انسان به رعایت انسان

ارمغان بهداروند
پژوهشگر
در روزگار کرونایی، القای بایدها و نبایدهای فردی و اجتماعی، علاوه بر مجاری تخصصی و رسانه‌های عمومی به ابداعات و ابتکاراتی نیاز دارد که در کوتاه‌ترین زمان و شکل ممکن، رسانای پیام‌ باشد. در اوقات سخت و تلخ پشت سر، گذشته از اخبار و آمار و گزارش‌هایی که به دشواری و رنج تدارک دیده می‌‌شد، برخی خلاقیت‌ها از تأثیر بسزایی برخوردار بوده‌اند. اما تغییر نشان‌های قدرتمندی همچون المپیک، خودروسازی بنز و... به منظور تأکید بر شعارهای بهداشتی مراقبتی، در نوع خود از ارزش و اثربخشی دوچندانی برخوردار بود که بهانه‌ نگارش این یادداشت شده است.

شکل دیداری «تغییر» با شکل نوشتاری آن خیلی فرق دارد. لطفاً نگویید که از قدیم گفته‌اند: «شنیدن کی بُوَد مانند دیدن» که از من خواهید شنید: «این ضرب‌المثل هم در طول و عرض زندگی ما، پیراهن روزمرگی پوشیده است و شبیه خودمان شده است.» «تغییر» در همه‌‌‌ آنچه که پیش از این خوانده‌ایم و همه‌ آنچه پیش از این شنیده‌ایم و دیده‌ایم، متولد «تحمیل» بوده است. تحمیل ترس، تحمیل زور، تحمیل فقر، تحمیل درد، تحمیل تقلید، تحمیل تحقیر و هزار تحمیل دیگر که هیچ کدام به میل ما اتفاق نیفتاده است که حتماً در خاطره‌ جمعی ما شواهدی از این تحمیل نفس می‌کشند. آنچه اما در تحمیل تغییر این روزها به چشم می‌خورد به دلیل تملّک و تصاحب خاک، آب، نفت، معدن، آسمان و... به ضرب و زور نیست که انسان به رعایت «انسان» سر فرو آورده است. مدرسه‌ بین‌المللی کرونا، آزمون دشواری طرح کرده است که اندک آموخته‌های ما برای قبولی‌اش کفاف نمی‌کند و حال و احوال ما درست شبیه دانش‌آموزانی است که از «ناکرده» خویش پشیمانند و به «کرده»‌ خویش، تعطیلی تابستان در کامشان تلخ شده است. شادمانی شب عید و شادی نوروز ما هم پُر از تکلیف بهداشتی و مشق‌ مراقبت شد تا «از ترس جان» خویش هم که شده است، گلبول‌های سفید ذهنی مقاوم در برابر تغییر را تصحیح کنیم و امیدوار باشیم که خون بهبود در رگ‌های جان بیمار ما خواهد جوشید.  ترجمه‌ «از ترسِ جان...»، می‌تواند تعطیلی اقتصاد، ماتم نفت، سوگ اشتغال، تورّم فقر باشد و این انسان است که به رعایت انسان - اشرف‌المخلوقات- آداب، عادات و باورهای خویش را تغییر داده است و به چشم خویش دیده که به غضبِ آسمان مبتلا نشده است که مبنای همه‌ بناها و پایه‌ همه‌ پرستش‌ها و فلسفه‌ همه‌ فضیلت‌ها، استقرار «اخلاق» است که این روزها بیش از همه، کرونا ما را به «معروف» امر و از «منکر» نهی کرده است. ترس از تغییر بیش از خود تغییر رعب‌آور است. قرنطینه، مجال ممکنی است که از خودمان خلاص شویم و در خلوت خویش، انسانی دیگر خلق کنیم که بیشتر به خدا شباهت دارد. ایمان دارم انسانی که از عنصر اخلاق، غنی و از تعصّب، تهی باشد، پیامبری است که خاک را به نظر کیمیا می‌کند.  تاب بیاوریم و در این تاب‌آوری، از تغییر استقبال کنیم و به هر اشاره و نشانه که می‌توانیم این ضرورت را ابراز کنیم. تغییر آرم المپیک، بنز، آئودی و فیات و انتشار الکترونیکی روزنامه‌ها و عیددیدنی‌های اینترنتی و زیارات آنلاین می‌توانند مصادیق این تاب‌آوری باشند که به اشاره و نشانه، بر فاصله‌های فردی در فرصت‌های اجتماعی تأکید می‌کنند. فرخنده انسانی که از «هیچ»، «همه» می‌سازد و به امید بهبود خویش و جهان خویش، هرگز از تغییر نگریخته است که:   فی‌الجمله اعتماد مکن بر ثبات دهر/کاین کارخانه‌ای‌ست که تغییر می‌کنند‌‌‌