قدیمی‌ها را دریابید

امید هاشمی
مدیر کسب و کار نوین اتاق بازرگانی تهران
ایجاد اشتغال همواره یکی از اولویت‌های دولت بوده است، در سطوح بالای کشور ایجاد یک میلیون فرصت شغلی هدف‌گذاری شده است اما بررسی ایجاد شغل در سنوات گذشته نشان می‌دهد که رشد اشتغال بر اساس هدف گذاری‌ها نبوده است. با توجه به ناکامی‌هایی که در ایجاد شغل پیش آمده، کسب و کارهای نوین می‌تواند یکی از ابزارها برای ظهور شغل در کشور باشد. البته ماهیت کسب و کارهای نوین، اشتغالزا نیست اما می‌تواند در خلق کارهای جدید و توسعه فعالیت‌ها تأثیرگذار باشد. زمانی که فناوری وارد واحدهای قدیمی و سنتی می‌شود، نقش منابع انسانی کمرنگ خواهد شد. به همین جهت نمی‌توان گفت که ورود فناوری باعث اشتغال می‌شود ولی یک نکته را باید لحاظ کرد، اینکه اگر فناوری به تولید نفوذ کند، می‌تواند باعث توسعه فعالیت‌ها شود و در پی آن سرمایه‌گذار می‌تواند فعالیت‌های خود را گسترش دهد و این امر توسعه اشتغال را سبب خواهد شد، این امر به منزله تولید ثروت است. مدیران کسب و کارهای سنتی و قدیمی تمایلی برای ورود به کسب و کارهای نوین ندارند چرا که معتقدند هزینه هایشان افزایش پیدا می‌کند اما اگر در طولانی مدت سرمایه‌گذاری در فعالیت‌های نوین را ببینند متوجه می‌شوند که حرکت به این سمت ضروری است. یکی از کارهایی که سرمایه‌گذاران و دارندگان کسب و کارهای سنتی و قدیمی می‌توانند انجام دهند این است که با استفاده از پتانسیل و سخت افزارهایی که دارند، سراغ کسب و کارهای جدید استارتاپی و دانش بنیان بروند. در این میان اتاق بازرگانی تهران هم به مدیران واحدهای صنعتی سنتی کمک می‌کند تا از این شرایط به بهترین شکل بهره ببرند. با رویکرد جدیدی که در حال تعریف است، مدیران واحدهای صنعتی می‌توانند با استفاده از نیروی انسانی خلاق و نوآور خود وارد فعالیت‌های نوآورانه شوند و بخشی از فعالیت‌های خود را بر اساس مجموعه‌های دانش بنیان و استارتاپی جلو ببرند. البته نکته مهم این است که هر مجموعه‌ای که می‌خواهد چنین فعالیتی را دنبال کند، باید در حوزه خود باشد. به‌عنوان مثال اگر واحد صنعتی در بخش صنایع غذایی فعال است در حوزه استارتاپی هم باید در همین بخش ورود کند تا به موفقیت برسد.
کسب و کارهای نوین را در دو مدل می‌توان تعریف کرد، یکی مربوط به تازه متولد‌ها است. شرکت‌های جدید التأسیس نوآور که خیلی‌ها با آن مواجه هستند و به اسم استارتاپی و دانش بنیان می‌شناسند. دومین بخش در کسب و کارهای سنتی است. در این راستا باید شرایطی فراهم شود تا تحول با سبک و سیاق نوآورانه در واحد‌های تولیدی و صنعتی قدیمی دنبال شود. مجموعه و استارتاپ‌های تازه متولد شده سهم زیادی در اقتصاد کشور ندارند، در ایران سهم این مجموعه‌ها یک تا دو درصد است. در سایر کشورها سهم تازه واردها 25 درصد است. در این میان واحدهای قدیمی و سنتی که تعدادشان در کشور زیاد است اگر به سمت فعالیت‌های نوآورانه هدایت کنیم، اتفاق‌های بزرگی در حوزه اقتصاد کشور رخ خواهد داد. وقتی واحدهای تولیدی به سمت فعالیت‌های نو و جدید حرکت کنند، شاهد انباشت سرمایه خواهیم بود و زمانی که سرمایه‌گذار با رشد نقدینگی مواجه می‌شود به سمت سرمایه‌گذاری جدید می‌رود. مسأله دیگری که می‌توان در توسعه کسب و کارهای نوین به آن پرداخت این است که به واحد‌های صنعتی قدیمی و سنتی برای ورود به کسب و کارهای نوین و فناورانه مشوق‌های لازم داده شود. در حال حاضر این مشوق‌ها برای کسب و کارهای نوین جدید است، این در حالی است که واحدهای قدیمی و سنتی سهم بیشتری در اقتصاد دارند و می‌توان آنها را به‌سمت مجموعه‌های دانش بنیان و استارتاپی هدایت کرد.