حج تمتع که در ادامه شیوع ویروس کرونا با تدابیر سختگیرانه‌ای برگزار شد، پس از پنج روز پایان یافت و وزارت حج عربستان اعلام کرد هیچ گزارشی از ابتلای زائران به این بیماری تا روز آخر حج ثبت نشده است. به گزارش ایسنا، حج تمتع امسال که به پنج روز محدود شده بود، از روز چهارشنبه، هشتم مردادماه با جمعیتی محدود آغاز شد و قرار بود تا دوازدهم ذی‌الحجه یکشنبه، ۱۲ مردادماه ادامه داشته باشد. زائران شب گذشته پس از رمی جمرات به مکه برگشتند تا با طواف معروفِ «وداع» کعبه، حج را کامل کنند. عربستان حج امسال را به ساکنان این کشور محدود کرد و به مسلمانان کشورهای دیگر اجازه نداد در این مراسم شرکت کنند. این در حالی بود که سازمان بهداشت جهانی به عربستان پیشنهاد کرده بود لغو کامل حج را بررسی کند. عربستان در نهایت در کمتر از یک ماه باقی‌مانده تا آغاز این مراسم، از برگزاری حج محدود با جمعیتی متشکل از خارجی‌های مقیم و شهروندان این کشور خبر داد. این تصمیم زمانی اعلام شد که نزدیک به ۱۰ کشور از حج انصراف داده بودند. عربستان نخست اعلام کرد حج را با یک‌هزار زائر برگزار می‌کند که ۷۰ درصد آنها خارجی‌های مقیم این کشور هستند، اما بعد رسانه‌های این کشور خبر دادند که جمعیت حجاج از ۱۰ هزار نفر فراتر رفته است.
زائران در جریان این مراسم فقط در مکه حضور داشتند و اعمال اصلی را انجام دادند. آنها قبل از حج، هفت روز قرنطینه بودند و تست کرونا دادند تا جواز حضور در حج را دریافت کردند. مقام‌های امنیتی سعودی همچنین اعلام کردند تدابیر شدید امنیتی را در تمام مکان‌های مرتبط با حج به اجرا گذاشته‌اند و در نخستین روز از آغاز حج از دستگیری ۲۴۴ زائر غیرقانونی خبر دادند. خبرگزاری واس وابسته به عربستان سعودی اعلام کرد مراسم حج توسط ۶۲۵۰ دوربین کنترل شده است.
در حج استثنایی امسال، ماسک به لباس احرام اضافه شد و به زائران لباس احرام، سجاده و سنگ‌های استریل داده شد. در مسجدالحرام و منا نیز محل ایستادن، نمازگزاری، طواف و پرتاب سنگ با برچسب‌هایی مشخص شد و زائران در گروه‌های کوچک با همراهی یک مأمور بهداشت تمام اعمال خود را انجام دادند. زائران همچنین اجازه نداشتند دیوارهای کعبه را لمس کنند یا برای زیارت پیامبر(ص) به شهر مدینه بروند. وزارت حج عربستان عنوان کرده است زائران در سلامتی کامل حج را به پایان بردند و پس از پایان مراسم حج، حتماً معاینه پزشکی می‌شوند. آنها همچنین باید یک دوره قرنطینه اجباری را نیز سپری کنند.
پس از انجام آخرین طواف، تولیت امور مسجدالحرام، ضدعفونی این مسجد و صحن کعبه را آغاز کرد. این عملیات توسط بیش از ۳۵۰۰ نفر انجام شد. در شست‌وشوی صحن کعبه و بخش‌های مختلف مسجدالحرام از انواع عطرها و بخورها استفاده می‌شود.  تولیت مسجدالحرام اعلام کرد: برای شست‌وشوی روزانه کعبه و مسجدالحرام روزانه ۲۴۰۰ لیتر مواد ضدعفونی‌کننده و بیش از ۱۰۵۰ لیتر مواد معطر برای عطرآگین کردن فضای مسجد و فرش‌های آن استفاده شد.

حج به پایان رسید و محرم در راه است. هر سال این موقع مساجد، تکایا، هیات ها و حسینیه ها با شور و حال خاصی به تدارک برگزاری مراسم عزاداری حسینی و آمادگی برای پذیرایی از عزاداران مشغول بودند. امسال اما شیوع کرونا همه چیز را تحت الشعاع خود قرار داده است و بنا به گزارش مسئولان ارشد کشور، قرار است عزاداری به شیوه‌ای متفاوت از سال های گذشته برگزار شود. اگرچه قرار است پروتکل برگزاری این مراسم در روزهای آتی اعلام شود، اما تا اینجا مشخص است شیوه توزیع نذورات قطعاً شبیه گذشته نخواهد بود؛ در همین راستاست که مسئولان وزارت بهداشت درخواست کرده اند یکی از نذورات این ایام اهدای ماسک رایگان به مردم باشد. روز گذشته سیما سادات لاری سخنگوی وزارت بهداشت نیز با تأکید بر اهمیت استفاده از ماسک در پیشگیری از بیماری کووید_۱۹، تاکید کرد: «برخی نیازمندان قادر به تهیه ماسک نیستند و حتی امکانات لازم در منزل برای ساخت یک ماسک خانگی را هم ندارند؛ بنابراین عزاداران حسینی نذر ماسک را اولویت اصلی برای نذری دادن در ایام محرم در نظر بگیرند». به گفته لاری، «در شرایط فعلی که بیماری کووید _19 هیچ واکسن و دارویی ندارد، استفاده از ماسک، رعایت فاصله گذاری‌ها و همچنین رعایت بهداشت و شست‌وشوی مداوم دست‌ها تنها راه پیشگیری از ابتلا به ویروس کرونا محسوب می‌شود. در این شرایط افراد می‌توانند نذر ماسک را اولویت اصلی برای نذری دادن در نظر بگیرند.» دیروز آیت‌الله صانعی از مراجع تقلید شیعیان در پاسخ به سؤالی در این باره نیز  گفت:«می‌توان با تغییر شیوه‌های عمل به نذر که توسط خود افراد یا اشخاص مورد اعتماد آنها و رعایت اخلاق حسینی که از شاخصه‌های آن حفظ کرامت انسان‌هاست همچون قبول هزینه‌های پزشکی افراد بستری شده- ملزومات مورد درخواست مراکز بهداشتی، کمک به خانواده‌های آسیب دیده از این بیماری، فقرا و نیازمندان عمل نمود.»

یگانه خدامی
خبرنگار
با شدت گرفتن بیماری کرونا در کشور و بالا رفتن آمار افراد بستری شده در بیمارستان‌ها خیلی‌ها نگران کادر درمان هستند و درباره آنها می‌نویسند. پزشکان و پرستارانی هم در شبکه‌های اجتماعی از شرایطی که این روزها دارند می‌گویند و از مردم می‌خواهند پروتکل‌های بهداشتی را رعایت کنند. عکس‌هایی هم از تعدادی از کادر درمان که خودشان هم کرونا گرفته‌اند منتشر شده که بسیاری از کاربران را متأثر کرده:
 «‏امروز ۱۱ روز است که از بیمار مبتلا به ‎کرونا مراقبت می‌کنم. علاوه بر همه مراقبت‌ها و نگرانی نسبت به روند بیماری در او، خودم هم برای پیشگیری، علاوه بر رعایت همه پروتکل‌ها، به جز وقت غذا خوردن و وضو ‎ماسک می‌زنم.این فقط قطره‌ای است از دریای رنجی که ‎کادر درمان در این ۶ماه متحمل شدند.»
  «‏طرف میگه اونی که میخواد کنکور بده با وجود ماسک نمی‌تونه... یعنی طرف میخواد دو ساعت با ماسک امتحان بده نمیشه! بیچاره این کادر درمان که یکی دو شیفت با ماسک و لباس مخصوص دارند کار می‌کنند»
  «برای پسرم زنگ زده‌اید؟ امیرحسینم رفت؛ دلم برای مامان گفتنش تنگ شده است.» گریه می‌کند. صدای گریه‌ها و نفس کشیدن‌هایش، سکوت را می‌شــکند. لحظاتی می‌گذرد تا دوباره این مادر شهید مدافع ســلامت صحبتش را شروع کند: «امیرحسینم عاشــق کارش بود. همیشه می‌گفت: مامان! من قســم خورده‌ام.»
  «‏واقعاً دم پزشک و پرستار جماعت گرم تو این بحران کرونا مؤدب با حوصله با صبر زیاد زیر اون همه ماسک و تجهیزات به همه رسیدگی می‌کردن»
 «‌‏کادر درمان و مردم یکی یکی پر پر میشن و برخی همچنان به کرونا به‌عنوان شبه بحران نگاه میکنن! خواهش می‌کنم به فکر کادر درمان باشید، برگزاری کنکور ارشد (۴، ۵، ۶ روزه دیگر) و سراسری فقط آنان را از پا میندازد»
  «‏من الان دیدم یکی که خیلی هم ادعای حمایت از کادر درمان رو داشت از صبحونه خوردنش تو جاده شمال استوری گذاشته»
  «‌‎چرا مثل کشورهای دیگه منع مسافرت بین شهری، منع عروسی و مجلس ختم نمی‌گذارید و جریمه نمی‌کنید؟ حداقل جلوی این سه مورد رو بگیرید. مردم رعایت نمی‌کنند چون فکر می‌کنند مرگ برای همسایه است، تاوانش رو کادر درمان میده»
  «‏مامانم هر سال سوم امام حسین آش می‌پخت و روضه  برپا می‌کرد. امسال بهم سپرده یه مغازه که ترجیحاً ماسک‌های درست حسابی نه از این بیخود‌ها، میفروشه را پیدا کنم تا ماسک بگیریم واسه کادر درمان.»
  «‏استوری تکان‌دهنده یکی از پرستاران اورژانس قزوین: دومین روزه که با سرم سر شیفت هستم؛ همه همکارام خسته‌اند؛ اینقدر بی‌رحم نباشین. توروخدا ماسک بزنین»
  «‏بشدت نگران وضعیت کادر درمان مراکز درمانی کشور اعم از پزشکان عزیز پرستاران بهیاران و کلیه افراد شاغل در حوزه بهداشت و سلامت هستم. هیچ‌کس به فکر بار سنگینی که بر دوش این عزیزانه نیست.