افتادن بار تئاتر روی دوش تماشاگر

آروند دشت آرای
کارگردان تئاتر
در پیش‌نویس لایحه «اصلاح برخی قوانین و مقررات مالیاتی»، بند‌های مربوط به معافیت‌های مالیاتی فعالیت‌های فرهنگی و هنری لغو شده. در صورت تصویب این لایحه اهالی فرهنگ و هنر هم ملزم به پرداخت مالیات خواهند شد. مسأله‌ای که باعث نگرانی آنها شده است. و در روزهای آینده باز هم به آن خواهیم پرداخت. «ایران» همچنین آماده انتشار نظر کارشناسان و متخصصان این حوزه خواهد بود.

چون ما زیرساخت لازم برای برنامه‌ریزی و برنامه‌های فرهنگی نداریم با سیاستگذاری‌های کوتاه مدت و بلند مدت نمی‌شود درباره چنین مسائلی به‌صورت کلی و یک طرفه حرف زد و قانونی وضع کرد. بعضی از هنرمندان کار و فعالیتشان تجاری است و درآمدهای کلان دارند. این افراد و تئاترهایی که میلیاردی می‌فروشند باید مالیات بدهند اما در مقابل کسانی هستند که تئاتر تجربی کار می‌کنند یا فیلم‌های گروه هنر و تجربه می‌سازند.  این افراد نباید مالیات بدهند و حتی باید به آنها یارانه هم پرداخت شود. مرجعی باید وجود داشته باشد و مسلط و فرآیند محور باشد و براساس اصولی مشخص کند که کدام اثر باید مالیات بپردازد و کدام اثر نباید این کار را انجام دهد.
تئاتر همین الان هم بسرعت به سمت تجاری و اقتصادی شدن پیش می‌رود و با اجرای این لایحه این اتفاق سرعت می‌گیرد. اکنون بسیاری از هنرمندان تئاتر امنیت شغلی ندارند، نمی‌توانند ارتزاق کنند و دچار بحران جدی هستند و حالا باید مالیات هم بدهند. آن 20 درصد هنرمندی که درآمد کافی دارند مالیات می‌دهند و برایشان هم فرقی نمی‌کند اما کسانی که در این بازار قرار نمی‌گیرند بیشتر ضرر می‌کنند. اجرای این لایحه بسیار خطرناک است چون شاهد رشد روزافزون تئاتر خصوصی خواهیم بود. اکنون هم بار کسب درآمد روی دوش تماشاگران تئاتر است و با اجرای این لایحه این مسأله بیشتر هم می‌شود و مردم دوبار مالیات پرداخت می‌کنند. به این ترتیب تماشاگر و ذائقه‌اش جهت تئاتر را مشخص می‌کند و وقتی تئاترهای کمدی و سخیف بیشتر می‌فروشند اجرای چنین نمایش‌هایی بیشتر می‌شود تا هنرمند بتواند مالیاتش را بپردازد.
اکنون هم گروه‌های نمایش مجبورند به شکل خصوصی کار کنند و 20 درصد درآمدشان به سالن و 5 درصد به گیشه فروش اینترنتی بلیت تعلق می‌گیرد. با این شرایط اگر به طور مثال 10 درصد هم مالیات بدهند دیگر چیزی نمی‌ماند. ضمن اینکه این مالیات قرار است از پولی دریافت شود که مردم برای تئاترها داده‌اند. چرا باید مردم در این شرایط بلیت‌های گران برای تئاتر بخرند؟ این پولی است که دولت باید به‌صورت یارانه در اختیار نمایش‌ها بگذارد. ما فرهنگ را به حراج گذاشته‌ایم و ساختار فرهنگی‌مان از دستمان خارج شده است. صنف و تشکل قدرتمندی هم نداریم که توسط آن به این لایحه اعتراض کنیم.
کاش سیاســــــتمداران ما تئـــــــاتر می‌دیدند و از شرایطش باخبر بودند. در شرایط این روزهای کشور تئاتر می‌تواندامید را در مقابل تبلیغات مأیوس‌کننده‌ای که علیه ایران وجود دارد به مردم بازگرداند ولی تئاتری‌ها مجبورند برای ارتزاق تئاتر بسازند نه حقیقت و لغو معافیت مالیاتی آنها این شرایط را بدتر می‌کند.