انقلاب فاوایی در انقلاب ایران

داوود زارعیان
رئیس امور مشترکین مخابرات ایران
ارتباطات و فناوری اطلاعات، به‌عنوان زیرساخت توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی از سال ۱۹۸۵ میلادی مورد توجه اتحادیه بین‌الملل ارتباطات دور یا ITU قرار گرفت، زمانی که گزارش کمیسیون مایتلند با عنوان حلقه گمشده انتشار یافت و در آن برای اولین مرتبه صحبت از شکاف دیجیتال شد. در این گزارش اولاً به فاصله کشورهای توسعه‌یافته و در حال توسعه در دارا بودن و نبودن زیرساخت‌های ارتباطی اشاره شد و ثانیاً به نقش‌های توسعه‌ای مخابرات و ارتباطات در توسعه توجه شد.
در آن زمان کمتر از شش سال از پیروزی انقلاب اسلامی گذشته بود و بر اساس همان گزارش ایران هم در گروه کشورهای ضعیف از حیث مخابرات قرار گرفته بود، ضریب نفوذ تلفن ثابت در ایران حدود ۶ و کاربرد آن فقط مکالمه تلفنی فرد با فرد بود، همچنین ارتباطات روستایی در حد صفر بود با اینکه ۷۰ درصد ایرانیان در روستاها زندگی می‌کردند. در همان زمان در آلمان این ضریب بیش از ۵۰ و کاربردهای آن هم متنوع بود.
خیلی زود، اروپا و امریکا و ژاپن، تلفن همراه و اینترنت را به فناوری موجود «آی تی» اضافه کردند و مسلم بود که ادامه این روند، شکاف دیجیتالی موجود را چند برابر می‌کند، بویژه اینکه دولت امریکا سرمایه‌گذاری زیادی برای توسعه فناوری ارتباطات و اطلاعات کرده بود و برای ایجاد جامعه اطلاعاتی و جهانی‌سازی تلاش می‌کرد.
در این شرایط همه دولت‌های بعد از انقلاب تلاش کردند، ایران اسلامی از توسعه این بخش جا نماند، در دولت آقای هاشمی، زیرساخت‌های تلفن ثابت آماده شد و در دولت‌های بعدی هم به جدیت پیگیری شد تا ضریب نفوذ این وسیله ارتباطی ارزشمند بیش از دو برابر میانگین جهانی باشد، همچنین در این دولت، تلفن همراه و اینترنت وارد کشور شد و در دولت‌های بعدی ضریب نفوذ تلفن همراه از ۱۰۰ گذشت و توسعه اینترنت هم همگانی شد.
توسعه زیرساخت و شبکه انتقال که از سال ۷۲ شروع شده بود در سال ۱۳۸۴ با هزاران کیلومتر فیبرنوری به جایگاه مورد قبولی رسید که همچنان توسعه آن در قالب‌ها و طرح‌های مختلف ادامه دارد.
دولت‌های جمهوری اسلامی، عدالت ارتباطی را سرلوحه برنامه‌های توسعه کشور قرار دادند و طی ۴۰ سال گذشته به همه روستاهای کشور ارتباطات رسید و هم‌اکنون برای توسعه کاربردهای آن برنامه‌ریزی شده است. به طوری که شاهد مهاجرت معکوس در روستاهای کشور هستیم.
در ۱۰ سال اخیر با رقابتی شدن بخش ارتباطات و فناوری اطلاعات، ناشی از خصوصی‌سازی و آزاد‌سازی آن، بازیگران این بخش هم تغییر کردند و امروز ده‌ها اپراتور در بخش‌های تلفن همراه، ثابت، دیتا، انتقال و... فعالند و سالانه میلیاردها تومان برای توسعه این بخش ها هزینه می‌کنند.
در حال حاضر به مدد تلاش‌های دولت‌های بعد از انقلاب، ما از شکاف دیجیتال عبور کرده‌ایم و در دنیا حرفی برای گفتن داریم.
توسعه فاوا در بعد از انقلاب و بویژه در سال‌های اخیر، حوزه‌های سنتی را درنوردیده و وارد عصر کاربردهای جدید شده است که گفتن آن خالی از لطف نیست.
ادامه در صفحه 12