60 سال مبارزه طبقاتی

سایر محمدی
 خبرنگار
محمد رحمان‌زاده هروی در کتاب تازه خود «دگرگونی در طبقه‌های اجتماعی در ایران» برخلاف نظریه مارکس که مبارزه طبقاتی را موتور محرکه تاریخ و انگیزه همه دگرگونی‌های بنیادین اجتماعی از جمله انقلاب اجتماعی دانسته است، بر پایه برداشت‌های پارادایمی و تئوریک خود و یافته‌های اقتصادی سازمان اجتماعی تولید و توزیع، یک مدل طبقاتی برای کشور پیشنهاد می‌دهد و یافته‌های خود را درباره شرایط طبقاتی کنونی کشور و آینده طبقه‌های اجتماعی آن توضیح می‌دهد، که هیچ سنخیتی با تئوری نظریه‌پردازانی چون مارکس هورکهایمر، ماکس وبر و امیل دورکیم و دیگر جامعه‌شناسان چپ و راست ندارد. وی معتقد است دگرگونی‌های اجتماعی و طبقاتی شش دهه گذشته پیوندی ناگسستنی با دو رویداد مهم و تاریخی اصلاحات ارضی سال 1341 و انقلاب اجتماعی سال 1357 داشته است.
با این رویکرد به این نتیجه می‌رسد که طی 60 سال گذشته دگرگونی‌های چشمگیری در ساختار و آمیزه طبقاتی جامعه ایران و کل جهان پدید آمده است. بر اساس تقسیم‌بندی تازه طبقه جدیدی به‌ نام «طبقه میانه نوین» با ویژگی‌هایی پدید آمده که هم در سازمان اجتماعی تولید و هم در کل جامعه در حال رشد است.
رحمان‌زاده در این اثر می‌نویسد: قبل از انقلاب 57 طبقه‌ای به اسم بورژوازی ملی وجود داشت که بعد از انقلاب یک گروه جمعیتی تازه تحت عنوان طبقه جدید جایگزین بورژوازی ملی شد و اکنون این گروه جمعیتی قدرت سیاسی و اقتصادی کشور را در دست دارد. در کنار این گروه جمعیتی و در فضای تاریک ساختار آن گروه جمعیتی دیگری به‌ نام لومپن بورژوازی‌ زاده شد که تاکنون اثری زیانبار و ویرانگر بر اقتصاد و زندگی ایرانیان داشته است.»
یک فصل از این کتاب نقش و جایگاه نفت و صنعت را در تغییر و آرایش طبقه‌های اجتماعی ایران در شش دهه گذشته تشریح می‌کند. با توجه به نقش بسیار مهمی که انقلاب سال 57 بر تاریخ، فرهنگ و اقتصاد و زندگی ایرانیان داشته است، نویسنده به بررسی تاریخچه کوتاه این انقلاب می‌پردازد و به‌دنبال آن به نقش طبقه‌ها و قشر‌های اجتماعی شرکت‌کننده در انقلاب، دوره حاکمیت دوگانه در کشور، سرنگونی بورژوازی یا بخش خصوصی نظام پیشین، مصادره و ملی کردن دارایی‌ها و سرمایه‌های حاکمان معزول و روند و چگونگی جابه‌جایی و انتقال این دارایی‌ها به طبقه‌ها و گروه‌های اجتماعی پس از انقلاب اشاره دارد.‌

دگرگونی در طبقه‌های اجتماعی در ایران
(از دهه 1340 تا 1397)
نویسنده: محمد رحمان‌زاده هروی
چاپ اول 1398
ناشر: نشر اختران