا پدید آورد. این تابلوی رنگ روغن که ابعادی در حدود ۳.۵ متر در ۷.۸ متر دارد به سبک کوبیسم نقاشی شده است. پیکاسو این تابلو را برای شرکت در نمایشگاه جهانی پاریس در ۱۹۳۷ نقاشی کرد. چهره‌های غمناک و گرفته تابلوی سیاه و سفید، عصبانیت پیکاسو را از جنگ نشان می‌دهد. این تابلو پس از نمایشگاه پاریس به لندن برده شد و طی سال‌های بعد در نقاط زیادی از جهان به نمایش گذاشته شد. سرانجام پیکاسو تابلو را به موزه هنر مدرن نیویورک سپرد. خواست پیکاسو این بود تا زمانی که در اسپانیا دموکراسی برقرار نشود این تابلو به آنجا برده نشود. هم‌اکنون تابلوی گرونیکا در موزه
 رینا سوفیای مادرید نگهداری می‌شود.
عکس حاضر از جمله عکس‌هایی است که خانم دورا مار (Dora Maar)، عکاس، نقاش و شاعر فرانسوی، طی یک‌ماهی که پیکاسو در حال نقاشی این تابلو بود از او گرفته است.