وقتی فقط یک توئیت با رئیس‌جمهوری فاصله داریم

مریم طالشی
گزارش نویس
امشب قرار است طوفان راه بیفتد. این طوفان البته با آن طوفانی که شما در ذهن دارید فرق دارد. قرار نیست درختی بشکند یا شیشه‌ای خرد شود، البته اثر این طوفان به مراتب بیشتر است. اگر اهل توئیتر باشید، الان موضوع را گرفته‌اید و می‌دانید هدف طوفان‌های توئیتری چیست. هرچه بیشتر با هشتگ مورد نظر توئیت و بازتوئیت کنید، امکان اینکه هشتگتان ترند شود بیشتر است، آن وقت است که می‌توانید امیدوار باشید مطالبه‌ شما به‌گوش کسانی که باید، خواهد رسید.
اما شما می‌خواهید مطالبه‌تان را به‌گوش چه کسانی برسانید؟ این سؤال مهمی است. قطعاً کسانی که تأثیرگذاری بیشتری دارند و شما را به هدفتان نزدیک می‌کنند؛ کسانی مثل وزیران و نمایندگان مجلس و حتی خود رئیس جمهوری. تا چند سال پیش اینکه مطالبه خود را در شبکه‌های اجتماعی پیگیری کنید، چندان مرسوم نبود. اصلاً کسی امیدوار نبود بتواند از این راه مطالبه‌گری کند. شاید به خاطر همین هم بود که کمتر در شبکه‌هایی مثل فیس‌بوک یا توئیتر شاهد مطالبه‌گری اجتماعی یا سیاسی بودیم. بیشتر کاربران به روزمره‌نویسی روی آورده بودند و کسی هم حوصله خواندن مطالب جدی در چنین فضاهایی را نداشت.
در چند سال اخیر اما ورق برگشت. ورود روزنامه‌نگاران و فعالان سیاسی و اجتماعی به شبکه‌های اجتماعی و بخصوص توئیتر، فصل جدیدی را برای مطالبه‌گری آغاز کرد. کاربران دیگر هم بودند که می‌خواستند از این راه صدای خودشان را به گوش دیگران برسانند. با ورود مسئولان به فضای توئیتر، مطالبه‌گری در شبکه‌های اجتماعی وارد فاز دیگری شد. مواجهه با مسئول و مدیری که در شرایط عادی دیدارش ممکن نیست، تجربه جالبی برای کاربران بود، خصوصاً برخی که سعی کردند فاصله‌شان را هرچه بیشتر با کاربران کم کنند و خود را یکی از آنها بدانند. نمونه بارزش وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات یا به اصطلاح همان «وزیر جوان» که او را وزیر توئیتری هم می‌دانند. آذری جهرمی که خودش دهه شصتی است، بین دیگر مسئولان بیشترین ارتباط را با فضایی برقرار کرده که یک جورهایی در قبضه دهه شصتی‌هاست؛ از غرولندهای شبانه‌روزی‌شان گرفته تا مطالبات جدی در حوزه‌های سیاسی و اجتماعی. می‌خواهید حرفتان را به گوش مسئولان برسانید، ساده‌ترین راهش این است که مطالبه‌تان را توئیت کنید و اسم مسئولی را که مد نظرتان است زیرش منشن کنید.
با گشتی در فضای توئیتر متوجه می‌شوید حسن روحانی، رئیس جمهوری و جواد آذری جهرمی، وزیر ارتباطات، بیشترین آمار منشن زیر توئیت‌ها را دارند. ممکن است این کار حتی تیری در تاریکی به نظرتان بیاید اما به هرحال بی‌تأثیر هم نبوده و در برخی موارد حتی به انجام اقدامات مؤثری منجر شده است.
حتی اگر مسئول مربوطه در توئیتر حضور نداشته باشد هم می‌توانید مطمئن باشید، قضیه بالاخره از یک راهی به گوشش خواهد رسید، البته اگر به اصطلاح خودمان شبکه‌های اجتماعی را ترکانده باشد.
نمونه بارز مطالبه‌گری در شبکه‌های اجتماعی در رابطه حق ورود زنان به ورزشگاه است که کاربران با هشتگ‌هایی نظیر #زنان_ورزشگاه برای بیان این مطالبه تلاش کردند.
نتیجه اینکه گروهی از زنان توانستند در بازی ایران- بولیوی در مهرماه 97 در ورزشگاه حضور داشته باشند که البته به خاطر گزینشی بودن ورود آنها، مورد انتقاداتی هم قرار گرفت اما به عقیده خیلی‌ها در همین حد هم فتح بابی بود برای اینکه پای زنان به استادیوم باز شود. بازی بعدی که شاهد حضور زنان بود، فینال لیگ قهرمانان آسیا بین تیم‌های پرسپولیس و کاشیمای ژاپن بود که این بار هم عده‌ای از زنان به‌صورت گزینشی و هم عده‌ای به‌صورت آزاد وارد ورزشگاه شدند. حالا اما با اینکه هنوز آزادی ورود زنان به ورزشگاه محقق نشده، این مطالبه‌گری در شبکه‌های اجتماعی، امید کاربران را به پیگیری مطالبات از این راه بیشتر کرده است.
مطالبه‌گری در شبکه‌های اجتماعی، صدای مردم را در دوردست‌ترین نقاط کشور به گوش مسئولان رساند؛ آن هم در شرایطی که شاید خیلی مسائل آنقدر پررنگ نمی‌شد که برای حل آن چاره‌اندیشی شود.
نوید برهان زهی، فعال اجتماعی سیستان و بلوچستان و چهره تأثیرگذار توئیتر در این باره این‌طور می‌گوید: «من در توئیتر شروع کردم در کنار معرفی جاذبه‌های گردشگری و زیبایی‌های سیستان و بلوچستان، از دردها و مشکلات هم گفتن که اتفاقاً در بسیاری موارد نتیجه بخش هم بود. نمونه‌اش سال 95 بود که سیل در جنوب استان مشکلات زیادی را در شهرهای ایرانشهر و قصرقند به وجود آورده بود. شروع کردم به نوشتن در این باره و بعد مسئولان دولتی آمدند و کمک کردند یا دو سال پیش تابستان 96 کل استان مشکل برق داشت و دراین باره در توئیتر می‌نوشتیم. اولش تکذیب کردند و گفتند مشکلی وجود ندارد اما بعد خود رئیس جمهوری دستور پیگیری داد و مشکل حل شد.
درباره مشکلات آب استان هم همیشه می‌نویسیم. خودم از دو سال پیش درباره هوتگ‌ها مدام می‌نویسم و اینکه منبع تأمین آب در برخی نقاط منطقه بلوچستان است. جالب است بدانید که خود دولتی‌ها از وجود هوتگ‌ها یا همان گودال‌هایی که برای ذخیره آب باران است، خبر نداشتند و ما این موضوع را به‌گوششان رساندیم. در رابطه با بحث‌های کلان مثل حقابه هامون هم بچه‌های سیستان و بلوچستان هشتگ حقابه را راه انداختند و ما همراهی کردیم که کاملاً مؤثر بود و الان می‌بینیم که این موضوع در وزارت امور خارجه پیگیری می‌شود و با مسئولان افغانستان جلسات متعددی در این رابطه برگزار شده و مشکل حقابه خوشبختانه در حال حل شدن است.»
برهان زهی همچنین از روستاهایی می‌گوید که پس از مطالبه‌گری در شبکه‌های اجتماعی مورد توجه مسئولان قرار گرفتند: «من درباره روستای «درک» می‌نوشتم و جاذبه‌های این منطقه را معرفی می‌کردم. یک روز مشاور آقای آذری جهرمی با من تماس گرفت و پرسید این روستا اینترنت دارد یا نه؟ گفتم ندارد و اتفاقی که افتاد این بود که روستا بعد از چند ماه دارای اینترنت شد. همین‌طور درباره روستای «گلپورگان» نوشتم و اینکه مردم اگر اینترنت داشته باشند می‌توانند خودشان برای فروش و ارسال صنایع‌ دستی‌شان اقدام کنند. بعد از یک ماه این روستا هم از خدمات اینترنت بهره‌مند شد. در حال حاضر هم بحث گاندو و حمله به کودکانی را مطرح کردیم که رفته بودند از برکه آب بردارند. حالا هم دارد کارهایی برای حل این مشکل انجام می‌شود و قرار است مجتمع تصفیه آب که در روستای محل زندگی گاندوها ساخته شده، به بهره‌برداری برسد. البته بعضی وقت‌ها درباره مشکلاتی می‌نویسیم و مسئولان هم می‌شنوند اما واکنش چندانی نشان نمی‌دهند اما معمولاً وقتی زیاد درباره مشکلی نوشته می‌شود، نمی‌توانند واکنش نشان ندهند.»
با این احوال می‌شود گفت توئیت‌های مطالبه گرانه دیگر حکم تیری در تاریکی را ندارند، چرا که اگر بجا باشند و به شکل مناسبی در شبکه‌های اجتماعی بازنشر داده شوند، می‌توانند به ایجاد تحولات بزرگی منجر شوند. در هر حال حس خوبی است اینکه بدانیم با مسئول مورد نظرمان، فقط یک توئیت فاصله داریم.
من در توئیتر در کنار معرفی جاذبه‌های گردشگری و زیبایی‌های سیستان و بلوچستان، از دردها و مشکلات هم نوشتم که اتفاقاً در بسیاری موارد نتیجه بخش هم بود. نمونه‌اش سال 95 بود که سیل در جنوب استان مشکلات زیادی را به وجود آورده بود. شروع کردم به نوشتن در این باره که مسئولان دولتی آمدند و کمک کردند یا تابستان 96 کل استان مشکل برق داشت و دراین باره در توئیتر می‌نوشتیم. اولش تکذیب کردند و گفتند مشکلی وجود ندارد اما بعد خود رئیس جمهور دستور پیگیری داد و مشکل حل شد