82 روز پس از آغاز ریاست جمهوری رخ داد
اولین جنگ ترامپ
ص 1
پیدا و پنهان حمله امریکا به سوریه
فریدون مجلسی
کارشناس مسائل بین الملل
حمله موشکی روز گذشته امریکا به پایگاه الشعیرات در استان حمص سوریه با شلیک 59 موشک کروز تاماهاک، در حالی رخ داد که دونالد ترامپ رئیس جمهوری امریکا، پیش از آن گفته بود در فکر حمله نظامی به این کشور با توجه به حمله شیمیایی چند روز پیش در استان ادلب است. در بررسی این اقدام باید یادآور شد، حمله واشنگتن به سوریه به هیچ عنوان قانونی و موجه نیست؛ زیرا دولت جدید امریکا بدون اینکه مقصران حمله شیمیایی چند روز گذشته به ادلب مشخص و اثبات شود، دست به چنین اقدامی زده است.
نکته مهمی که در این رخداد وجود دارد، تبلیغات وسیعی است که در حمله شیمیایی به ادلب صورت گرفت و برمبنای همین فضاسازی حمله دیروز انجام شد؛ نکتهای که در فاجعه وسیعتر و تأسف آمیزتر در حملات شیمیایی در شهرهای مرزی ایران در زمان حمله صدام به ایران نادیده گرفته شد و با وجود کارشناسیهای متعدد، ایران تا چندین سال نتوانست حتی ثابت کند این حمله توسط حکومت وقت عراق صورت گرفته است. این مسأله حکایت از این دارد که دولت ترامپ، برای اعتبار بخشیدن به ادعاهای خود بویژه در سوریه، دنبال بهانهای بود که به نظر میرسد حمله شیمیایی به ادلب این دستاویز را به واشنگتن داد تا اقدامات یکجانبه خود را در سطح منطقه با ورود به سوریه آغاز کند.
نکته بعد اینکه در تبلیغات وسیعی که در توجیه حمله امریکا به سوریه صورت میگیرد، مکرر اعلام شده که پس از چندین حمله شیمیایی، دولت ترامپ ناچار به این حمله شدهاست. این در حالی است که سال 2013 و نخستین باری که واشنگتن و برخی کشورها دولت بشار اسد را متهم کردند در مبارزه با مخالفان خود، از سلاحهای شیمیایی استفاده کردهاست، نماینده سازمان ملل بررسی و اعلام کرد این حمله توسط نیروهای سلفی و مواد شیمیایی باقی مانده عراق در این منطقه صورت گرفته و در دفعات بعد مواد شیمیایی توسط سلفیها به کار رفته است. با چنین پیشینهای این بار نیز نیاز به یک بررسی مهم و اساسی بود تا مشخص شود، آیا این اقدام توسط دولت بشار اسد صورت گرفته است یا خیر؟ هر چند واضح است دولت سوریه در شرایطی که دست برتر را در منازعات دارد و دارای موقعیت مهم و خاصی در مذاکرات آستانه و ژنو است، دست به چنین اقدام غیر قابل دفاعی نزده و خودزنی نمیکند. زیرا چنانچه پس از بررسیهای لازم مشخص شود دولت اسد، عامل حمله شیمیایی در ادلب سوریه است، هیچ کس نخواهد توانست از این وضعیت دفاع کرده و این احتمال بهانهای برای بهانه جوییهای بیشتر را فراهم خواهد کرد و منطقی نیست بپذیریم اسد در وضعیت مطلوب نظامی خود دست به چنین ریسکی بزند.
با این حال با فرض تشدید فضاسازیهای تبلیغی علیه اسد یا اثبات ادعای دخالت دولت سوریه در حمله شیمیایی در کشورش، ممکن است، شاهد واکنشهای شدیدتری از طرف روسیه باشیم. ممکن است روسیه با موافقت دولت سوریه و استفاده از موشکهای اس 300 و اس 400 که پیشتر به سوریه فرستادهاست، منع پروازهای کشورهای متخاصم بر فراز سوریه برقرار کند. چنین اقدامی میتواند مخاطرات جدیدی را بهدنبال داشتهباشد و چه بسا که موجب گسترش جنگ و قربانی شدن غیرنظامیان بیشتری شود. اما در وضعیتی دیگر، اگر مقصر نبودن سوریه در حمله شیمیایی اخیر اثبات شود، ممکن است طرفین سر میز مذاکره نشسته و مسأله را حل کنند.
به هر صورت به نظر نمیرسد دامنه حمله بامداد جمعه امریکا به سوریه به حدی گسترده شود که در پی آن جنگی تمام عیار در سطح منطقه ایجاد شود. هر چند که میتوان پیشبینی کرد این اقدام تا مدتی میتواند موجب ضربه زدن به پایگاههای ترکیه در سوریه و عراق شود که بدون اجازه دولت این کشورها، نیروهای خود را وارد خاک آنها کردهاست. نکته آخر اینکه دولتها در چنین شرایطی باید از خود شکیبایی نشان داده و تا حد امکان جلوی جنگ را بگیرند. دیپلماسی ایران نیز باید در چنین شرایط پیچیدهای، هشیاری لازم را در دستور کار قرار دهد تا به سهم خود در چارچوب منافع ملی و با تدبیر، از گسترش اقدامات نظامی طرفین متخاصم در منطقه جلوگیری کند. بویژه آنکه دشمنان جهانی و منطقهای کشورمان خواهند کوشید تا از چنین فرصتی برای تسویه حساب با ایران استفاده کنند و با ادامه درگیریها وستیزهجویی در منطقه، بهانههایی برای کشاندن ایران به این بحران به وجود آورند.
////////////////////////////////////////////////////////
ص 20
امریکا با 59 موشک به پایگاه نظامی سوریه حمله کرد
اولین جنگ ترامپ، 82 روز پس از ریاست جمهوری
کنگره سنای امریکا و وزرات خارجه ایالات متحده از این حمله بیاطلاع بودند
گروه جهان/ در حالی که جلسه فوقالعاده روز چهارشنبه شورای امنیت سازمان ملل متحد درباره حمله شیمیایی شهر «خان شیخون» در استان ادلب سوریه بینتیجه مانده و هنوز هیچ گزارشی از سوی کمیتههای حقیقت یاب و نهادهای بینالمللی مبنی بر عامل این حمله شیمیایی منتشر نشده بود، دونالد ترامپ، رئیس جمهوری امریکا به بهانه دست داشتن دولت دمشق در این حمله شیمیایی، بدون آنکه کنگره، وزارت خارجه و شورای امنیت ملی امریکا و سازمانهای بینالمللی را از تصمیم خود مبنی بر حمله به سوریه آگاه کند، حدود ساعت 3:45 بامداد دیروز جمعه با 59موشک «تاماهاک» که از روی دو ناوشکن امریکایی مستقر در دریای مدیترانه شلیک شد، پایگاه هوایی شعیرات سوریه در 180 کیلومتری دمشق را بمباران کرد. بر اثر این حمله پایگاه نظامی فوق بشدت تخریب شد و 9 فروند از مجموع بیش از 50 هواپیمای نظامی موجود در این پایگاه نابود شدند. امریکا پیش از این در سال 2013 نیز پس از حمله شیمیایی حمص، قصد اقدام نظامی علیه سوریه را داشت که با ابتکار عمل پوتین، باراک اوباما، ریئسجمهوری وقت امریکا با حل بحران سوریه ازطریق مذاکره و دیپلماسی موافقت کرد.
بمباران این پایگاه هوایی که از مقرهای اصلی ارتش سوریه برای مبارزه با تروریستها به شمار میرفت، ناقض وعده ترامپ مبنی بر همکاری با روسیه و حتی دولت بشار اسد، رئیس جمهوری سوریه در زمینه مبارزه با تروریسم بود، با شدیدترین واکنشهای مسکو مواجه شد، طوری که وزارت خارجه روسیه در بیانیهای که دیروز به همین منظور صادر کرد، خبر داد تمام توافقهای خود را با امریکا در زمینه مبارزه با تروریسم به حالت تعلیق در میآورد. ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه و متحد اسد نیز نارضایتی خود را از حمله موشکی امریکا اعلام کرده و گفته است: پیش از این نسبت به توافق با ترامپ در مورد وضعیت اسد امیدوار بودیم اما شواهد نشان میدهد ماجرای حمله شیمیایی همه معادلات را به هم ریخته است. اکنون حمله هوایی امریکا به سوریه مانعی جدی بر سر راه ایجاد ائتلاف بینالمللی برای مبارزه با تروریسم است.
همسویی دموکراتها و جمهوریخواهان اگرچه ترامپ در دیداری که روز پنجشنبه با شی جین پینگ، رئیس جمهوری چین در امریکا داشت، گفته بود، قصد دارد اقدامی جدی علیه دولت اسد انجام دهد و نیکی هیلی، نماینده دائم امریکا در سازمان ملل نیز در جلسه فوقالعاده روز چهارشنبه گفته بود، اگر صدور قطعنامه علیه دمشق به نتیجه نرسد، امریکا به تنهایی اقدام مقتضی را انجام خواهد داد اما حمله بامداد دیروز جمعه امریکا به پایگاه هوایی سوریه هم برای جامعه جهانی و هم در داخل امریکا غیرمنتظره و شوک آور بود و بسیاری از نمایندگان و سناتورها بویژه دموکراتها از اینکه ترامپ بسرعت و بدون مشورت با کنگره این تصمیم را اجرایی کرده است، از کاخ سفید انتقاد کردند و آن را نقض قانون اساسی کشورشان دانستند.
دیگر چهرههای دموکرات از جمله هیلاری کلینتون، رقیب ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری 2016، چاک شومر، رهبر اقلیت دموکراتها در سنا و نانسی پلوسی، رهبر اقلیت دموکرات در مجلس نمایندگان نیز اقدام نظامی علیه سوریه را تأیید و از آن حمایت کردند اما از اینکه کاخ سفید کنگره را در جریان این اقدام نگذاشته است، انتقاد کردند. اکثر جمهوریخواهان از جمله دو سناتور جنگ طلب، جان مک کین و لیندزی گراهام اما نه تنها از اقدام نظامی ترامپ حمایت کردند بلکه از این حمله به عنوان نخستین گام معتبر، تقدیر کردند.
ترامپ نیز ساعاتی پس از این حمله در جمع خبرنگاران حاضر شد و گفت: من دستور حمله به پایگاهی را دادم که از آن برای تدارک حمله شیمیایی [به استان ادلب سوریه] استفاده شده بود. من امشب از همه ملتهای متمدن میخواهم که برای پایان این کشتار و خونریزی و ریشه کن کردن تروریسم به هر شکل و نوعی که باشد، به ما بپیوندند. این در حالی است که گزارش خبرگزاری رسمی سوریه، سانا، حاکی از آن است که دو فروند از موشکهای شلیک شده در روستای شعیرات فرود آمده که براثر آن 9 شهروند غیرنظامی کشته شدند که 4 تن از آنان کودک بودند. رکس تیلرسون، وزیر خارجه امریکا نیز علی رغم اینکه بنا بر گزارش منابع رسانهای امریکا پیشتر از تصمیم نظامی ترامپ مطلع نبود، از این حمله حمایت کرد و گفت، حملات امریکا به سوریه نشانگر این است که در صورت پشت سرگذاشته شدن خط قرمزها، رئیس جمهوری امریکا اراده انجام هر کاری را دارد. با وجود این برخی از تحلیلگران معتقدند، دستگاه دیپلماسی امریکا و بدنه کارشناسی دیپلماتیک و امنیتی این کشور نگران اقدام یکجانبه نظامی ترامپ در سوریه است و این اقدام را خطری جدی برای سربازان امریکایی مستقر در خاک عراق و سوریه میداند. مقامهای پنتاگون نیز درباره وجود نیروهای متحد اسد در عراق و احتمال آسیب به نیروهای امریکایی در این کشور نگران هستند. همچنین این نگرانی در پنتاگون وجود دارد که در صورت کشته شدن سربازان روسیه در خاک سوریه، موضوع به رویارویی با روسیه بینجامد.
واکنش سوریه به حمله به خاک خود
در پاسخ به حمله 59 موشک امریکایی به پایگاه نظامی شعیرات، دفتر بشار اسد، رئیس جمهوری سوریه، با صدور بیانیهای حمله موشکی امریکا را «گستاخانه» و «غیر مسئولانه» توصیف و اعلام کرد: این اقدام نشاندهنده ادامهدار بودن سیاست دولت امریکا در تحت سلطه قرار دادن مردم است. این بیانیه تأکید میکند، حمله به پایگاه مزبور بر اساس اطلاعات نادرست انجام شده است. فرماندهی کل ارتش و نیروهای مسلح سوریه نیز در بیانیهای اعلام کرد: تجاوز امریکا به سوریه، تأکیدی بر ادامه سیاستهای اشتباه این کشور و سنگاندازی در مسیر مبارزه ارتش سوریه با تروریسم است. این تجاوز، امریکا را شریک گروههای تروریستی داعش و النصره و دیگر گروههای تروریستی قرار میدهد. این در حالی است که برخی گزارشها از آماده شدن داعش برای انجام حملهای دیگر حکایت دارد. طلال البرازی، استاندار حمص نیز در واکنش به این حمله گفت: پایگاه هوایی شعیرات وظیفه پشتیبانی از نیروهای مسلح در مبارزه با داعش و تأمین امنیت میدانهای نفتی و گازی در استان حمص را برعهده داشت و نقش مهمی در آزادسازی پالمیرا (تدمر) ایفا کرد.
واکنش ایران و روسیه به حمله امریکا
اگرچه روسیه و ایران شدیدترین واکنشها را به حمله هوایی ناگهانی امریکا به پایگاه نظامی شعیرات سوریه داشتند، سوئد به عنوان تنها کشور اروپایی، چین، عضو دائم شورای امنیت، بولیوی، اندونزی، کره شمالی و دو حزب ایتالیایی «جنبش 5 ستاره» و «پیوند شمال» نیز مخالفت خود را با این حمله نظامی اعلام کردند و بولیوی و روسیه خواستار برگزاری فوری جلسه شورای امنیت در این باره شدند و ویکتور اوزروف، رئیس کمیسیون امور دفاعی شورای فدراسیون روسیه ضمن مطرح کردن این درخواست گفت، این اقدام امریکا ممکن است به عنوان تجاوز به یک کشور عضو سازمان ملل قلمداد شود. وزارت خارجه روسیه نیز در بیانیه خود ضمن اعلام تعلیق تمام توافقهای نظامی مسکو با واشنگتن اعلام کرد: امریکا بدون اینکه مسأله واقعه ادلب روشن شود قدرت نمایی کرده و به نیروهای نظامی کشوری که با تروریسم بینالمللی مقابله میکند، حمله موشکی کرد. حضور نیروهای امریکایی در سوریه بدون موافقت دولت این کشور و تصمیم شورای امنیت سازمان ملل نقض آشکار قوانین بینالمللی است و روابط مسکو و واشنگتن را بیشتر تخریب میکند.
جواد ظریف، وزیر امور خارجه کشورمان نیز با انتشار پیامی در توییتر به حمله هوایی امریکا به یک پایگاه نظامی در سوریه واکنش نشان داد و آن را اقدامی نظامی بر اساس اتهامات بیاساس دانست. ظریف در ادامه نوشت: امریکا به صدام برای استفاده از سلاح شیمیایی علیه ایران در دهه ۱۹۸۰ کمک کرد، سپس بر اساس اتهاماتی ساختگی در خصوص استفاده از سلاحهای شیمیایی به اقدام نظامی متوسل شد، نخستین بار در سال ۲۰۰۳ و اکنون در سوریه.
بهرام قاسمی، سخنگوی وزارت خارجه ایران نیز در واکنش به حملات موشکی امریکا به یک پایگاه هوایی در سوریه اظهار کرد: جمهوری اسلامی ایران به عنوان بزرگترین قربانی سلاحهای شیمیایی در تاریخ معاصر، هرگونه استفاده از سلاح شیمیایی را فارغ از عاملین و قربانیان آن محکوم میکند و همزمان استفاده از این بهانه برای اقدامات یک جانبه را خطرناک، مخرّب و نقض اصول آمره حقوق بینالملل میداند.
وزارت خارجه چین هم اعلام کرد، پکن به دولت بشار اسد احترام میگذارد و سرنوشت او را مردم سوریه تعیین میکنند. چین در عین حال اعلام کرد، خواهان جلوگیری از نابسامانی جدید در اوضاع سوریه است. نماینده دائم سوئد در سازمان ملل هم با ابراز نگرانی از اقدام نظامی امریکا علیه سوریه به طور ضمنی آن را با بهانه تراشی و دروغ امریکا و انگلیس در خصوص جنگ افزار کشتار جمعی عراق مقایسه کرد و گفت، آن سالها من با هانس بلیکس (بازرس بینالمللی) در همین نقطه ایستاده بودیم. دولت اندونزی نیز از حملات موشکی و یکجانبه ارتش امریکا به سوریه ابراز نگرانی کرد. همچنین منابع خبری دیروز گزارش دادند، قرار است در امریکا تظاهرات مردمی در اعتراض به اقدام نظامی ترامپ در سوریه انجام شود.
ماری لوپن، نامزد راست افراطی انتخابات ریاست جمهوری فرانسه نیز بهصورت تلویحی از ترامپ انتقاد کرد و گفت: ترامپ بارها اعلام کرده بود نمیخواهد ژاندارم جهان شود و این دقیقاً همان کاری بود که انجام داد.
حامیان جهانی اقدام نظامی ترامپ این واکنشهای منفی بینالمللی در حالی است که برخی کشورهای عربی منطقه از جمله عربستان سعودی از حمله امریکا به سوریه استقبال کرده و ترکیه، رژیم صهیونیستی، فرانسه، انگلیس، آلمان، استرالیا، ژاپن و بسیاری از متحدان منطقهای و بینالمللی امریکا حمایت خود را از این حمله اعلام کردهاند. رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه، به صورت تلویحی اعلام کرد، کشورش از مداخله نظامی امریکا در سوریه حمایت میکند و اگر از سوی مقامات امریکایی گامی در این زمینه برداشته شود، ترکیه هم به مسؤلیت خود عمل خواهد کرد. مولود چاووشاوغلو، وزیر خارجه ترکیه نیز گفت: ما مداخله نظامی امریکا علیه سوریه را بجا و در زمان مناسب میدانیم. اکنون ایجاد مناطق امن در سوریه بیش از هر زمان دیگری لازم و ضروری است. پیشتر نیز دولت امریکا خبر داده بود برای ایجاد مناطق امن در سوریه با شرکای منطقهای خود همکاری خواهد کرد. خبرگزاری رسمی عربستان (واس) نیز به نقل از یک منبع مسئول در وزارت خارجه عربستان حمایت کامل عربستان را از عملیات نظامی امریکا علیه پایگاه نظامی سوریه اعلام کرد. بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر رژیم صهیونیستی هم از حمله موشکی امریکا به حمص حمایت کرده و آن را پیامی آشکار و قوی دانست و مدعی شد، ترامپ با سخنان و عملکرد خود این پیام آشکار و قوی را به جهان ارسال کرد که استفاده از سلاحهای شیمیایی و گسترش آن غیر قابل تحمل هستند. او مدعی شد امیدوار است، پژواک این پیام جدی نه فقط در دمشق بلکه در تهران، پیونگیانگ و دیگر اماکن نیز درک شود.
ویژگیهای موشک«تاماهاک»
موشک تاماهاک، نوعی موشک کروز دور برد است که با سرعت بیش از صوت حرکت میکند. این موشک قابلیت پرتاب در همه شرایط آب و هوایی را دارد؛ بین پنج تا شش متر طول دارد و وزن آن حدود هزار و 400 کیلوگرم است. برد متعارف آن بیش از هزار کیلومتر است. «تاماهاک» دارای دوربین تلویزیون است تا در مسیر پیشروی برای بردهای طولانی بتواند هدف را به صورت دقیق ردگیری کند. این قابلیت را نیز دارد که از دادههای مختلف از طریق گیرندههای هواپیماها، پهپادها و ماهوارهها و ناوها برای رهیابی و یافتن هدف خود استفاده میکند. این موشک همچنین میتواند اطلاعات را از طریق گیرندههایش به فرستندههای یاد شده بفرستد. موشک تاماهاک بعد از اینکه توسط فشار هوا به صورت عمودی پرتاب میشود، بالا میرود تا اینکه موشک روی حالت کروز برود. از این نظر رفتاری مشابه هواپیما دارد که برای بسیاری از سامانههای ضدهوایی غافلگیرکننده محسوب میشود. ارزش هر موشک 3 میلیون دلار و سرعت آن 885 کیلومتر در ساعت است که قابلیت نابودسازی اهداف را تا برد 2 هزار و 500 کیلومتری دارد.
- ضمن تشکر از بیان دیدگاه خود به اطلاع شما رسانده می شود که دیدگاه شما پس از تایید نویسنده این مطلب منتشر خواهد شد.
- دیدگاه ها ویرایش نمی شوند.
- از ایمیل شما فقط جهت تشخیص هویت استفاده خواهد شد.
- دیدگاه های تبلیغاتی ، اسپم و مغایر عرف تایید نمی شوند.