همه چالش‌های سیاسی و اقتصادی آقای نخست‌وزیر

قاسم محبعلی
کارشناس خاورمیانه
نکته مثبتی که در کارنامه آقای مصطفی الکاظمی نخست وزیر جدید نسبت به سایر دولتمردان عراقی وجود دارد، این است که با اجماع همه گروه‌های شیعی، کرد و اهل سنت سر کار آمده و این اجماع و همبستگی ملی به او این قدرت را می‌دهد تا به خواسته‌ها و نیازهای مردم پاسخ بدهد.
عراق دچار مشکلات و مسائل زیادی چه در حوزه اقتصادی و چه در عرصه سیاسی است. ساختار حقوقی عراق که به‌نظر می‌رسد ناکارآمد است به واسطه تقسیم دولت به شیوه کنونی، نتوانسته خواسته‌های مردم را برآورده کند و بعد از 2 دهه جنگ و درگیری، به‌خاطر موقعیت جغرافیایی این کشور، مشکلات سیاسی فزاینده‌ای در آن شکل گرفته است. از همین رو خروج از این چالش‌ها کار ساده‌ای به‌نظر نمی‌رسد. نخستین چالش جدی آقای الکاظمی در پست خود نیز همین چالش‌های سیاسی است. عراق سال‌هاست عرصه رقابت‌های منطقه‌ای و بین‌المللی و بویژه محل اختلافات چندی بین ایران و امریکا شده است. به جز این نباید از نقش عربستان، ترکیه، اردن و کشورهای عربی حوزه خلیج‌فارس نیز غافل شد. هر کدام از این کشورها نیز به تناسب نیازهای منطقه‌ای خود، رویکردهای متفاوتی در عراق دارند که همین باعث شده است، عراق دچار بحران‌های چندی شود.
علاوه بر این عراق به‌خاطر سال‌ها جنگ و منازعه درگیر مسائل اقتصادی بسیاری است که در چند ماه اخیر به‌خاطر بحران تشکیل دولت و کرونا و بویژه اکنون با پایین آمدن بهای نفت این چالش شدیدتر هم شده است. کاهش درآمدهای نفتی عراق باعث خواهد شد، دولت جدید آن با چالش تأمین خواسته‌های اقتصادی مردم خود بویژه اصلاح زیر ساخت‌ها و نیازهای روزمره آنان روبه‌رو باشد. بنابراین اگر هم عراقی‌ها وهم جهان خواهان عراقی امن و با ثبات هستند، هم نیروهای داخلی آن و هم طرف‌های خارجی باید از دولتی که امنیت و ثبات را برای این کشور فراهم می‌کند، حمایت کنند و با احترام به تمامیت ارضی آن، به آن اجازه دهند روند رو به رشدی را طی کند.
در این بین یکی از خواسته‌های مورد انتظار، خروج نیروهای امریکایی از عراق است. اگر الکاظمی بتواند عراق را همان‌طورکه وعده داده، عراقی بسازد که تهدیدی برای همسایگانش نباشد، توافق و تفاهمی بین احزاب و گروه‌های مختلف ایجاد کند، خروج نیروهای امریکایی از عراق هم رخ خواهد داد. همان‌طور که در زمان باراک اوباما رخ داده بود.