جاودانه تاریخ

سخن گفتن از او سهل و ممتنع است، سهل است چون همیشه خود و کارنامه کاری و مبارزاتی خود را در معرض داوری افکار عمومی می‌نهاد و ممتنع است به دلیل بیش از نیم قرن تلاش و تجربه و حضور در همه عرصه‌ها و لایه‌های سیاستگذاری، قانونگذاری و اجرایی کلان و همچنین مواجهه در برابرانواع و اقسام شایعات و اتهامات و افترائاتی که هیچ صاحب منصب و مدیری از جمهوری اسلامی ایران تا این حد با آن روبه‌رو نبوده است ونوسانی که بین حامیان و مخالفانش در تمام این سالیان رخ می‌نمود. او در میدان پر تلاطم و تهاجم سیاسی، هماره راهی را می‌پیمود که به ظن و باورش میانه روی، رواداری و انسجام را نوید می‌داد ومدام افراط و تفریط را تقبیح می‌کرد وبا چشمانی امیدوار به آینده‌ای روشن و اسلامی متعالی و کشوری سرافراز می‌نگریست و باور داشت که نظام جمهوری اسلامی ایران در مسیرحرکت خویش ازراه‌های ناهموارعبور می‌کند و گاهی پیچ‌های خطرناک هم می‌بیند.
در سخنانی که در سال ٩٣ از ایشان در جمع دانشگاهیان منتشر شد با استمداد و تمسک از آیه‌های نورانی قرآن، تفسیری به عنوان مفسری مبرز، ارائه می‌دهد که شنیدنی و راهگشاست، ایشان استدلال می‌کند که قرآن سه گروه را معرفی می‌کند: «یک گروه آنهایی هستند که می‌خواهند در گذشته زندگی کنند؛ اینها ظالم به خود هستند، دومی‌ها مقتصدند و جزو متوسطین هستند هم خوبی دارند و هم بدی و سومین گروه السابقون هستند که معمولاً تفسیرمی شود، آنانی هستند که در زمان پیغمبر اکرم (ص)زندگی می‌کردند اما از این آیه، این به دست می‌آید که آنهایی هستند که در جامعه پیشتازند، نوآوری می‌کنند و اهل ریسک هستند خداوند اینها را تمجید می‌کند. این فرهنگ و درس قرآن است، این باور ماست.» این خلاقیت نزد آقای هاشمی بود که با فهم درست زمانه، قدرت انطباق‌پذیری با پیرامون را حفظ کند واجازه ندهد که در حصار گذشته‌ها وسنت‌های دیرین زندانی شود.او با عقلانیت و تدبیر به مواجهه با تحجر و رفتارهای ارتجاعی پرداخت.
هر جامعه‌ای به ویژه اگر صفت اسلامی را بر جبین داشته باشد، نیازمند انسان‌هایی امیدواراست که صبور و شکیبا در مقابل طاعنان و مخالفان برای اعتلای کشور خود، با نو‌آوری و پیشتازی در عرصه‌های علمی و عملی، راه گشای جامعه بوده و با پرهیز از افراط و تفریط، رواداری و مسالمت‌جویی را پیشه خود سازند و راست قامتانه در برابر سختی‌ها و ناروایی‌ها، راه خویش را بپیمایند و بدانند که« ظلم است اگر به فردای ایران نیندیشیم .» و ظلم است اگر بــــــر سرمایه هایمان قدرناشناسانه چوب حراج زنیم و به ثمن بخس و بهای ناچیز آنها را بفروشیم و نادیده بگیریم. بدون تردید چنین ذخایر ارجمندی در جامعه ما کم نیستند که بعضاً جفا دیده وکنج عزلت گزیده و اختلاف سلیقه‌ها و نامهربانی‌ها، آنها را از عرصه فراخ خدمت دور داشته است، شخصیت‌هایی که امروز نیز بر سبیل وحدت آفرینی باقی مانده‌اند، وفا کنند و ملامت کشند و خوش باشند که در طریقتشان کافری است رنجیدن و چه خوب است که بر صدر نشینند و قدر بینند تا حسرت فقدانشان بار دیگر تلخ کاممان نسازد و شرنگ شماتت را بر جانمان نریزد.بی‌گمان با چنین کنش‌ها و روش‌هایی است که می‌توانیم به فرزندانمان روا داری، مسالمت‌جویی و مهرورزی را بیاموزیم و کرامت انسانی و مناعت اجتماعی را گسترش دهیم، تا در بحران‌های رو به تزاید فرهنگی و اجتماعی نشأت یافته از کارزارهای فرهنگی دوران مدرن، جامعه با خلاء‌های اخلاقی مواجه نشود و در جدال احسن، نیک جو و به گزین گردد.
 خداوند متعال رحمت کند مرحوم آیت الله هاشمی رفسنجانی (ره) را که پاسدار رواداری و از راست قامتان تاریخ انقلاب اسلامی و جزو پیشتازان و نوآوران  عرصه فقاهت، دین پژوهی و مدیریت کلان جمهوری اسلامی ایران بود و روح او را قرین السابقون ومقربین درگاهش قراردهد.