توضیحات فنی مقامات دولتی در کمیسیون مشترک مجمع کارساز شده است
چراغ سبز مجمع تشخیص به FATF
محمد صدر، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام روز دوشنبه گفته بود که توضیحات تازه دولت درباره FATF باعث تردید برخی مخالفان آن در این مجمع شده است. خیلی زود نشانههای واضحتری از این تردیدها در حال نمایان شدن است. محمدرضا باهنر امروز به «برنا» گفته که به احتمال زیاد لوایح پالرمو و CFT در مجمع تصویب میشوند. تاکنون این صریحترین اظهارنظر درباره سرنوشت احتمالی این دو لایحه طی روزهای آینده است. اما نشانههایی که حاکی از صحت ارزیابی محمد صدر مبنی بر ایجاد تردید در ذهن مخالفان هستند، بیشتر از این است. کمی قبل از انتشار سخنان باهنر، یعنی دوشنبه شب، مرتضی نبوی از مخالفان FATF در مجمع در یک برنامه تلویزیونی سخنانی مطرح کرد که حکایت از تغییر موضع او داشت. از جمله اینکه تأکید کرد حق تحفظ برای ایران طبق نظر حقوقدانان قابل اجراست و دیگر اینکه حضور ایران در لیست سیاه حداقل 20 درصد هزینههای کشور را افزایش میدهد. موضع او آنقدر تغییر کرده بود که مجری برنامه هم نتوانست از بیان علنی تعجب خود در میانه گفتوگو اجتناب کند. آیتالله مجتهد شبستری هم دیگر عضو مخالف FATF است که امروز در گفتوگو با «آنا»، موضعی به مراتب نرمتر گرفته و گفته که «تصویب لوایح FATF مشروط خواهد بود و در صورتیکه این کارگروه به تعهدات خود عمل کند، این معاهده عملیاتی میشود.» از یاد نبریم این سخن را کسی گفته که تا همین یک ماه پیش تأکید داشت که «معایب» لوایح گروه ویژه اقدام مالی بیشتر از مزایای آن است.
دور زدن تحریمها؛ شرط دولت، دغدغه مجمع
تا اینجا در دور جدید بررسیهای لوایح پالرمو و CFT در مجمع چیزی که مشخص شده این است که کمیسیون مشترک مجمع 4 جلسه برگزار کرده و 5 مقام دولتی شامل وزرای خارجه، نفت و اقتصاد، رئیس کل بانک مرکزی و معاون حقوقی رئیس جمهوری در آن به پرسشها و ابهامات اعضای مجمع پاسخ دادهاند. بعد از این هم کمیسیونهای مجمع 4 پیشنهاد را برای تصویب نهایی به صحن مجمع ارجاع دادهاند که هنوز درباره جزئیات آنها چیز قابل توجهی منتشر نشده است. اما در این بین بحث یک پیشنهاد مهم مطرح است که توسط دولت مطرح شده و آن طور که مجید انصاری، روز یکشنبه به «ایران» گفته بود در نظر اعضای مخالف در مجمع تأثیرگذار بوده. آن پیشنهاد این است که ایران تا زمانی که در شرایط تحریم قرار دارد، دور زدن تحریمها را حق مشروع خود میداند و به همین دلیل جزئیات و اطلاعات مربوط به آن را در اختیار هیچ مرجعی قرار نخواهد داد. به عبارت دقیقتر این یک «حق تحفظ» یا همان «حق شرط» از سوی ایران برای FATF است که دولت با لحاظ کردن آن دو کنوانسیون پالرمو و CFT را خواهد پذیرفت. سالهای 97 و 98 هم البته بارها از گذاشتن حق تحفظ برای FATF صحبت شده بود اما مخالفان میگفتند چنین چیزی ممکن نیست از نظر آنها ایران یا باید بدون شرط کنوانسیونهای یاد شده را بپذیرد یا رد کند و در این بین هیچ حالت سومی وجود ندارد. حالا به نظر میرسد اتفاقی که این روزها در حال رخ دادن در مجمع است، ناظر به همین موضوع است. یعنی اینکه مخالفان قانع شدهاند که حق تحفظهای ایران قابلیت اجرایی و مبنای حقوقی دارند و میشود به آنها تکیه کرد. این چیزی است که به وضوح از میان سخنان اخیر اعضای مجمع قابل ملاحظه است.
آینده FATF، چشم انداز برجام
از زمان خروج ترامپ از برجام و آغاز بحثهای مربوط به FATF در ایران، سه سال است که این دو مسأله، دوگانهای در هم تنیده را به وجود آوردهاند. دو گانهای که دولت و خیلی از کارشناسان معتقدند بخش اعظم وضعیت اقتصادی کشور متأثر از تأثیر آنهاست. یکی از مهمترین مبناهای مخالفان متنفذ FATF در مخالفتشان این بود که پذیرش کنوانسیونهای پالرمو و CFT در شرایط تحریم هیچ معنا و مفهومی ندارد و گرهای از کشور باز نمیکند. آنها چه درباره برجام و چه FATF تا همین یک ماه قبل دست بالا را داشتند. حالا اما مشخصاً چشمانداز هر دو موضوع نه کاملاً، ولی تا نسبتی قابل توجه مثبت شده است. محمدرضا باهنر گفته که FATF ظرف 15 روز آینده به صحن مجمع میأید و در آنجا تصمیمگیری میشود. این یعنی زمانی که بعد از آن، 2 ماه از مهلت ایران به آژانس هم باقی خواهد ماند.
یگانه خدامی
خبرنگار
خبرهایی که درباره احتمال تصویب FATF در مجمع تشخیص مصلحت نظام منتشر میشود بازتاب زیادی در شبکههای اجتماعی دارد چون کاربران زیادی تصویب آن را برای حل مشکلات کشور ضروری میدانند. البته کاربران زیادی هم با تصویب FATF مخالفند و از اینکه امریکا بهدنبال دخالت در امور ایران است مینویسند. حرفهای مرتضی نبوی در حمایت از تصویب FATF در شبکه افق و اینکه گفت: «برخی از کشورهای دوست ما میپرسند چرا به FATF نمیپیوندید؟ این کار را برای ما سختتر میکند.» و حرفهای محمدرضا باهنر درباره اینکه به احتمال زیاد FATF درمجمع تصویب میشود، بارها بازنشر شد و کاربران دربارهاش نوشتند:
«محمدرضا باهنر، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام گفت: FATF به احتمال زیاد تصویب میشود. و آنچه ماند فرصتهایی بود که به ضرر مردم از دست رفت!»
«مجمع تشخیص مصلحت نظام چندین ماه با عدم تصویب FATF زندگی مردم را سخت کرد و این حقالناس بخشیده نخواهد شد.»
«فشار بیرونی بر مجمع تشخیص ازطریق برخی دوستانِ داخلِ این مجموعه برای تصویب لوایح fatf با هدایت فردی مهم ادامه دارد. تصویبcft و پالرمو، راههای ورود ارز را شناسایی و مشتریان نفت ایران را میسوزاند و در کوتاه مدت، شاید کاهش نرخ ارز ولی قطعاً در بلند مدت رشد چشمگیر نرخ ارز را باعث میشود.»
«یکی از مصادیق بارز خودتحریمی عدم تصویب لوایح FATF و به تبع آن ممانعت کشورهای دوست و همسایه از مراودات تجاری و بازرگانی با ایران است. سؤال اینجاست که اگر تحریمهای امریکا ظالمانه است سهم بعضی نهادهای وطنی و کاسبان تحریم از این ظلم به چه میزان است؟»
«مهم نیست که چرا این همه دیر و با فشار کشورهای دوست دارید به نتیجه میرسید که FATF را تصویب کنید اما فقط تصویب کنید»
«مجتهد شبستری: اجرای FATF درصورت تصویب، مشروط خواهد بود. پ.ن... احساس میکنم اینبار تصویب میشه کسی مثل شبستری این حرف رو بزنه ... نشان میده بحث تصویب جدی شده..»
«بعد از تصویب، میشه به خرید واکسن امیدوار بود.»
«موندم از دفعه قبلی که FATF تصویب نشد تا حالا چه تحولی در خود FATF رخ داده که این بار تصویب میشه؟! یعنی نمیشد همون دفعه اول تصویب بشه؟».