ارسال دیدگاه
- ضمن تشکر از بیان دیدگاه خود به اطلاع شما رسانده می شود که دیدگاه شما پس از تایید نویسنده این مطلب منتشر خواهد شد.
- دیدگاه ها ویرایش نمی شوند.
- از ایمیل شما فقط جهت تشخیص هویت استفاده خواهد شد.
- دیدگاه های تبلیغاتی ، اسپم و مغایر عرف تایید نمی شوند.
دفتر رهبر معظم انقلاب :مراسم عزاداری ایام فاطمیه(س) به صورت عمومی برگزار نمیشود
پخش مراسم عزاداری ایام فاطمیه از شبکه های تلویزیونی
دفتر مقام معظم رهبری در اطلاعیهای اعلام کرد، مراسم عزاداری ایام فاطمیه در حسینیه امام خمینی(ره) به صورت عمومی برگزار نمیشود و مشروح برنامههای عزاداری در حضور رهبر انقلاب اسلامی از شبکههای تلویزیونی پخش خواهد شد. در متن اطلاعیه دفتر مقام معظم رهبری آمده است: «ضمن عرض تسلیت بهمناسبت فرارسیدن ایام شهادت صدیقهکبری حضرت فاطمهزهرا سلاماللهعلیها به اطلاع میرساند مراسم عزاداری آن بانوی بزرگ اسلام که هر سال با حضور انبوه دلباختگان اهل بیت عصمت و طهارت علیهمالسلام در حسینیه امام خمینی(ره) برگزار میشد، امسال به علت شیوع ویروس کرونا و لزوم رعایت کامل شیوهنامههای بهداشتی و مصوبات ستاد ملی مقابله با کرونا بدون حضور جمعیت برگزار و مشروح برنامههای عزاداری در حضور رهبر معظم انقلاب اسلامی (مدظلهالعالی) هر شب از شبکه یک سیما و سایر شبکههای تلویزیونی پخش خواهد شد.»
یادداشتی از آیتالله عبدالله جوادی آملی
سیره تربیتی بانوی برکت
آیتالله عبدالله جوادی آملی
وجود با برکت حضرت زهرا ( س) همان گونه که در ابعاد مختلف زندگی بسان مشکاتی نورانی هدایتگر دل های مشتاقان به سوی کمال و رستگاری است ، برای معرفی بهترین شیوه های تربیتی از منظر دین و بیان شیوه تعلیم و تربیت فرزندان و اطرافیان و نحوه پاسخگویی و آموزش مسائل دینی و دیگر ابعاد تربیتی و آیین همسرداری نیز هم چون رسول خدا (ص) الگوی بی بدیلی است . امروزه محققان علوم تربیتی می کوشند تا عوامل پیدا و پنهان ساختار شخصیت انسان و شاکله وجودی او را بررسی کنند و به همه زمینه ها،عوامل و موانع تربیت دست یابند و در جهت پیشرفت علوم تربیتی آن را به کار گیرند. اگر از این زاویه به مراحل تکوین، رشد و بالندگی دوران زندگی حضرت زهرا (س ) نگاهی داشته باشیم ، متوجه خواهیم شد که هر اندازه علوم تربیتی پیشرفت کند، شخصیت والای کوثر ولایت و مادر امامت بیش تر شناخته شده و انوار زهرای مرضیه ( س ) بهتر جلوه خواهد کرد و در این مسیر، نمونه ای بارزتر از آن حضرت یافت نخواهد شد.
حضرت فاطمه ( س) در طول زندگی هجده ساله اش ، همه عوامل و زمینههای تربیتی را در راه رسیدن به کمال تجربه کرده و خود نیز در این زمینه بهترین بهره را برده است. یکی از مهم ترین ابزارهای تربیتی آن حضرت، ایجاد انگیزه درونی و محبت و عشق به خوبی ها و کمالات در افراد می باشد؛ محبتی که از درون خود او میجوشد و در رفتار و گفتارش به چشم می خورد. علاقه مندی حضرت نسبت به سعادت آفرینی برای دیگران فرد را تحت تأثیر قرار می دهد؛ منش حضرت به گونه ای است که هر مخاطبی را شیفته و دلداده عظمت وجودی خود کرده و از این طریق افراد را به سوی سعادت سوق میدهد؛ زیرا محبت و دلدادگی به خوبان ، انسان را در رسیدن به کمال مطلق و سرچشمه رستگاری یاری می رساند؛ چراکه انسان بدون محبت هیچگاه به مقصد دلخواه نخواهد رسید. امام باقر ( علیه السلام ) فرمود:
هَلِ الدِّینُ إِلَّا الْحُبُّ؛ (آیا دین غیر از محبت است؟) از این رو ، خداوند متعال مزد رسالت را فقط مؤدت و محبت نسبت به حضرت زهرا ( س ) و اهل بیت ( ع) قرار داده است : « قُلْ لا اَسْئَلُکُمْ عَلَیْهِ اَجْراً إِلاَّ الْمَوَدَّةَ فِی الْقُرْبی» (سوره شوری ، آیه 23 . بگو : به ازای آن [ رسالت ] پاداشی از شما خواستار نیستم مگر دوستی درباره خویشاوندان .)
زیرا بدون این محبت همه زحمات پیامبر در هدایت جامعه و اصلاح امت به هدر خواهد رفت . محبت در سیره این ذوات نورانی ، در همه مراتبش در طول محبت خداوند قرار دارد؛ یعنی همه محبت های آن ها به عشق الهی ختم می شوند و به همین دلیل ، دوست داشتن اهل بیت عصمت و طهارت (س) انسان را به سوی خدا سوق می دهد . امام صادق ( ع) فرمود : « اگر دوستیها و دشمنیها و بذل و بخششهای کسی برای خدا باشد ، او به بالاترین درجات ایمان رسیده و ایمانش کامل شده است ». از این رهگذر ، ابراز مهر و محبت ، دل های مشتاق را صید ، آتش کینه ها و اختلافات را خاموش ، افسردگی ها را معالجه و سختترین شرایط زندگی را تحمل پذیر می سازد.
حضرت فاطمه ( ع ) افزون بر برخورداری از زمینه ها و عوامل رشد و تربیت، در آغوش موفق ترین مربی دنیای بشریت؛ حضرت خاتم الانبیا ( ص ) پرورش یافته است . آن حضرت مهربانی ها و گذشت ها و بردباری های مادر فداکار خویش را در سال های نخستین عمر خود شاهد بود و رفتارهای مهرآمیز پیامبر ( ص) را نیز نسبت به همسر و فرزندانش به نظاره نشسته بود . پیامبر گرامی اسلام ( ص) با بوسه زدن بر دستان فاطمه ( س ) و ابراز محبت ویژه به او در پیش چشمان دیگران ، بنیان مهر و وفا و روابط عاطفی و آیین مهرورزی را در منطقه ای که به غیر از خشونت و بربریت چیز دیگری حاکم نبود و زنده به گور نمودن دختران در آن سنتی دیرین بود، استوار ساخت و در این راستا خاندان رسالت را به عنوان الگویی الهی معرفی فرمود.
با تشکر از حجت الاسلام سعیدی در دفتر آیت الله جوادی آملی در تهران
وجود با برکت حضرت زهرا ( س) همان گونه که در ابعاد مختلف زندگی بسان مشکاتی نورانی هدایتگر دل های مشتاقان به سوی کمال و رستگاری است ، برای معرفی بهترین شیوه های تربیتی از منظر دین و بیان شیوه تعلیم و تربیت فرزندان و اطرافیان و نحوه پاسخگویی و آموزش مسائل دینی و دیگر ابعاد تربیتی و آیین همسرداری نیز هم چون رسول خدا (ص) الگوی بی بدیلی است . امروزه محققان علوم تربیتی می کوشند تا عوامل پیدا و پنهان ساختار شخصیت انسان و شاکله وجودی او را بررسی کنند و به همه زمینه ها،عوامل و موانع تربیت دست یابند و در جهت پیشرفت علوم تربیتی آن را به کار گیرند. اگر از این زاویه به مراحل تکوین، رشد و بالندگی دوران زندگی حضرت زهرا (س ) نگاهی داشته باشیم ، متوجه خواهیم شد که هر اندازه علوم تربیتی پیشرفت کند، شخصیت والای کوثر ولایت و مادر امامت بیش تر شناخته شده و انوار زهرای مرضیه ( س ) بهتر جلوه خواهد کرد و در این مسیر، نمونه ای بارزتر از آن حضرت یافت نخواهد شد.
حضرت فاطمه ( س) در طول زندگی هجده ساله اش ، همه عوامل و زمینههای تربیتی را در راه رسیدن به کمال تجربه کرده و خود نیز در این زمینه بهترین بهره را برده است. یکی از مهم ترین ابزارهای تربیتی آن حضرت، ایجاد انگیزه درونی و محبت و عشق به خوبی ها و کمالات در افراد می باشد؛ محبتی که از درون خود او میجوشد و در رفتار و گفتارش به چشم می خورد. علاقه مندی حضرت نسبت به سعادت آفرینی برای دیگران فرد را تحت تأثیر قرار می دهد؛ منش حضرت به گونه ای است که هر مخاطبی را شیفته و دلداده عظمت وجودی خود کرده و از این طریق افراد را به سوی سعادت سوق میدهد؛ زیرا محبت و دلدادگی به خوبان ، انسان را در رسیدن به کمال مطلق و سرچشمه رستگاری یاری می رساند؛ چراکه انسان بدون محبت هیچگاه به مقصد دلخواه نخواهد رسید. امام باقر ( علیه السلام ) فرمود:
هَلِ الدِّینُ إِلَّا الْحُبُّ؛ (آیا دین غیر از محبت است؟) از این رو ، خداوند متعال مزد رسالت را فقط مؤدت و محبت نسبت به حضرت زهرا ( س ) و اهل بیت ( ع) قرار داده است : « قُلْ لا اَسْئَلُکُمْ عَلَیْهِ اَجْراً إِلاَّ الْمَوَدَّةَ فِی الْقُرْبی» (سوره شوری ، آیه 23 . بگو : به ازای آن [ رسالت ] پاداشی از شما خواستار نیستم مگر دوستی درباره خویشاوندان .)
زیرا بدون این محبت همه زحمات پیامبر در هدایت جامعه و اصلاح امت به هدر خواهد رفت . محبت در سیره این ذوات نورانی ، در همه مراتبش در طول محبت خداوند قرار دارد؛ یعنی همه محبت های آن ها به عشق الهی ختم می شوند و به همین دلیل ، دوست داشتن اهل بیت عصمت و طهارت (س) انسان را به سوی خدا سوق می دهد . امام صادق ( ع) فرمود : « اگر دوستیها و دشمنیها و بذل و بخششهای کسی برای خدا باشد ، او به بالاترین درجات ایمان رسیده و ایمانش کامل شده است ». از این رهگذر ، ابراز مهر و محبت ، دل های مشتاق را صید ، آتش کینه ها و اختلافات را خاموش ، افسردگی ها را معالجه و سختترین شرایط زندگی را تحمل پذیر می سازد.
حضرت فاطمه ( ع ) افزون بر برخورداری از زمینه ها و عوامل رشد و تربیت، در آغوش موفق ترین مربی دنیای بشریت؛ حضرت خاتم الانبیا ( ص ) پرورش یافته است . آن حضرت مهربانی ها و گذشت ها و بردباری های مادر فداکار خویش را در سال های نخستین عمر خود شاهد بود و رفتارهای مهرآمیز پیامبر ( ص) را نیز نسبت به همسر و فرزندانش به نظاره نشسته بود . پیامبر گرامی اسلام ( ص) با بوسه زدن بر دستان فاطمه ( س ) و ابراز محبت ویژه به او در پیش چشمان دیگران ، بنیان مهر و وفا و روابط عاطفی و آیین مهرورزی را در منطقه ای که به غیر از خشونت و بربریت چیز دیگری حاکم نبود و زنده به گور نمودن دختران در آن سنتی دیرین بود، استوار ساخت و در این راستا خاندان رسالت را به عنوان الگویی الهی معرفی فرمود.
با تشکر از حجت الاسلام سعیدی در دفتر آیت الله جوادی آملی در تهران
«ایران» سهم استخراج رمز ارزها از مصرف برق کشور را بررسی می کند
برخورد با برق دزدی بیت کوینها
وزارتخانههای اطلاعات و کشور با استفادهکنندگان غیرمجاز از برق برای استخراج بیتکوین برخورد میکنند
سخنگوی صنعت برق از پرداخت جایزه ۲۰ میلیون تومانی برای معرفی مزارع بیتکوین غیرمجاز خبر داد
عطیه لباف
خبرنگار
در حالی که رئیس دفتر رئیس جمهوری از دستور حجتالاسلام والمسلمین روحانی به وزارتخانههای اطلاعات و کشور برای برخورد جدی با استفادهکنندگان غیرمجاز از برق برای استخراج بیتکوین خبر داد، سخنگوی صنعت برق هم از پرداخت جایزه ۲۰ میلیون تومانی برای معرفی مزارع بیتکوین غیرمجاز گفت و اضافه کرد: مراکز غیرقانونی استخراج رمزارز، سبب تخریب شبکه برق و مصرف بیش از اندازه برق هستند، اما واقعاً سهم دستگاههای مجوزدار استخراج رمز ارزها از جمله بیتکوین و ماینرهای غیرمجاز در خاموشیهای اخیر چقدر است؟ آیا آن طور که شایعه شده است، ماینرهای چینی در حال بلعیدن برق ایران هستند و به همین خاطر در زمستان خاموشی رقم خورده است؟
پاسخ این سؤال را در ارقام مصرف برق کشور میتوان یافت. مصرف برق کشور در فصل زمستان معمولاً کمتر از توان تولید آن است. با نگاهی به آمار شرکت مدیریت شبکه برق ایران، سال گذشته در 23 دی ماه پیک
–اوج مصرف برق- برابر با 36 هزار و131 مگاوات بود و امسال در 23 دی ماه –یعنی روزی که خاموشیهای پراکنده اتفاق افتاد- مصرف برابر با 41 هزار و 457 مگاوات بود. تقریباً میانگین 23 روز ابتدای دی ماه دو سال 1398 و 1399 نیز نزدیک به همین ارقام است. این نشان میدهد که رشد مصرف امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته 5 هزار مگاوات است اما با توجه به توان تولید 59 هزار مگاواتی صنعت برق هنوز فاصله معناداری میان توان تولید و مصرف 23 دی ماه وجود دارد و به همین خاطر خاموشیها ناشی از ناتوانی صنعت برق در تولید نبود. اما درخصوص ماینرها و استخراج ارزهای دیجیتال، 310 مگاوات از این مصرف 41 هزار مگاواتی را مزرعه یا «فارم»های مجاز و شناسایی شده به خود اختصاص میدهند که به گفته شرکت توانیر، اگر شرکتی خارجی مانند چینیها با فعالان ایرانی جوینت شده باشند و در ایران فعالیت کنند، جزو این 310 مگاوات (24 مرکز استخراج رمزارز) هستند و از آنجایی که تعرفه برق همه مشترکین استخراج رمزارز با میانگین قیمت برق صادراتی محاسبه میشود، مانند این است که به آن کشور در حال صادرات برق باشیم.
البته مسأله استفادهکنندگان غیر مجاز نیز در این خصوص مطرح است؛ مزارعی که هنوز شناسایی نشدهاند و دولت با جدیت دنبال شناسایی آنهاست و از مردم نیز در این زمینه کمک خواسته است؛ در قبال این کمک نیز حاضر است پاداش 20میلیون تومانی به معرفی استخراجکنندگان غیرمجاز رمز ارز بپردازد. این درحالی است که دیروز خبر آمد که مدیر عامل شرکت توزیع نیروی برق گفته که تاکنون ۵۰۰ دستگاه استخراج بیت کوین در قم شناسایی و کشف شده است و نیز مدیرعامل شرکت برق منطقهای آذربایجان هم با تکذیب حضور خارجیها برای تولید بیتکوین در ارس گفت: هیچ مزرعه بزرگ تولید رمزارز در منطقه آزاد ارس وجود ندارد.
درخصوص حجم مصرف این غیرمجازهای صنعت «ماینینگ» در ایران که هنوز ابهامات زیادی برای ما ایرانیان دارد، حمیدرضا صالحی، رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی ایران به خبرنگار ما میگوید: «مصرف این بخش نمیتواند بیشتر از 500 تا هزار مگاوات باشد، با توجه به حجم مصرف 41 هزار مگاواتی روز سهشنبه و 18 هزار مگاوات ظرفیت تولید استفاده نشده در این روز، نمیتوان دلیل خاموشیهای پراکنده روز سهشنبه را مربوط به مصرف ماینرهای غیرمجاز دانست.
ماینرهای چینی مقصر خاموشی؟
افزایش قیمت ارزهای دیجیتال در جهان از یکسو و مشوقهایی که ایران برای استخراج رمزارزها ازجمله بیتکوین در نظر گرفته از سوی دیگر، باعث شده که صنعت «ماینینگ» جذابیت پیدا کند و برخی شرکتهای خارجی نیز با شرکتهای ایرانی به فکر توسعه این مزارع در ایران باشند، هرچند که قیمت برق برای آنها با قیمت میانگین صادراتی محاسبه میشود، اما با وجود تمام این جذابیتها، هنوز استخراجهای مجاز و غیر مجاز از جمله خانگیها، کمتر از 2 هزار مگاوات برآورد میشود که در مقابل توان 59 هزار مگاواتی تولید برق در ایران ناچیز است. اما علت خاموشیها چه بود؟
صالحی، رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی ایران توضیح میدهد: «بیشترین مصرف برق ایران و استفاده از ظرفیت فنی برق کشور، در پیک تابستان اتفاق میافتد و ما بیشترین مصرف را در تابستان داریم، اما برعکس برق، در زمستان مصرف گاز کشور بیشتر میشود. گاز سوخت اصلی تولید برق نیز محسوب میشود و در صورتی که گاز یا سوختهای جایگزین آن یعنی گازوئیل و مازوت به نیروگاه نرسد، تولید برق با مشکل مواجه میشود. با درنظر گرفتن رکوردهای اخیر مصرف گاز در بخش خانگی و ممنوعیت مصرف مازوت در نیروگاهها، موضوع روشن میشود. وقتی سوخت نیروگاه کافی نباشد، تولید برق محدود و احتمال خاموشی بیشتر خواهد شد، حتی اگر ظرفیت تولید برق در کشور وجود داشته باشد.»
او ادامه میدهد: «لذا موضوع خاموشی نیروگاهها ناشی از کاهش گاز تحویلی به نیروگاه هاست و نیروگاهها چون نمیتوانند سوخت کافی دریافت کنند، توان ادامه فعالیت نیز ندارند و به همین خاطر برخی از نیروگاهها حتی تعطیل شدند. از سوی دیگر، دولت برای کاهش آلودگی هوا نمیخواهد سوخت مازوت در نیروگاهها استفاده کند. به این ترتیب دلیل عمده خاموشیها نه ماینرهای چینی است و نه ماینرهای ایرانی؛ مصرف گاز علت اصلی است که کمبود آن هم در وهله اول ناشی از افزایش مصرف گاز در بخش خانگی و تجاری است.»
صالحی بیان میکند: «البته عوامل دیگری که میتواند تأثیر جزئی بگذارند اما نقش اصلی ندارند، میتوانند همین مصارف ماینرها باشد. اینها در دو بخش رسمی و غیررسمی در کشور در حال فعالیت هستند. قیمت برق برای رسمیها با نرخی است که وزارت نیرو تعیین کرده که با سوخت صادراتی محاسبه میشود، اما غیررسمیها از ظرفیتهای نصب شده قبلی در حال استفاده هستند و با هویت دیگری فعالیت میکنند. اینها هم نهایتاً 500 مگاوات تا هزار مگاوات مصرف داشته باشند و نمیتواند دلیل اصلی خاموشی باشد، گرچه وقتی مصرف به نوعی به سمت خاموش شدن نیروگاهها میرود، حتی همین 500 مگاوات هم مهم تلقی میشود و جلوگیری از آن میتواند منطقه یا شهری را از خاموشی در بیاورد، اما چیزی نبود که ما آن را علت خاموشیها بدانیم. مسأله اصلی ناتوانی وزارت نفت در تأمین سوخت نیروگاههاست که آن هم به دلیل افزایش مصرف بخش خانگی و تجاری رقم خورده است.»
توقف تولید ارزهای دیجیتال برای مدیریت مصرف
در یک نگاه کلی، به فرآیند استخراج ارزهای دیجیتال، صنعت «ماینینگ» و به مراکز تولید این ارزها، مزرعه یا «فارم» گفته میشود؛ در این صنعت، نفت و گاز به برق و در نهایت به محصول ارز دیجیتال تبدیل میشود که به عنوان یک پول مجازی برای مبادلات مالی مورد استفاده قرار میگیرد. اینکه مردم نگرانند و میگویند دولت امتیازاتی را به چینیها داده تا در ایران به تولید پول مجازی بپردازند و همین موضوع باعث خاموشیها شده، مسألهای نادرست است اما با این حال، وزارت نیرو در حال کنترل مصرف این بخش حداقل در خصوص مجازها و همینطور تسریع روند شناسایی غیرمجازهاست.
در این خصوص مصطفی رجبی مشهدی، سخنگوی صنعت برق به «ایران» میگوید: «از روز گذشته برای جلوگیری از تکرار خاموشیهای برنامهریزی نشده، دست به سه اقدام زدهایم؛ نخست، با همکاری بخشی از صنایع، محدودیتهایی را اعمال کردهایم که مطابق با توافقات اوج مصرف برق تابستان، محدودیتهایی به این بخش داده میشود. دوم برق رمز ارزها را قطع کردهایم و اینها نیز برای ما مصداق صنعت هستند و همکاریها با این بخش نیز همانند صنایع است. سوم در روشنایی معابر و برزگراههایی که در آنها تردد انجام نمیشود، مجدداً محدودیتهایی را اعمال کردهایم.»
او ادامه میدهد: «با این حال مسأله اصلی تولید برق کشور، ناتوانی در تأمین سوخت مورد نیاز نیروگاهها به خاطر افزایش مصرف گاز در بخش خانگی و محدودیت استفاده از مازوت است. لذا برای همکاری با صنعت نفت و پاسخگویی به تقاضای مشترکان اقدام به اعمال محدودیتهایی در زمینه مصرف برق کردهایم و از مردم نیز تقاضا میکنیم که 10 درصد مصرف انرژی خود را کاهش دهند تا شرایط به حالت عادی بازگردد.»
به گفته رجبی مشهدی تلاش دولت این است که دوباره خاموشیها اتفاق نیفتد اما اگر مجدداً مصرف بالاتر از توان تولید باشد، حتماً از قبل جداول و اطلاعیههای زمانبندی خاموشی اطلاعرسانی خواهد شد. خط قرمز صنعت برق تأمین مصارف مشترکان خانگی و مراکز حساس مانند بیمارستان هاست و این دو در اولویت برقرسانی قرار دارند، اما لازم است که مردم نیز همکاری کنند و توجه داشته باشند که خاموش کردن یک لامپ اضافه یا کم کردن یک تا دو درجه وسایل گرمایشی میتواند کشور را بدون بحران انرژی از تابستان و زمستان عبور دهد.
خبرنگار
در حالی که رئیس دفتر رئیس جمهوری از دستور حجتالاسلام والمسلمین روحانی به وزارتخانههای اطلاعات و کشور برای برخورد جدی با استفادهکنندگان غیرمجاز از برق برای استخراج بیتکوین خبر داد، سخنگوی صنعت برق هم از پرداخت جایزه ۲۰ میلیون تومانی برای معرفی مزارع بیتکوین غیرمجاز گفت و اضافه کرد: مراکز غیرقانونی استخراج رمزارز، سبب تخریب شبکه برق و مصرف بیش از اندازه برق هستند، اما واقعاً سهم دستگاههای مجوزدار استخراج رمز ارزها از جمله بیتکوین و ماینرهای غیرمجاز در خاموشیهای اخیر چقدر است؟ آیا آن طور که شایعه شده است، ماینرهای چینی در حال بلعیدن برق ایران هستند و به همین خاطر در زمستان خاموشی رقم خورده است؟
پاسخ این سؤال را در ارقام مصرف برق کشور میتوان یافت. مصرف برق کشور در فصل زمستان معمولاً کمتر از توان تولید آن است. با نگاهی به آمار شرکت مدیریت شبکه برق ایران، سال گذشته در 23 دی ماه پیک
–اوج مصرف برق- برابر با 36 هزار و131 مگاوات بود و امسال در 23 دی ماه –یعنی روزی که خاموشیهای پراکنده اتفاق افتاد- مصرف برابر با 41 هزار و 457 مگاوات بود. تقریباً میانگین 23 روز ابتدای دی ماه دو سال 1398 و 1399 نیز نزدیک به همین ارقام است. این نشان میدهد که رشد مصرف امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته 5 هزار مگاوات است اما با توجه به توان تولید 59 هزار مگاواتی صنعت برق هنوز فاصله معناداری میان توان تولید و مصرف 23 دی ماه وجود دارد و به همین خاطر خاموشیها ناشی از ناتوانی صنعت برق در تولید نبود. اما درخصوص ماینرها و استخراج ارزهای دیجیتال، 310 مگاوات از این مصرف 41 هزار مگاواتی را مزرعه یا «فارم»های مجاز و شناسایی شده به خود اختصاص میدهند که به گفته شرکت توانیر، اگر شرکتی خارجی مانند چینیها با فعالان ایرانی جوینت شده باشند و در ایران فعالیت کنند، جزو این 310 مگاوات (24 مرکز استخراج رمزارز) هستند و از آنجایی که تعرفه برق همه مشترکین استخراج رمزارز با میانگین قیمت برق صادراتی محاسبه میشود، مانند این است که به آن کشور در حال صادرات برق باشیم.
البته مسأله استفادهکنندگان غیر مجاز نیز در این خصوص مطرح است؛ مزارعی که هنوز شناسایی نشدهاند و دولت با جدیت دنبال شناسایی آنهاست و از مردم نیز در این زمینه کمک خواسته است؛ در قبال این کمک نیز حاضر است پاداش 20میلیون تومانی به معرفی استخراجکنندگان غیرمجاز رمز ارز بپردازد. این درحالی است که دیروز خبر آمد که مدیر عامل شرکت توزیع نیروی برق گفته که تاکنون ۵۰۰ دستگاه استخراج بیت کوین در قم شناسایی و کشف شده است و نیز مدیرعامل شرکت برق منطقهای آذربایجان هم با تکذیب حضور خارجیها برای تولید بیتکوین در ارس گفت: هیچ مزرعه بزرگ تولید رمزارز در منطقه آزاد ارس وجود ندارد.
درخصوص حجم مصرف این غیرمجازهای صنعت «ماینینگ» در ایران که هنوز ابهامات زیادی برای ما ایرانیان دارد، حمیدرضا صالحی، رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی ایران به خبرنگار ما میگوید: «مصرف این بخش نمیتواند بیشتر از 500 تا هزار مگاوات باشد، با توجه به حجم مصرف 41 هزار مگاواتی روز سهشنبه و 18 هزار مگاوات ظرفیت تولید استفاده نشده در این روز، نمیتوان دلیل خاموشیهای پراکنده روز سهشنبه را مربوط به مصرف ماینرهای غیرمجاز دانست.
ماینرهای چینی مقصر خاموشی؟
افزایش قیمت ارزهای دیجیتال در جهان از یکسو و مشوقهایی که ایران برای استخراج رمزارزها ازجمله بیتکوین در نظر گرفته از سوی دیگر، باعث شده که صنعت «ماینینگ» جذابیت پیدا کند و برخی شرکتهای خارجی نیز با شرکتهای ایرانی به فکر توسعه این مزارع در ایران باشند، هرچند که قیمت برق برای آنها با قیمت میانگین صادراتی محاسبه میشود، اما با وجود تمام این جذابیتها، هنوز استخراجهای مجاز و غیر مجاز از جمله خانگیها، کمتر از 2 هزار مگاوات برآورد میشود که در مقابل توان 59 هزار مگاواتی تولید برق در ایران ناچیز است. اما علت خاموشیها چه بود؟
صالحی، رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی ایران توضیح میدهد: «بیشترین مصرف برق ایران و استفاده از ظرفیت فنی برق کشور، در پیک تابستان اتفاق میافتد و ما بیشترین مصرف را در تابستان داریم، اما برعکس برق، در زمستان مصرف گاز کشور بیشتر میشود. گاز سوخت اصلی تولید برق نیز محسوب میشود و در صورتی که گاز یا سوختهای جایگزین آن یعنی گازوئیل و مازوت به نیروگاه نرسد، تولید برق با مشکل مواجه میشود. با درنظر گرفتن رکوردهای اخیر مصرف گاز در بخش خانگی و ممنوعیت مصرف مازوت در نیروگاهها، موضوع روشن میشود. وقتی سوخت نیروگاه کافی نباشد، تولید برق محدود و احتمال خاموشی بیشتر خواهد شد، حتی اگر ظرفیت تولید برق در کشور وجود داشته باشد.»
او ادامه میدهد: «لذا موضوع خاموشی نیروگاهها ناشی از کاهش گاز تحویلی به نیروگاه هاست و نیروگاهها چون نمیتوانند سوخت کافی دریافت کنند، توان ادامه فعالیت نیز ندارند و به همین خاطر برخی از نیروگاهها حتی تعطیل شدند. از سوی دیگر، دولت برای کاهش آلودگی هوا نمیخواهد سوخت مازوت در نیروگاهها استفاده کند. به این ترتیب دلیل عمده خاموشیها نه ماینرهای چینی است و نه ماینرهای ایرانی؛ مصرف گاز علت اصلی است که کمبود آن هم در وهله اول ناشی از افزایش مصرف گاز در بخش خانگی و تجاری است.»
صالحی بیان میکند: «البته عوامل دیگری که میتواند تأثیر جزئی بگذارند اما نقش اصلی ندارند، میتوانند همین مصارف ماینرها باشد. اینها در دو بخش رسمی و غیررسمی در کشور در حال فعالیت هستند. قیمت برق برای رسمیها با نرخی است که وزارت نیرو تعیین کرده که با سوخت صادراتی محاسبه میشود، اما غیررسمیها از ظرفیتهای نصب شده قبلی در حال استفاده هستند و با هویت دیگری فعالیت میکنند. اینها هم نهایتاً 500 مگاوات تا هزار مگاوات مصرف داشته باشند و نمیتواند دلیل اصلی خاموشی باشد، گرچه وقتی مصرف به نوعی به سمت خاموش شدن نیروگاهها میرود، حتی همین 500 مگاوات هم مهم تلقی میشود و جلوگیری از آن میتواند منطقه یا شهری را از خاموشی در بیاورد، اما چیزی نبود که ما آن را علت خاموشیها بدانیم. مسأله اصلی ناتوانی وزارت نفت در تأمین سوخت نیروگاههاست که آن هم به دلیل افزایش مصرف بخش خانگی و تجاری رقم خورده است.»
توقف تولید ارزهای دیجیتال برای مدیریت مصرف
در یک نگاه کلی، به فرآیند استخراج ارزهای دیجیتال، صنعت «ماینینگ» و به مراکز تولید این ارزها، مزرعه یا «فارم» گفته میشود؛ در این صنعت، نفت و گاز به برق و در نهایت به محصول ارز دیجیتال تبدیل میشود که به عنوان یک پول مجازی برای مبادلات مالی مورد استفاده قرار میگیرد. اینکه مردم نگرانند و میگویند دولت امتیازاتی را به چینیها داده تا در ایران به تولید پول مجازی بپردازند و همین موضوع باعث خاموشیها شده، مسألهای نادرست است اما با این حال، وزارت نیرو در حال کنترل مصرف این بخش حداقل در خصوص مجازها و همینطور تسریع روند شناسایی غیرمجازهاست.
در این خصوص مصطفی رجبی مشهدی، سخنگوی صنعت برق به «ایران» میگوید: «از روز گذشته برای جلوگیری از تکرار خاموشیهای برنامهریزی نشده، دست به سه اقدام زدهایم؛ نخست، با همکاری بخشی از صنایع، محدودیتهایی را اعمال کردهایم که مطابق با توافقات اوج مصرف برق تابستان، محدودیتهایی به این بخش داده میشود. دوم برق رمز ارزها را قطع کردهایم و اینها نیز برای ما مصداق صنعت هستند و همکاریها با این بخش نیز همانند صنایع است. سوم در روشنایی معابر و برزگراههایی که در آنها تردد انجام نمیشود، مجدداً محدودیتهایی را اعمال کردهایم.»
او ادامه میدهد: «با این حال مسأله اصلی تولید برق کشور، ناتوانی در تأمین سوخت مورد نیاز نیروگاهها به خاطر افزایش مصرف گاز در بخش خانگی و محدودیت استفاده از مازوت است. لذا برای همکاری با صنعت نفت و پاسخگویی به تقاضای مشترکان اقدام به اعمال محدودیتهایی در زمینه مصرف برق کردهایم و از مردم نیز تقاضا میکنیم که 10 درصد مصرف انرژی خود را کاهش دهند تا شرایط به حالت عادی بازگردد.»
به گفته رجبی مشهدی تلاش دولت این است که دوباره خاموشیها اتفاق نیفتد اما اگر مجدداً مصرف بالاتر از توان تولید باشد، حتماً از قبل جداول و اطلاعیههای زمانبندی خاموشی اطلاعرسانی خواهد شد. خط قرمز صنعت برق تأمین مصارف مشترکان خانگی و مراکز حساس مانند بیمارستان هاست و این دو در اولویت برقرسانی قرار دارند، اما لازم است که مردم نیز همکاری کنند و توجه داشته باشند که خاموش کردن یک لامپ اضافه یا کم کردن یک تا دو درجه وسایل گرمایشی میتواند کشور را بدون بحران انرژی از تابستان و زمستان عبور دهد.
وضعیت امنیتی کنگره امریکا همزمان با آخرین تلاشها برای حذف ترامپ و طرح دومین استیضاح
ترامپ زدایی
گروه جهان/ مجلس نمایندگان امریکا دیروز بررسی استیضاح دونالد ترامپ چهل و پنجمین رئیس جمهوری امریکا را آغاز کرد.
این برای دومین بار است که ترامپ استیضاح میشود؛ یک هفته مانده به پایان دوره ریاست جمهوریاش. تلاشی که اگر به نتیجه برسد، راه را برای بازگشت دوباره او به رقابتهای انتخاباتی ۲۰۲۴ مسدود میکند. در صورتی که استیضاح به نتیجه برسد، ترامپ از نامزدی مجدد برای پستهای فدرال محروم خواهد شد و حقوق مادامالعمر و تأمین محافظان شخصی او نیز لغو میشود. این همان چیزی است که دموکراتها به دنبال آن هستند و جمهوریخواهان نیز با آنها همراهی میکنند.
یکی از اعضای حزب جمهوریخواه، «آدام کینزینگر» (نماینده ایالت ایلینوی) در نشست مجلس نمایندگان امریکا کنار ۲۲۲ نماینده حزب دموکرات قرار گرفت و مصوبهای را به امضا رساند که در آن از «مایک پنس»، معاون ترامپ خواسته شده با اجرای متمم ۲۵ قانون اساسی، رئیس جمهوری امریکا را برکنار و خود به جای او تا ۲۰ ژانویه (اول بهمن ماه) بر کرسی ریاست جمهوری بنشیند. در رأیگیری برای تصویب این قطعنامه، نکتهای که قابل توجه بود، این بود که هر چند تنها یک نفر از نمایندگان حزب جمهوریخواه به آن رأی مثبت داد، اما بقیه نمایندگان این حزب نیز از «ترامپ» دفاع نکردند و تنها دلیلی که برای رأی ندادن به این قطعنامه داشتند، این بود که کنگره نباید به معاون رئیس جمهوری بگوید چه باید بکند.
با مخالفت مایک پنس، معاون رئیس جمهوری امریکا با این خواسته که در نامهای به نانسی پلوسی، رئیس مجلس نمایندگان گفته بنا ندارد از متمم ۲۵ قانون اساسی استفاده کند، استیضاح به جریان افتاد. به گزارش بیبیسی، نامه پنس عصر سهشنبه در حالی به رئیس مجلس نمایندگان داده شد که این مجلس از صبح دیروز مشغول بحث و گفتوگو درباره قطعنامهای مرتبط با متمم ۲۵ بود که در صورت تصویب پنس را بدون اینکه الزامی داشته باشد به استفاده از این متمم فرا میخواند.
این متمم تاکنون در تاریخ امریکا مورد استفاده قرار نگرفته است اما آن طور که کارشناسان حقوقی میگویند بیشتر برای مواقعی که رئیس جمهور به علت بیماری شدید یا ناتوانی کامل عاجز از انجام امور کشور باشد درنظر گرفته شده است. به گزارش رویترز، پنس خطاب به پلوسی نوشته که تمرکز دولت ترامپ بر انتقال قانونمند قدرت خواهد بود. او از پلوسی و دیگر اعضای کنگره خواسته از اقداماتی که به شکاف بیشتر در جامعه دامن میزند، خودداری کنند.
ترامپ پیش از این از پنس خواسته بود از اختیار قانونی خود برای مخالفت با برگزاری جلسه تأیید نتیجه رأی کالج الکترال استفاده کند، اما معاون رئیس جمهوری امریکا با این خواسته ترامپ مخالفت کرد.
پنس در بخشی از نامه خود به همین مخالفت اشاره کرده و خطاب به پلوسی مینویسد: «هفته گذشته در برابر فشارها برای استفاده از اختیارات فراتر از قانون اساسی مقاومت کردم و اکنون نیز تسلیم فشارهای سیاسی در چنین زمان حساسی نمیشوم.» او در این نامه هشدار داده که استفاده از متمم ۲۵ قانون اساسی امریکا به عنوان «مجازات» سابقه بدی بر جای میگذارد.
با «نه» پنس اولتیماتوم دوم محقق شد؛ با برکناری توسط معاون یا رفتن تا نهایت استیضاح دوم. شرایط اما این بار برای رأی به استیضاح ترامپ هموارتر از دفعه قبلی است. به گزارش «نیویورک تایمز»، در حالی که در پروسه استیضاح «ترامپ» در سال ۲۰۱۹ حتی یک نماینده حزب جمهوریخواه حاضر نشده بود رأی به این استیضاح دهد، از آغاز صبح دیروز ۵ نماینده برجسته حزب جمهوریخواه پیشاپیش اعلام کردند که به این استیضاح رأی مثبت خواهند داد.
«جان کاتکو» نماینده حزب از ایالت نیویورک، اولین جمهوریخواهی بود که به طور رسمی و علنی اعلام کرد از روند استیضاح حمایت میکند. پس از او «لیز چنی»، دختر «دیک چنی» و نماینده ایالت وایومینگ که نفر سوم حزب در مجلس نمایندگان امریکا هم هست، گفت به استیضاح رئیس جمهوری شورشی رأی میدهد. طبیعتاً «آدام کینزینگر» هم که سهشنبه شب قطعنامه را امضا کرد، نفر بعدی بود که موافقت خود را با استیضاح اعلام کرد. دو نفر دیگر نیز «فرد آپتون» نماینده حزب جمهوریخواه از ایالت میشیگان و «جیمی هررا بوتلر» از واشنگتن بودند. «میچ مک کانل»، رهبر جمهوریخواهان در سنای امریکا تأکید کرد: «از استیضاح ترامپ حمایت میکنم زیرا معتقدم این بهترین راه است تا حزب بتواند برائت خود را از «ترامپ» اعلام و خود را تطهیر کند.» او گفت: «مشخص است که ترامپ مرتکب جرایمی شده که شایسته استیضاح است.» اقدام غیرمنتظره «مک کانل» که اولین بار «نیویورک تایمز» آن را منتشر کرد، بسیار تعیین کننده تلقی شد. زیرا با این اظهارنظر ممکن بود شمار بیشتری از نمایندگان حزب جمهوریخواه در مجلس نمایندگان امریکا در نشست دیشب این مجلس رأی به استیضاح دهند.
اتهام: «تحریک برای شورش»
روند رسمی استیضاح دیروز چهارشنبه رسماً در مجلس نمایندگان آغاز شد. از آنجا که اکثریت این مجلس در دست دموکراتهاست، استیضاح در این مرحله احتمالاً بدون مشکل پیش میرود اما در مجلس سنا باید با آرای دوسوم سناتورها، برکناری ترامپ تصویب شود. با همراهی همین چند سناتور جمهوریخواه هم اینکه دوسوم نمایندگان سنا به استیضاح ترامپ رأی دهند دور از انتظار نیست.
ترامپ بار اول به دلیل ماجرای اوکراین و تلاش او برای وادار کردن این کشور به اقدام قضایی علیه پسر جو بایدن استیضاح شد و این بار با حمله به کنگره امریکا در ششم ژانویه (۱۷ دی) به اتهام «تحریک به شورش» استیضاح میشود.
نانسی پلوسی ۹ دموکرات را به عنوان مسئولان روند استیضاح معرفی کرد. ایسنا به نقل از پایگاه خبری هیل نوشته جمی راسکین، استاد سابق حقوق قانون اساسی به عنوان مدیر اصلی استیضاح تعیین شد.
نشست دیشب کنگره امریکا در حالی برگزار شد که در راهروها و محوطه کنگره امریکا شمار زیادی از گارد امنیتی امریکا مستقر شده بودند تا روند استیضاح تاریخی «دونالد ترامپ» در امنیت کامل برگزار شده و حوادث ششم ژانویه (17 دی ماه) تکرار نشود. به گزارش «گاردین» در آغاز این نشست، «جیم مک گاورن»، رئیس کمیته قوانین مجلس نمایندگان امریکا، با بازخوانی وقایع روز ششم ژانویه و حملات هواداران «ترامپ» به کنگره امریکا، این وقایع را«یک صحنه جنایت» خواند و تأکید کرد: «استیضاح ترامپ به جهانیان اثبات خواهد کرد که دموکراسی هنوز در ایالات متحده جریان دارد.» طرح استیضاح ترامپ هرچند حامیانی در بین جمهوریخواهان دارد اما شماری از جمهوریخواهان نیز با این طرح مخالف بودند. یکی از آنها «تام کول»، از اعضای برجسته حزب جمهوریخواه بود که در پی سخنان «جیم مک گاورن» آغاز به صحبت کرد و گفت: «پروسه ای که برای استیضاح آغاز شده یک پروسه قوی و درست نیست.» او با فرا خواندن نمایندگان هر دو حزب جمهوریخواه و دموکرات به احیای کشور بعد از حمله اوباش به کنگره، تأکید کرد که یک استیضاح دیگر می تواند کشور را به سمت یک شکاف دیگر ببرد. «استنی هویر» رهبر اقلیت مجلس نمایندگان امریکا نفر بعدی بود که سخن گفت و تأکید کرد: «اقداماتی که انجام شده و اعمال رئیس جمهوری امریکا، اقدام و واکنش فوری و روشن کنگره را می طلبد.»
او همچنین گفت که هرچند
5 نماینده جمهوریخواه اعلام کرده اند، به استیضاح رأی خواهند داد اما انتظار می رود برتعداد این نمایندگان موافق استیضاح افزوده شود. «نانسی مک»، نماینده حزب جمهوریخواه از ایالت کارولینای جنوبی مخالفت خود را با استیضاح اعلام کرد و گفت: «در خشونت های مورد بحث هردو طرف (حامیان جمهوریخواهان و دموکرات ها) مقصر بودند.»
اما «ایلهان عمر»، نماینده حزب دموکرات، نمایندگان حزب رقیب را تشویق به رأی دادن به استیضاح کرد و گفت: «اوباش کاملاً آشکار از طرف رئیس جمهوری تحریک شده بودند تا به کنگره حمله کنند. بنابراین ما باید بتوانیم به عنوان بخشی از فرآیند دموکراسی به وضعیت موجود پاسخ مناسب دهیم. زیرا این تلاش های خشونت آمیز دموکراسی را هدف گرفته بود.» «شیلا جکسون لی»، دیگر نماینده حزب دموکرات نیز با شورشی خواندن رئیس جمهوری امریکا، خواهان استیضاح وی شد.
این برای دومین بار است که ترامپ استیضاح میشود؛ یک هفته مانده به پایان دوره ریاست جمهوریاش. تلاشی که اگر به نتیجه برسد، راه را برای بازگشت دوباره او به رقابتهای انتخاباتی ۲۰۲۴ مسدود میکند. در صورتی که استیضاح به نتیجه برسد، ترامپ از نامزدی مجدد برای پستهای فدرال محروم خواهد شد و حقوق مادامالعمر و تأمین محافظان شخصی او نیز لغو میشود. این همان چیزی است که دموکراتها به دنبال آن هستند و جمهوریخواهان نیز با آنها همراهی میکنند.
یکی از اعضای حزب جمهوریخواه، «آدام کینزینگر» (نماینده ایالت ایلینوی) در نشست مجلس نمایندگان امریکا کنار ۲۲۲ نماینده حزب دموکرات قرار گرفت و مصوبهای را به امضا رساند که در آن از «مایک پنس»، معاون ترامپ خواسته شده با اجرای متمم ۲۵ قانون اساسی، رئیس جمهوری امریکا را برکنار و خود به جای او تا ۲۰ ژانویه (اول بهمن ماه) بر کرسی ریاست جمهوری بنشیند. در رأیگیری برای تصویب این قطعنامه، نکتهای که قابل توجه بود، این بود که هر چند تنها یک نفر از نمایندگان حزب جمهوریخواه به آن رأی مثبت داد، اما بقیه نمایندگان این حزب نیز از «ترامپ» دفاع نکردند و تنها دلیلی که برای رأی ندادن به این قطعنامه داشتند، این بود که کنگره نباید به معاون رئیس جمهوری بگوید چه باید بکند.
با مخالفت مایک پنس، معاون رئیس جمهوری امریکا با این خواسته که در نامهای به نانسی پلوسی، رئیس مجلس نمایندگان گفته بنا ندارد از متمم ۲۵ قانون اساسی استفاده کند، استیضاح به جریان افتاد. به گزارش بیبیسی، نامه پنس عصر سهشنبه در حالی به رئیس مجلس نمایندگان داده شد که این مجلس از صبح دیروز مشغول بحث و گفتوگو درباره قطعنامهای مرتبط با متمم ۲۵ بود که در صورت تصویب پنس را بدون اینکه الزامی داشته باشد به استفاده از این متمم فرا میخواند.
این متمم تاکنون در تاریخ امریکا مورد استفاده قرار نگرفته است اما آن طور که کارشناسان حقوقی میگویند بیشتر برای مواقعی که رئیس جمهور به علت بیماری شدید یا ناتوانی کامل عاجز از انجام امور کشور باشد درنظر گرفته شده است. به گزارش رویترز، پنس خطاب به پلوسی نوشته که تمرکز دولت ترامپ بر انتقال قانونمند قدرت خواهد بود. او از پلوسی و دیگر اعضای کنگره خواسته از اقداماتی که به شکاف بیشتر در جامعه دامن میزند، خودداری کنند.
ترامپ پیش از این از پنس خواسته بود از اختیار قانونی خود برای مخالفت با برگزاری جلسه تأیید نتیجه رأی کالج الکترال استفاده کند، اما معاون رئیس جمهوری امریکا با این خواسته ترامپ مخالفت کرد.
پنس در بخشی از نامه خود به همین مخالفت اشاره کرده و خطاب به پلوسی مینویسد: «هفته گذشته در برابر فشارها برای استفاده از اختیارات فراتر از قانون اساسی مقاومت کردم و اکنون نیز تسلیم فشارهای سیاسی در چنین زمان حساسی نمیشوم.» او در این نامه هشدار داده که استفاده از متمم ۲۵ قانون اساسی امریکا به عنوان «مجازات» سابقه بدی بر جای میگذارد.
با «نه» پنس اولتیماتوم دوم محقق شد؛ با برکناری توسط معاون یا رفتن تا نهایت استیضاح دوم. شرایط اما این بار برای رأی به استیضاح ترامپ هموارتر از دفعه قبلی است. به گزارش «نیویورک تایمز»، در حالی که در پروسه استیضاح «ترامپ» در سال ۲۰۱۹ حتی یک نماینده حزب جمهوریخواه حاضر نشده بود رأی به این استیضاح دهد، از آغاز صبح دیروز ۵ نماینده برجسته حزب جمهوریخواه پیشاپیش اعلام کردند که به این استیضاح رأی مثبت خواهند داد.
«جان کاتکو» نماینده حزب از ایالت نیویورک، اولین جمهوریخواهی بود که به طور رسمی و علنی اعلام کرد از روند استیضاح حمایت میکند. پس از او «لیز چنی»، دختر «دیک چنی» و نماینده ایالت وایومینگ که نفر سوم حزب در مجلس نمایندگان امریکا هم هست، گفت به استیضاح رئیس جمهوری شورشی رأی میدهد. طبیعتاً «آدام کینزینگر» هم که سهشنبه شب قطعنامه را امضا کرد، نفر بعدی بود که موافقت خود را با استیضاح اعلام کرد. دو نفر دیگر نیز «فرد آپتون» نماینده حزب جمهوریخواه از ایالت میشیگان و «جیمی هررا بوتلر» از واشنگتن بودند. «میچ مک کانل»، رهبر جمهوریخواهان در سنای امریکا تأکید کرد: «از استیضاح ترامپ حمایت میکنم زیرا معتقدم این بهترین راه است تا حزب بتواند برائت خود را از «ترامپ» اعلام و خود را تطهیر کند.» او گفت: «مشخص است که ترامپ مرتکب جرایمی شده که شایسته استیضاح است.» اقدام غیرمنتظره «مک کانل» که اولین بار «نیویورک تایمز» آن را منتشر کرد، بسیار تعیین کننده تلقی شد. زیرا با این اظهارنظر ممکن بود شمار بیشتری از نمایندگان حزب جمهوریخواه در مجلس نمایندگان امریکا در نشست دیشب این مجلس رأی به استیضاح دهند.
اتهام: «تحریک برای شورش»
روند رسمی استیضاح دیروز چهارشنبه رسماً در مجلس نمایندگان آغاز شد. از آنجا که اکثریت این مجلس در دست دموکراتهاست، استیضاح در این مرحله احتمالاً بدون مشکل پیش میرود اما در مجلس سنا باید با آرای دوسوم سناتورها، برکناری ترامپ تصویب شود. با همراهی همین چند سناتور جمهوریخواه هم اینکه دوسوم نمایندگان سنا به استیضاح ترامپ رأی دهند دور از انتظار نیست.
ترامپ بار اول به دلیل ماجرای اوکراین و تلاش او برای وادار کردن این کشور به اقدام قضایی علیه پسر جو بایدن استیضاح شد و این بار با حمله به کنگره امریکا در ششم ژانویه (۱۷ دی) به اتهام «تحریک به شورش» استیضاح میشود.
نانسی پلوسی ۹ دموکرات را به عنوان مسئولان روند استیضاح معرفی کرد. ایسنا به نقل از پایگاه خبری هیل نوشته جمی راسکین، استاد سابق حقوق قانون اساسی به عنوان مدیر اصلی استیضاح تعیین شد.
نشست دیشب کنگره امریکا در حالی برگزار شد که در راهروها و محوطه کنگره امریکا شمار زیادی از گارد امنیتی امریکا مستقر شده بودند تا روند استیضاح تاریخی «دونالد ترامپ» در امنیت کامل برگزار شده و حوادث ششم ژانویه (17 دی ماه) تکرار نشود. به گزارش «گاردین» در آغاز این نشست، «جیم مک گاورن»، رئیس کمیته قوانین مجلس نمایندگان امریکا، با بازخوانی وقایع روز ششم ژانویه و حملات هواداران «ترامپ» به کنگره امریکا، این وقایع را«یک صحنه جنایت» خواند و تأکید کرد: «استیضاح ترامپ به جهانیان اثبات خواهد کرد که دموکراسی هنوز در ایالات متحده جریان دارد.» طرح استیضاح ترامپ هرچند حامیانی در بین جمهوریخواهان دارد اما شماری از جمهوریخواهان نیز با این طرح مخالف بودند. یکی از آنها «تام کول»، از اعضای برجسته حزب جمهوریخواه بود که در پی سخنان «جیم مک گاورن» آغاز به صحبت کرد و گفت: «پروسه ای که برای استیضاح آغاز شده یک پروسه قوی و درست نیست.» او با فرا خواندن نمایندگان هر دو حزب جمهوریخواه و دموکرات به احیای کشور بعد از حمله اوباش به کنگره، تأکید کرد که یک استیضاح دیگر می تواند کشور را به سمت یک شکاف دیگر ببرد. «استنی هویر» رهبر اقلیت مجلس نمایندگان امریکا نفر بعدی بود که سخن گفت و تأکید کرد: «اقداماتی که انجام شده و اعمال رئیس جمهوری امریکا، اقدام و واکنش فوری و روشن کنگره را می طلبد.»
او همچنین گفت که هرچند
5 نماینده جمهوریخواه اعلام کرده اند، به استیضاح رأی خواهند داد اما انتظار می رود برتعداد این نمایندگان موافق استیضاح افزوده شود. «نانسی مک»، نماینده حزب جمهوریخواه از ایالت کارولینای جنوبی مخالفت خود را با استیضاح اعلام کرد و گفت: «در خشونت های مورد بحث هردو طرف (حامیان جمهوریخواهان و دموکرات ها) مقصر بودند.»
اما «ایلهان عمر»، نماینده حزب دموکرات، نمایندگان حزب رقیب را تشویق به رأی دادن به استیضاح کرد و گفت: «اوباش کاملاً آشکار از طرف رئیس جمهوری تحریک شده بودند تا به کنگره حمله کنند. بنابراین ما باید بتوانیم به عنوان بخشی از فرآیند دموکراسی به وضعیت موجود پاسخ مناسب دهیم. زیرا این تلاش های خشونت آمیز دموکراسی را هدف گرفته بود.» «شیلا جکسون لی»، دیگر نماینده حزب دموکرات نیز با شورشی خواندن رئیس جمهوری امریکا، خواهان استیضاح وی شد.
روحانی در جلسه هیأت دولت:
در لایحه بودجه نباید قانونگذاری انجام شود
- برخی تلاش دارند منشأ مسائل را به جای تحریمها و فشارهای اقتصادی ناشی از مدیریت داخل بدانند
- در مجلس قانونی تصویب نشود که امید و امنیت مردم از بین برود
گروه سیاسی / پایان شب سیاه تحریمها و فشارحداکثری امریکا، سپید خواهد بود؟ حسن روحانی بهعنوان رئیس قوه مجریه چنین عقیدهای دارد. رئیس جمهوری روز گذشته در جلسه هیأت وزیران، با برشمردن شکست دونالد ترامپ و دولت او در به زانو درآوردن ملت ایران، ابراز اطمینان کرد که مقاومت و ایستادگی پایان روشنی دارد و از ماههای آینده مردم نتیجه این صبر خود را خواهند دید. او چرایی چنین خوشبینی و پیشبینی پایان روشن برای ایستادگی ملت را اینطور تشریح کرد: دولت بعدی امریکا به هر سیاستی معتقد باشد بخوبی میداند که سیاست فشار حداکثری صددرصد شکست خورده و ادامه این مسیر امکانپذیر نیست و حتی اگر ترامپ هم موفق میشد، حداقل این را بخوبی میدانست با راهی که در پیش گرفته بود، موفق نخواهد شد. البته او پایان ریاست ترامپ بر دولت امریکا را همتراز فرار شاه در آستانه انقلاب توصیف کرد و آن را نشانه پایان بدفرجام قلدرمآبی، نژادپرستی و زیر پا گذاشتن قانون در دنیا دانست. او گفت روندها نشان داد که قانونشکنیهای ترامپ فقط منحصر به سیاست خارجی نماند و سرانجام نوبت به خودِ ملت امریکا هم رسید.
پایان ترامپ؛ پایان تروریسم اقتصادی
به گزارش پایگاه اطلاعرسانی ریاست جمهوری، حجتالاسلام حسن روحانی شکست و سقوط دولت ترامپ در امریکا را نشانگر پایان بدفرجام قلدرمآبی، نژادپرستی و زیر پا گذاشتن قانون در دنیا دانست و تأکید کرد که این روزها در واقع پایان یک دولت نیست، بلکه شکست سیاست فشار حداکثری و تروریسم اقتصادی علیه یک ملت بزرگ است. رئیس جمهوری، فرار شاه معدوم بهعنوان نماد پایان استبداد و استعمار خارجی را با سقوط یک مستبد دیگر در امریکا مشابه دانست و تأکید کرد: امروز بحث پایان یک دولت و آغاز یک دولت جدید در امریکا مطرح نیست، در آنجا هم سقوطی همراه با سرافکندگی و رسوایی از سوی کاخ سفید را شاهد هستیم. او با اشاره به شکست سیاستهای فشار حداکثری و تروریسم اقتصادی دولت ترامپ گفت: آنان میخواستند زندگی مردم را به هم بریزند، اما اکنون در پایان این سه سال جنگ و خشونت و اقدامات تروریستی، شاهد احیای اقتصاد کشورمان هستیم و امروز در پایان سال 99 شاهد یک حرکت باثبات در اقتصاد کشور هستیم و مردم یک افق روشنتری را در پیش چشم خود میبینند.
رئیس جمهوری، شاخص رشد اقتصادی کشور در بخشهای مختلف را به معنای شکست قطعی تروریسم اقتصادی امریکا دانست و افزود: حالا طراحان این سیاست هم در حال سرنگونی هستند و حیات سیاسی آنان برای همیشه تمام شده است. روحانی گفت: یک رئیس جمهوری که فهم سیاسی نداشت، بر این کشور مسلط شده بود و متأسفانه یک وزیر خارجه سفیه و یک مشاور امنیت ملی افراطی نادان هم در کنارش قرار گرفته بود و خود او هم تفکر تاجرمآبی و قماربازی داشت و با این تفکر کار را پیش میبرد و اکنون پایان کار آنان را دیدیم.
پیروزی ملت ایران، شکست ملت امریکا
رئیس جمهوری با بیان اینکه در روزی که مردم ایران احساس پیروزی میکنند، مردم امریکا شاهد یک شکست بزرگ هستند، ادامه داد: امروز شاهد یک شکاف بزرگ در داخل امریکا هستیم. ما میگفتیم وقتی فردی نسبت به ملتهای مظلوم و مستقل دنیا قانونشکنی میکند، روزی هم نوبت خودِ ملت امریکا میرسد، اما کسی باور نمیکرد که این انسان قانونشکن نسبت به ملت، امنیت و حتی نسبت به مرکز قانونگذاری خودشان هم دستور آشوب بدهد و مردم را علیه همان دموکراسی تحریک کند.
او با اشاره به اینکه مسیر زیر پا گذاشتن تعهدات و مقررات بینالمللی نه به نفع ملتهاست نه به نفع خودِ ملت امریکا، تأکید کرد: ملت امریکا شاهد بود که این فرد چه صدمههایی زد و بازگشت حیثیت و اعتماد جهانی به امریکا سالها طول میکشد.
رئیس جمهوری همچنین با اشاره به تلاش رسانههای ضدایرانی خارج از کشور، گفت: این رسانهها به جای روایت ظلمها و جنایات امریکا دنبال نادیده انگاری همه این ظلمها و فشارها هستند و با پردهپوشی جنایات امریکا مدام میگویند مدیران ایران ضعیف هستند.
تفاوت 95 و 99 را باید در تروریسم اقتصادی جست
روحانی، با بیان اینکه در سالهای 95 و 99 مدیران این دولت کشور را با روحیه، تجریه و توان اداره کردهاند، تصریح کرد: هر تفاوتی بین سال 95 با 99وجود دارد به جنایت و تروریسم امریکا و فشارهای اقتصادی غلط و نابجای این کشور مربوط میشود.
رئیس جمهوری با تأکید بر ناموفق بودن فشارهای حداکثری و تحریمهای امریکا علیه ملت ایران در طول سه سال گذشته، گفت: اطمینان دارم مقاومت و ایستادگی پایان روشنی دارد و از ماههای آینده مردم نتیجه این صبر خود را خواهند دید. دولت بعدی امریکا به هر سیاستی معتقد باشد بخوبی میداند که سیاست فشار حداکثری صددرصد شکست خورده و ادامه این مسیر امکانپذیر نیست و حتی اگر ترامپ هم موفق میشد، حداقل این را بخوبی میدانست با راهی که در پیش گرفته بود، موفق نخواهد شد.
او با اشاره به اینکه صبر مردم، درایت رهبری، تلاش دولت و همکاری و همراهی قوای دیگر ما را به این نتیجه رسانده است، افزود: در مخیله دشمنان ما این بود که سه ماه بعد از اعمال فشار حداکثری، نظام ایران دیگر نیست اما نمیفهمیدند که سه سال بعد از آن، خودشان هستند که سرنگون میشوند و پایان غم انگیز زندگی سیاسی خود را رقم میزنند.
مبنای بودجه، لایحه دولت است
رئیس جمهوری در بخش دیگری از سخنان خود، همکاری دولت و مجلس برای بررسی لایحه بودجه 1400 را ضروری خواند و افزود: لایحه بودجه بیشتر رنگ اجرایی دارد و در قانون اساسی نیز در مورد آن با لحن خاصی صحبت شده است.
روحانی با بیان اینکه تهیه و تدوین لایحه بودجه با دولت است و مجلس باید آن را رسیدگی و تصویب کند، اظهارکرد: مطابق قانون اساسی برنامه و بودجه کشور به صورت مستقیم برعهده رئیس جمهوری است و هیچ جایی قانونگذار تعبیری به این محکمی ندارد. از اینرو آنچه باید در مجلس تصویب شود لایحه دولت است نه طرح مجلس، البته در مسیر تصویب بودجه تغییراتی هم صورت میگیرد که معمولاً بین 2 تا 3 درصد بوده است. او با تأکید بر اینکه در لایحه بودجه نباید قانونگذاری انجام شود، گفت: شورای نگهبان هم در این زمینه بسیار و در مورد مسائل مالی حساس است، دولت و مجلس باید در تصویب لایحه بودجه با یکدیگر همکاری و همراهی کنند.
بودجه سال آینده تورمزا نباشد
رئیس جمهوری درباره برخی مخاطرات پیش روی بودجه سال آینده نیز گفت: خطر این است که در بررسی لایحه بودجه از سوی نمایندگان درآمدهایی در نظر گرفته شود که تورم ایجاد کند و تأکید دولت بر این است که قدرت خرید مردم را در سال آینده تا 25 درصد بالا ببریم و فشار جدیدی به مردم وارد نشود.
روحانی با تأکید بر اینکه مالیات باید متعادل باشد زیرا فشار آن در نهایت بر دوش مردم و مصرف کنندگان خواهد بود، افزود: باید دقت کنیم که فشار نهایی در افزایش مالیاتها بر کجا وارد میشود.
رئیس جمهوری تقویت ارزش پول ملی را از نکات مهم برای دولت در لایحه بودجه عنوان کرد و با تأکید بر تلاش دولت برای کاهش قیمت دلار در سال آینده، افزود: قیمت امروز دلار واقعی نیست و اگر همین امروز منابع ارزی ما در خارج از کشور آزاد شود، قیمت دلار به 15 تا 16 هزار تومان کاهش خواهد یافت، البته امروز شرایط ما نسبت به گذشته بهتر است و اطمینان دارم که در آینده هم بهتر از این خواهد شد.
رئیسجمهوری همچنین با اشاره به اهمیت موضوع امنیت در اقتصاد کشور، گفت: در مجلس چیزی تصویب شود که امید و اعتماد مردم در سرمایهگذاری دچار مشکل نشود، باید به این امنیت توجه کنیم و چیزهایی که دولت، مجلس و قانون به مردم قول داده دچار تغییرات نشود.
پایان ترامپ؛ پایان تروریسم اقتصادی
به گزارش پایگاه اطلاعرسانی ریاست جمهوری، حجتالاسلام حسن روحانی شکست و سقوط دولت ترامپ در امریکا را نشانگر پایان بدفرجام قلدرمآبی، نژادپرستی و زیر پا گذاشتن قانون در دنیا دانست و تأکید کرد که این روزها در واقع پایان یک دولت نیست، بلکه شکست سیاست فشار حداکثری و تروریسم اقتصادی علیه یک ملت بزرگ است. رئیس جمهوری، فرار شاه معدوم بهعنوان نماد پایان استبداد و استعمار خارجی را با سقوط یک مستبد دیگر در امریکا مشابه دانست و تأکید کرد: امروز بحث پایان یک دولت و آغاز یک دولت جدید در امریکا مطرح نیست، در آنجا هم سقوطی همراه با سرافکندگی و رسوایی از سوی کاخ سفید را شاهد هستیم. او با اشاره به شکست سیاستهای فشار حداکثری و تروریسم اقتصادی دولت ترامپ گفت: آنان میخواستند زندگی مردم را به هم بریزند، اما اکنون در پایان این سه سال جنگ و خشونت و اقدامات تروریستی، شاهد احیای اقتصاد کشورمان هستیم و امروز در پایان سال 99 شاهد یک حرکت باثبات در اقتصاد کشور هستیم و مردم یک افق روشنتری را در پیش چشم خود میبینند.
رئیس جمهوری، شاخص رشد اقتصادی کشور در بخشهای مختلف را به معنای شکست قطعی تروریسم اقتصادی امریکا دانست و افزود: حالا طراحان این سیاست هم در حال سرنگونی هستند و حیات سیاسی آنان برای همیشه تمام شده است. روحانی گفت: یک رئیس جمهوری که فهم سیاسی نداشت، بر این کشور مسلط شده بود و متأسفانه یک وزیر خارجه سفیه و یک مشاور امنیت ملی افراطی نادان هم در کنارش قرار گرفته بود و خود او هم تفکر تاجرمآبی و قماربازی داشت و با این تفکر کار را پیش میبرد و اکنون پایان کار آنان را دیدیم.
پیروزی ملت ایران، شکست ملت امریکا
رئیس جمهوری با بیان اینکه در روزی که مردم ایران احساس پیروزی میکنند، مردم امریکا شاهد یک شکست بزرگ هستند، ادامه داد: امروز شاهد یک شکاف بزرگ در داخل امریکا هستیم. ما میگفتیم وقتی فردی نسبت به ملتهای مظلوم و مستقل دنیا قانونشکنی میکند، روزی هم نوبت خودِ ملت امریکا میرسد، اما کسی باور نمیکرد که این انسان قانونشکن نسبت به ملت، امنیت و حتی نسبت به مرکز قانونگذاری خودشان هم دستور آشوب بدهد و مردم را علیه همان دموکراسی تحریک کند.
او با اشاره به اینکه مسیر زیر پا گذاشتن تعهدات و مقررات بینالمللی نه به نفع ملتهاست نه به نفع خودِ ملت امریکا، تأکید کرد: ملت امریکا شاهد بود که این فرد چه صدمههایی زد و بازگشت حیثیت و اعتماد جهانی به امریکا سالها طول میکشد.
رئیس جمهوری همچنین با اشاره به تلاش رسانههای ضدایرانی خارج از کشور، گفت: این رسانهها به جای روایت ظلمها و جنایات امریکا دنبال نادیده انگاری همه این ظلمها و فشارها هستند و با پردهپوشی جنایات امریکا مدام میگویند مدیران ایران ضعیف هستند.
تفاوت 95 و 99 را باید در تروریسم اقتصادی جست
روحانی، با بیان اینکه در سالهای 95 و 99 مدیران این دولت کشور را با روحیه، تجریه و توان اداره کردهاند، تصریح کرد: هر تفاوتی بین سال 95 با 99وجود دارد به جنایت و تروریسم امریکا و فشارهای اقتصادی غلط و نابجای این کشور مربوط میشود.
رئیس جمهوری با تأکید بر ناموفق بودن فشارهای حداکثری و تحریمهای امریکا علیه ملت ایران در طول سه سال گذشته، گفت: اطمینان دارم مقاومت و ایستادگی پایان روشنی دارد و از ماههای آینده مردم نتیجه این صبر خود را خواهند دید. دولت بعدی امریکا به هر سیاستی معتقد باشد بخوبی میداند که سیاست فشار حداکثری صددرصد شکست خورده و ادامه این مسیر امکانپذیر نیست و حتی اگر ترامپ هم موفق میشد، حداقل این را بخوبی میدانست با راهی که در پیش گرفته بود، موفق نخواهد شد.
او با اشاره به اینکه صبر مردم، درایت رهبری، تلاش دولت و همکاری و همراهی قوای دیگر ما را به این نتیجه رسانده است، افزود: در مخیله دشمنان ما این بود که سه ماه بعد از اعمال فشار حداکثری، نظام ایران دیگر نیست اما نمیفهمیدند که سه سال بعد از آن، خودشان هستند که سرنگون میشوند و پایان غم انگیز زندگی سیاسی خود را رقم میزنند.
مبنای بودجه، لایحه دولت است
رئیس جمهوری در بخش دیگری از سخنان خود، همکاری دولت و مجلس برای بررسی لایحه بودجه 1400 را ضروری خواند و افزود: لایحه بودجه بیشتر رنگ اجرایی دارد و در قانون اساسی نیز در مورد آن با لحن خاصی صحبت شده است.
روحانی با بیان اینکه تهیه و تدوین لایحه بودجه با دولت است و مجلس باید آن را رسیدگی و تصویب کند، اظهارکرد: مطابق قانون اساسی برنامه و بودجه کشور به صورت مستقیم برعهده رئیس جمهوری است و هیچ جایی قانونگذار تعبیری به این محکمی ندارد. از اینرو آنچه باید در مجلس تصویب شود لایحه دولت است نه طرح مجلس، البته در مسیر تصویب بودجه تغییراتی هم صورت میگیرد که معمولاً بین 2 تا 3 درصد بوده است. او با تأکید بر اینکه در لایحه بودجه نباید قانونگذاری انجام شود، گفت: شورای نگهبان هم در این زمینه بسیار و در مورد مسائل مالی حساس است، دولت و مجلس باید در تصویب لایحه بودجه با یکدیگر همکاری و همراهی کنند.
بودجه سال آینده تورمزا نباشد
رئیس جمهوری درباره برخی مخاطرات پیش روی بودجه سال آینده نیز گفت: خطر این است که در بررسی لایحه بودجه از سوی نمایندگان درآمدهایی در نظر گرفته شود که تورم ایجاد کند و تأکید دولت بر این است که قدرت خرید مردم را در سال آینده تا 25 درصد بالا ببریم و فشار جدیدی به مردم وارد نشود.
روحانی با تأکید بر اینکه مالیات باید متعادل باشد زیرا فشار آن در نهایت بر دوش مردم و مصرف کنندگان خواهد بود، افزود: باید دقت کنیم که فشار نهایی در افزایش مالیاتها بر کجا وارد میشود.
رئیس جمهوری تقویت ارزش پول ملی را از نکات مهم برای دولت در لایحه بودجه عنوان کرد و با تأکید بر تلاش دولت برای کاهش قیمت دلار در سال آینده، افزود: قیمت امروز دلار واقعی نیست و اگر همین امروز منابع ارزی ما در خارج از کشور آزاد شود، قیمت دلار به 15 تا 16 هزار تومان کاهش خواهد یافت، البته امروز شرایط ما نسبت به گذشته بهتر است و اطمینان دارم که در آینده هم بهتر از این خواهد شد.
رئیسجمهوری همچنین با اشاره به اهمیت موضوع امنیت در اقتصاد کشور، گفت: در مجلس چیزی تصویب شود که امید و اعتماد مردم در سرمایهگذاری دچار مشکل نشود، باید به این امنیت توجه کنیم و چیزهایی که دولت، مجلس و قانون به مردم قول داده دچار تغییرات نشود.
رئیس دفتر رئیس جمهوری:
از پیشنهادات اصلاحی برای اجرای بودجه استقبال میکنیم
واعظی در گفتوگو با «ایران»: میخواهیم دولت سیزدهم بدون تحریم خدمت کند
گروه سیاسی / شماری از مقامها و چهرههای بلندپایه جمهوری اسلامی ایران طی سلسله گفتوگوهایی که با پایگاه اطلاعرسانی «دفتر حفظ و نشر آثار آیتالله العظمی خامنهای» در قالب پرونده «حرف قطعی» انجام دادهاند به تشریح مواضع رسمی کشور در عرصه سیاست خارجی بویژه موضوع توافق هستهای و لغو تحریمها پرداختهاند. در همین چارچوب علی لاریجانی، مشاور رهبر معظم انقلاب و سعید جلیلی، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام که هر دو سابقه دبیری شورای عالی امنیت ملی ایران و انجام مذاکرات هسته ای را دارند، تحولات جاری مرتبط با ایران را مورد بررسی قرار دادهاند. لاریجانی در این گفتوگو از لزوم برقراری مناسبات خارجی برای محقق کردن هدف استقلال سیاسی کشور سخن گفته است و همچون محمد جواد ظریف که در گفتوگویی مشابه اعلام کرده بود، بر این گزاره تأکید داشته که شرط بازگشت امریکا به برجام، لغو همه تحریمها در یک زمان مشخص است. موضعی که به نظر میرسد خواست اصلی همه نهادهای تصمیم گیر کشور است. اما این در حالی است که جلیلی که پیشتر بارها مخالفت خود با توافق هستهای را مطرح کرده است، در این مصاحبه هم برجام را توافقی فاقد اصالت و مطلوبیت توصیف کرده است. جلیلی همچنین هدف اصلی توافق هستهای را رفع تحریمها دانسته و این در حالی است که به گفته ظریف که مأمور حل پرونده هستهای در دولت روحانی است، هدف اصلی برجام حفظ حق غنیسازی ایران و خروج ایران از دایره تهدید امنیتی و قطعنامههای تهدیدآمیز شورای امنیت سازمان ملل بود. اهدافی که زیر سایه برجام حاصل شد و قرار بود در کنار تحقق این اهداف، تحریمهای سنگین اقتصادی هم رفع شود که تصمیم دولت دونالد ترامپ مبنی بر خروج یکجانبه از برجام تحقق این هدف را ناممکن کرد. در ادامه مهمترین محورهای این دو گفتوگو از نظر میگذرد.
علی لاریجانی، مشاور رهبر انقلاب و عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام:
■ اگرامریکاییها تحریمها را برندارند، نمیتوانند به برجام برگردند؛ چون اینها خودشان گفتند و در متن برجام هم هست که میگویند ما متعهد میشویم تحریمها را برداریم.
■ اگر از مسائل موشکی و حضور منطقهای جمهوری اسلامی حرف بزنند و بخواهند که این را پیش شرطی قرار بدهند و به برجام متصلش کنند وجهی ندارد.
■ در توافق هستهای تحقیق و توسعه نباید محدود میشد و نشد.
■ تحریمها باید برداشته بشود. در این تردید نیست و اگر انجام ندهند نمیتوانند عضو بشوند؛ چون تعهدشان را انجام ندادند. اینکه چگونه باید انجام بشود، خودش یک نقشه راه میخواهد و اگر فکر کنند که مثلاً با یک شکلات میتوانند ایران را فریب دهند، ناهشیاریشان است.
■ امریکاییها واقعاً در این مدت به ایران خسارت زدند؛ یعنی اینطور نیست که بدون خسارت بوده باشد، ولی این نیاز به بحث دارد. اگر این بحث را کسی قبول نکند، معنیاش این است که اینها میخواهند با یک کار شکلی، چند تا تحریم مقامات را بردارند و بعد بیایند بگویند بقیهاش به مذاکره مربوط است. این به ضرر ماست و اصلاً ما نمیتوانیم در این زمینه مذاکره بکنیم.
■ آن چیزی که مهم است این است که برای مردم تبیین بشود که ایران در مقابل کاری که غربیها کردند انصافاً صبوری کرد. آنها چند هفته بعد گفتند چند ماه و کمتر از یک سال طول دادند، ولی ما صبر کردیم و مرتب هم به اروپاییها گفتیم اگر امریکاییها را قبول ندارید شما چه کار میکنید؟ تئوریهای مختلفی مطرح شد که چه جوری آنها عمل کنند. در نهایت چیز دندانگیری که حداقل منافع جمهوری اسلامی از نظر فروش نفت و امکاناتی که از بانک میتواند استفاده بکند حاصل نشد. بعدش ما این گامها را برداشتیم تا برای مردم روشن باشد که ایران یک مسیر معقولی را طی کرد. البته معنی هم نداشت که ما بعد از این همه صبر و گفتوگو با غربیها به تعهداتمان عمل کنیم و دیگران به تعهداتشان عمل نکنند.
■ اگر وضع اقتصادی کشوری نامطلوب باشد، ابزار قدرت قوی هم ندارد. منتها در بُعد اقتصادی یک اشکال در آنها وجود داشت که واقعاً به تعهدشان عمل نکردند و یک اشکالاتی هم در خود ساختار داخلی ما بود؛ یعنی ظرفیتهای بسیار زیاد اقتصادی در داخل کشور هست که اینها بالفعل نشده بود. بهخاطر اینکه در دولتهای مختلف جنس وارد میکردند. سیستم دیوان کشوری ما هم اشکالاتی واقعاً دارد.
■ اولاً برای خودمان روشن باشد که مسأله هستهای جزو مقدورات استراتژیک کشور و جزو شئون رهبری است. بنابراین اگر رهبر انقلاب در این قضیه نظر میدهند، اقتضای قانون اساسی است که در این مسائل نظر نهایی را ایشان باید بدهند؛ یعنی نظر شورایعالی امنیت ملی باید به تأیید رهبری برسد. پس بجا و لازم است. ثانیاً مسأله هستهای مثل معاملات و تجارت معمولی نیست و موضوع بسیار پیچیدهای است. ثالثاً راجع به این موضوعات جلسات مختلف در سطوح مختلف خدمت رهبر انقلاب برگزار شده و راجع به اینها بحث شده است.
■ رهبر انقلاب واقعاً در شرایط سخت هم از حقوق مردم صیانت کردند و هم راه را به بنبست نکشاندند. یکی از مسائلی که رهبر انقلاب همیشه تأکید میکردند این بود که این عَلَم مذاکره باید در دستتان باشد؛ یعنی ما در شرایطی که حتی میخواستیم یک زنجیره سانتریفیوژ را درست کنیم، عَلَم مذاکره را زمین نگذاشتیم؛ حتی گاهی ما مسائل داخلی داشتیم که نمیشد به سادگی حل کرد و ایشان در این حال هم این نظر را داشتند.
■ برداشت من این است که تدریجی عملکردن به نفع ما نیست؛ یعنی اینکه آنها یک گام کوچک بردارند، بعد ما هم یک گام برمیداریم نفعی برای ما ندارد. وقتی مذاکره در چالشهای چانهزنیهای خُرد بیفتد و آنوقت گروههای کارشناسی از هر دو طرف بنشینند گاهی یک شیطنتهایی میشود که حلش مشکل است. به نظر من، کلی عملکردن دقیقتر است؛ باید یکجا رفع تحریم را بپذیرند.
■ یک وقتی میگوییم ما اصلاً به مراوده خارجی نیاز نداریم. این حرف، حرف دقیقی نیست؛ چون شما هرچقدر هم در داخل تولید کنید، تولیدتان را باید با خارج مبادله کنید که ثروت ایجاد بشود. به نظر من باید قبول کرد که مراوده خارجی مهم است. بنابراین ابزارش هم مهم است و باید تحریم برداشته شود؛ چون در تحریم بانکها نمیتوانند کار بکنند و در مراوده خارجی مشکل ایجاد میشود. اصل این است که ما روی استقلال اقتصادی خودمان کار را کنیم و برای استقلال اقتصادی احتیاج به مراوده خارجی هم داریم و برای اینکه مراوده خارجیمان شکل بگیرد، باید تحریمها برداشته بشود.
سعید جلیلی، نماینده رهبر انقلاب در شورای عالی امنیت ملی:
■ هدف برجام رفع تحریمها بود.
■ برجام نهتنها اصالت نداشت بلکه مطلوبیت هم نداشت.
■ ما که نرفتیم مثلاً برجام را انجام بدهیم تا برای خودمان محدودیت مثلاً در فعالیتهای هستهایمان ایجاد کنیم. اگر آنها هم به هر دلیلی پذیرفته شد برای این بود که تحریمها برطرف بشود.
■ این خیلی مهم است که شما یک تجربه اشتباه را دوباره تکرار نکنید. برجام فایدهاش عدم اعتماد به امریکا، عدم اعتماد به قدرتهای بزرگ مثل اروپاییها بود و اینکه دیدیم اینها هیچکدام به تعهداتشان پایبند نبودند.
■ امروز اگر این رئیسجمهوری منتخب امریکا که بیان میشود فرضاً میخواهد متفاوت با ترامپ عمل کند، بگوید من به برجام برمیگردم و بعد بگوید همه تعهدات امریکا را هم انجام میدهم و برگردد به برجام و بگوید هیچ پیششرطی هم نمیگذارم، خب چه شرایطی پیش میآید؟ آقا فرمودند نه، باید تحریمها رفع بشود، برگشت به برجام به تنهایی موضوعیت ندارد، بلکه باید تحریمها رفع بشود.
■ برگشت بدون رفع تحریمها میشود برجام یک طرفه؛ یعنی شما باید تعهداتت را انجام بدهی و او هم تحریمهایش را میخواهد حفظ کند. برای همین شما میبینید وقتی برنامه صد روزه بایدن مطرح شد، اسمی از برجام در آن نبود. چون میگوید من عجلهای ندارم. خب حالا شما بیا. حتی اگر روز اول هم به برجام برگردد، میگوید خب اینها که شناسههای دیگری دارد! این است که آن هوشمندی و دقت نظر رهبر معظم انقلاب را نشان میدهد.
■ ما در دنیا نزدیک ۲۰۰ کشور داریم. چه کسی گفته این دنیا فقط امریکا و چند کشور اروپایی است؟ ما فقط در همسایگیمان ۱۵ کشور داریم که اینها وارداتشان یک چیزی نزدیک به هزار میلیارد دلار است که خیلی بازار مهیا و فراهمی است برای شما و اتفاقاً اکثر اینها بسیاری از آن تولیدات شما را نیاز دارند. اتفاقاً ما باید تأکید کنیم روی تعامل سازنده و گسترده با جهان و جهان امریکا و چند کشور اروپایی نیست. ما باید این ضعف را جبران کنیم.
■ یکی از آن چیزهایی که حالا همین جا وجود دارد این است که مثلاً چین امروز یک قدرت بزرگ در دنیاست و رئیسجمهوری آن به ایران میآید میگوید من آمادهام با شما روابط راهبردی داشته باشم و در عرصههای مختلف اقتصادی پیشنهاد میدهد، خب این یک فرصت است دیگر. فرصتهای زیادی داریم. خود روسیه یا همسایگانمان همینطور. ما اگر این را استفاده میکردیم چه بسا آن طرف در محاسباتش دچار تجدیدنظر میشد.
علی لاریجانی، مشاور رهبر انقلاب و عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام:
■ اگرامریکاییها تحریمها را برندارند، نمیتوانند به برجام برگردند؛ چون اینها خودشان گفتند و در متن برجام هم هست که میگویند ما متعهد میشویم تحریمها را برداریم.
■ اگر از مسائل موشکی و حضور منطقهای جمهوری اسلامی حرف بزنند و بخواهند که این را پیش شرطی قرار بدهند و به برجام متصلش کنند وجهی ندارد.
■ در توافق هستهای تحقیق و توسعه نباید محدود میشد و نشد.
■ تحریمها باید برداشته بشود. در این تردید نیست و اگر انجام ندهند نمیتوانند عضو بشوند؛ چون تعهدشان را انجام ندادند. اینکه چگونه باید انجام بشود، خودش یک نقشه راه میخواهد و اگر فکر کنند که مثلاً با یک شکلات میتوانند ایران را فریب دهند، ناهشیاریشان است.
■ امریکاییها واقعاً در این مدت به ایران خسارت زدند؛ یعنی اینطور نیست که بدون خسارت بوده باشد، ولی این نیاز به بحث دارد. اگر این بحث را کسی قبول نکند، معنیاش این است که اینها میخواهند با یک کار شکلی، چند تا تحریم مقامات را بردارند و بعد بیایند بگویند بقیهاش به مذاکره مربوط است. این به ضرر ماست و اصلاً ما نمیتوانیم در این زمینه مذاکره بکنیم.
■ آن چیزی که مهم است این است که برای مردم تبیین بشود که ایران در مقابل کاری که غربیها کردند انصافاً صبوری کرد. آنها چند هفته بعد گفتند چند ماه و کمتر از یک سال طول دادند، ولی ما صبر کردیم و مرتب هم به اروپاییها گفتیم اگر امریکاییها را قبول ندارید شما چه کار میکنید؟ تئوریهای مختلفی مطرح شد که چه جوری آنها عمل کنند. در نهایت چیز دندانگیری که حداقل منافع جمهوری اسلامی از نظر فروش نفت و امکاناتی که از بانک میتواند استفاده بکند حاصل نشد. بعدش ما این گامها را برداشتیم تا برای مردم روشن باشد که ایران یک مسیر معقولی را طی کرد. البته معنی هم نداشت که ما بعد از این همه صبر و گفتوگو با غربیها به تعهداتمان عمل کنیم و دیگران به تعهداتشان عمل نکنند.
■ اگر وضع اقتصادی کشوری نامطلوب باشد، ابزار قدرت قوی هم ندارد. منتها در بُعد اقتصادی یک اشکال در آنها وجود داشت که واقعاً به تعهدشان عمل نکردند و یک اشکالاتی هم در خود ساختار داخلی ما بود؛ یعنی ظرفیتهای بسیار زیاد اقتصادی در داخل کشور هست که اینها بالفعل نشده بود. بهخاطر اینکه در دولتهای مختلف جنس وارد میکردند. سیستم دیوان کشوری ما هم اشکالاتی واقعاً دارد.
■ اولاً برای خودمان روشن باشد که مسأله هستهای جزو مقدورات استراتژیک کشور و جزو شئون رهبری است. بنابراین اگر رهبر انقلاب در این قضیه نظر میدهند، اقتضای قانون اساسی است که در این مسائل نظر نهایی را ایشان باید بدهند؛ یعنی نظر شورایعالی امنیت ملی باید به تأیید رهبری برسد. پس بجا و لازم است. ثانیاً مسأله هستهای مثل معاملات و تجارت معمولی نیست و موضوع بسیار پیچیدهای است. ثالثاً راجع به این موضوعات جلسات مختلف در سطوح مختلف خدمت رهبر انقلاب برگزار شده و راجع به اینها بحث شده است.
■ رهبر انقلاب واقعاً در شرایط سخت هم از حقوق مردم صیانت کردند و هم راه را به بنبست نکشاندند. یکی از مسائلی که رهبر انقلاب همیشه تأکید میکردند این بود که این عَلَم مذاکره باید در دستتان باشد؛ یعنی ما در شرایطی که حتی میخواستیم یک زنجیره سانتریفیوژ را درست کنیم، عَلَم مذاکره را زمین نگذاشتیم؛ حتی گاهی ما مسائل داخلی داشتیم که نمیشد به سادگی حل کرد و ایشان در این حال هم این نظر را داشتند.
■ برداشت من این است که تدریجی عملکردن به نفع ما نیست؛ یعنی اینکه آنها یک گام کوچک بردارند، بعد ما هم یک گام برمیداریم نفعی برای ما ندارد. وقتی مذاکره در چالشهای چانهزنیهای خُرد بیفتد و آنوقت گروههای کارشناسی از هر دو طرف بنشینند گاهی یک شیطنتهایی میشود که حلش مشکل است. به نظر من، کلی عملکردن دقیقتر است؛ باید یکجا رفع تحریم را بپذیرند.
■ یک وقتی میگوییم ما اصلاً به مراوده خارجی نیاز نداریم. این حرف، حرف دقیقی نیست؛ چون شما هرچقدر هم در داخل تولید کنید، تولیدتان را باید با خارج مبادله کنید که ثروت ایجاد بشود. به نظر من باید قبول کرد که مراوده خارجی مهم است. بنابراین ابزارش هم مهم است و باید تحریم برداشته شود؛ چون در تحریم بانکها نمیتوانند کار بکنند و در مراوده خارجی مشکل ایجاد میشود. اصل این است که ما روی استقلال اقتصادی خودمان کار را کنیم و برای استقلال اقتصادی احتیاج به مراوده خارجی هم داریم و برای اینکه مراوده خارجیمان شکل بگیرد، باید تحریمها برداشته بشود.
سعید جلیلی، نماینده رهبر انقلاب در شورای عالی امنیت ملی:
■ هدف برجام رفع تحریمها بود.
■ برجام نهتنها اصالت نداشت بلکه مطلوبیت هم نداشت.
■ ما که نرفتیم مثلاً برجام را انجام بدهیم تا برای خودمان محدودیت مثلاً در فعالیتهای هستهایمان ایجاد کنیم. اگر آنها هم به هر دلیلی پذیرفته شد برای این بود که تحریمها برطرف بشود.
■ این خیلی مهم است که شما یک تجربه اشتباه را دوباره تکرار نکنید. برجام فایدهاش عدم اعتماد به امریکا، عدم اعتماد به قدرتهای بزرگ مثل اروپاییها بود و اینکه دیدیم اینها هیچکدام به تعهداتشان پایبند نبودند.
■ امروز اگر این رئیسجمهوری منتخب امریکا که بیان میشود فرضاً میخواهد متفاوت با ترامپ عمل کند، بگوید من به برجام برمیگردم و بعد بگوید همه تعهدات امریکا را هم انجام میدهم و برگردد به برجام و بگوید هیچ پیششرطی هم نمیگذارم، خب چه شرایطی پیش میآید؟ آقا فرمودند نه، باید تحریمها رفع بشود، برگشت به برجام به تنهایی موضوعیت ندارد، بلکه باید تحریمها رفع بشود.
■ برگشت بدون رفع تحریمها میشود برجام یک طرفه؛ یعنی شما باید تعهداتت را انجام بدهی و او هم تحریمهایش را میخواهد حفظ کند. برای همین شما میبینید وقتی برنامه صد روزه بایدن مطرح شد، اسمی از برجام در آن نبود. چون میگوید من عجلهای ندارم. خب حالا شما بیا. حتی اگر روز اول هم به برجام برگردد، میگوید خب اینها که شناسههای دیگری دارد! این است که آن هوشمندی و دقت نظر رهبر معظم انقلاب را نشان میدهد.
■ ما در دنیا نزدیک ۲۰۰ کشور داریم. چه کسی گفته این دنیا فقط امریکا و چند کشور اروپایی است؟ ما فقط در همسایگیمان ۱۵ کشور داریم که اینها وارداتشان یک چیزی نزدیک به هزار میلیارد دلار است که خیلی بازار مهیا و فراهمی است برای شما و اتفاقاً اکثر اینها بسیاری از آن تولیدات شما را نیاز دارند. اتفاقاً ما باید تأکید کنیم روی تعامل سازنده و گسترده با جهان و جهان امریکا و چند کشور اروپایی نیست. ما باید این ضعف را جبران کنیم.
■ یکی از آن چیزهایی که حالا همین جا وجود دارد این است که مثلاً چین امروز یک قدرت بزرگ در دنیاست و رئیسجمهوری آن به ایران میآید میگوید من آمادهام با شما روابط راهبردی داشته باشم و در عرصههای مختلف اقتصادی پیشنهاد میدهد، خب این یک فرصت است دیگر. فرصتهای زیادی داریم. خود روسیه یا همسایگانمان همینطور. ما اگر این را استفاده میکردیم چه بسا آن طرف در محاسباتش دچار تجدیدنظر میشد.
تهران دیروز آلوده ترین روز سال را پشت سر گذاشت
سهم 17 درصدی صنایع و پالایشگاه ها در تولید ذرات معلق
گروه اجتماعی/ تهرانیها دیروز آلودهترین روز سال را پشت سر گذاشتند، تداوم پایداری هوا، شاخص 10 ایستگاه تهران را بالاتر از 180 قرار داد و هوای سوهانک، با رد کردن شاخص 214 در شرایط بسیار ناسالم قرار گرفت. میانگین شاخصها البته روی 159 بود. امروز هم بر اساس پیشبینیها، روز آلودهای برای تهراننشینها خواهد بود و ظاهراً تا وزیدن باد و آمدن باران این شرایط به سمت بدتر شدن خواهد رفت. درحالی که نگرانیها از سوخت مازوت در پالایشگاهها، نیروگاهها و صنایع همچنان ادامه دارد و قطعی برق روزهای اخیر در پایتخت هم نتوانسته وضعیت را سامان دهد، سهم صنایع و نیروگاهها از زبان استاندار تهران، در تولید ذرات معلق 17 درصد اعلام میشود و البته سهم وسایل نقلیه بنزینسوز، ۱۳ درصد و موتورسیکلتها، ۱۰.۳ درصد بوده است.
استاندار تهران البته همچنان اصرار دارد که از سوخت مازوت در صنایع استان تهران استفاده نمیشود، اما به گفته او، برخی نیروگاهها و صنایع با افزایش مصرف گاز و معضل در تأمین گاز، تنها از گازوئیل استفاده میکنند که حدود ۵۰ درصد از گازوئیل مصرفی نیز یورو ۴ است و مقداری از آن نیز گازوئیل معمولی!
از طرفی کمیته اضطرارآلودگی هوا که در روزهای اخیر با انتقادات جدی کارشناسان روبهرو شده بود، بالاخره سهشنبه شب تشکیل جلسه داد تا راهکارهای برونرفت از این وضعیت روی میز اعضا ی کمیته قرار گیرد، «توقف فعالیت مراکز تولید شن و ماسه» و «جلوگیری از تردد خودروهای دیزلی و کامیونهای با عمر بالای 20 سال» دو تصمیم مهم این جلسه بود، دو تصمیمی که در هفتههای اخیر بارها از زبان استاندار تهران اعلام شده و البته هیچ تأثیر مشخصی در کاهش آلودگی هوای تهران نداشته است! موضوع تعطیلی تهران هم که پیش از این، از زبان استاندار اعلام شده بود، دوباره در جلسه اخیر مطرح شد تا بهعنوان یک مسکن کم دردسر به داد هوای خاکستری تهران برسد. ظاهراً اینبار توپ این تصمیم به میدان وزارت بهداشت انداخته شد تا نمکی آن را در جلسه هیأت دولت مطرح کند. پیش از این استاندار تهران گفته بود که پیشنهاد تعطیلی یکی- دو روزه تهران را به معاون اول اعلام کردهاند. وزیر کشور البته مخالف این تصمیم بود، چرا که به گفته او، «پایتخت هم اکنون نیز در شرایط نیمه تعطیل بهسر میبرد.» نکته مهمی که موجب شده خیلیها از خود بپرسند، چرا امسال با وجود تعطیلیهای مکرر، مراکز آموزشی، حضور یک سومی کارمندان در ادارات، ممنوعیت تردد خودروها از ساعت 9 شب، هوای تهران چنین روزهای فاجعهآمیزی را تجربه میکند! انوشیروان محسنی بندپی، در جمع خبرنگاران گفته است که امسال درتهران شاهد تشکیل دو لایه اینورژن هستیم که این موضوع باعث انباشت آلایندهها در هوای شهر تهران شده است. به گفته او، تاکنون فقط سه ایستگاه عدد بالای 200 را تجربه کرده است و اینکه گفته میشود در برخی ایستگاهها، شاخص به عدد 500 رسیده، صحت ندارد!
او درباره قطع برق در شهر تهران بدون اطلاعرسانی هم تأکید کرده که باید اطلاعرسانی در خصوص قطعی برق انجام شود و جدول قطعی برق تدوین شود. آلودگی هوا البته در روزهای کرونایی، نگرانیها را بشدت افزایش داده است. فرمانده ستاد مقابله با کرونای تهران با بیان اینکه در تهران با بستهای از آلایندهها روبهرو هستیم که هر یک آثار تخریبی روی شهروندان دارد، گفته است که بیتردید همزمانی کروناویروس با هر نوع بیماری تنفسی قطعاً در شیوع آن تأثیرگذار خواهد بود. بویژه در مورد ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون که مطالعات ارتباط میان این بیماری و آلایندگی را به اثبات رسانده است. او میگوید: «باید اقدامات مداخلهای همچون تعطیلی توسط دستگاههای اجرایی تصمیمگیری شود. قطعاً تعطیلی چند روزه میتواند به این شرایط کمک کند اما این موضوع نباید منجر به خروج شهروندان از شهرها شود.
جالب اینکه محققان در روزهایی که سطح آلودگی بالاست، کاهش قابل توجهی در نمرات آزمونهای دانشآموزان را ثبت کردند. نتایج تحقیقات نشان داده است که نمرات دانشآموزان در مدارسی که در مسیر باد قرار گرفتهاند، کاهش کمتر داشته و شیوع بیماری و غیبت کمتری نیز ثبت شده است.
خاموشی به جای مازوت
رئیس شورای شهر تهران در واکنش به آلودگی هوا و خاموشیهای چند روز گذشته شهر تهران گفت: در گذشته آلودگی هوا را انتخاب میکردند و از مازوت استفاده میکردند، اما الان تصمیم گرفته شده از مازوت استفاده نکنند و خاموشی اعمال کنند و باید دید نتیجه چه میشود. «محسن هاشمی» درباره اینکه چرا محدودیتهای تردد در تهران حداقل در روزهای تعطیل و نیمهتعطیل شهر اعمال نمیشود، گفت: چون مدارس و دانشگاهها تعطیل هستند و ادارهها نیز اجازه دورکاری تا ۵۰ درصد را دارند، لذا دولت در جلسه اضطرار آلودگی هوای تهران، به این نتیجه رسید که بیش از این دیگر نمیتواند تعطیلی اعمال کند.
او درباره اینکه چرا در روزهای پنجشنبه و جمعه، محدودیت تردد در تهران اعمال نمیشود؟ گفت: این پیشنهاد مطرح شده است. با توجه به اینکه یکشنبه هفته آینده نیز تعطیل است، اما هنوز موضوعی به تصویب نرسیده و تنها پیشنهاد شده است.
هاشمی گفت: همین که در نیروگاههای اطراف تهران مازوت استفاده نکنند، به نظر میرسد کم کم اثر خود را میگذارد.
او درباره اینکه خاموشیهای برنامهریزی نشده مشکلاتی را برای مردم ایجاد کرده و این در حالی است که در حقوق شهروندی به اطلاعرسانی درباره اتفاقاتی که در شهر رخ میدهد، تأکید شده است، گفت: محیط زیست و دولت اطلاعرسانی میکنند، اما تعطیلی بیشتر را هنوز به صلاح ندانستند. اکنون به نظر میرسد بین آلودگی هوا و خاموشی در حال بررسی هستند.
استاندار تهران البته همچنان اصرار دارد که از سوخت مازوت در صنایع استان تهران استفاده نمیشود، اما به گفته او، برخی نیروگاهها و صنایع با افزایش مصرف گاز و معضل در تأمین گاز، تنها از گازوئیل استفاده میکنند که حدود ۵۰ درصد از گازوئیل مصرفی نیز یورو ۴ است و مقداری از آن نیز گازوئیل معمولی!
از طرفی کمیته اضطرارآلودگی هوا که در روزهای اخیر با انتقادات جدی کارشناسان روبهرو شده بود، بالاخره سهشنبه شب تشکیل جلسه داد تا راهکارهای برونرفت از این وضعیت روی میز اعضا ی کمیته قرار گیرد، «توقف فعالیت مراکز تولید شن و ماسه» و «جلوگیری از تردد خودروهای دیزلی و کامیونهای با عمر بالای 20 سال» دو تصمیم مهم این جلسه بود، دو تصمیمی که در هفتههای اخیر بارها از زبان استاندار تهران اعلام شده و البته هیچ تأثیر مشخصی در کاهش آلودگی هوای تهران نداشته است! موضوع تعطیلی تهران هم که پیش از این، از زبان استاندار اعلام شده بود، دوباره در جلسه اخیر مطرح شد تا بهعنوان یک مسکن کم دردسر به داد هوای خاکستری تهران برسد. ظاهراً اینبار توپ این تصمیم به میدان وزارت بهداشت انداخته شد تا نمکی آن را در جلسه هیأت دولت مطرح کند. پیش از این استاندار تهران گفته بود که پیشنهاد تعطیلی یکی- دو روزه تهران را به معاون اول اعلام کردهاند. وزیر کشور البته مخالف این تصمیم بود، چرا که به گفته او، «پایتخت هم اکنون نیز در شرایط نیمه تعطیل بهسر میبرد.» نکته مهمی که موجب شده خیلیها از خود بپرسند، چرا امسال با وجود تعطیلیهای مکرر، مراکز آموزشی، حضور یک سومی کارمندان در ادارات، ممنوعیت تردد خودروها از ساعت 9 شب، هوای تهران چنین روزهای فاجعهآمیزی را تجربه میکند! انوشیروان محسنی بندپی، در جمع خبرنگاران گفته است که امسال درتهران شاهد تشکیل دو لایه اینورژن هستیم که این موضوع باعث انباشت آلایندهها در هوای شهر تهران شده است. به گفته او، تاکنون فقط سه ایستگاه عدد بالای 200 را تجربه کرده است و اینکه گفته میشود در برخی ایستگاهها، شاخص به عدد 500 رسیده، صحت ندارد!
او درباره قطع برق در شهر تهران بدون اطلاعرسانی هم تأکید کرده که باید اطلاعرسانی در خصوص قطعی برق انجام شود و جدول قطعی برق تدوین شود. آلودگی هوا البته در روزهای کرونایی، نگرانیها را بشدت افزایش داده است. فرمانده ستاد مقابله با کرونای تهران با بیان اینکه در تهران با بستهای از آلایندهها روبهرو هستیم که هر یک آثار تخریبی روی شهروندان دارد، گفته است که بیتردید همزمانی کروناویروس با هر نوع بیماری تنفسی قطعاً در شیوع آن تأثیرگذار خواهد بود. بویژه در مورد ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون که مطالعات ارتباط میان این بیماری و آلایندگی را به اثبات رسانده است. او میگوید: «باید اقدامات مداخلهای همچون تعطیلی توسط دستگاههای اجرایی تصمیمگیری شود. قطعاً تعطیلی چند روزه میتواند به این شرایط کمک کند اما این موضوع نباید منجر به خروج شهروندان از شهرها شود.
جالب اینکه محققان در روزهایی که سطح آلودگی بالاست، کاهش قابل توجهی در نمرات آزمونهای دانشآموزان را ثبت کردند. نتایج تحقیقات نشان داده است که نمرات دانشآموزان در مدارسی که در مسیر باد قرار گرفتهاند، کاهش کمتر داشته و شیوع بیماری و غیبت کمتری نیز ثبت شده است.
خاموشی به جای مازوت
رئیس شورای شهر تهران در واکنش به آلودگی هوا و خاموشیهای چند روز گذشته شهر تهران گفت: در گذشته آلودگی هوا را انتخاب میکردند و از مازوت استفاده میکردند، اما الان تصمیم گرفته شده از مازوت استفاده نکنند و خاموشی اعمال کنند و باید دید نتیجه چه میشود. «محسن هاشمی» درباره اینکه چرا محدودیتهای تردد در تهران حداقل در روزهای تعطیل و نیمهتعطیل شهر اعمال نمیشود، گفت: چون مدارس و دانشگاهها تعطیل هستند و ادارهها نیز اجازه دورکاری تا ۵۰ درصد را دارند، لذا دولت در جلسه اضطرار آلودگی هوای تهران، به این نتیجه رسید که بیش از این دیگر نمیتواند تعطیلی اعمال کند.
او درباره اینکه چرا در روزهای پنجشنبه و جمعه، محدودیت تردد در تهران اعمال نمیشود؟ گفت: این پیشنهاد مطرح شده است. با توجه به اینکه یکشنبه هفته آینده نیز تعطیل است، اما هنوز موضوعی به تصویب نرسیده و تنها پیشنهاد شده است.
هاشمی گفت: همین که در نیروگاههای اطراف تهران مازوت استفاده نکنند، به نظر میرسد کم کم اثر خود را میگذارد.
او درباره اینکه خاموشیهای برنامهریزی نشده مشکلاتی را برای مردم ایجاد کرده و این در حالی است که در حقوق شهروندی به اطلاعرسانی درباره اتفاقاتی که در شهر رخ میدهد، تأکید شده است، گفت: محیط زیست و دولت اطلاعرسانی میکنند، اما تعطیلی بیشتر را هنوز به صلاح ندانستند. اکنون به نظر میرسد بین آلودگی هوا و خاموشی در حال بررسی هستند.
گزارش «ایران» از بحران اعتماد در بازار سرمایه
بازار دوباره سبز خواهد شد
گروه اقتصادی/ بازار سهام ایران برای دومین بار در سال جاری وارد مرحله نزولی شد. یک بار در نیمه دوم مردادماه و به دلیل اختلاف نظر دستگاهها برای عرضه صندوق موسوم به دارا دوم شاخصهای بورس فرو ریخت و باعث شد تا شاخص از ارتفاع نزدیک به 2.1 میلیون واحد به 1.2 میلیون واحد کاهش یابد. چند ماه پس از این ریزش، با ترمیم نسبی اعتماد سهامداران و جذاب شدن قیمت سهام بسیاری از شرکتها، دوباره از آبان ماه وضعیت بازار بهبود یافت به طوری که شاخص توانست تا میانه 1.5 میلیون واحد هم رشد کند.
اما بخشنامه قیمتگذاری فولاد و این بار ناهماهنگی وزارت صمت با متولی بازار سرمایه موجب شد تا دوباره اعتماد سهامداران به بازار و تصمیمهای آتی سیاستگذاران آسیب ببیند. برهمین اساس دوباره شاخص با نوسان شدیدی مواجه شد و تعداد روزهای قرمز در بازار افزایش یافت. اتفاقی که به اعتقاد صاحبنظران بازار به دلیل بحران اعتماد در بازار شکل گرفته است. در واقع سهامداران پس از اتفاقاتی که از مرداد ماه امسال رخ داد، حساستر از گذشته تحولات را رصد میکنند و با سرعت زیادی موضع خود را از خریدار به فروشنده تغییر میدهند.
بررسی شاخص کل بورس در دی ماه نشان میدهد که شاخص در18 روز کاری دی ماه (تا روزگذشته) با افت 209 هزار و 245 واحدی معادل 14.5 درصد مواجه شده است. برهمین اساس در روزهای کاری دی ماه با چندین نوبت ریزشهای سنگین 40 هزار واحدی روبهرو شده است. بعد از ریزش 40 هزارواحدی شاخص در روز 23 دی ماه که دوباره شاخص را به کانال 1.2 میلیون واحد عقب راند، دیروز هم شاخص با 30 هزار و 843 واحد کاهش به یک میلیون و 229 هزار و 879 واحد رسید.
با این حال ارزش معاملات بازار نشان میدهد که نقدشوندگی تا حدود زیادی حفظ شده است، نکتهای که برای بازار مثبت تلقی میشود. بر این اساس، روز گذشته معاملهگران در بورس تهران بیش از 10.8 میلیارد سهام حقتقدم و اوراق مالی در قالب 1.3 میلیون نوبت معامله و به ارزش 10 هزار و 249 میلیارد تومان داد وستد کردند. بدین ترتیب با محاسبه ارزش معاملات 14.9 هزار میلیارد تومانی فرابورس، ارزش معاملات در بازار سهام به بیش از 25 هزار و 155 میلیارد تومان رسید.
مهمترین عوامل ریزش شاخص
درحالی که طی هفتههای اخیر بازار سهام دوباره با نوسان شدیدی همراه شده است، بررسی متغیرهای بنیادی شرکتهای بورسی حکایت از فراهم شدن بسترهای صعود شاخص است.
در کنار عملکرد تولید ناخالص داخلی کشور در نیمه نخست امسال بخصوص فصل دوم سال که مؤید رشد 1.3 درصدی رشد اقتصادی کشور در شش ماهه اول و رسیدن رشد تولید ناخالص از منفی 2.9 درصد بهار به مثبت 5.1 درصد در تابستان است، وضعیت صنایع کشور که عمده آنها در بازار سرمایه حضور دارند نیز حاکی از بهبود است. براساس گزارش بانک مرکزی در بخش صنعت، شاخص تولید کارگاههای بزرگ صنعتی که حدود 70 درصد ارزش افزوده بخش صنعت را پوشش میدهد، در سه ماهه اول، سه ماهه دوم و شش ماهه اول سال 1399 نسبت به دوره مشابه سال قبل به ترتیب 1.4، 11.9 و 6.8 درصد افزایش یافتهاند. از مجموع 24 رشته فعالیت عمده صنعتی در سه ماهه دوم سال 1399 شاخص تولید 21 رشته فعالیت با ضریب اهمیت 98.7 درصد، دارای رشد مثبت هستند. اما همچنان ریسکهایی از خارج بازار روند متعادل بازار را تهدید میکند.
حمید میرمعینی کارشناس بازار سرمایه درگفت و گو با «ایران» درپاسخ به این سؤال که چه عواملی باعث نوسان و ریزش شاخص درهفتههای اخیر شده است، به سه عامل اشاره میکند.
براساس گفتههای وی، مهمترین عاملی که دراین دوره بر بازار سهام تأثیر داشته، بدبینی به آینده سیاسی و مذاکرات و درنتیجه لغو تحریمهاست. درحالی که درماههای گذشته خوشبینی زیادی دراین زمینه ایجاد شده بود، اما با تحولات اخیر تا حدودی این خوشبینی رنگ باخته است. متغیری که در سالهای گذشته یکی از اصلیترین مؤلفههای مؤثر بر بازار سهام ایران بوده است.
میرمعینی افزود: علاوه براین تغییرات نرخ ارز نیز یکی از دلایلی است که بر روند بازار اثرداشته است. جوی که در بازار ارز ایجاد شده حاکی از تداوم روند نزولی نرخ ارز است، اما باید گفت که این موضوع چندان با واقعیتهای اقتصاد ایران همخوانی ندارد.
این کارشناس بازار سرمایه درادامه گفت: یکی دیگر از عواملی که تأثیر بسیار زیادی بر نوسان بازار داشته ناهماهنگی دستگاههای اجرایی است که درزمینه سیاستگذاریهای اقتصادی اتفاق نظر ندارند. نمونه بارز این ناهماهنگی را میتوان در قیمتگذاری دستوری برخی از کالاهای مهم مانند فولاد، خودرو، پتروشیمی و... مشاهده کرد که هر یک به سهم خود تأثیر زیادی بر بازار و بی اعتمادی سهامداران داشته است.
به گفته وی، مردمی که سهامدار شرکتهای فعال دراین صنایع هستند با چنین تصمیماتی اعتماد خود را از دست میدهند و دراین زمینه نیازمند حمایت جدی دولت از بازار سرمایه و هماهنگی درخصوص تصمیماتی است که در بازار تأثیر دارد. این درحالی است که قیمت گذاری دستوری نه منافع تولیدکننده و نه منافع سرمایهگذاران را تأمین نمیکند و حتی در بلندمدت به زیان مصرفکنندگان نیز تمام میشود و دراین میان تنها بخش کوچکی از جامعه یعنی دلالان و واسطهها از این بخشنامهها سود میبرند.
وی همچنین یادآور شد: در شرایطی که قیمت بسیاری از سهمهای بازار به کف خود رسیده است، نیاز به ورود و حمایت جدی دولت هستیم.
بازار دوباره سبز خواهد شد
این کارشناس بازار سرمایه درادامه تأکید کرد: با وجود تمام این ریسکها بورس ایران در آینده نزدیک به روند صعودی خود بازخواهد گشت.
به گفته وی، هم اکنون وضعیت شرکتهای بورسی از نظر بنیادی در شرایط خوبی قرار دارد و از سوی دیگر قیمت اکثر سهمهای بازار به کف خود رسیده و برای خرید بسیار جذاب است. دراین شرایط بسیاری از سهامداران به دلیل افت بالای قیمت دست از فروش کشیدهاند و همان گونه که اشاره شد، بررسی قیمت سهام بخصوص شرکتهای بزرگ بازارنشان میدهد که از ارزش ذاتی و واقعی خود نیز کمتر شدهاند و همین عامل باعث خواهد شد تا سهامداران حرفهای دوباره به خرید سهم اقدام کنند.
میرمعینی تأکید کرد: بنابراین در آیندهای نزدیک دوباره شاهد بازگشت بازار به روند صعودی خواهیم بود، روندی که در سال آینده نیز ادامه خواهد داشت. بدین ترتیب با کوچکترین محرک مثبتی دوباره شاخص صعودی خواهد شد. وی خطاب به سهامداران گفت: با توجه به افت بالای شاخص، خروج از بازار دراین شرایط به زیان سهامداران خواهد بود و با صبوری در آینده میتوانند ضرر خود را جبران کنند.
گفتنی است، با توجه به این که دلیل اصلی ریزشهای اخیر به اعتماد سهامداران مربوط میشود، با ترمیم اعتماد دوباره سهامداران و ورود متغیرهای جدید به بازار روزهای متعادلتری پیش روی بازار قرار دارد.
ریشههای تمدنیعربستان، امارات، فلسطین اشغالی و بین النهرین در بهبهان کشف شد
باستان شناسان اولین گور آجری جهان را در چگاسفلی یافتند
زهرا کشوری
خبرنگار
باستانشناسان نخستین گورستان آجری جهان، در شش هزار سال پیش را در چگاسفلی بهبهان کشف کردند. شهری آیینی که تاریخ شهرنشینی در حاشیه خلیج فارس را عوض میکند. آنچه در میان گورستان و نیایشگاه قرار دارد مهمتر از معماری شگفتانگیز آجری آن است.
ریشههای تاریخی در هزاره پنجم پیش از میلاد بر کناره خلیج فارس
چگاسفلی تعلق خلیج فارس به ایرانیها را به شش هزار سال پیش میبرد و سرنخ برخی از تمدنهای منطقه را نشان میدهد.
ریشههای تاریخی که در هزارههای بعد، عربستان، امارات، فلسطین اشغالی و بین النهرین را تحت تأثیر میگذارد. چگاسفلی به تنهایی ادعاهای کشورهای کوچک حاشیه خلیج فارس و عربی را برای عادیسازی نامی مجهول رد میکند و نشان میدهد این کشورها چگونه تحت تأثیر تاریخ شش هزار ساله ایرانیان در هزارههای بعد قرار میگیرند.
باستانشناسان در چگاسفلی استلهایی (سنگ نگاره) با نقش دو بز رو به روی هم یافتهاند. این نقشها سه هزار سال بعد به شکل دو غزال عربی روی گورهای العین نقش میشود. عباس مقدم، سرپرست کاوشهای چگاسفلی میگوید: «امارات در یونسکو ادعا کرد که ریشه فرهنگی گورستان العین غنی است و آن را ثبت جهانی کرد. در حالی که استلهای چگاسفلی بیش از سه هزار سال قدیمیتر از تصاویر العین است. روی قبورالعین دو غزال عربی(اوریکس) رو در روی هم ایستادهاند در چگاسفلی دو بز.
مقدم میگوید: «اینجا در یک مکان مذهبی قرار دارند آنجا روی یک گور. پس با یک سنت ریشهدار در منطقه باستانی رو به رو هستیم. این سنت و تمدن از جایی ریشه گرفته است؟ هیچ گزارش دیگری وجود ندارد. پس ما قدیمیترین نقش را در چگاسفلی داریم که نشان میدهد چگاسفلی ریشه تمدنی منطقه است.» همچنین باستان شناسان، پیکرکهایی در نواحی شرقی و غربی شبه جزیره عربستان یافتهاند که نشان از تأثیر چگاسفلی روی آنها دارد. استلهای کشف شده در چگاسفلی ریشههای تاریخی باستانی کشفیات منطقه هزور فلسطین اشغالی را نیز در خود دارد. استلهای کشف شده در «هزور» به دوره برنز میرسد یعنی ۱۲۰۰ سال پیش از میلاد. استلهای چگاسفلی ۳۸۰۰ سال از یافتههای هزور قدیمیترند.
کشف ریشههای تاریخی تمدنی در چگاسفلی به همین جا ختم نمیشود. مقدم میگوید: «در فرهنگ اوروک در بین النهرین یک جام آیینی بهنام وارکا وجود دارد که روی آن نقوش آیینی مثل هدیه دادن به معبد نقش شده است. ما دقیقاً همین جام را با همین فرم از جنس سفال کشف کردیم. کسانی که هنر بین النهرین را میشناسند میدانند چقدر جام وارکا از چگاسفلی تأثیر پذیرفته است. جام چگاسفلی ۷۰۰ سال از جام وارکا قدیمیتر است.»
عباس مقدم میزان گورنهادههای چگاسفلی را با محوطههای همزمان بینالنهرین مثل عبید، اور و... مقایسه میکند. او میگوید: «این مقایسه نشان میدهد گور نهادههای چگاسفلی بشدت غنی هستند. یعنی نشان میدهند با یک شهر ثروتمند روبهرو هستیم که ارتباط بسیار گستردهای با اقصی نقاط جهان آن روز داشته است. این قوم میتوانستند سنگهای مرمرین را از منطقه شرق ایران بیاورند و فلزات را از شرق و فلات مرکزی. انواع و اقسام سنگهای رنگی و تزئینی را از منطقه افغانستان برداشت کنند و اکسیدین را از وان ترکیه. مقدم میگوید: «اما قبور بین النهرین فقیر هستند عمدهترین چیزی که در آنها یافت شد ظروف سفالی است.» به گفته مقدم برای اولین بار است که باستانشناسان در جهان در هزاره پنجم پیش از میلاد با این فراوانی گورنهادهها روبهرو میشوند.
شواهد تاریخی خلیج فارس در شهر آیینی چگاسفلی
شهر شش هزارساله چگاسفلی با خلیج فارس ۲۰ کیلومتر فاصله دارد. مقدم اعتقاد دارد که چگاسفلی پنجرهای است که انسان معاصر را به دیرینگی خلیجفارس میبرد. تا پیش از آنکه باستان شناسان با ورود به گورهای آجری، دنیای پررمز و راز چگاسفلی را رمزگشایی کنند، چند برگ محدود از تاریخ خلیج فارس از دل هزارهها بیرون کشیده شده بود. قدیمیترین یافتههای مرتبط با خلیجفارس، به چند غار متعلق به دوره پارینه سنگی در منطقه هرمزگان و چند محوطه کوچک هزاره پنجم پیش از میلاد در بوشهر محدود میشد. این غارها و محوطهها عموماً در مناطق پسکرانه قرار داشتند و تنها یکی دو تا از آنها در کرانههای خلیج فارس قرار دارد. در دورههای تاریخی نیز بر کرانه خلیج فارس شهر عیلامی لیان کاوش شده است و در دوره اسلامی شهر سیراف.
مقدم میگوید: «شهر شوش و شهر چگاسفلی دو شهر مهم پیش از تاریخ هستند. اما چگاسفلی در کجاست؟ در کنار خلیجفارس. «او کاوشهای شهر شوش را مخدوش شده و با هدف بیرون کشیدن اشیا توصیف میکند اما میگوید: «چگاسفلی استاندارد کاوش میشود.» شوش را فرانسویها کاوش و بسیاری از اشیای آن را از ایران خارج کردند.
اولین گور آجری جهان
تاپیش از ورود به دنیای مردگان شهر آیینی چگاسفلی، باستان شناسان میدانستند در هزاره دوم پیش از میلاد عیلامیها از کاسیها روش آجر درست کردن یاد گرفتهاند. چغازنبیل ۳۲۰۰ سال پیش، از آجرهای عیلامی ساخته میشود.
به گفته مقدم این آجرها به لحاظ عرض، طول و ظاهر هیچ شباهتی با آجرهای عیلامی نداشتند. او میگوید: «در گزارشهای فرانسویها از وجود چنین آجرهایی در آکروپل (شوش) سخن رفته اما مستندات قابل باوری وجود نداشت. ما دقیقاً همان آجرها را در چگاسفلی با همان اندازه و ابعاد یافتیم.» اینگونه است که تاریخ آجرسازی ایرانیان به چهارهزار سال قبلتر میرسد و شش هزار ساله میشود؛ آجرهایی دقیق و ظریف.
سرهای خربزهای شکل شهروندان یک شهر آیینی
سرهای تغییر شکلیافته یک سنت ریشهدار آیینی مذهبی در جنوب بین النهرین و جنوب غربی ایران باستان است. در چگاسفلی باستانشناسان به وفور با جمجمههای تغییر شکلیافته روبهرو میشوند. آنها تنها در یک گور ۵۲ نفره، ۱۲ نفر با جمجمههای تغییر شکل یافته را کشف میکنند. مقدم درباره ریشهدار بودن این سنت در دنیای باستان میگوید: «حتی پیکرکهای کشف شده در چغامیش خوزستان هم جمجمههای تغییر شکل یافته دارند.» چغامیش یکی از مهمترین تپههای باستانی کشور است. عباس مقدم جمجمههای تغییر شکل یافته را یکی از نشانههای برتری انسان آن عصر میداند. جمجمههای این افراد را در کودکی به شکلی میبستند که در نهایت خربزهای شکل میشد. مقدم از فراوانی وجود این جمجمهها در گورستان چگاسفلی خبر میدهد و این سایت را یک منظر قُدسی معرفی میکند. به گفته او در چگاسفلی همه چیز در حول این منظر قدسی میچرخد و به باستان شناسان میگوید آنها با یک جامعه مذهبی روبهرو هستند.
عباس مقدم اعتقاد دارد که چگاسفلی تصویر همگان را از دنیای پیش از تاریخ به هم میزند. تصویری که پیش از تاریخ را متعلق به روستاییان و گلهدارانی میداند که حرفی برای گفتن ندارند. برخی اوج هنر را در تمدن عیلام (دوره تاریخی)میدانند و از آن به عصر طلایی هنر یاد میکنند. اما به اعتقاد مقدم یافتههای نخستین گور آجری جهان نشان میدهد که در چگاسفلی، در معماری، در فلزکاری، در مراسم مذهبی و در نمادهای سمبولیک با یک جامعه پیشرو در پیش از تاریخ روبهرو هستیم که ریشه تمدنهای بعدی را در خود دارد. به گفته مقدم چگاسفلی بر کناره خلیج فارس، یک جامعه پیشرو همتراز با تمدنهای هزاره پنجم و چهارم پیش از میلاد در جنوب بین النهرین است.
خدای چگاسفلی
باستانشـــــــــــــــــــناسان نمیدانند چگاسفلیها به چه خدایی اعتقاد دارند اما احتمال وجود یک خدای اعظم را میدهند. مقدم میگوید: «چشم دروازه روح است. در همه اسطورهها از بینالنهرین تا مصر نماد خدایان چشم است. در چگاسفلی استلهایی با نماد چشم یافتهایم. پس آنها سوای الهه باران، طوفان، یا حاصلخیزی و... به یک خدای اعظم اعتقاد داشتند.»
چرا چگاسفلی ثبت جهانی نمیشود؟
عباس مقدم باستان شناس چگاسفلی اعتقاد دارد که این منطقه برای ثبت جهانی حداقل ۴ تا ۵ معیار از ۱۰ معیار یونسکو را دارد. نشانه هایی دال بر شاهکار نبوغ خلاقانه بشر یکی از معیارهای این سازمان بینالمللی است که باستان شناسان ردش را در گورستان و نیایشگاه ۶ هزارساله چگاسفلی یافتهاند. مقدم چگاسفلی را یکی از نادرترین مکانهای آیینی مربوط به هزاره پنجم پیش از میلاد میداند. به گفته این باستانشناس اجزای این مکان آیینی بهصورت منظم در کنار همدیگر قرار گرفتهاست. نمادگرایی منحصر به فردی در چینش قبور، نیایشگاه و سفالهای آن دیده میشود. او چگاسفلی را نمونه منحصر به فردی از یک تمدن و سنت مرده میداند. این هم یکی از معیارهای یونسکو برای ثبت آثار در فهرست جهانی است. مقدم میگوید: «ما برای نخستین بار در چگاسفلی با معماری دقیقی از قبور روبهرو هستیم که حجره تقسیمی دارند.» به گفته او این ویژگی منحصر به فرد تا قبل از آن در هیچ یک از کاوشهای باستان شناسی پیش روی باستان شناسان قرار نگرفت. در گورستان شش هزار ساله چگاسفلی استخواندانها (استودانها) وارد معماری گورستان میشود. مردمک استخوانهای اجداد پیشین را به رسم احترام در استخواندان قرار میدادند و مردگان بعدی را به جای آنها دفن میکردند. حال این سؤال پیش میآید چرا چگاسفلی بهعنوان سرنخ تمدنهای منطقه در فهرست جهانی یونسکو ثبت نمیشود؟ آیا چگاسفلی پیش از تخریب در این فهرست جهانی قرار میگیرد؟ مثل العین امارات که سه هزارسال کمتر از چگاسفلی قدمت دارد.
خبرنگار
باستانشناسان نخستین گورستان آجری جهان، در شش هزار سال پیش را در چگاسفلی بهبهان کشف کردند. شهری آیینی که تاریخ شهرنشینی در حاشیه خلیج فارس را عوض میکند. آنچه در میان گورستان و نیایشگاه قرار دارد مهمتر از معماری شگفتانگیز آجری آن است.
ریشههای تاریخی در هزاره پنجم پیش از میلاد بر کناره خلیج فارس
چگاسفلی تعلق خلیج فارس به ایرانیها را به شش هزار سال پیش میبرد و سرنخ برخی از تمدنهای منطقه را نشان میدهد.
ریشههای تاریخی که در هزارههای بعد، عربستان، امارات، فلسطین اشغالی و بین النهرین را تحت تأثیر میگذارد. چگاسفلی به تنهایی ادعاهای کشورهای کوچک حاشیه خلیج فارس و عربی را برای عادیسازی نامی مجهول رد میکند و نشان میدهد این کشورها چگونه تحت تأثیر تاریخ شش هزار ساله ایرانیان در هزارههای بعد قرار میگیرند.
باستانشناسان در چگاسفلی استلهایی (سنگ نگاره) با نقش دو بز رو به روی هم یافتهاند. این نقشها سه هزار سال بعد به شکل دو غزال عربی روی گورهای العین نقش میشود. عباس مقدم، سرپرست کاوشهای چگاسفلی میگوید: «امارات در یونسکو ادعا کرد که ریشه فرهنگی گورستان العین غنی است و آن را ثبت جهانی کرد. در حالی که استلهای چگاسفلی بیش از سه هزار سال قدیمیتر از تصاویر العین است. روی قبورالعین دو غزال عربی(اوریکس) رو در روی هم ایستادهاند در چگاسفلی دو بز.
مقدم میگوید: «اینجا در یک مکان مذهبی قرار دارند آنجا روی یک گور. پس با یک سنت ریشهدار در منطقه باستانی رو به رو هستیم. این سنت و تمدن از جایی ریشه گرفته است؟ هیچ گزارش دیگری وجود ندارد. پس ما قدیمیترین نقش را در چگاسفلی داریم که نشان میدهد چگاسفلی ریشه تمدنی منطقه است.» همچنین باستان شناسان، پیکرکهایی در نواحی شرقی و غربی شبه جزیره عربستان یافتهاند که نشان از تأثیر چگاسفلی روی آنها دارد. استلهای کشف شده در چگاسفلی ریشههای تاریخی باستانی کشفیات منطقه هزور فلسطین اشغالی را نیز در خود دارد. استلهای کشف شده در «هزور» به دوره برنز میرسد یعنی ۱۲۰۰ سال پیش از میلاد. استلهای چگاسفلی ۳۸۰۰ سال از یافتههای هزور قدیمیترند.
کشف ریشههای تاریخی تمدنی در چگاسفلی به همین جا ختم نمیشود. مقدم میگوید: «در فرهنگ اوروک در بین النهرین یک جام آیینی بهنام وارکا وجود دارد که روی آن نقوش آیینی مثل هدیه دادن به معبد نقش شده است. ما دقیقاً همین جام را با همین فرم از جنس سفال کشف کردیم. کسانی که هنر بین النهرین را میشناسند میدانند چقدر جام وارکا از چگاسفلی تأثیر پذیرفته است. جام چگاسفلی ۷۰۰ سال از جام وارکا قدیمیتر است.»
عباس مقدم میزان گورنهادههای چگاسفلی را با محوطههای همزمان بینالنهرین مثل عبید، اور و... مقایسه میکند. او میگوید: «این مقایسه نشان میدهد گور نهادههای چگاسفلی بشدت غنی هستند. یعنی نشان میدهند با یک شهر ثروتمند روبهرو هستیم که ارتباط بسیار گستردهای با اقصی نقاط جهان آن روز داشته است. این قوم میتوانستند سنگهای مرمرین را از منطقه شرق ایران بیاورند و فلزات را از شرق و فلات مرکزی. انواع و اقسام سنگهای رنگی و تزئینی را از منطقه افغانستان برداشت کنند و اکسیدین را از وان ترکیه. مقدم میگوید: «اما قبور بین النهرین فقیر هستند عمدهترین چیزی که در آنها یافت شد ظروف سفالی است.» به گفته مقدم برای اولین بار است که باستانشناسان در جهان در هزاره پنجم پیش از میلاد با این فراوانی گورنهادهها روبهرو میشوند.
شواهد تاریخی خلیج فارس در شهر آیینی چگاسفلی
شهر شش هزارساله چگاسفلی با خلیج فارس ۲۰ کیلومتر فاصله دارد. مقدم اعتقاد دارد که چگاسفلی پنجرهای است که انسان معاصر را به دیرینگی خلیجفارس میبرد. تا پیش از آنکه باستان شناسان با ورود به گورهای آجری، دنیای پررمز و راز چگاسفلی را رمزگشایی کنند، چند برگ محدود از تاریخ خلیج فارس از دل هزارهها بیرون کشیده شده بود. قدیمیترین یافتههای مرتبط با خلیجفارس، به چند غار متعلق به دوره پارینه سنگی در منطقه هرمزگان و چند محوطه کوچک هزاره پنجم پیش از میلاد در بوشهر محدود میشد. این غارها و محوطهها عموماً در مناطق پسکرانه قرار داشتند و تنها یکی دو تا از آنها در کرانههای خلیج فارس قرار دارد. در دورههای تاریخی نیز بر کرانه خلیج فارس شهر عیلامی لیان کاوش شده است و در دوره اسلامی شهر سیراف.
مقدم میگوید: «شهر شوش و شهر چگاسفلی دو شهر مهم پیش از تاریخ هستند. اما چگاسفلی در کجاست؟ در کنار خلیجفارس. «او کاوشهای شهر شوش را مخدوش شده و با هدف بیرون کشیدن اشیا توصیف میکند اما میگوید: «چگاسفلی استاندارد کاوش میشود.» شوش را فرانسویها کاوش و بسیاری از اشیای آن را از ایران خارج کردند.
اولین گور آجری جهان
تاپیش از ورود به دنیای مردگان شهر آیینی چگاسفلی، باستان شناسان میدانستند در هزاره دوم پیش از میلاد عیلامیها از کاسیها روش آجر درست کردن یاد گرفتهاند. چغازنبیل ۳۲۰۰ سال پیش، از آجرهای عیلامی ساخته میشود.
به گفته مقدم این آجرها به لحاظ عرض، طول و ظاهر هیچ شباهتی با آجرهای عیلامی نداشتند. او میگوید: «در گزارشهای فرانسویها از وجود چنین آجرهایی در آکروپل (شوش) سخن رفته اما مستندات قابل باوری وجود نداشت. ما دقیقاً همان آجرها را در چگاسفلی با همان اندازه و ابعاد یافتیم.» اینگونه است که تاریخ آجرسازی ایرانیان به چهارهزار سال قبلتر میرسد و شش هزار ساله میشود؛ آجرهایی دقیق و ظریف.
سرهای خربزهای شکل شهروندان یک شهر آیینی
سرهای تغییر شکلیافته یک سنت ریشهدار آیینی مذهبی در جنوب بین النهرین و جنوب غربی ایران باستان است. در چگاسفلی باستانشناسان به وفور با جمجمههای تغییر شکلیافته روبهرو میشوند. آنها تنها در یک گور ۵۲ نفره، ۱۲ نفر با جمجمههای تغییر شکل یافته را کشف میکنند. مقدم درباره ریشهدار بودن این سنت در دنیای باستان میگوید: «حتی پیکرکهای کشف شده در چغامیش خوزستان هم جمجمههای تغییر شکل یافته دارند.» چغامیش یکی از مهمترین تپههای باستانی کشور است. عباس مقدم جمجمههای تغییر شکل یافته را یکی از نشانههای برتری انسان آن عصر میداند. جمجمههای این افراد را در کودکی به شکلی میبستند که در نهایت خربزهای شکل میشد. مقدم از فراوانی وجود این جمجمهها در گورستان چگاسفلی خبر میدهد و این سایت را یک منظر قُدسی معرفی میکند. به گفته او در چگاسفلی همه چیز در حول این منظر قدسی میچرخد و به باستان شناسان میگوید آنها با یک جامعه مذهبی روبهرو هستند.
عباس مقدم اعتقاد دارد که چگاسفلی تصویر همگان را از دنیای پیش از تاریخ به هم میزند. تصویری که پیش از تاریخ را متعلق به روستاییان و گلهدارانی میداند که حرفی برای گفتن ندارند. برخی اوج هنر را در تمدن عیلام (دوره تاریخی)میدانند و از آن به عصر طلایی هنر یاد میکنند. اما به اعتقاد مقدم یافتههای نخستین گور آجری جهان نشان میدهد که در چگاسفلی، در معماری، در فلزکاری، در مراسم مذهبی و در نمادهای سمبولیک با یک جامعه پیشرو در پیش از تاریخ روبهرو هستیم که ریشه تمدنهای بعدی را در خود دارد. به گفته مقدم چگاسفلی بر کناره خلیج فارس، یک جامعه پیشرو همتراز با تمدنهای هزاره پنجم و چهارم پیش از میلاد در جنوب بین النهرین است.
خدای چگاسفلی
باستانشـــــــــــــــــــناسان نمیدانند چگاسفلیها به چه خدایی اعتقاد دارند اما احتمال وجود یک خدای اعظم را میدهند. مقدم میگوید: «چشم دروازه روح است. در همه اسطورهها از بینالنهرین تا مصر نماد خدایان چشم است. در چگاسفلی استلهایی با نماد چشم یافتهایم. پس آنها سوای الهه باران، طوفان، یا حاصلخیزی و... به یک خدای اعظم اعتقاد داشتند.»
چرا چگاسفلی ثبت جهانی نمیشود؟
عباس مقدم باستان شناس چگاسفلی اعتقاد دارد که این منطقه برای ثبت جهانی حداقل ۴ تا ۵ معیار از ۱۰ معیار یونسکو را دارد. نشانه هایی دال بر شاهکار نبوغ خلاقانه بشر یکی از معیارهای این سازمان بینالمللی است که باستان شناسان ردش را در گورستان و نیایشگاه ۶ هزارساله چگاسفلی یافتهاند. مقدم چگاسفلی را یکی از نادرترین مکانهای آیینی مربوط به هزاره پنجم پیش از میلاد میداند. به گفته این باستانشناس اجزای این مکان آیینی بهصورت منظم در کنار همدیگر قرار گرفتهاست. نمادگرایی منحصر به فردی در چینش قبور، نیایشگاه و سفالهای آن دیده میشود. او چگاسفلی را نمونه منحصر به فردی از یک تمدن و سنت مرده میداند. این هم یکی از معیارهای یونسکو برای ثبت آثار در فهرست جهانی است. مقدم میگوید: «ما برای نخستین بار در چگاسفلی با معماری دقیقی از قبور روبهرو هستیم که حجره تقسیمی دارند.» به گفته او این ویژگی منحصر به فرد تا قبل از آن در هیچ یک از کاوشهای باستان شناسی پیش روی باستان شناسان قرار نگرفت. در گورستان شش هزار ساله چگاسفلی استخواندانها (استودانها) وارد معماری گورستان میشود. مردمک استخوانهای اجداد پیشین را به رسم احترام در استخواندان قرار میدادند و مردگان بعدی را به جای آنها دفن میکردند. حال این سؤال پیش میآید چرا چگاسفلی بهعنوان سرنخ تمدنهای منطقه در فهرست جهانی یونسکو ثبت نمیشود؟ آیا چگاسفلی پیش از تخریب در این فهرست جهانی قرار میگیرد؟ مثل العین امارات که سه هزارسال کمتر از چگاسفلی قدمت دارد.
شأن «حقطلبی» در سیره فاطمی
سید محمدعلی ایازی
قرآنپژوه و استاد دانشگاه
1 حضرت فاطمه زهرا(س) شخصیت ذوابعادی دارند؛ کمال ایمان، اخلاق وارسته، آگاهی، درک و شناخت والای ایشان در حوزه مسائل شخصی، خانواده و جامعه هر کدام در جایگاه خود حائز اهمیت است. از ویژگیهای ممتاز حضرت فاطمه زهرا(س) جنبه «حقطلبی» شخصیت ایشان است که در قرآن و احادیث هم بسیار بر آن تأکید شده است. همه ما جدای از جنبههای دینی، باید در جایگاه یک انسان همواره مدافع حق و عدالت باشیم؛ اما باید بدانیم طرفداری از حق، هزینهها و تبعاتی هم دارد. در آیات و روایات ما به این موضوع پرداخته شده و راه و روشی هم برایش عرضه شده است: ان الَّذِینَ قالُوا رَبُّنَاالله ثُمَّ اسْتَقامُوا فَلا خَوْفٌ عَلَیهِمْ وَ لا هُمْ یحْزَنُونَ؛ «آنان که گفتند: آفریننده ما خداست و بر این سخن پایدار و ثابت ماندند، بر آنان هیچ ترس و بیمی و حزن و اندوهی نخواهد بود»؛ یعنی کسانی که خود را در مسیر حق و خداوند قرار میدهند و دچار مشکل میشوند؛ اما مقاومت و ایستادگی میکنند و از حق دفاع میکنند، نگران نباشند و نترسند؛ این ایستادگی در نهایت به سود آنان و به پیروزیشان منجر میشود.
2 اما بُعد دیگری از شخصیت حضرت فاطمه زهرا(س)، پس از رحلت حضرت رسول اکرم(ص) آشکار شد. وقتیکه مدینه وضعیت بحرانی داشت و صفآراییهایی انجام شده بود، حضرت فاطمه زهرا(س) که دستپرورده پیامبر اکرم(ص) و سیره ایشان در بیت وحی و مأنوس با قرآن کریم و خلقوخوی مولای متقیان، علی(ع) و آگاه به شرایط سیاسی و اجتماعی زمانه خود بودند، از این رهگذر که اعتقاد داشتند مردم را باید آگاه کرد، به در خانه صحابه میرفتند و شرایط و جایگاه حضرت علی(ع) را برای آنان تبیین میکردند.
این رفتار اجتماعی حضرت فاطمه زهرا(س)، تنها حقطلبی و عدالتجویی نیست؛ بلکه گواه بر شخصیت فعال و تأثیرگذار اجتماعی ایشان فارغ از جنسیت است. این اقدام حضرت فاطمه زهرا(س)، نوعی «حمیت» است که جنبه شخصی و عاطفی ندارد. در واقع حضرت فاطمه زهرا(س) تا زمانی که بیمار شوند و بیماری به رحلت ایشان بینجامد، فاضلانه به دفاع از حق پرداختند.
3 الگوگیری از سیره فاطمی و قلمرو تأسی به حضرت فاطمه زهرا(س) بسیار گسترده است؛ از ارزشهای اخلاقی، اجتماعی ایشان گرفته تا شیوه زندگانیشان. اما یکی از نکات درخور تأمل سیره حضرت فاطمه زهرا(س) «ظرفیتهای حیات اجتماعی» ایشان از جمله حضور در جامعه، هنر ارتباط برقرار کردن با مردم و مهارت سخن گفتن آن حضرت است. در خطبه مشهور حضرت فاطمه زهرا(س) خصوصیات علمی ایشان و اشرافشان به سنت پیامبر(ص) و معارف قرآن کاملاً آشکار است چنان که میتوان ایشان را به «احیاگر سنت نبوی» ملقب کرد. اگر به نحوه خطبه گفتن ایشان توجه کنیم درمییابیم که در این خطبه، منطق و استدلال بسیار بالایی به کار رفته است و نحوه ورود و خروج ایشان به بحث بسیار خردمندانه است.بسیاری از ما مهارت سخن گفتن نداریم. در واقع اگر دانشمان را به سخن گفتن اضافه کنیم، میتوانیم بسیار بهتر از حق خود و دیگران دفاع کنیم و تأثیرگذار باشیم. سخن گفتن با «چگونه سخن گفتن» و «چه زمان سخن گفتن» و با «چه لحنی سخن گفتن» متفاوت است. امروزه به این مهارت «مهارت کلامی» میگویند که حضرت فاطمه زهرا(س) هم مانند حضرت زینب(س) این ویژگی را در حد کمال دارا بودند. اینها همه آن مؤلفههایی است که ما باید از منش بزرگانمان برای جامعه امروز و برای نسل جدید، روزآمد و کاربردی کنیم.
4 اینکه ما تنها به حجاب، عفاف و شیوه زندگی حضرت فاطمه زهرا(س) بپردازیم و از اخلاق و فضایل انسانی این بانوی ارجمند غافل بمانیم، در واقع مثله کردن شخصیت والای ایشان و عنایت نداشتن به ابعاد مهم شخصیتی ایشان است. اینکه جنسیت این بزرگوار مؤنث است، دلیل نمیشود که تنها الگوی زنان جامعه باشند. ما همانطور که حضرت علی(ع) را در جایگاه الگو و اسوه برای انسانیت داریم، حضرت فاطمه زهرا(س) را هم الگویی برای انسانیت داریم؛ همانگونه که امام حسین(ع) را داریم، حضرت زینب(س) را هم داریم؛ پس میبایست از قید جنسیت رها شویم تا بتوانیم به ژرفای شخصیت ایشان پی ببریم؛ چرا که در ارزشها و کمالات، فرقی بین زن و مرد نیست. آموزههای زندگی فاطمه زهرا(س) برای جامعه امروز ما بس بسیار است؛ دفاع از حق، جلوههای حیاء، معیارهای ایمان، تکلیف دینی، رفتار اجتماعی و منش اخلاقی ایشان از جمله نقاط عطف سیره فاطمی است که قلمرو تأسی از ایشان را برای نسل امروز گسترده میکند.
قرآنپژوه و استاد دانشگاه
1 حضرت فاطمه زهرا(س) شخصیت ذوابعادی دارند؛ کمال ایمان، اخلاق وارسته، آگاهی، درک و شناخت والای ایشان در حوزه مسائل شخصی، خانواده و جامعه هر کدام در جایگاه خود حائز اهمیت است. از ویژگیهای ممتاز حضرت فاطمه زهرا(س) جنبه «حقطلبی» شخصیت ایشان است که در قرآن و احادیث هم بسیار بر آن تأکید شده است. همه ما جدای از جنبههای دینی، باید در جایگاه یک انسان همواره مدافع حق و عدالت باشیم؛ اما باید بدانیم طرفداری از حق، هزینهها و تبعاتی هم دارد. در آیات و روایات ما به این موضوع پرداخته شده و راه و روشی هم برایش عرضه شده است: ان الَّذِینَ قالُوا رَبُّنَاالله ثُمَّ اسْتَقامُوا فَلا خَوْفٌ عَلَیهِمْ وَ لا هُمْ یحْزَنُونَ؛ «آنان که گفتند: آفریننده ما خداست و بر این سخن پایدار و ثابت ماندند، بر آنان هیچ ترس و بیمی و حزن و اندوهی نخواهد بود»؛ یعنی کسانی که خود را در مسیر حق و خداوند قرار میدهند و دچار مشکل میشوند؛ اما مقاومت و ایستادگی میکنند و از حق دفاع میکنند، نگران نباشند و نترسند؛ این ایستادگی در نهایت به سود آنان و به پیروزیشان منجر میشود.
2 اما بُعد دیگری از شخصیت حضرت فاطمه زهرا(س)، پس از رحلت حضرت رسول اکرم(ص) آشکار شد. وقتیکه مدینه وضعیت بحرانی داشت و صفآراییهایی انجام شده بود، حضرت فاطمه زهرا(س) که دستپرورده پیامبر اکرم(ص) و سیره ایشان در بیت وحی و مأنوس با قرآن کریم و خلقوخوی مولای متقیان، علی(ع) و آگاه به شرایط سیاسی و اجتماعی زمانه خود بودند، از این رهگذر که اعتقاد داشتند مردم را باید آگاه کرد، به در خانه صحابه میرفتند و شرایط و جایگاه حضرت علی(ع) را برای آنان تبیین میکردند.
این رفتار اجتماعی حضرت فاطمه زهرا(س)، تنها حقطلبی و عدالتجویی نیست؛ بلکه گواه بر شخصیت فعال و تأثیرگذار اجتماعی ایشان فارغ از جنسیت است. این اقدام حضرت فاطمه زهرا(س)، نوعی «حمیت» است که جنبه شخصی و عاطفی ندارد. در واقع حضرت فاطمه زهرا(س) تا زمانی که بیمار شوند و بیماری به رحلت ایشان بینجامد، فاضلانه به دفاع از حق پرداختند.
3 الگوگیری از سیره فاطمی و قلمرو تأسی به حضرت فاطمه زهرا(س) بسیار گسترده است؛ از ارزشهای اخلاقی، اجتماعی ایشان گرفته تا شیوه زندگانیشان. اما یکی از نکات درخور تأمل سیره حضرت فاطمه زهرا(س) «ظرفیتهای حیات اجتماعی» ایشان از جمله حضور در جامعه، هنر ارتباط برقرار کردن با مردم و مهارت سخن گفتن آن حضرت است. در خطبه مشهور حضرت فاطمه زهرا(س) خصوصیات علمی ایشان و اشرافشان به سنت پیامبر(ص) و معارف قرآن کاملاً آشکار است چنان که میتوان ایشان را به «احیاگر سنت نبوی» ملقب کرد. اگر به نحوه خطبه گفتن ایشان توجه کنیم درمییابیم که در این خطبه، منطق و استدلال بسیار بالایی به کار رفته است و نحوه ورود و خروج ایشان به بحث بسیار خردمندانه است.بسیاری از ما مهارت سخن گفتن نداریم. در واقع اگر دانشمان را به سخن گفتن اضافه کنیم، میتوانیم بسیار بهتر از حق خود و دیگران دفاع کنیم و تأثیرگذار باشیم. سخن گفتن با «چگونه سخن گفتن» و «چه زمان سخن گفتن» و با «چه لحنی سخن گفتن» متفاوت است. امروزه به این مهارت «مهارت کلامی» میگویند که حضرت فاطمه زهرا(س) هم مانند حضرت زینب(س) این ویژگی را در حد کمال دارا بودند. اینها همه آن مؤلفههایی است که ما باید از منش بزرگانمان برای جامعه امروز و برای نسل جدید، روزآمد و کاربردی کنیم.
4 اینکه ما تنها به حجاب، عفاف و شیوه زندگی حضرت فاطمه زهرا(س) بپردازیم و از اخلاق و فضایل انسانی این بانوی ارجمند غافل بمانیم، در واقع مثله کردن شخصیت والای ایشان و عنایت نداشتن به ابعاد مهم شخصیتی ایشان است. اینکه جنسیت این بزرگوار مؤنث است، دلیل نمیشود که تنها الگوی زنان جامعه باشند. ما همانطور که حضرت علی(ع) را در جایگاه الگو و اسوه برای انسانیت داریم، حضرت فاطمه زهرا(س) را هم الگویی برای انسانیت داریم؛ همانگونه که امام حسین(ع) را داریم، حضرت زینب(س) را هم داریم؛ پس میبایست از قید جنسیت رها شویم تا بتوانیم به ژرفای شخصیت ایشان پی ببریم؛ چرا که در ارزشها و کمالات، فرقی بین زن و مرد نیست. آموزههای زندگی فاطمه زهرا(س) برای جامعه امروز ما بس بسیار است؛ دفاع از حق، جلوههای حیاء، معیارهای ایمان، تکلیف دینی، رفتار اجتماعی و منش اخلاقی ایشان از جمله نقاط عطف سیره فاطمی است که قلمرو تأسی از ایشان را برای نسل امروز گسترده میکند.
فاطمه(س) نماد ایستادگی در برابر یک انحراف
علیمطهری
استاد دانشگاه
در ریشه یابی دلایل انحراف در تاریخ خلافت اسلامی ، محققان مختلف به نکات گوناگونی اشاره کرده اند. به موازات این ریشه یابی های تاریخی ، پژوهشگران به ذکر تاریخچه مقاومت ها در قبال این انحرافات هم پرداخته اند. به نظر می رسد در هیچ یک از این دو حوزه نمی توان بحثی دقیق و جامع داشت مگر آنکه وجود بانوی بزرگ اسلام حضرت فاطمه زهرا(ع) را در این عرصه محل توجه قرار دارد. به بیان دیگر، می توان ادعا کرد که از نخستین حلقههای زنجیره معترضان به وقوع انحراف در سنت خلافت اسلامی، حضرت زهرا بوده است. بی مناسبت نمی دانم که برای تقریر این نکته ابتدا به ذکر خاطره ای بپردازم.
مرحوم دکتر حمید عنایت از استادانی بود که در درس شرح منظومه استاد مطهری شرکت میکرد. این درس در واقع یک درس فلسفه تطبیقی بود، یعنی ضمن بیان مطالب کتاب حاج ملاهادی سبزواری بهنظرات فیلسوفان مغرب زمین نیز اشاره میشد و حضار نیز اظهار نظر میکردند. آقای عنایت مترجم کتاب فلسفه هگل بود.
در یکی از این جلسات استاد مطهری به آقای عنایت میگوید فلان مطلب در این کتاب باید اینگونه باشد و اشتباه ترجمه شده است. این در حالی است که آیتالله مطهری به زبان انگلیسی مسلط نبودند و از روی قرائن به این نظر رسیده بودند. در جلسه بعد آقای عنایت با اعجاب اذعان کرد که مطلب به همان صورتی است که استاد مطهری میگویند. غرض اینکه با شرکت آقای عنایت در این درس، ارتباط و دوستی میان این دو بزرگوار افزون شد به طوری که مرحوم عنایت در ابتدای کتاب «اندیشه سیاسی در اسلام معاصر» که در آن به موضوع خلافت و حکومت و اندیشههای سیاسی از زمان پیغمبر اسلام(ص) تا دوره معاصر پرداخته است چنین میگوید: «اگر دوستی اینجانب با مرحوم مرتضی مطهری استاد فلسفه اسلامی دانشگاه تهران نبود، اندیشه اصلی این کتاب بهخاطرم خطور نمیکرد. مطهری متفکری اصیل و خلاق، مسلمانی به تمام معنی و انساندوست بود».
در این کتاب، دکتر حمید عنایت نگاه شیعه و اهل سنت و نیز خوارج به مسأله خلافت و سیر آن تا دوره معاصر را تشریح میکند. ریشه اختلاف دیدگاه شیعه و سنی را در مسأله امامت و خلافت، قائل بودن و نبودن به عصمت برای امام و خلیفه معرفی میکند.
به بیان استاد مطهری، امامت از نظر اهل سنت مساوی است با زعامت سیاسی و رهبری اجتماع و در نتیجه امام و خلیفه بعد از پیامبر اسلام(ص) میتواند توسط مردم انتخاب شود. اما از نظر شیعه امامت علاوه بر زعامت سیاسی شامل مرجعیت بیان دین و ولایت معنوی نیز میشود. مرجعیت بیان دین مستلزم عصمت است و عصمت امری است پنهان، بنابراین امام و خلیفه بعد از رسول خدا(ص) باید از ناحیه خداوند تعیین و معرفی شود. باری، مرحوم عنایت پس از بیان حوادث بعد از رحلت پیامبر اسلام(ص) در خصوص تعیین خلیفه و جانشین او، به سیر در حوادث تاریخی بعدی میپردازد تا آنجا که حکومت شیعی صفویه و حکومت سنی عثمانی را نیز مورد تحلیل قرار میدهد و بیان میدارد که چگونه در دوره جدید، توسط مصطفی کمال (پاشا آتاتورک)، خلافت عثمانی جای خود را به یک حکومت لائیک در ترکیه داد.
اما اختلافاتی که امروز میان مسلمانان درباره مسأله حکومت و خلافت وجود دارد، ریشه در همان حوادث صدر اسلام دارد. شیعه معتقد است که خداوند جانشین رسول خدا را تعیین کرد و توسط پیامبر(ص) در آخرین حج ایشان در مکانی بهنام غدیر خم اعلام شد. اهل سنت این اتفاق تاریخی را تأیید میکنند اما برداشت دیگری از سخن رسول خدا در آنجا دارند.
این موضوع مورد توجه محققان اسلامی بوده است که چگونه شد که دستور پیغمبر اسلام(ص) درباره امامت علی علیهالسلام بعد از خود، پس از رحلت رسول اکرم(ص) به فاصله دو ماه و نیم از واقعه غدیر خم توسط مسلمانان اجرا نشد. برخی گفتهاند به این دلیل بود که بسیاری از مسلمانان مرتد شدند. برخی دیگر گفتهاند افراد زیادی از قبایل مختلف در غزوات توسط علی علیهالسلام کشته شده بودند و این قبایل زیر بار خلافت علی(ع) نمیرفتند. برخی دیگر علت را در انعطافناپذیری علی علیهالسلام در اجرای احکام الهی دانستهاند و عده دیگر گفتهاند علت این امر این بود که عرب خوش نداشت که وقتی نبوت در بنی هاشم بوده، امامت و خلافت نیز در بنی هاشم باشد بلکه باید در بنی امیه باشد. اما بهگفته استاد مطهری هیچ کدام از اینها دلیل سرپیچی مسلمانان از دستور پیغمبر اکرم(ص) درباره امامت علی علیهالسلام نبود بلکه مسأله این بود که عدهای منافق زیرک که پساز فتح مکه در ظاهر اسلام آورده بودند اکثریت مؤمن را فریب دادند.
امام علی علیهالسلام در خطبه شقشقیه از ضایع شدن حق خود در موضوع امامت و خلافت سخن میگوید و البته رفتار ایشان در این موضوع که بهخاطر حفظ اساس اسلام و حفظ وحدت اسلامی قیام نکرد و حتی در مواردی با خلفا نیز همکاری میکرد و به آنها مشاوره میداد، باید برای همه ما خصوصاً شیعیان درس باشد و از اختلاف افکنی و ایجاد تفرقه و شق عصای مسلمین بپرهیزیم.
حضرت زهرا سلامالله علیها در مقابل انحراف مسأله خلافت از مسیری که رسول خدا تعیین کرده بود ساکت ننشست. ایشان نزد مهاجرین و انصار میرفت و حادثه غدیر و سخن پیامبر(ص) در این خصوص را به آنها یادآوری میکرد. حتی در مسجد مدینه خطبهای در این موضوع ایراد کرد و مردم را به اجرای دستور رسول خدا ترغیب کرد. بسیاری از محققان تاریخ اسلام علت اصلی رحلت زودهنگام دختر پیامبر اسلام را گذشته از رنجی که ایشان در موضوع فدک تحمل کرد، غم و اندوهی میدانند که از اجرا نشدن دستور رسول اکرم(ص) در خصوص امامت و خلافت بر قلب ایشان سنگینی میکرد.
استاد دانشگاه
در ریشه یابی دلایل انحراف در تاریخ خلافت اسلامی ، محققان مختلف به نکات گوناگونی اشاره کرده اند. به موازات این ریشه یابی های تاریخی ، پژوهشگران به ذکر تاریخچه مقاومت ها در قبال این انحرافات هم پرداخته اند. به نظر می رسد در هیچ یک از این دو حوزه نمی توان بحثی دقیق و جامع داشت مگر آنکه وجود بانوی بزرگ اسلام حضرت فاطمه زهرا(ع) را در این عرصه محل توجه قرار دارد. به بیان دیگر، می توان ادعا کرد که از نخستین حلقههای زنجیره معترضان به وقوع انحراف در سنت خلافت اسلامی، حضرت زهرا بوده است. بی مناسبت نمی دانم که برای تقریر این نکته ابتدا به ذکر خاطره ای بپردازم.
مرحوم دکتر حمید عنایت از استادانی بود که در درس شرح منظومه استاد مطهری شرکت میکرد. این درس در واقع یک درس فلسفه تطبیقی بود، یعنی ضمن بیان مطالب کتاب حاج ملاهادی سبزواری بهنظرات فیلسوفان مغرب زمین نیز اشاره میشد و حضار نیز اظهار نظر میکردند. آقای عنایت مترجم کتاب فلسفه هگل بود.
در یکی از این جلسات استاد مطهری به آقای عنایت میگوید فلان مطلب در این کتاب باید اینگونه باشد و اشتباه ترجمه شده است. این در حالی است که آیتالله مطهری به زبان انگلیسی مسلط نبودند و از روی قرائن به این نظر رسیده بودند. در جلسه بعد آقای عنایت با اعجاب اذعان کرد که مطلب به همان صورتی است که استاد مطهری میگویند. غرض اینکه با شرکت آقای عنایت در این درس، ارتباط و دوستی میان این دو بزرگوار افزون شد به طوری که مرحوم عنایت در ابتدای کتاب «اندیشه سیاسی در اسلام معاصر» که در آن به موضوع خلافت و حکومت و اندیشههای سیاسی از زمان پیغمبر اسلام(ص) تا دوره معاصر پرداخته است چنین میگوید: «اگر دوستی اینجانب با مرحوم مرتضی مطهری استاد فلسفه اسلامی دانشگاه تهران نبود، اندیشه اصلی این کتاب بهخاطرم خطور نمیکرد. مطهری متفکری اصیل و خلاق، مسلمانی به تمام معنی و انساندوست بود».
در این کتاب، دکتر حمید عنایت نگاه شیعه و اهل سنت و نیز خوارج به مسأله خلافت و سیر آن تا دوره معاصر را تشریح میکند. ریشه اختلاف دیدگاه شیعه و سنی را در مسأله امامت و خلافت، قائل بودن و نبودن به عصمت برای امام و خلیفه معرفی میکند.
به بیان استاد مطهری، امامت از نظر اهل سنت مساوی است با زعامت سیاسی و رهبری اجتماع و در نتیجه امام و خلیفه بعد از پیامبر اسلام(ص) میتواند توسط مردم انتخاب شود. اما از نظر شیعه امامت علاوه بر زعامت سیاسی شامل مرجعیت بیان دین و ولایت معنوی نیز میشود. مرجعیت بیان دین مستلزم عصمت است و عصمت امری است پنهان، بنابراین امام و خلیفه بعد از رسول خدا(ص) باید از ناحیه خداوند تعیین و معرفی شود. باری، مرحوم عنایت پس از بیان حوادث بعد از رحلت پیامبر اسلام(ص) در خصوص تعیین خلیفه و جانشین او، به سیر در حوادث تاریخی بعدی میپردازد تا آنجا که حکومت شیعی صفویه و حکومت سنی عثمانی را نیز مورد تحلیل قرار میدهد و بیان میدارد که چگونه در دوره جدید، توسط مصطفی کمال (پاشا آتاتورک)، خلافت عثمانی جای خود را به یک حکومت لائیک در ترکیه داد.
اما اختلافاتی که امروز میان مسلمانان درباره مسأله حکومت و خلافت وجود دارد، ریشه در همان حوادث صدر اسلام دارد. شیعه معتقد است که خداوند جانشین رسول خدا را تعیین کرد و توسط پیامبر(ص) در آخرین حج ایشان در مکانی بهنام غدیر خم اعلام شد. اهل سنت این اتفاق تاریخی را تأیید میکنند اما برداشت دیگری از سخن رسول خدا در آنجا دارند.
این موضوع مورد توجه محققان اسلامی بوده است که چگونه شد که دستور پیغمبر اسلام(ص) درباره امامت علی علیهالسلام بعد از خود، پس از رحلت رسول اکرم(ص) به فاصله دو ماه و نیم از واقعه غدیر خم توسط مسلمانان اجرا نشد. برخی گفتهاند به این دلیل بود که بسیاری از مسلمانان مرتد شدند. برخی دیگر گفتهاند افراد زیادی از قبایل مختلف در غزوات توسط علی علیهالسلام کشته شده بودند و این قبایل زیر بار خلافت علی(ع) نمیرفتند. برخی دیگر علت را در انعطافناپذیری علی علیهالسلام در اجرای احکام الهی دانستهاند و عده دیگر گفتهاند علت این امر این بود که عرب خوش نداشت که وقتی نبوت در بنی هاشم بوده، امامت و خلافت نیز در بنی هاشم باشد بلکه باید در بنی امیه باشد. اما بهگفته استاد مطهری هیچ کدام از اینها دلیل سرپیچی مسلمانان از دستور پیغمبر اکرم(ص) درباره امامت علی علیهالسلام نبود بلکه مسأله این بود که عدهای منافق زیرک که پساز فتح مکه در ظاهر اسلام آورده بودند اکثریت مؤمن را فریب دادند.
امام علی علیهالسلام در خطبه شقشقیه از ضایع شدن حق خود در موضوع امامت و خلافت سخن میگوید و البته رفتار ایشان در این موضوع که بهخاطر حفظ اساس اسلام و حفظ وحدت اسلامی قیام نکرد و حتی در مواردی با خلفا نیز همکاری میکرد و به آنها مشاوره میداد، باید برای همه ما خصوصاً شیعیان درس باشد و از اختلاف افکنی و ایجاد تفرقه و شق عصای مسلمین بپرهیزیم.
حضرت زهرا سلامالله علیها در مقابل انحراف مسأله خلافت از مسیری که رسول خدا تعیین کرده بود ساکت ننشست. ایشان نزد مهاجرین و انصار میرفت و حادثه غدیر و سخن پیامبر(ص) در این خصوص را به آنها یادآوری میکرد. حتی در مسجد مدینه خطبهای در این موضوع ایراد کرد و مردم را به اجرای دستور رسول خدا ترغیب کرد. بسیاری از محققان تاریخ اسلام علت اصلی رحلت زودهنگام دختر پیامبر اسلام را گذشته از رنجی که ایشان در موضوع فدک تحمل کرد، غم و اندوهی میدانند که از اجرا نشدن دستور رسول اکرم(ص) در خصوص امامت و خلافت بر قلب ایشان سنگینی میکرد.
مشکل ما در مقابله با کرونا فرهنگی است
شهلا کاظمی پور
جامعه شناس
برخیها بهشکلی القا میکنند که گویی با کاهش آمار فوتیها، کرونا ازبین رفته است. اینکه فکرکنیم دوران کرونا به پایان رسیده، ساده انگارانه است. حتی اگرموج دوم وکرونای انگلیسی هم نمیآمد، باز نمیتوانستیم ادعا کنیم که کرونا رفته است. اگر به آمار روزانه مبتلایان دقت کنید هم متوجه میشوید که روزانه هزاران نفر، مبتلای جدید به آمارها اضافه میشود و البته در حال حاضرباموج جدید این ویروس هم دست و پنجه نرم میکنیم، نوعی که ظاهراً تقویت شده است ونمی توان ازشیوع چند برابری آن در امان ماند. درابتدای شروع فازاول اغلب، این بیماری را شوخی گرفته وتعداد بسیاری از شهروندان برای حفظ معیشت به ناچار خود را درمعرض تهدید قرار داده بودند، بعداز افزایش فوتیها درچند ماه گذشته، اجرای محدودیتها شدت گرفت و آمار معکوس شد، اما اگر این محدودیتها و ممنوعیتها نبود، آیا میتوانستیم به چنین نتیجهای برسیم؟ قطعاً خیر، سؤال اینجاست که این بیتوجهی از کجا ناشی میشود؟ از جایی که افراد برای خودشان ارزش قائل نمیشوند، برخیها بهانههای اقتصادی میآورند، اما با یک ماسک پارچهای هم میتوان پروتکلهای بهداشتی را رعایت کرد. مشکل عمده جامعه ما فرهنگی است. ما در فرهنگمان با برنامهریزی و آینده نگری غریبهایم. اینکه دورهمی میرویم، میهمانی میگیریم و بههر ترفندی متوسل میشویم تا مراسم عروسی بگیریم، برای این است آثار این بیمبالاتی در ظاهر دیده نمیشود، پس خیلیها نمیخواهند به خودشان زحمت بدهند و بیشتر رعایت کنند. ما باید روی مسائل فرهنگی جامعه بیشتر کار میکردیم، اگرچه اکنون دیرشده است، بههرحال عده زیادی قربانی همین ضعف فرهنگی شدهاند. خوشبختانه کرونا با صرف هزینه زیاد، لزوم فرهنگسازی دربرابر بیماریهای همه گیر را بالا برد و مفهوم زندگی جمعی کاملاً جا افتاد. مثل اینکه شهروندان نباید نسبت به جان یکدیگر بیتفاوت باشند. چراکه حتی جان یک انسان هم مهم است، ما در شرایطی هستیم که خستگی، نا امیدی و ناراحتی برای همه است و البته شنیدن اخبار منفی و بیاعتمادی نیز وضعیت را تشدید کرده است.
جامعه شناس
برخیها بهشکلی القا میکنند که گویی با کاهش آمار فوتیها، کرونا ازبین رفته است. اینکه فکرکنیم دوران کرونا به پایان رسیده، ساده انگارانه است. حتی اگرموج دوم وکرونای انگلیسی هم نمیآمد، باز نمیتوانستیم ادعا کنیم که کرونا رفته است. اگر به آمار روزانه مبتلایان دقت کنید هم متوجه میشوید که روزانه هزاران نفر، مبتلای جدید به آمارها اضافه میشود و البته در حال حاضرباموج جدید این ویروس هم دست و پنجه نرم میکنیم، نوعی که ظاهراً تقویت شده است ونمی توان ازشیوع چند برابری آن در امان ماند. درابتدای شروع فازاول اغلب، این بیماری را شوخی گرفته وتعداد بسیاری از شهروندان برای حفظ معیشت به ناچار خود را درمعرض تهدید قرار داده بودند، بعداز افزایش فوتیها درچند ماه گذشته، اجرای محدودیتها شدت گرفت و آمار معکوس شد، اما اگر این محدودیتها و ممنوعیتها نبود، آیا میتوانستیم به چنین نتیجهای برسیم؟ قطعاً خیر، سؤال اینجاست که این بیتوجهی از کجا ناشی میشود؟ از جایی که افراد برای خودشان ارزش قائل نمیشوند، برخیها بهانههای اقتصادی میآورند، اما با یک ماسک پارچهای هم میتوان پروتکلهای بهداشتی را رعایت کرد. مشکل عمده جامعه ما فرهنگی است. ما در فرهنگمان با برنامهریزی و آینده نگری غریبهایم. اینکه دورهمی میرویم، میهمانی میگیریم و بههر ترفندی متوسل میشویم تا مراسم عروسی بگیریم، برای این است آثار این بیمبالاتی در ظاهر دیده نمیشود، پس خیلیها نمیخواهند به خودشان زحمت بدهند و بیشتر رعایت کنند. ما باید روی مسائل فرهنگی جامعه بیشتر کار میکردیم، اگرچه اکنون دیرشده است، بههرحال عده زیادی قربانی همین ضعف فرهنگی شدهاند. خوشبختانه کرونا با صرف هزینه زیاد، لزوم فرهنگسازی دربرابر بیماریهای همه گیر را بالا برد و مفهوم زندگی جمعی کاملاً جا افتاد. مثل اینکه شهروندان نباید نسبت به جان یکدیگر بیتفاوت باشند. چراکه حتی جان یک انسان هم مهم است، ما در شرایطی هستیم که خستگی، نا امیدی و ناراحتی برای همه است و البته شنیدن اخبار منفی و بیاعتمادی نیز وضعیت را تشدید کرده است.
انتخاب نشریه
جستجو بر اساس تاریخ
اخبار این صفحه
-
ایام سالگرد شهادت حضرت فاطمه زهرا(س) را تسلیت می گوییم
-
پخش مراسم عزاداری ایام فاطمیه از شبکه های تلویزیونی
-
سیره تربیتی بانوی برکت
-
برخورد با برق دزدی بیت کوینها
-
ترامپ زدایی
-
در لایحه بودجه نباید قانونگذاری انجام شود
-
تحریمها باید یکجا برداشته شود
-
از پیشنهادات اصلاحی برای اجرای بودجه استقبال میکنیم
-
سهم 17 درصدی صنایع و پالایشگاه ها در تولید ذرات معلق
-
بازار دوباره سبز خواهد شد
-
باستان شناسان اولین گور آجری جهان را در چگاسفلی یافتند
-
شأن «حقطلبی» در سیره فاطمی
-
فاطمه(س) نماد ایستادگی در برابر یک انحراف
-
مشکل ما در مقابله با کرونا فرهنگی است
اخبارایران آنلاین